Katalog

21 MAY1S2001 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA D I Ş H A B E R L E R d8shab@cumhuriyetcom.tr 11 Hüsnü Mübarek, 'durumun geri dönülemez noktaya ulaşmasından endişe ettiğini' bildirdi Şaron kıdaklarım tıkntlı: • Kahire ve Şam, Israil'in Filistinlilere yönelik şiddetinden, Israil'e koşulsuz destek veren Washington yönetimini sorumlu tutuyor. îsrail Başbakanı Şaron ise eleştirilere karşın şiddete başvurmaya devam edeceği mesajını verdi. Dış Haberier Servisi - Filistinlilere düzenlediği misilleme saldınsında savaş uçaklan kullanan, bu yüzden hem kendı ülkesinde hem uluslarara- sı kamuoyunda sert eleştirilere hedef olan Israil Başbakanı ArielŞaron, ge- rektiği takdirde bütün askeri gücün kullanılacağını söyledi. Cuma günü Filistinlilere karşı 1967 işgalinden beri ilk kez savaş uçağı kullanan Şaron, Yediot Ahronot ga- zetesine verdiği demeçte, "tsrafl va- tandaşlarmı korumak için gerekli olan her şeyi yapacağız ve tüm olanaklan kullanacağız. İsrafl vatandaşlan öl- meyecekter" diye konuştu. Israil'in Netanya kentinde cuma günü düzenlenen intihar saldınsm- da, bombacı Hamas militanının da aralannda bulunduğu 7 kişi ölmüş, olaydan birkaç saat sonra Israil, Ba- tı Şeria ve Gazze'de Filistinlilere F- 16'larla saldırmıştı. Israil helikopter- leri önceki gün de Filistin Özerk Yö- netimi'ne ait merkezleri vurdu. Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mü- barek, Ortadoğu'da durumun "dö- nülmez noktaya ulaşmasındanw endi- şe ettığıni bildirdi. Mübarek, basına yaptığı açıklamada, "ABD'nin böl- gede çıkarları olduğunu" hatırlata- rak, "Israil'in F-16 savaş uçaklanrukul- landığınj duyduğumda kulaklanma inanamadım" dedi. Hükümet yanlı- sı El Ahbar gazetesi de Washington yönetimini. Şaron'un "savaş suçlan- na sevinmekk" ıtham etti. Genel Ya- yın Yönetmeni Celal Davidar imza- sıyla çıkan makalede, "Washington, Yugoslavya'nın eski devlet başkanı Slobodan Miloşeviç'i Uluslararası Savaş Suçlan Mahkemesi'nde yanp- lamak için ısrar edrvor, ancak MDo- şeviç ve Nazfler kadar acımasız Şa- ron'un suçlan karştanda sessiz kab- yor" denildi. Suriye de, hükümetin kontrolünde- ki Teşrin gazetesinde yayımlanan yo- rumda da, Washington, Israil'in Filis- tinlilere karşı işlediği suçlan destek- lemekle suçlandı. Arap Birliği dışiş- leri bakanlannın önceki günkü olağa- nüstü toplantısında Israil ile bütün si- yasi ilişkilerin, Filistin'e yönelik sal- dırganlığı sona erinceye kadar kesil- mesi yönünde tavsiye karan almıştı. tsrail basını: Yersiz ve aptalca Arap dünyasıyla birlikte Israil ba- sını ve muhalefeti de saldınlan eleş- tırdi. Sol muhalefet lıderi YossiSarid, "bu hava taamızunda terorizmk 0- FOistin'de kanb gecen hafta sonu, yine cenaze törenkrine tanık oldu. Filistinlilere karşı ABD yapımı F-16'lan kullanmasL, uhıslararası toplum kadar Israil muhalefeti ve Israil basını tara&ndan da eleştirilen Ariel Şaron, "Gerekirse tüm askeri olanaklan kullanacağız*' dedi. (Fotoğraflar: AP/TIEUTERS) gisi olmayan Filistinlilerin de öldüğü- nü" belırterek "tsrail hükümetinm, eylemlerinde savaş seçeneğinden uzak durmayı seçmesi gerektiğini" savun- du. Israil basınında çıkan