Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 MAYIS 2001 PAZAR HABERLER DUNYADA BUGUN ALİ SİRMEN Onurun Reytingi Yok Sevgılı, Kahkahalar hep hortumcudan yana duşse, yoksulluğun hıçkınğı kalsa emeğe, koşe don- mek amentu olsa, erdem budalalık, hekımın bır aylık kazancı, dort dızdızcının suya bakarak ye- dıklerının faturasını tutmasa devletın kurumla- rını kendı avantacılarıyla doldurmanın adı, ulus çıkarlannı korumaya çıksa, "fıkn hur, vıcdanı hur, ırfanı hur" şaırın onur başkanlığı yaptığı yerde hayalı ıhracat umuru adıyeden sayılsa, donlar başa geçırılse şapkalar kıça konsa, sarsaklığa sıyası ıstıkrar dense, adam susturmanın ve yum- ruklamanın sıfatı demokratıklık olsa, borç ıle bat- mış atalarını unutup yenıden borçlandığı ıçın zıl takıpoynasabırtoplum, "borçbulandervışmu- radına ermış'" dıye borç veren dervışın ardına takılsa ınsanlar, toplumun bır kısmı dervış ardın- da "hu" çekerken oburu oksuz bır ben-ı âdemın peşı sıra ulusa kurt gıbı, devletın sozu muteber olmayıp uç kafadardan şahsı kefalet ıstense, merhum hırsızlar evlıya ılan edılseler, devlet er- kının aıle resımlerını, yuzunu gızlemeye bıle ge- rekgormeyen hırsızlar onurlandırsalar, kovuldu- ğu kapıdan, bır başka kapıdan daha dışarı atıl- dıktan sonra, temenna ıle karşılansa, başka dı- yarlardayken eskı sevgılıye olmadık şekılde sal- dıranlar, "hoşgoru1 " ıle olume gonderılse korpe fidanlar, soyler mısın bana, onur nerede durur bu ortamda'? ••• Kavramlar, değeryargıları hızla değışıyor Sev- gılı Değışıme dırenmek ne kadar anlamsız ıse her değışımı 1yı olarak kabul etmek de o kadar saç- ma Paranın egemen olduğu dunyada, bırçok kav- ram artık demode oldu Artık paraya endekslı bır dunyanın faydacı go- ruşunu benımseyenlerdır toplumun yenı kralla- rı ve prenslerı "Kavgadan once Kartal'da bahçıvandı/ kav- gadan sonra Kartal'da bahçıvan" olan Kazım'la- rın esamısı okunmuyor toplumumuzda Kırlılık sularının yukseldığı ortamda, yavaş ya- vaş eskı adacıklar da kayboluyor Sığınacak yer kalmadıgını fark edenler, bıçak- lannı çekmışlenn arasında Brütüs'u goren Se- zar gıbı yenlerıyle kapatıyorlar yuzlerını • • • Gergedanlaşarak değışmek ve çoğunluğa uy- mak mı, yoksa değışmeyıp ınsan kalmak mı ıkı- lemını, "sonuna kadar ınsan kalacağım 1 " dıye haykırarak noktalayan Beranger, haklı mıydı, haksız m\f Modernızme ulaşamadan otesıne geçmeye kalkan puşt modernıstlenn toplumunda değışı- me dırenıp ınsan kalmak mı, yoksa futursuzca gergedanlaşarak değışıme ayak uydurmak mı onur ve erdem? Kalça sallayıp gerdan bukup, goz suzup, du- dak buzup, kendını satmak gıbı para getırmez, kann doyurmaz kı onur Arabasına bındığının duduğunu çalmayı red- dedersen, Tatarağası gıbı yaya kalmaz mısın bu dunyada? "Dun dundur bugun bugun/ oyle değıl mı ıkı gozum" dunyasında tutarlılık nedır kı, onurun kıstasını bulasın Hem Sevgılı, bıl kı, artık onurun reytingi yok Vıctor Hugo, "Onur sarp kayalıklı bır