Katalog

11 MAY1S2001 CUMA CUMHURİYET SAYFA HABERLER RESTORAN GÖZDOYURAN TURHAN SELÇUK DÜRÜST TABÎATLI İSTANBUL EFENDİSÎ sn IN HARİKULÂDE MACERALAEI KISIM HEKMİLİ BÎRDEN OZ/JM BJİEM Kıdem tazminatında pazarbk 'lş güvencesi' ve 'kıdem tazminatıfonu' yasa tasanlan, bu kez işçi-işveren taraflann uzlaştıkları varsayılan, birlikte hazırlanmış yasa taslaklan olarak gündemde geldi ŞÜKRANSONER Türkiye'de tartışmalan yılan hikâyesi oluşturmuş, pek çok çalışma bakanı eskitmiş, hatta kimilerinin başını yemiş, biri işveren, diğeri işçi taraflann şiddetli tepkilerine yol açmış *iş güvencesT ve "lodem taz- minaüfonu*yasa tasanlan, bu kez işçi-işveren taraflann uz- laştıklan varsayılan, birlikte hazırlamnış yasa taslaklan ola- rak gündemde. Çahşma Bakanlığı'nın ha- zırladığı sendikal güvenceye ilişkin yasa tasansına işveren- lerin şiddetli karşı çıkışı üzeri- ne bir araya gelen taraflar, hü- kümet, işçi ve işveren konfede- rasyonlartnı temsil edecekpro- fesörlerden oluşan bilim ko- misyonunu, çalışma yaşamını dûzenleyecek yasalarda gerek- li değişikJikler için görevlen- dirmişlerdi. Bfliın komisyonu Şubat ayından bu yana çahş- malannı sürdüren taraflan temsil eden profesörlerin oluş- turduğu bilim komisyonu, işçi- işveren taraflann bilinen gö- rüşlerini yansıtmaktan öte, bi- limsel kimliklerini öne koya- rak oy birliği ile uzlaştıklan birlikte yasalaşması öngörülen iki yasa tasansı ve gerekçele- rini hazırladılar. Iş güvencesi- ni getiren ve kıdem tazminaü- nın işten atılmada işveren tara- findan ödenenin yerine emek- lilikfe fondan alınan bir hakka dönüştûren yasa tasanlan ve gerekçelerinin yanında, Ulus- lararası Çalışma örgütü (ILO) sözleşmeleri çerçevesinde çe- şitli yasalarda yapılması gerek- li değişikliklerüzerinde de du- ruldu. işçi - işveren - hükümet üç- lü taraflannın yetkili kıldığı, ta- raflan temsil eden bilim ko- misyonunun hazırladığı yasa tasanlan, birlikte yasalaşması istemi ile 4 Mayıs tarihli olarak Çalışma Bakanlığı'na sunuldu, Çalışma Bakanı Yaşar Oku- yan, yıllardır büyük kavgalara yol açmış konularda "uzbşma- ya vanldığT müjdesi ile yaptı- ğı duyurudan sonra, söz konu- su yasa taslaklannın yasalaş- mak üzere Meclis'e sunulaca- ğını açıkladı ve dün işçi - işve- ren konfederasyonlan tarafla- nn görüşlerine sundu. Ancak her iki taraftan da hemen, ağır- lıkla eskiden beri karşı olduk- lan yasalara ilişkin itirazlar geldi. Böylece taraflann yetki- lendirdiği uzman çalışması or- tak metin, daha başından hem uzlaşmaya vanlmış, hem de tartışılan metin olma içeriğini kazanmış oldu. Aylar süren çahşma Üçlü taraflar adına görevlen- dirilmiş, iş hukukunda uzman bilim insanlanndan Prof. Me- tin Kuöü, Prof. Nııri Çelik, Prof. Münir Ekonomi, Prof. Toker Dereü, Prof. Devrim ülucan, Prof. Savaş Taşkent Prof. Sarper Süzek, Prof. Al- gun