Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 NİSAN 2001 PERŞEMBE HABERLER DUNYADA BUGÜN ALİ SİRMEN Ara Rejim - Kara Rçjim Iktidar dönemlerine baktığımızda, kendisini rahatlıkla ve haklı olarak "krizmatik" (kriz doğu- ran) olarak niteleyebileceğimiz Bülent Ecevit, partisinin meclis grubunda, krizin tam ortasın- dayken istifa etmeyeceğini söylerken, Anka- ra'da, gözü dönmüş esnaf güaıhu ile aralanna kanşan kışkırtıcılar, hoşnutsuzluğu eylemli kal- kjşmaya dönüştürmenin ilk deneylerini yapı- yorlardı. Basın, başı açık kadınlar, çeşitli kamu bina- lan ve araçlan saldınya uğnjyordu. Polis, başlangıçta olaya müdahalede yeter- siz kalıp jandarmadan destek istiyor, daha son- ra havaya ateş açıp Tandoğan Meydanı'ndaki güajhu dağıtıyor, ama kentin başka yerlerinde şiddet eylemleri ve gösteriler sürüyordu. Göstericilerin etrafa saldınp önlerine geleni yakıp yıkarken tekbir getirmeleri de kışkırtma- lann nereye yönelik olduğunu, tereddüde ma- hal bırakmayacak bir açıklıkla ortaya seriyor- du. Yüzyıllarsonra, Osmanlı'daki Kabakçı Mus- tafa ve Patrona Halil isyanlannın bir benzeri, Cumhuriyet'in başkenti Ankara'da tekrarlanı- yordu. Hemen hemen aynı anlarda, çalan telefo- numdan genç bir gazeteci arkadaş, ara rejim tartışmalan hakkındaki görüşlerimi soruyordu. Türkiye'de oturmuş bir rejim mi vardı ki, ona bir süre ara verecek olan ara rejime geçilsindi? Başka bir deyişle Türkiye sürekli olarak "iki arada bir derede bir rejimde" yaşıyordu. Ara rejimler, bu durumun tereddüde yer bı- rakmayacak bir açıklıkla tescili dönemlerinden başka bir şey değillerdi. ••• Türkiye'nin "kendini demokrat sanıp o bi- çimde takdim edenleri", olağan saydıklan re- jimin aksaklığını, temelindeki bozukluğu gö'r- meden, geniş topluluklann karşısına ara rejim hortlağını dikiyorlardı. Ve Türkiye'nin insanlan, her ara rejimden çı- kıp ne idüğü belirsiz rejime kavuştuklannda ra- hat bir nefes alıp teselli buluyorlardı. Kimse görmek istemiyordu ki, ara rejimleri önlemenin çaresinin aranacağı yer ara rejimler değil, Türkiye'de olağan sayılan, ama demok- rasilerde olağan olmayan rejimlerin içiydi. Ara rejimlerin nedenlerini Genelkunmaybina- sında değil, TBMM çatısı altında ve o çatıya 4 yıl için gelenlerin, geliş biçimi ve biçeminde ara- mak gerekiyordu. ••• 11 Nisan 2001 günü, Ankara'da, Tandoğan Meydanı'nda patlak veren olaylann habercile- ri, daha önceden ortaya çıkmıştı. Büyük kent- lerin duvarlannı süsleyen FP afişleri sizde, ya- nm yamalak rejimi ekonomik krizin gümbürtü- süne getirip laiklik karşıtı bir kara rejime dönüş- türme isteklerinin ifadesi izlenimini uyandırmı- yor mu? Bu gözlemimize karşı çıkacak olanlara, bir olayı anımsatmak isterim: 6 Nisan 2001 Cuma günü, Mahmutpaşa Camii Imamı Mustafa De- mir, son bunalımı, kadınlann başlannın örtül- mesinin yasaklanmasına ve ibadethanelerin kaptsına kilit vurulmasına bağlıyordu. Türkiye'de hangi ibadethanenin kapısına ki- lit yurulmuştu? Üniversitelerde, siyasaJ gösteri ve baskı ni- teliğini taşıdığı AİHK tarafından da tescil edilen türbana getirilen yasak dışında, ülkenin nere- sinde kadınlann başlannı örtmelerine karşı çı- kılıyordu? Devletten maaş alan mürteci Mustafa Demir, devletin laik niteliğini hedef alırken düpedüz yalan söylüyordu. O sırada cemaat arasında FP Genel Başka- nı Recai Kutan