haberlerde, saldınlann "yersiz ve aptalca" oldu- ğu yorumu yapıldı. Israilli "Banş ŞimdJ" hareketi de Ariel Şaron'un mart ayında iktidara gelmesinden sonra Batı Şeria'da en az 15 yeni Yahudi yerleşim birimi kurul- duğunu bildirdi. Başplskoposa saldırı • ATİNA (AA) - Atina Başpiskoposu Hristodulos, başkentteki Metropol kilisesinden çıkarken saldınya uğradı. Saldırganın, Ortodokslar ile Katolikler arasındaki yakınlaşmaya karşı çıkan "eski takvimciler"den olduğu ve Papa 2. Jean Paul'ün geçen haftaki Atina ziyaretini protesto etmek amacıyla Hristodulos'u tokatladığını söylediği belirtiliyor. bçi Partisi göçü inkracak • LONDRA(AA)- Ingiltere'deki Işçi Partisi hükümeti, ülkeye göçü sınırlandıımak istiyor. tçişleri Bakanı Jack Straw, Observer gazetesine yaptığı açıklamada, ülkeye göçün sınırlandınlması gerektiğini belirtti. Grev gazete kapattı • SARAYBOSNA (AA) - Öcinci Dünya Savaşı ve Balkan krizinde zor koşullarda ayakta kalmayı başaran, Bosna dırenışinin sembolü sayılan Oslobodjenje gazetesi, greve giden çalışanlan yüzünden kapanmak zorunda kaldı. Gazete, 100 kadar çalışamnın 17 Mayıs'ta, verilmeyen ücretleriyle sosyal yardımlannın ödenmesi ve yönetimin değiştinlmesi talebiyle greve gitmesinden sonra anlaşma sağlanamaymca dün tamamen kapandı. Irkçılık bifim dışı • LONDRA(AA)- Ingiltere'de yapılan bir DNA çalışması, her 100 "beyaz" Ingilizden birinin Afrika ya da Asya soyundan geldiğini ortaya koydu. Oxford Üniversitesi genetik bölümü profesörü Bryan Sykes, söz konusu çalışmasuıda, Afrika genlerinin Ingiltere'ye muhtemelen Romalılar tarafindan askerler ve köleler aracıhğıyla "aktanldığını" kaydettı. Reuters'in yorumunda Rum kesiminin AB'ye alınmasının doğuracağı sonuçlara dikkat çekildi Kıbns Akdeniz'de kriz yaratacakLONDRA(AA/REUTERS)-Kıbns Rum Yönetimi'nin Türkiye'nin çe- kincelerine karşm Avrupa Birliği'nin (AB) üyelığine alınmasının, Doğu Ak- deniz'de ciddi bir krize neden olabile- ceği öne sürüldü. Ingiltere'nin ulusla- rarası Reuters haber ajansının yorumun- da, Rum Yönetimi'nin AB ile üyelik müzakerelerinde hızla ıleriediğine dik- kat çekildi ve bu durumun Türkiye-Yu- nanistan ve Türkiye-AB ilişkilerinde krize neden olabileceği savunuldu. • Rum Yönetimi'nin üyelik müzakerelerinde diğer adaylann önüne geçtiği belirtilen yorumda, bunun Türkiye-Yunanistan ve Türkiye-AB ilişkilerinde krize neden olabileceği görüşü savunuldu. Türkiye'nin, KKTC'nin görüşü alın- madan Kıbns'm bir bütün olarak AB 'ye alınmak istenmesine karşı çık- tığının anımsatıldığı yorumda, Yuna- nistan'ın da AB'yi, Rum kesimi bir- liğe alınuıcaya kadar diğer tüm aday- lann üyeliğini engellemekle tehdit et- tiğine dikkat çekildi. Ajansın yorumunda, Almanya'nın eski Avrupa Bakanı WernerHeuer'in "AB liderleri ve dışişleri bakanlan, Avrupa'yı en geç 2002 yıbnın sonun- da krizin ortasına atacak olan bu ko- nuda, şaşırücı biçimde ge> şek hatta sorumsuzdavranryoriar" şeklindeki görüşüne yer verildı. Reuters'in diplomasi editörü Paul Taylor tarafindan kaleme alınan yo- rumda, Kıbns'ın AB üyeliğinin ka- bul edilmesi durumunda, Türkiye'nin, Kıbns'ı kendi topraklarına katması- nın ya da AB üyeliğini geri çekme- sinin