Çifter, Prof. Ön«- Eyren- ci'nin, 7 Şubat tarihli görevlen- dirmenin ardından aylar süren çalışmalannın ürünü, hazırla- dıklan ortak taslaklann özeti- ni okurlara, kamuoyunun tar- tışmasına sunuyoruz. Ondan da önce oybirliği içinde hazır- ladıklan yasa taslaklan ve ge- rekçelerine ilişkin Çalışma Ba- kanı, Türk-lş, DİSK, Hak-lş, TlSK başkanlıklanna sunduk- lan bilgilendirme yazısından kirni bölümJeri aktanyoruz. Öncelikle iş güvencesi ile kı- dem tazminatı fonu yasa tas- laklannın, üç aylık toplantılar ve çalışmalannın ilk bölümü- nü oiuşturduğu vurgulanarak. ilgili yasalarda yapılması ge- rekJi değişiklikler şöyle sapta- nıyor: "İş güvencea ve kıdem taz- minatı fonukanun taslaklan ile vapdan budeğişildikler,başta İş KamınıTnun 16.17ve 18.mad- deJeri olmak üzere, diğer hü- kümlerinin de bütünüyle ele ahnmasını gerekti kümaktadır. Aynca son \illarda çahşma ha- yatinda gözlemlenenekonomik ve teknolojik getişmeler, ulusla- rarası ve uluslarüsrü örgütier- ce kabul edilen normlar dikka- te almarak iş kanunlan, Sendi- kalar ve Toplu İş SözJesmesi, Grev ve Lokavt kanunlannın da gözden geçiriJerek yenüen- mesinde zorunluluk vardır." Bilim komisyonu, çahşma- lanna ilişkin bilgilendirmeyi ise şöyle özetliyor: • Komisyonumuzda görev alan bilim adamlan. hangi sos- yal grup adına katılmış olur- larsa olsunlar, çalışmalara sa- dece bilimsel görüş ve düşün- celerinin doğrultusunda katkı- da bulunmuşlardır. Bu sayede ülkemiz açısından ve uluslara- rası normlar bakımından en isabetli olduğuna inandığımız çözümlere ulaşmak mümkün olabilmiştir. • İş güvencesi uluslararası normlara uygun olarak düzen- lenirken Bakanüğınız tarafin- dan hazırlanan ve TBMM'ye sunuhnak üzere imzaya açılan tasannın hem kapsam ve hem de içerik açısından beklenen ve 158 sayılı sözleşmeye göre ol- ması gereken iş güvencesini sağlamada yeterli olmayacağı saptanmıştır. Nitekim sözü edi- len tasan ILO Uzmanlan Ko- misyonu raporunda da yetersiz bulunmuştu. • Türk iş hukukuna iş gü- Üniversite mezunlan devlet memurn olabimek amacıyia sabahın erken saatterinde kuyruğa girrvor. îşsizlerin umut kuyruğu AİKÜTKÜÇÜKKAyA Saat: 09.00. Yer: Fatih Hor- hor'daki Öğrenci Seçme ve Yerleş- tirme Merkezi'nin (OSYM) Istan- bul Bürosu. Yüzlerce üniversite mezunu sabahm erken saatlerin- den itibaren "devietnıenjuru'' ola- bilmek umuduyla çoktan sırada... Ve insanın suratına tokat gibi çar- pan Tûrkiye'nin acı gerçeği: "İş- sizlik" Öğretroenlik, müfettiş yardım- cılığı, kaymakam adayhği gibi ba- zı mesleklere alınacak memur adaylanna yönelik yapılacak Ku- rumlar İçin Merkezi Eleme Sına- vı'na (KMS) başvurularbugün so- na eriyor. BinlerceMşi iş umuduy- la 30 Nisan'dan bu yana ÖSYM bûrolannın önünde uzun kuyruk- lar oluşturdular. ÖSYM'nin istan- bul Bürosu'nun önünde dün sıra- ya giren adaylar "öç