da vardı. Kutan, bu yalanlara karşı çıktı mı? Kutan, devleti hedef alan imam Mustafa De- mir'i susturmaya çalıştı mı? Ne gezeıi Kapalıçarşı'da, kriz bezirgânlığı ya- parken yuhalanan Recai Kutan, kara rejim çağ- ncılanna karşı çıkmak bir yana, çanak tutuyor- du. Sosyopolitik yapılı olan ve sonuçta ekonomik olarak da kendini gösteren kriz, Türkiye'nin gündemine artık ara rejim - kara rejim tartışma- sını da getirmiş bulunuyor. Olağan sayılan rejimi böyle olan bir ülkenin, "kırk katır mı kırk satır mı" tekeriemesini andı- ran bir seçenekle, daha doğrusu seçeneksiz- likle karşı karşıya kalmasında şaşıracak ne var ki? Sivil înisiyatif, yeni programı götürecek, adı olumsuzluğa kanşmamış yeni bakanlar istiyor Siyasette çılaş ararayorEBRUTOKTAR ANKARA - Yaşanan ekonomik krize koşut olarak toplumsal gerili- min yükseldiği Türkiye'de hüküme- tin istifası ya da revizyonu isteniyor. Tabanın, hükümetin istifasmı iste- yen baskılan ile hükümetin alterna- tifsizliği arasmda sıkışan sivil top- lum örgütleri, kabinede revizyon ko- nusunda birleşiyor. Toplantısı, ekonomik programın açıklanması sonrasına bırakılan Si- vil Înisiyatif in dönem başkanj ve Türkiye Esnaf ve Sanatkâr Odalan Birliği (TESK) Başkanı Derviş Gün- day, "Hükümetterevizyonolmah. Si- vD tophunörgütierinekulakverecek, yeniprogramıgötürecek,adı herhan- gi bir olumsuzluğa kanşmamış yeni bakanlar gereldyor" dedı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birli- • Hükümetin ekonomik programım bekleyen Sivil înisiyatif, programı uygulayacak yeni kadrolar istiyor. Programı değerlendirecek Sivil Înisiyatif, gerekirse eylem planı hazırlayacak. Seçim ve Siyasi Partiler Yasalannın değiştirilerek yeni bir oluşuma gidilmesi istemleri artarken TBMM'de de bu yönde girişimler başladı. ği'nin (TOBB) hükümetı istifaya ça- ğıran bildirisinin ardından sertleşen toplumsal muhalefet, çıkış yolu ara- maya çalışıyor. Seçim ve Siyasi Par- tiler yasalannın değiştirilerek yeni bir oluşuma gidilmesi istemleri ar- tarken TBMM'de de bu yönde giri- şimler başladı. TBMM Anayasa Uz- laşma Komisyonu geçen yıldan bu yana ilk kez toplandı. Anayasadaki "milletveküidokunulmazhğL, özeDeş- tirme, 12 Eylül 1980 tarihinde genel seçimlersonucutoplanan TBMM'ye kadar çıkanlan yasalann anayasaya aykın oldugunun iddia edilmesiıû önleyen 15. maddenin" kaldınlması amaçlanıyor. DYP liderinin de Seçim ve Siyasi Partiler Yasası'nın değişmesi içuı ge- lecek hafta liderler turuna çıkacağı öğrenildi. 'Lale devri bitti' Ekonomik programın açıklanma- sı sonrasına ertelenen Sivil Înisiya- tif ise hükümete yönelik eleştirileri- ni yükseltiyor. Türkiye Ziraat Odalan Birliği (TZOB) Başkanı Faruk Yücel, "Toplanünın ertelenmesinde esnaf eylemleri kadar hükümetin, ekono- mik programınbeklenmesi telkuıi de etkili olmuş" dedi. "Lale devri bıtti" diyen Yücel, "Kaç yıkhr,yurtdışından alman kre- dilerle televole programlar yapılmış, astronomik maaşlı yazaıiar, çizerier yaraülmışü. Bugün o dönemin zen- ginleri, Murat Demirel, Dinç Bilgin gibi hapisteler" dedi. Başbakan'm Cumhurbaşkanı'na, TBMM'ye direnebileceğini, ama halka asla direnemeyeceğini vurgu- layan Yücel, "Halk hareketi büyü- yor. Halk istifasmı istiyor Başba- kan'm. Halk isteyince bırakıp git- mek, demokrasinm gereğkiir" dedi. Türkiye Işveren Sendikalan