adadır kı, duştun mu dışına bır kere/artık nafıle uğraş- ma, bır daha donemezsın ıçıne" dıyordu Bızım pragmatık duvar şaırı Tosun, onuru na- sıl tanımlıyor bak "Çağdışı, dınozorlara aıt bırkavramdırkı onur, Artık sahıbı budala yenne konur" 'Beyaz enerji' genişliyor ŞalkbUiridşiyi görevden aldı ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - Beyaz Enerji soruşturmasını yuruten DGM Sa\cısı TalatŞalk,bıhrkışıSe- lim Sarübrahimoğ- lu'nu spekulasyonlar nedenıyle gore\ den al- dığını açıkladı Şalk, Sanıbrahımoğlu'nun soruşturmanın hukukı boyutunda başanlı ça- lışmalar yaptığını, bundan sonra teknık boyutta da surdurece- ğını soyledı Beyaz Enerjıdavası- nın TEDAŞ ayağıyla ılgılı olarak ışadamı Metin Demiryürek go- zaltına alındı Kars bolgesınde kent şebe- kelennın yapımını yu- ruten muteahhıt oldu- ğu oğrenılen Demıryu- rek'ın sorgusuna baş- landı Tartışmalann ve baskılann odağındakı Beyaz Enerji soruştur- ması kapsamında TE- DAŞ'takı yolsuzlukJa- ra yonelık surdurulen operasyon genışlıyor Demıryurek'ın, go- zaltında bulunan Dağı- tım, Proje Tesıs Daıre Başkanı Hasan Tif- tik'ın ıfadelen uzenne gozaltına almdığı oğ- renıldı Geçen hafta başında gozaltına alınan ve jandarmadakı sorgula- n suren TEDAŞ Genel Mudurvekılı Osman Nuri Doğan ıle yar- dımcisı Hamit Ozkan \e Dağıtım, Proje Te- sıs Daıre Başkanı Ha- san Tıftık'ın yann DGM'ye se\ k edılme- lerı beklenıyor Şanlıurfa'da ıse Em- nıyet Mudürluğu Ka- çakçılık ve Organıze Suçlarla Mucadele Şu- be Mudur Vekılı. Em- nıyet Amın Seiçuk Ka- ja, 'görevi kotihe kul- lanma" ıddıasıyla ru- tuklandı Kaya'nın TEDAŞ ŞanhurfaMu- essese Mudürluğu'nde yurutulen Beyaz Ener- jı operasyonu kapsa- mında 'resmi evrakı >ok etmek, görevi kö- tüve kullanmak. delil- leri yok etmek' ıddı- asıyla tutuklandığı one suruldu Sayıştay denetiminden kaçmak için kurduklan şirketleri kâr kapısı olarak kullanıyorlar Belediyelerin şirket oyunu BANU SALMAN • Sayıştay'ın raporuna gore, beledıye şırketlennın 1 6 tnlyon hra olan zararJan yuzde 600 artarak, 1998'de 9 6 tnlyon lıraya çıktı Devlet Memurlan Yasası'na aykın olarak, beledıye gorevlılen, bu şırketlerde yonetım ve denetım kurulu üyesı olup para ahyorlar. çalıştığını gostermektedir'' denıldı Sayıştay"ın çıkardığı konsohde bı- lançoya gore, beledıye şırketlennın 1 6 tnlyon hra olan zararlan yuzde 600 artarak, 1998'de 9 6 tnlyon lı- raya çıktı Dev let Memurlan Yasa- sı'na aykın olarak, beledıye başka- nı danışmanlan ve beledıye gorev- lılen, bu şırketlerde yonetım ve de- netım kurulu uyesı olup para ahyor- lar Vatandaşın Vergısını Koruma Derneğı, beledıye şırketlennın borç ANKARA - Sayıştay, buyukşehır beledıyelennın denetımden kaçmak ıçın kurduklan sayılan 104'e ula- şan şırketlennın ozvarhklannm ıkı katı borçlanarak ıçınden çıkılamaz bır borç batağına gırdıklennı sapta- dı Sayıştay raporunda "Bazışirket- lerde bu oranuı eksi >ermesi ise mad- di ozvariığı ekshe