uzun kuyruk" oluşturmuşlar. Birinci kuyrukta adaylar, ilk önce başvuru belgesi, sınav ücreti banka belgesi ve soru örneklerini içeren kitapçıktan olu- şan başvuru evrakını, "2 mihon B- ra" karşılığında alıyorlar. Daha sonraki güzergâh belli: "Bir banka şn- Eğitimli işsizler ordusu 2000 yılının son çeyreğinde yeniden artışa geçen işsizlik oranı yıl ortalamasında yüzde 6.6 olarak gerçekleşmişti. Devlet lstatistik Enstitüsü'nün hane halkı işgücü anketinin 2000 yılı sonuçlanna göre yıl ortalamasında kurumsal olmayan sivil nüfus 64 milyon 59 bine ulaştı. 15 yaş ve üzerindeki 44 milyon 765 binlik nüfusun, 22 milyon 736 binini ise işgücüne dahil olmayanlar oluşturdu. Işgücünü oluşturan 22 milyon 29 bin kişinin 20 milyon 578 bininin ıstihdamda olduğu, I milyon 541 bin kişinin "eksikistihdam"tanımındayeraldığı, 1 milyon 451 bin kişinin ise işsiz olduğu belirlendi. 2000 yılı ortalamasında I milyon 451 bin kişi olarak belirlenen işsizlerin 1 milyon 75'ini erkek, 376 binini kadınlar oluşturdu. Erkek ve kadınlardaki işsizlik oranlan yüzde 6.6 ile aynı düzeyde oluştu. Kentlerdeki işsizlik oranı yüzde 8.9, kırsal kesimdeki işsizlik yüzde 3.7 olarak gerçekleşti. Coğrafi bölgelere göre işsizlik oranmın yüzde 9.1 'le en yüksek Akdeniz Bölgesi'nde olduğu belirlendi. Marmara yüzde 8.4 işsizlik oranıyla ikinci, Ege Bölgesi de yüzde 7.9'la üçüncü sırada yer aldı. İşsizlik oranı Güneydoğu'da yüzde 7.1, Iç Anadolu'da yüzde 4.4, Karadeniz'de yüzde 3.8, Doğu Anadolu'da yüzde 3.1 olarak ölçüldü. Eğitimli gençlerdeki işsizlik oranı da artış gösterdi. 'Adaylar,a sanav ücreti"olarak ban- kaya "23 nıiryon fira" yatırdüctan sonra 2. ve 3. kuyruklara girerek kılavuzda be- lirtilen kurallaragöredoldurduklan baş- vuru belgesi ile smav ücretininyatınldı- ğını gösteren banka belgesini, başvuru evrakını aldıklan ÖSYM yöneticilikle- rine teslim ediyorlar. Gözümüze birçok başvuru evrakınm büronun hemen önündeki çimenlerin üzerinde doldurulduğu çarpıyor. Biz de adaylann yanına yaklasıyoruz. Adaylar dertli mi dertü. İlk önce kuyruk çileşinden çok 25 milyonu bulan sınav ücretine tepki gösteri- liyor. Adaylar. yaşanan ekonomik krizde adaylardan istenen bu raka- mm fazlalığma dikkat çekiyorlar. Adaylann bir başka derdi de 7- 8 Temmuz'da yapılacak sınavın yalnızca Ankara'da yapılacak ol- ması. Birçok aday sınavuı neden diğer büyük kentlerde de yapılma- dığına akıl sır erdiremiyor. Bazı adaylar da başvuru süresinin kısa tutulmasından yakınıyor. ÖSYM'nin yapacağı sınava, bir lisans programını birirenlerle ge- rek doğrudan. gerekse giriş smavı sonuçlanna göre atama yapacak kamu kurum ve kuruluşlarına baş- vuru sırasında bit lisans progra- nundan mezun olabilecek durum- dayken başvuran adaylar katılabi- lecek. KMS, ÖSYM tarafından, 7-8 Temmuz 2001 tarihlerinde, sabah ve öğleden