olasılıklar dahilinde olduğu, bu durumun "stratejikNATOmüttefiîd ve ABD'nin dostu olan Türkiye'yi, uluslararası toplum ve VVashington'm Avrupab ortaklan karşısında zor du- rumda bırakacağT ıfade edildi. Hırvatistan Milliyetçiler kalelerini kaybediyor • Dün yapılan yerel seçimlerin sonunda, Hırvat Demokratik Birliği'nin, elindeki pek çok belediyeyi kaybetmesi bekleniyor. Dış Haberier Servisi - Hırvatis- tan'da dün yapılan yerel seçimlerin sonucunda, halkın genel seçimlerde bozguna uğrattığı millıyetçı Hırvat Demokratik Birliği'ni belediye yö- netimlerinden de uzaklaştırması bek- leniyor.Yerel ve bölgesel seçimlerin yapıldığı Hırvatistan'da, yaklaşık 3.9 milyon seçmen dün 21 belediyenin yönetimini belirlemek üzere sandık başındaydı. Iktidardaki sol koalisyon için halk oylaması niteliği taşıyan seçimler ön- cesinde, geçen yıl ocak ayında yapı- lan genel seçimlerde büyük bir boz- guna uğrayan ve hâlâ bazı belediye- leri elinde tutan milliyetçi Hırvat De- mokratik Birliği'ne (HDZ) fazla şans tanınmıyordu.Kamuoyu yoklamala- n, iktidardaki koalisyonun büyük or- tağı Sosyal Demokrat Parti'yi (SDP) favori gösteriyordu. HDZ'nin 3'te 2'den fazlasını elinde tuttuğu 21 be- lediyenin önemlice bir bölümünü kay- bedeceğine ve ancak savaşuı etkile- rinin yoğun yaşandığı 3-4 belediye- de iktidannı koruyabileceğine kesin gözüyle bakılıyor. Seçim sonrası or- taya çıkacak tablonun, hükümetin, yerel düzeyde uygulamak istediği re- formlan kolaylaştırması bekleniyor. Muhalefetten eleştiri Iktıdardaki koalisyonu oluşturan 6 parti kampanyalannda, ülkeyi Avru- pa Birliği ve NATO'ya yakınlaştır- ma üzerinde yoğunlaşırken kendi bağımsız propagandalannı da yü- rüttüler. Muhalefet ise yüzde 23'e ula- şan işsizlik rakamlanna işaret etme- nin yanında, aylık ortalama ücretin 450 dolann altında olmasını ve te- mel ihtiyaç ve gıda maddelerine yapılan zamlan eleştirdi. Moğollar komünist liderle 'devam' dedi Moğolistan'da halk devlet başkamnı betirkmek üzere dün sandık başına gitti. Son 2 yıhn sert kış koşuDanndan olumsuz etküenen Moğolistan'da nüfusun yansına denk gelen yaklaşık 1.16 milyon seçmen, pariamenter ststemin kurulduğu 1992'den bu yana 3. devlet başkanını seçmek için oy kuDandı. Ülkede yapılan son kamuoyu araşnnnalan, eski komünistierin partisi olan "Moğol Halkuun Devrimd PartisTnin (MPRP) adayı Devlet Başkanı Natsagiin Bagabandi'yi (küçük resinıde), başbca rakibi Hberal ada> Radnasumberel Gonçigdorj karşısında favori gösteriyordu. Moğol Halkuun Devrimci Partisi, geçen yıl parlamentoda 76 sandaryenin 72'sini kazanmıştL Bagabandi'nin yeniden seçilmesinin istikrar ve ekonomik canlanmayı sağlayacağını savunan parti, yaşam koşuDannı ryfleştirme, emekti maaşlaruıa ve ücretiere zam yapma sözü vermişti. (Fotoğraf: AP) Saddam, yerine Kusay'ı hazırlıyor Rusay, Baas Partisi'nde askeriyönetimden sorumlugenel sekreteryardımctsı oldu Dış Haberier Servisi - Irak'ta. Devlet Başkanı Saddam Höseyin'in küçük oğ- lu Kusa> Saddam Hüseyin'e. iktıdarda- kiBaasPartisi'nin askeriyöneumindegö- rev verilmesi Saddam'ın "Knay'ıyBri- nehaarladgf' yorumlannaneden oldu. Resmi haber ajansı INA, partinin ye- ni yönetiminin görev