duşmuş, ozvarb- ğını yitirmiş şirkederin tamamen ya- bancı kaynaklaria avakta durmava batağına dıkkat çekerek, alınacak onlemlenn yalnızca genel butçeyle sınırlı tutulmaması gerektığını kay- dettı Sayıştay'ın "Türldye'de Buyük- şehir Beledivelerince Kurulan Şir- ketier" başlıkh raporunda, Ankara, Izmır, îstanbul, Antalya, Bursa, Iz- mıt, Adana, Dıyarbakır, Gazıantep, Eskışehır, Kaysen, Erzurum, Kon- ya, Mersın ve Samsun ıllennın doğ- rudan ortakhk kurduğu şirket sayı- suıın 104'eulaştığı saptandı îstan- bul 18 şırketıyle en fazla şırketı olan beledıye olurken, ıkıncı sırada 16 şırketle Ankara, üçuncu sırada 15 şırketle Izmır yer aldı Raporda, 104'e ulaşan bu şırket- lenn 162 trılyon hra olan toplam sermayelerrnın 147 tnlyon lırasının beledıyelere aıt olduğu behrtılerek, beledıyelenn şirket kurmadakı ger- çek amaçlan şoyle ortaya konuldu "Sayıştay ve tçişleri Bakanlığı'mn maJi ve idari denetiminden kaçına- rak rahathareketetmek. Vesayetde- netiminden uzaklaşmak. Devlet İha- le Kanunu ve Genel Muhasebe Ka- nunu'nun kısıtlav ıcı hukumlerinden uzak durarak personel temini, per- sonel istihdamu burokratik işlemler ve her türiü iç ve dış denetimden kur- tularak serbest harcama vapabU- mek, özel bankalardan rahatça kre- di kullanabilmek." Raporda bazı beledıye şırketlen- nın de 4046 sayıh Özelleştırme Ya- sası uyannca Bakanlar Kurulu ıznı olmaksızın ozelleştume uygulama- lanyla kurulduğu saptandı Rapor- da, ısrarla ıstemelenne karşın bazı beledıyelenn şirket yonetım ve de- netım kurulu uyelennın beledıyede- kı gorevlennı bıldırmedıklen kay- dedıldı Sayıştay raporunda, 96 şırketın bı- lançolan bırleştınlerek, 1998 yılı toplam zararlannın 9 6 tnlyon lıra- ya ulaştığı ortaya konuluyor Tablo- ya gore, 40 şirket 1998 yıhnda za- rar açıklıyor En çok zarar eden şir- ket, 5 4 tnlyon lırayla Ankara Bu- yukşehır Beledıyesı'ne aıt BELKO olurken, ıkıncı sırada Izmır Enter- nasyonel Otel A Ş şırketı 4 6 tnlyon hra, uçuncu sırada İZGAZ 833 mıl- yar hra zarar kaydedıyor ÎĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇİN ^ TURUNA ÇIKACAKLAR MHP partilerden destek isteyecek ANKARA (Cumhurivet Bö- rosu)-Eskı Enerji ve Tabıı Kay- naklar Bakanı Cumhur Ersü- mer hakkında Mechs soruştur- ması açıhnasına sıyası ıstıkrar gerekçesıyle karşı çıkan MHP, dokunulmazhklann sınırlandı- nlmasma yonelık anayasa değışıklığı ıçın gelecek hafta sı- yası partilerden des- tek isteyecek ANAP, gorev ı İcotuye kullan- ma suçunun dokunul- mazhk zırhı ıçınde kalmasmı ısterken MHP yonetıcılen, go- ruşmeler sırasında bu konunun tartışılabile- ceğını behrttıler 'Bejaz Enerji' ıddı- anamesınde açıkça suçlanan Cumhur Er- siimer'ın Enerji ve Tabıı Kaynaklar Bakanlığf ndan ıstıfasıyla yetınen MHP, Mechs soruşturması açılmasma destek vermemesı nedenıyle partı ta- banında oluşan tepkıyı anayasa değışıkhğıyle gıdermeyı planh- yor MHP yonetıcılen, anayasa- • Anayasanın 83. ve 100. maddelennın