sonra olmak üzere dört oturumda Ankara'da gerçekleştiri- lecek. Sabah oturumlan saat 09.30'da, öğleden sonraki oturum- lar ise saat 14.30'da başlayacak. Kamu kurum ve kuruluşlan, KMS sonuçlannı nasıl kulJanacaklannı, genel ve özel şart- lannı basın yoluyla verecekleri ilanlar- la duyuracaklar. KMS sonuçlan, smav tarihinden itibaren 2 yıl geçerli olacak. ' vencesinin girmesi kuşkusuz hayanmız açısından olağanüs- tü bir öneme sahiptir. Ancak Batı ülkelerinde olduğu gibi iş güvencesi sağlanırken işsizlik sigortası ve bdem tazminatı- nın da birlikte düşünühnesinde zorunluluk vardır. Esasen Türk öğretisinde yıllardan beri bu hususa işaret edihniştir. Ülke- miz açısından soruna yaklaştı- ğımızda, geçen yıl yürürlüğe giren işsizlik sigortasının iş gü- vencesi ile tamamlanmasında yarar olduğu ortaya çıkmakta- dır. Öte yandan ülkemize özgü koşullar nedeniyle yasal çerçe- vesi zamanla genişletilmiş olan kıdem tazminatına, kazanılmış haklar saklı tutularak yeni bir bıçim venlracsi kacınıknaz ha- le gelmiştir. Kıdem tazminaft hak • Ancak kıdem tazminatının ülkemızde işçiler bakımından ne derece yerleşmiş ve haklı olarak önemsenmiş bir hak ol- duğu gözden kaçınlmamalıdır. Nitekim komisyonumuz yasa- nın yürürlüğe girdıği tarihe ka- dar işçilerin kıdem siirelerine ait tazminat haklanm saklı tut- muş ve bu hususta mevcut ya- sa hükümlerine göre işverenle- rin sorumluluğunun devam edeceğini benimsemiştir. İşçi bu döneme ait hakkını ileride talep etse bile bu tazminat son ücreti üzerinden bugünkü ya- sadaki esaslara göre hesapla- nacak ve işveren tarafından ödenecektir. • Buna karşılık yasanın yü- rürlük tarihinden sonraki hiz- met sürelerine ait kıdem taz- minatının işçinin yaşhlık, emeklilik, malullük veya ölü- mü halinde (kanuni mirasçıla- nna) ödeneceği hükme bağlan- mıştu-. İşvierenler prim ödeyecek • Yasanın yürürlüğe girme- sinden sonraki hizmet süreleri- ne ait kıdem tazminatlan, iş- verenlerin mali sorumluluğu ve devlet güvencesi altında bu- lunan bir fondan karşılanacak- tır. Işverenler bu fona her ay si- gorta primleri ile birlikte prim ödeyeceklerdir. İşçiler hangi işverenin yanında, hangi süre ile çalışırsa çalışsın, iş ilişkisi hangi nedenle sona ermiş olur- sa olsun, örneğin hizmet akdi- ni kendisinin feshetmesi halin- de dahi, toplam hizmet sürele- rine ilişkin kıdem tazminatını bu fondan alacaktır. • Yukanda açıklanan gerek- çelerle iş güvencesi yasa tasla- ğı ile kıdem tazminatı fon tas- lağı birlikte ele alınmış ve bir- birlerini tamamlayacak şekil- de hazırlanmıştır. Bu açıdan her iki taslağın Bakanlar Kuru- lu'na ve yasama organına bir- likte sunulması uygun olacak- nr. Öte yandan 1475 sayılı İş Kanunu'nda iş güvencesine yönelik yapılan bu düzenleme- lere paralel hükümlerin gecik- meksizin Basın İş Kanunu ve Deniz Iş Kanunu'nda