dağüımı çerçeve- sinde Kusay'ın, "BaasPartis AskeriBS- rosu'nunfldsorumhısundan biriveSad- dam Hüseyin'in yardgnası olarak atao- d^nı" bikürdi. Baas Partisi Ilülusal Konferaasrnda. Saddam Hüseyin yeni- den Genel Sekreter seçilirken parti yö- nenminde lOkişinmgörevlerini koruduk- lan, aralannda Kusay'ın da bulunduğu 7 yeni üyenin yDoetime seçildigi bildi- riitnişti. Karar < sürpriz > oktu tzzet tbrahim, Taha Yasin Ramazan, ünkAazvs AiHasand->fcddgibi isim- lerin yönetimdeki görevlerine yeniden seçildigi konferansta, Hııda Safih Meb- di Anunaş yönetım organknna seçilen ilk kadın oimuştu. Kusay'a venien gö- revin Irak halkı ve siyasi gözleracüer ta- rafindan "sörpriz'' olarakkarşılandığı be- lirtiliyor. Siyasi göztemciler, "Irak'ta Saddam Hüw>in'den sonra iktidan Ku- sayBnefea&Kak" yorumlannı yapıyot Gözlemciler, Saddam Hüseyin'in parti- nin genel sekreterLKusay'misepartinm askeri bölümdensorumlugenel sekreter yardımcısı olarak, "babasmnyardana- s'olduguna dikkatçekryor. SaddamHü- seyin, Kııs^ilebirîikte LatifCaskn'i,par- tinin askeri bölümünden sorumlu yar- dımcılan olarak göreviendırdi. BIÇAKSIRT1 EROL MANİSALI Tüze Kalkanr Yeni Soğuk Savaş PoHtikası rnı? Bush yönetiminin başlatmak istediği "füze kal- kanr projesi, bitti sanılan Soğuk Savaş'ı yeniden başiatacak olan bir uygulamadır. Güvenlik amaçlı birprojegibi sunulmasına karşın arkasında, "Ame- rika'ntn stratejik üstünlüğünün" sürdürülmesini hedef almaktadır. - Bugün ABD tek süper güç, ancak koşullar ya- vaş yavaş değışiyor; Avrupa ve Asya'da "çok ku- tupluluğa doğru" hareketlenmeler başladı. - Asya'da Çin, Rusya veJaponya, Amerikan mer- kezli tek kutupluluğa karşı politikalar geliştirmeye başladılar. - Avrupa Birliği'nde de Fransa ve Almanya aynı rahatsızlığt duyuyorlar. Fransa şimdiden bayrak aç- t; Almanya Rusya ile "taktik yakınlaşmalar" için- de; hedef, Avrupa üzerinde ABD'nin "etkisiniazalt- mak". - ABD yeni girişimlerde bulunmaz ise 10 ytl için- de "çok kutupluluğa doğru" önemli kaymalar or- taya çıkacak. ABD bu nedenle, "ABD merkezliye- ni bir yapılanma" kurmak zorunda. Amerika'nın tek kozu Halen ABD'nin elinde, "diğer büyük ülkelerde olmayan" tek ayncalık (ve tekel), "üstün uzay tek- nolojisi ve buna bağlı silah sistemleridir". öte yan- dan, böylesine büyük bir füze kalkanı projesini, bu- gün ekonomik olarak da tek uygulayabılecek ülke ABD'dir. Ancak bu koşullar "bugün için" geçerlidir, yann ABD, bugün sahip olduğu ayncalığını, tekelci ko- numunu kaybedebilir. AB, Çin veya Çin-Rusya or- taklığı, 20 yıl sonra aynı güce ulaşabilir. Bush yönetiminin "alelacele, biraz da sûrpriz bir kararla" bu dev projeyı gündeme getirmeleri mev- cut tekelci konumu değeriendirmek için olsa ge- rek. Füze kalkanının sonuçlan Füze kalkanı adı verilen yeni güvenlik şemsıye- sinin ABD için yararian şunlardır: 1) Dünya devletleri "şemsıyenin içindekiler ve dtşındakiler" olarak ikiye ayrılacaklardır. Bugünkü muğlak ve ABD merkezli dünya koşullan içinde Batı ülkelerinin "tamamına yakını" şemsiyenin dı- şında kalmak istemezler. AB de, Fransa hariç, füze kalkanına hayır demek için çok zorlanır, istemese de onaylar, ABD gölge- sinden kurtulmak isteyen AB, yeniden ABD şem- siyesi altında kalır. 