değıştınlmesı ıçın önerı hazırlayan MHP, sıyası partı temsılcılenyle görüşerek destek isteyecek. nın mılletvekıh dokunulmazlı- ğını duzenleyen 83 maddesı ıle başbakan ve bakanlann yargı- lanması yontemını duzenleyen 100 maddesının değıştınlmesı ıçm yasa onensı hazırladılar Eskı Enerji ve Tabıı Kaynak- lar Bakanı Cumhur Ersumer'ın Beyaz Enerji ıddıanamesın- de Turk Ceza Yasa- sı'nın 'gorevi kötüye kullanma' suçunu du- zenleyen 240 madde- sıne gore suçlandığı dıkkate ahndığında hukumet ortaklannın dokunulmazhklann kaldınlması konusun- da uzlaşmaya varma- lannın kolay olmadı- ğına ışaret edıhyor Ancak MHP'nm, TCY-mn240mndae- sı kapsam dışında tutulsa bıle bır anayasa değışıkhğını yeterh go- rebıleceğıne dıkkat çekılıyor MHP'hler. goruşmelerden sonra anayasa değışıklığı onen- lennı yenıden gozden geçınp ımzaya açacaklannı ıfade ettıler Dosyanın savcı Yüksel'den alınma süreci, hükümet-yargı arasındaki örtülü çekişmeye uzanıyor Mavi Aknn^a siyasi müdahaletLHAN TAŞÇI ANKARA - Devlet Guvenhk Mahkemesı surecı sancılı başlayan "Mavi Akun" projesının perde ge- nsındekı gehşmeler, yargı kuhslen- nı kanştırdı Mavi AJcım'ın "siyasi konu" olduğu gerekçesıyle yargı- nın devreye gırmemesı ıçın huku- metten DGM'ye uyanlar yapıldığı oğrenıldı Dosyanın DGM"dekı du- rumu konusunda son karan, Anka- ra DGM Başsavcısı Cevdet Vblkan v erecek ANAP yonetımınde olan Enerji Bakanlığf ndakı yolsuzluk v e usul- suzluklere ıhşkın başlatılan soruş- turmalar DGM'de sık sık knzlere neden oldu Beyaz Enerjı soruştur- ması. başladığı gunden sonlandın- lıncaya kadar hep baskı v e tartışma- lann odağında yer aldı Ancak ıddı- • Soruşturma dosyasının savcılıktan alınmasının gerekçesi resmi olarak açıklanmazken yargı çevrelennde ışlem "sıyası müdahale" olarak değerlendınlıyor Dosyanın savcıdan alınmasında ANAP'ın duyduğu rahatsızlığın etkılı olduğuna ışaret edıhyor anamenm tamamlanması da DGM v e hukumet kanadında sulan durult- madı ANAP lıden Mesut Y ılmaz. sonışturma sırasında v e ıddıaname- de "hukukunzoıiandığuu" one sur- du Hukumetın ANAP kanadı ıle Jan- darma Genel Komutanhğı arasın- daki ustu kapalı "çıkışlar" surerken Ankara DGM Cumhunyet Savcısı Nuh Mete YükseL ANAP'a uzana- bıleceğı behrtılen Mavi Akım Pro- jesı'ne ıhşkın soruşturma başlattı Soruşturma yurutulduğunun kamu- oyuna yansımasının ardından Baş- savcı Cevdet Volkan'ın dosyayı ge- rekçe gostermeden sozlu olarak sav - cı Yüksel'den alması yenı tartışma- lan gundeme getırdı Mavi Akım Projesı'ne ıhşkın so- ruşturma yuruten DGM Savcısı Nuh Mete Yuksel'den dosyanm ahnması ıse çeşıtlı spekulasyonlara neden oldu TBMM'dekı tartışma- larda da Mavi Akım konusunda ANAP ın bağlantılanna dıkkat çe- kılıyordu Mavi Akım soruşturma- sının sonuna kadar gıdılmesı duru- munda olayın ANAP'a uzanabıle- ceğı one sunıluyordu ANAP'ın rahatsızlığı Soruşturma dosyasının savcıhk- tan alınmasının gerekçesi resmi ola- rak açıklanmazken