da yapıl- ması, 158 sayılı ILO Sözleş- mesi'nin ikinci maddesinin gereğidir. Yarın: Yasa Taslağı'nın getlrdlkleri... DUZYAZI ORHAN BtRGİT Başkanm Dediğini Yap Yazının başlığının aslında, "başkan" sözcüğü- nünyerini "hoca" alır. "Hocanın dediğini yap, yap- tığını yapma" özdeyişiyle durup dururken "baş- kan"a gönderme yapmanın elbette bir nedeni ol- malı. Bu neden, Sayın TBMM Başkanı Ömer Izgi'nin son ekonomik kriz dolayısıyla yayımladığı tasarruf genelgesi olamaz elbette. Başkan Izgi, bu genel- gede milletvekillerinin Tûrkiye'yi doğrudan ilgilen- dirmeyen konferans ve seminerlere katılmamala- rını isterken yerden göge kadar haklıdır. Bu tür toplantılarda öncelikle yurtdışı temsilciliklerimiz- den yararlanılmasını salık verirken de... Keza, uluslararası seçim gözlemci heyetlerinde görev alacağız diye, milletvekillerinin hangı ülke- de genel seçim varsa ver elini gezilere çıkmasını da doğaı buimuyor. Bizim parlamentomuzun da üyesi bulunduğu uluslararası parlamento kuruluşlarının toplantıla- rına da en çok iki delege ile katılmamızın yerinde olacağını savunuyor. Kalınacak otellerin ücretleri- nin makul olmasını temenni ediyor. Meclis Başkanımız, üye arkadaşlanndan, zo- runlu görülen toplantılara en az sayıda temsilci ile katılmalarını isterken beraberlerinde Meclis'ten görevli götürmemelerini anımsatıyor. Yurtiçı ve yurtdışı gezilerde armağan verilme koşulunu, sa- dece kendisi ve Meclis başkanvekilleri ile sınırlı- yor. Eskiler, devlet hazinesindeki paranın üstüne tit- remeyi bir tür ilke haline getirdikleri için "tüyü bit- memiş yetimin hakkı" deyimini sıkça kullanırlardı. Beytülmal'dan söz ederlerdi. Sözünü ettiğim genelgesinde, milletvekillerin- den "uçuşlarda en kısa ve en ekonomik ara bağ- lantılann tercih edilmesini, THY'nin uçuşu olan noktalara THY ile gidilmesini, hatta biletlerin en uygun fiyatla veren şirketten alınmasını" da salık veriyor. • • • Bir de bugünkü bazı gazetelerde yer alabilecek şu Anadolu Aiansı haberini okur musunuz: "TB- MM Başkanı ömer Izgi'nin eşiAysel Izgi, otomo- bilinin anza yapması sonucu, Istanbul'a Kocaeli Valisi Kemal Onal'//i tahsis ettiği makam otomo- bili ile gitti." AA muhabirinin elde ettiği bilgiye göre, bir ziya- ret için Istanbul'a gitmek üzere sabah 07.00'de Ankara'dan yola çıkan Aysel Izgi'nin bulunduğu 06 VHE 48 plakalı özel otomobil, polis eskortuyla se- yir halindeyken TEM yolunun Dilovası kesiminde anzalandı. Araştırmacı gazetecilik yönünüz ağır basıyorsa, özel plakalı otomobilin TBMM'nin ma- lı olduğunu, öylece yak/tının devlet tarafından öde- nenlerden olup olmadığını öğrenmek istersmiz... Bununla da kalmaz, bir makam şoförü tarafın- dan kullanıldığını, öylece o şoförün de yasal yol gi- derterinin Meclis Başkanlığı'nca ödanecegini de» kayda geçirmek istersiniz. Gerçi bu iki konu