Kon- federasyonu (TİSK) Başkanı Refik Baydur, "Hükümetinistifasmışu aşa- madagerekh'görmüyorum.Program açıklanmadan bunda fayda görmü- yorum. Ama hükümetin duyarh ot- masmıistiyorum. Siviltoplum örgüt- leriyle işbirliği yapmasını istiyormn" dedi. Türk-lş Başkanı Bayram Me- ral ıse şunlan söyledi: "IMF'niıı bu ülkeye ne getirdiğim hep beraber izfryoruz. Bunu hep söy- lemiştik.Tanm,hayvancıhk,esnaf bi- tirildi. Üretim durdu. Ama TOBB'yi de yadırgadık. Bir hafta önce hükü- mete destek veren TOBB, şimdi isti- fasını istiyor." TESK Başkam Derviş Günday, hükümetin alternatifi olmadığmı, a- ma kabinede revizyon gerektiğini belirtti. Günday, yeni ekonomik programın yeni bakanlar tarafından uygulanması gerektiğini söyledi. DERVİŞ MECIİS'TE 'Dengeler altüst olmuş' • Bütçe Yasası'nda değişiklik tasansının görüşmeleri için ilk kez Meclis çalışmalanna katılan Derviş, Türkiye'nin bir geçiş döneminde olduğunu belirterek muhalefetten kendilerine yardımcı olmalannı istedi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Devlet Bakanı Kemal Derviş, Türki- ye'nin bir geçiş dönemi içinde olduğunu belirte- rek "Dengefer al- tüst olmuşveger- çekten yeni den- geye daha ulaşıl- mış değüdir" de- di. Derviş, bune- denle ek bütçe L jr ^m önerisuıin gecik- "___B mesinin sakınca- Kemal Derviş h <>]abü<xx&ni ve sonbahara kalmaması gerektiğini bildirdi. TBMM Genel Kurulu'nda, dün Büt- çe Yasası'nda değişiklik öngören yasa tasansı kabul edildi. TBMM çalışmala- nna katılmadığı için eleştirilere hedef olan Devlet Bakanı Derviş, dün tasan- nın görüşmelerine katıldı. Görüşmeler sırasında millervekilJeri arasında tartış- malar yaşandı. FP'li VeyselCandan, hü- kümetin yeteneksiz ve becenksiz oldu- ğunu belirterek "Bu hükümetgörevibı- raksa, Derviş ABD'ye ghse bu borçlar miDetin sırtma kabcak" dedi. Eleştirileri yanıtlayan Derviş, deği- şikliğin amacının kamu bankalannı sağ- lıklı bir yapıya kavuştunnak olduğunu belirtti. Çiftçilere krizden önceki dö- nemdeki faiz oranlanyla kredi verilme- sine kaynak yettiği ölçüde devam edi- leceğmi belirten Derviş, kredilerde ma- liyeti makul düzeyde tutabilmek için bütçeye şefTafbir biçimde 400 trilyon li- ra konulduğunukaydetti. Derviş, muha- lefet partileri ile görüşeceğini, ancak program çalışmalannın çok yoğun ol- duğunu söyledi. Soru önergesine yanıt Bu arada, FP Gaziantep Milletvekili NurettinAktaş'ın ekonomik kriz sonra- sına ilişkin ekonomik gelişmelerle il- gili verdiği yazılı soru önergesine Baş- bakan Ecevitadına, Derviş yanıt verdi. Derviş, dalgalı kur sistemine geçildiği gece Merkez Bankası 'ndan 3 milyar do- lar çıktığı savlannın doğnı olmadığını savundu. İĞNELİ FIRÇA ZAFERTEMOÇtN DERVtŞ, PERES tLE GÖRÜŞTÜ İsrail'den teknik yardım önerisi • Yüzde 400'lük enflasyonu yenen îsrail Başbakan Yarduncısı Peres, bu konudaki deneyimlerinin anlatılması için Türkiye'ye teknik destekte bulunabileceklerini belirtti. ANKARA (Cumhuri- yetBürosu)-Îsrail Başba- kan Yardımcısı ve Dışiş- leri Bakanı Şiroon Peres, Devlet Bakanı Kemal Derviş'e enflasyonun in- dirilmesinde katkıda bu- lunmak üzere teknik yar- dımda bulunabilecekleri önerisini getirdi. Israil'in Nobel ödüllü Dışişleri Bakanı Peres, Kemal Derviş ile yaptığı görüşmenin ardmdan Ankara'dan aynldı. Tür- kiye'nin yaşadığı ekono- mik bunalım ve uygula- nacak istikrar