v argı çev relenn- de ışlem tt si\asi müdahale" olarak değerlendınlıyor Dosyanın savcı- dan alınmasında ANAP'ın duyduğu rahatsızlığın etkılı olduğuna ışaret eden bu çevreler, hukumetın baskı- sı nedenıyle dosyanın rafa kaldın- labıleceğını behrtıyorlar Bu neden- le de ılgıhlenn DGM Başsavcıh- ğı'na, dosyanın sıyası bır konu ol- ması nedenıyle "kanşmamalan" yonunde uyanda bulunduklan belır- tıhyor Bu gınşımlenn ardından da Ankara DGM Başsavcıhğı'nın dos- yayı savcıdan aldığı savunuldu FP Îstanbul Mılletvekıh Nazlı Ib- cak'ın suç duyurusu ıle ıhbarlar uze- nne harekete geçen savcı Nuh Me- te Yuksel'ın Mavi Akım Proje- sı'nde ozellıkle ANAP'a yakınlı- ğıyla bılınen Oztaş- Hazınedaroğlu şırketlenne şartname koşullanna aykın venlen yaklaşık 52 mılyon dolarhk avansı mercek altına aldığı behrtıldı 15 Aralık 1997 tanhmde Rusya ıle Turkıye arasmda ımzalanan Ma- vı Akım'dakı gaz ahmına ıhşkın maddelerde, Samsun-Ankara boru hattı yapımı ıçın avansın odenebıl- mesı amacıyla, projenın denız geçı- şı bolumu ıle ılgılı fınansman aya- ğının tamamlandığının belgelendı- nhnesı gerekıyor Koşullann yenne getınlmesıyle bırlıkte avans odemesının yapılaca- ğı şartnameye bağlandı Ancak Oz- taş-Hazınedaroğlu şirketleri bu ko- şullan yenne getırmemesıne karşın, aykın bıçımde sozleşme bedehnın yuzde 15'ı olan 50 mılyon 962 bın 500 dolar avans şırketlere odendı SlFIR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR [email protected] Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin inan'ın bır bahar gece ya- nsı Mamak'ta yanı başımızdan alınıp goturulmelerının uzennden tam 29 yılgeçmış OnlarıdamedıldıkJerınde 23-24 yaşlarındaydılar Denızler'ın asılması, tam anlamıyla bır gerıcı ko- ronun ıntıkam çığlıkları arasında ger- çekleştınldı 12 Mart askerı darbecı- lerıyle parlamentodakı gerıcıler ıttı- fak halınde, gencecık ınsanlann ıpı- nı çektıler Denızler'ın ıdam edıldıklerı 6 Ma- yıs 1972 tarıhı bu ulke tarıhınde bır donum noktası oldu Çunku sıyase- te kan karıştınldı Denızler sıyaseten ıdam edıldıler Ne haklarındakı ıddı- alar ne de yasalar boyle bır ıdam ıçın yeterlıydı Ustelık, bu ıdam karan çok hızlı bır şekılde gerçekleştınldı Dava- nın başlaması, asken mahkemede ı- dam kararının verılmesı, bu karann Askerı Yargıtay'da goruşulup onay- lanması, karann once komısyonlar- da goruşuldukten sonra Meclıs'te tekrar ele alınması, çıkan karann CHP tarafından Anayasa Mahkeme- Denizler'i Asarak Başlayan... sı'ne goturulmesı ve karann Anaya- sa Mahkemesı tarafından gerı çevrıl- mesı konuyu yenıden Meclıs'ın go- ruşup kararında dırenmesı, bu kara- nn o zaman bır ust Meclıs olan Se- nato'da tartışılıp onaylanması, bu ka- rann da cumhurbaşkanı tarafından tasdıkı ve ınfazın gerçekleştırılmesı, topu topu 9 5 ay gıbı kısa bır sure ıçınde tamamlandı Denizler'i ıdam etmek ısteyenlerın acelesı vardı Çunku normal bır su- reç ıçınde boyle bır karann ınfaz edıl- mesının, en