2) Amenka, Çin ve Rusya karşısında da uzun va- dede daha iyi konuma gelir. Bugün ılerlemekte olan "çok kutupluluk" yönündeki hareket kınlmış, en azn- dan zayıflatılmış olur. 3) Çin, Rusya, AB ve Japonya'nın, "üçüncü dûn- ya ülkeleri ile" ilişkilerini geliştirme çabalan zayıf- lar, ABD avantajlı konuma geçer. 4) Yann çok kutupluluk yerine, Amerikan semsı- yesi altındakiter ve diğerlen olarak, dünyada Ame- rikan merkezli bir yapı oluşur. Yeni Soğuk Savaş Böyle bir fotoğraf, Soğuk Savaş'ın yeniden ya- ratılmasından başka bir şey değildir. Amenka, "Be- nim şemsiyem altında olmayanlar düşmanımdır" politikasını rahathkla sürdürebilir. Şemsiyenin altındakilerde "mutfakABDetkiala- nı içinde" kalırlar. Bush yönetiminin yeni Füze Kalkanı projesi, gü- venlik konusunun istismar edilerek Amerika'nın ekonomik ve siyasal çıkarianna hizmet edecek bir araç olarak kullanılmasına yol açacaktır. Dünyamız artk ikinci bir Soğuk Savaş dönemı ya- şamak istemiyor. Büyükelçi Faruk Loğoğlu: Kıbns, AB'nin işideğil ANKARA(Cumhuri- yet Bürosu) - Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Bü- yükelçi Faruk Loğoğlu, Avrupa Birliği 'nin (AB) Kıbns konusunda izle- diği politikayla sorunun çözümüne yardımcı ol- madığını, Avrupa Insan Haklan Mahkemesi 'nin (AlHM) karannın da si- yasi özellik taşıdığını söyledi. Faruk Loğoğlu, TRT'deyayımlanan "Pa- zar Panorama'1 progra- mında, dış polıtikadakı son gelişmeleri değer- lendirdi. Son olarak AlHM'nin, Kıbnslı bir Rumun kuzeydeki mal- lannın elinden çıkması- na ilişkin başvurusunu kabul ettiğini ve bundan Türkiye'yi sorumlu tut- tuğunu anımsatan Lo- ğoğlu şunlan söyledi: "Burada AİHM ken- diskıi Buieşmiş MiDeder yerinekoyuyoc Kıbnsso- rununun çözümü ne AB'nin işidir ne de AtHM'nin. Kıbnslı bir Rum, Kuzcv 'deki malla- n yüzünden zarar gör- müşse muhatabı KKTC'dir. Buna da ya- naşmayıpTüridy«'yisııç- lamak siyasi bir karar- dır, kabul edflemez." Loğoğlu, "AB bu gi- dişin sonunda 2002'de KıbnsRum Yönetimi'ni tam üyeiiğe kabul eder- seTürkiye neyapar" so- rusuna şu karşılığı verdi' "Bu bizün temenni et- tiğuniz durum değü. Biz hâlâ Kıbns sorununun adadaki insanlann ön- cülüğünde,en akda jı ön- temk çözülmesini istiyo- ruz. Eğer Rum Yönetimi AB'ye ahnırsa Türkiye de Kuzey Kıbns'la bü- tünleşir. İlişkilerini daha derinhalegetirir.Buhak- kmuz doğmuş oJur." Loğoğlu, Türkiye'nin Irak politikasnıın da üç temel ayağa oturduğuna dikkat çekti. Bunlardan birinin Irak'ın toprak bü- tünlüğünün korunması esası olduğunu belirten Loğoğlu, "Irak'mgefcce- ği, burada yaşayan bü- tün halklar tarafindan karaıiaştıniır. Üçüncü hususdaTürkiye,Irak'm böhinmesirjemüsaadeet- mez. Türkiye, Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti- ne, hükümeti ve parla- mentDSuybveizledîğİDo- litikaitibanylaizinvere- mez" diye konuştu. Ortadoğu'da gerginli- ğin tırmanmasından *son dereceendişeo okhılda- rmı" vurgulayan Loğoğ- lu, "Bukonudanelerya- pabileceğimra değerien- diriyonız.ABD'denson- ra Arap ve tsrailliierin güvenine sahip yegâne ülkelerden biri Türki- ve'dir. Türkiye de bu ko- nuımmu banşve istikrar için kuBanır" dedi.