hakkında tam aydınlanmanı- za, ilgililer yardımcı olmazlar; ama Ankara-lstan- bul seyahatinin güvenliğini sağlamak için devletin "2" numaralı protokolünde yazılı kişinin eşinin bu- lunduğu taşıta bir de polis eskortunun eşlik ettiği- ni de devlet ajansından öğrenmiş olursunuz. Ve elbette kendi kendinize sorarsınız. Bayan Aysel Izgi, bir ziyaret için Istanbul'a THY uçağı ile ve elbette kendisinin ödeyeceği biletle gi- demez miydi? öylece Sayın Ömer Izgi'nin dünkü genelgesi her anlamda yerine ulaşmış ve bize de "Başkanm dediğini yap, yaptığını yapma" özde- yişi ile bir Düz Yazı yazma olanağı doğmamış olur- du. Faks: 0212-6770762 E-mail:obirgrt(o e-kolay net. Hükümet, işçi ve işveren buluştu Kıdem tazminatı fonunda geri adım ANKARA (Cumhuri- yetBürosu)-Çalışanlann kıdem tazminatlannın emeklilik ve ölüm duru- munda alınabilmesini ön- gören yasa taslağında ge- ri adım atıldı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan, bilim ko- misyonunun kıdem taz- minatı üzerinde yeniden çalışacağını açıkladı. Ba- kan Okuyan'ın üzerinde tam anlamıyla uzlaşma sağlandığını açıkladığı iş güvencesinin zamanla- ması konusunda, Türk-tş Genel Başkanı Bayram MeraJ'le, TİSK Genel Başkanı Refık Baydur arasında, kısa süreli bir gerginlik yaşandı. Çalışma ve Sosyal Gü- venlik Bakanı Okuyan, dün işçi ve işveren temsil- cileriyle bir araya geldi. Türk-tş Genel Başkanı Meral, DlSK Genel Baş- kanı Sülevman Çelebi, Hak-lş Genel Başkanı Safon Uslu ve TlSK Ge- nel Başkanı Refik Bay- dur'un katıldığı toplantı sonrası, Okuyan, büyük tepki toplayan kıdem taz- minatı fonu çalışmalan- nın yeniden değerlendiri- leceğini açıkladı. Kıdem tazminatı da da- hil olmak üzere, 1475 sa- yılı Iş Yasası, 2821 sayılı Sendikalar Yasası ve 2822 sayılı Toplu Iş Söz- leşmesi, Grev ve Lokavt Yasası üzerinde bilim adamlanndan kurulu ko- misyonun çalışacağım söyleyen Okuyan, "Bu yasalarla ilgili olarak riim kesimlerin eleftirdiği bir- çoknokta var. Bugün şöy- lebiryöntem üzerindean- laştık. Buna göre, iş gü- vencesi konusunda çalı- şan bilim komis\onumuz, bu konuian da ele alacak Onlann ittifakla çıkara- cağı metne rüm taraflar olarak uyacağız'' dedi. Iş güvencesi ve kıdem tazminatı yasa taslağı ça- lışmalannın değerlendi- rildiği toplantı sırasında TlSK Genel Başkanı Baydur ile diğer katılım- cılar arasında da gerginlik yaşandığı öğrenıldı. Bilim adamlannın ha- zırladığı İş Güvencesi Yasa Taslağı'nı kendi yetkili kurullannda he- nüz tartışmadıkJannı söyleyen Baydur"a, Oku- yan, "Ama biz, bilim adamlannın uzlaşmayla ortaya çıkaracağı metne uyacağımtz yönünde bir söz verdik" dedi. Buna karşuı, tasanyı ilgili ku- rullarda tartışmaya aça- cağını yineleyen Baydur, "Ben 1992 yılmdan itiba- ren kıdem tazminatının da, iş gü>encesinin de bir- likte eie alınmasını Lstivo- rum" diye konuştu.