az uç-dort yılı alması ge- rekırdı Denızler'ın ıdam cezasının onaylandığı Meclıs ve Senato'da ya- pılan tartışmalar, 30 yıldan berı çok da mesafe alamadığımız gerçeğını gozleronuneserıyor 'Bolucu', 'tero- rtst', 'anarşıst' sozcuklerı, ıdamı bır an once onaylamak ısteyen mılletve- kıllennın dıllerınden duşmuyordu Suleyman Demırel Ismet Sez- gin, Nahit Menteşe Necmettin Cevherı gıbı bazı ısımler gozume çarpıyor Onlar ıdamın bır an once gerçekleştırılmesı ıçın çaba sarf edenler arasındaydılar Idam karan- nı veren mahkemenın başkanı Gene- ral Ali Elverdı ve davanın savcısı Al- bay Bakı Tuğ daha sonra Suleyman Demırel ın partısınden mılletvekılı se- çılıp yonetıcılık yaptılar • • • Denızler ın ıdamı 12 Mart 1971 ta- rıhındekı askerı muhtıranın ardından gelen yonetme mantığının bır sonu- cuydu Bu mantık solu demokrasıyı ve ozgurluklerı tehlıkelı goruyordu Halkı ve muhalefetı susturmayı amaçlıyordu Darbecıler parlamen- toyu kapatmadılar, baskı altına aldı- lar Bır sure sonra Meclıs ıçındekı sağcı guçlerle bırleşerek anayasayı, yasaları değıştırdıler, toplumu korku ıçıne saldılar 12 Mart mahkemelerın- de ulkuculer, askerı mahkemelerın tanıkları ve muhbırlerıydıler Işte Turkıye boylece bır yola sokul- du Bu yol sureklı baskıyı amaçla- yan, demokrasıyı bu ulkeye fazla go- ren, luks sayan, solu susturmayı amaçlayan bır yoldu Denizler'i asa- rak en onemlı tavnnı ortaya koymuş oldu Bu yol, daha sonra 12 Eylul as- ken darbesıne, oradan Susurluk'ta- kı kazayla ortaya çıkan tabloya gelı- şımızın de başlangıcıydı 1968 yılı, Turkıye'de demokrası ve ozgurtuk dalgasının doruğuydu Tur- kıye'yı o gune kadar yonetenler alış- madıklan bır ruzgârla karşı karşıya kaldılar Ulkenın dort bır yanında ış- çıler, koyluler, memurlar, gençler, ay- dınlar haklarını arıyorlardı Turkı- ye'nın değışmesını ve eskı gencı ya- pının kınlmasını ıstıyorlardı Bu dal- ga toplumu bırkaç yıl salladı Özgur- lukler alanında bellı mesafeler alındı Denızler'ın ıdamı, bu gelışmelerın onunu kesmeyı, muhalefetı ve ıtırazı sonsuza dek susturmayı amaçlıyor- du Bu olaydan sonra devletın tara- fına konan her ağırlık olumsuz yon- deydı Susuriuk'ta kamyona çarpan ışte bu sureçtı Geçen şubat ayında ıflas eden ekonomıye yon veren ışte bu sıstemdı • • • Denızler'ın olumu uzennden 29 yıl geçtı Onlar, bızım kuşağın belleğın- de gencecık yuzlenyle tertemjz yu- reklenyle yaşamaya devam edıyorlar Onlar bızım kuşağın ıtırazının sımge- lerıydıler Zaman acıyı azaltıyor an- cak olumun acısı hıç çıkmıyor Denız, benım ıçın, şu sokağın ya- nı başından nemen çıkıp gelebıle- cek, espnlı, şakacı muzıp genç ar- kadaşımdı Yaşasaydı şımdı 54 ya- şında olacaktı Onu 54 yaşında hıç duşunemıyorum Denız ı, Yusuf'u, Huseyın'ı, bugun aramızda olmayan arkadaşlanmı ılık bır bahar gununde sevgıyle anıyorum Onları asan anlayış ne yazık kı hâ- lâ egemenlığını surduruyor Yaşasa- lardı en çok buna yanarfardı Ben de buna yanıyorum