programı konusunun ele alındığı görüşmede Peres'in baş- bakan olduğu 1984 yıhn- da Îsrail'in yüzde 400'lük enflasyonla mü- cadele yöntemlerini ak- tardığı kaydedildi. Peres'in, Türkiye'nin ilgilenmesi dunımunda bu konudaki deneyimle- rinin anlatılması için tek- nik destekte bulunabile- ceklerini belirtirken şu mesajı verdiği kaydedil- di:"Ba süreçte en önemü ımsur, tophımun tüm ke- simlerinindesteğmm ahn- masıdır. Sendikalar,sana- yicflervesiviltoplum tem- sDcileriylc teması kesme- den sıkıönlemlerin uygu- lanması gerekir." ^Uç ayımız yok' Derviş, görüşmenin ar- dından gazetecilerin so- rulannı yanıtlarken Pe- res'in Israil'in uyguladı- ğı yeniden yapılanma programı hakkında bilgi verdiğini söyledi. Derviş şunlan söyledi: "Birko- nuda biraz güldük. 'Kaç hafta sürdühazırlık çalış- malan' diye sorunca, 'Vallaha üç ay çok sıkı çalıştık' dedl Ben de de- dim ki, 'Aman aman bi- zim üç ayımız yok'." Peres, CNN Türk'te yayunlanan Manşet pro- grarrunda yaptığı açıkla- mada, kemer sıkma poli- tikasına önce hükümetin başlaması gerektiğini söyledi. Peres, "Öncesiz sözünüzde durun, bugün istifanızı isteyen- ler, yann sizi omuzlarda taşır" dedi. Koalisyon liderleri, kabine değişikliğini zirvede değerlendirdiler Bahçeli 6 revizyon'a karşı çıkb • Kabine değişikliği kulisleri yoğunlaşırken liderler dün gerçekleştirdikleri zirvede bir uzlaşmaya varamadı. Bahçeli'nin revizyon istemine 'başansızlık anlamına gelir' gerekçesiyle karşı çıktığı öğrenildi. ANKARA (CumhuriyetBürosu) - Hü- kümette revizyon, Başbakan Yardımcısı ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçe- K'ye takıldı. Bahçeli'nin "Revizyon, hü- kümeteyönelikgüvensizlikortamının ka- bul edibnesi olur" demesi üzerine lıder- ler, sivil toplum örgütlerinin baskısı so- nucu gündeme gelen kabine değişikliği için bir süre beklenmesini kararlaştırdı- lar. Başbakan Bülent Ecevit, yardımcılan Devlet Bahçeli. Mesut Yılmaz ve Hüsa- mettin Özkan dün akşam yaptıklan zir- vede, kamuoyunda yoğunlaşan kabine re- vizyonu istemlerini ele aldılar. Zirvede, Ecevit, çeşitli kesimlerden gelen kabine değişikliği, bakan sayısının indirilmesi ve reformlann hızlandınlması talepleri- ni aktardı. Yılmaz' ın, baştan beri bu is- teklere sıcak baktığmı aktardığı ifade edildi. Bahçeli'nin ise zamanlama soru- nuna dikkat çekip hemen yapılacak bir kabine değişikliğinin dışandan gelen baskılara boyun eğmek anlamına gelece- ğini belirterek ekonomik programın bir süre rayına oturmasırun ardından geliş- melerin izlenmesini önerdiği kaydedildi. Bahçeli'nin zirvedeki tavnna karşın ortaklanndan gelen değişiklik istemleri- ne daha fazla direnemeyeceği belirtildi. MHP kulislerinde, bakanlık sayısının par- rilerarasında alan dağılımı değişmeyecek biçimde eşit oranda indirilebileceği dile getirildi. MHP'den 3 bakanın değişeceği, bu sayuıın duruma göre 4'e çıkabileceği belirtilirken, Grup Başkanvekili Oktay V^nral, Sanayi ve Ticaret Komisyonu Baş- kanı Hasan Kaya ve Aksaray Milletveki- li Kürşat Eser'in adı geçiyor. İTO Baskanı'na tepki Vekillere 'yalaka' sözü yargıya gidiyor ANKARA (Oımhu- riyet Bürosu) - TBMM Başkam Ömer İzgt milletvekillerini "yala- kahkla n suçlayan Istan- bul Ticaret Odası Baş- kam Mehmet Yıkhnm aleyhıne dava açmaya hazırlanıyor. Sözlerinin arkasında olduğunu söyleyen Yıldınm ise "Bundan almanlar, o söylediğimeyakuıoian- bnbr'' dedi. Hükümetin ekonomi yönetimini eleştirirken daha önce "Ekonomi- yeMGKelkoysun" di- yen ITO Başkam Yıl- dınm'ın önceki gün de milletvekillerini hedef alan açıklamalanna TBMM Başkam Iz- gi'den sert yanıt geldi. Dün bir basın top- lantısı düzenleyen Iz- gi, "Hiçbir miDetveki- Umiz, onun ifade ettiği gibi yalaka değildir, hepsi de sorumlumğu- nun büincüıdedir.O ta- lihsiz açıklamalan ya- pan arkadaşa, onun tavnyla cevap vereme- yiz. Konuyu yargıya götüreceğimizi mem- nuniyetle ifade ediyo- nım" dedi. Başbakan, ekonomik kurtuluş savaşınm gerilim ve kargaşayla kazanılamayacağını söyledi Ecevit: Mücadeleden vazgeçmemANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Bülent Ecevit, "bugünier- de hükümet başkanhğmm çok zevldi btrmeşgakobnadığuıı,ancakyeni bir hükümetbunahmuımmemleket hay- rma olmayacağmr söyledi. Ecevit, "Görevdekahyorum,kalacağun. Bir- kaç kez genel sekreterlikten, genel başkannktan, başbakanlıktan aynl- dnn ama hiçbirzamaninançlanm uğ- runa mücadeleden vazgeçmedim" dedi. Ecevit, Devlet Bakanı Kemal Derviş'e karşı "insaflı olunmasuu" isterken sokak eylemlerinde ölçünün kaçmhnaması uyansında bulundu. DSP Istanbul Milletvekili Rıdvan Budak ise dün görüştüğü Başbakan Ecevit'e "Hükâmetteciddi bir reviz- • Hükümete karşı gerçekleştirilen sokak eylemlerinde ölçünün kaçırılmaması uyansında bulunan Başbakan Bülent Ecevit, Devlet Bakanı Kemal Derviş'e karşı da insaflı davranılmasını istedi. Dün Başbakan Ecevit'le görüşen DSP'li Rıdvan Budak ise hükümette ciddi bir revizyon yapılması gerektiğini söyledi. yon yapdmalıdır.Bakanlarbirbiriııin arkasmdan söyiemediği sözü bu-ak- nuyor" görüşünü iletti. Budak'ın DSP kongresiyle ilgili olarak da "Kadronuz yeterfi değiL Size doğru- lan söyleyenüyorlar. DSP artık çok büyük bir parti, bunun gerekleri ye- rinegetirflmeli" dediği öğrenildi. Ecevit'in dün DSP Grubu'nda yap- tığı konuşmadaki değerlendirmeleri ana başlıklanyla şöyle: Ölçükaçmasm: Protesto mitingleri vatandaşlanmızın anayasal haklan- dır, ancak sokak eylemlerinde ölçü kaçarsa sakıncah katılım yayguılaşır. Turizmden 10-12 milyar dolar gelir sağlama olanağı var. Fakat bu miting- lerde ölçü kaçacak olursa turizm olumsuz etkilenebilir. Seçim istemizamansız: Gösteriler- de, "Hukümetistüa,Ecevitistaa" slo- ganlan atıhyor. Türkiye'nin seçim sorunuyla ilgilenmeye vakti yok. Mücadeledenvazgeçmem: Benim, meşhurdeyimle "kottuğayapışmak" gibi bir eğilimim hiç olmamıştır. Se- çimle geldiğim bütün görevlerden kendim aynldun. Şimdi de gerekli görürsem aynluım. Herhalde bugün- lerde başbakanlığın zevkli bir meşga- le olmadığını herkes takdir eder. Yanhş tam, yanhş tedavi: Bu dö- nemlerde bazı çevrelerin ilk aklına gelen seçim yasalan ile Siyasi Parti- ler Yasası'nm değiştirilmesi oldu. Bunun bunalımla bağlantısı nedir, onu anlayabilmiş değilim. Şu için- den geçmekte olduğumuz ekonomik sorunlann tedavisi bu değildir. Yan- lış tam, yanlış tedavilere götürebilir. Budak revizyon istedi Bu arada, DSP Millervkili Rıdvan Budak, dün Ecevit'le bir araya geldi. Görüşmelerinde rejim tartışması yaratan sözlerinin basm toplantısı metninde ohnadığına dikkat çeken Budak, Ecevit'e "Hükümette ciddi bir revizyon yapdmahdır. Bakanlar birbirinin arkasmdansöyiemediğisöz bfraknuyor" görüşünü iletti.