Katalog

7ŞUBAT2001ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ / ekonomifc cumhuriyet.com.tr 13 'Atçdığıımz geliştjnilmelr' • ANKARA (ANKA)- Tanm Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp, atçılığın dışa bağlı olmaktan kurtanlması ve geliştirilmesi için çalıştıklanru belirtti. Atçıhğın dünya ülkeleri arasında hak ettiği üst sıralara çıkanlması gerektiğini kaydeden Gökalp, "Sürekli olarak at ithal edildiği ve yanşlarda ithal atlar koşturulduğu sürece, bu yanşlarda da kazananlar ithal atlar oduğu sürece, Türk atçılığını geliştirmek ve hedefe ulaştırmak mümkün değildir" dedi. GAPa HoUanda • ŞANLIURFA (AA) - Hollanda Tanmsal Yatınmlar Danışmanlık Firması DLV Agricosult Başkaıu Willem Tacken, inceleme ve görûşmelerde bulunmak üzere Şanlıurfa'ya gelecek. GAP Bölge Kalkınma Idaresi Bölge Müdürlüğü'nden yapılan açıklamada, bugün Şanhurfa'ya gelecek Tacken'e, GAP Bölge Idaresi Bölge Müdürlüğü'nde GAP ve gelinen son durum hakkında bir brifing verilecek. Kuraklık endişesi • ŞANLIURFA (AA)- Şanlıurfa Tanm II Müdürü Rüstem Coşkun, "Mart-nisan döneminde beklenen yağışlar gerçekleşmezse, büyük kuraklık yaşanz" dedi. Rüstem Coşkun, son 4 yıldan bu yana yeterli yağış düşmemesi sonucu, kuru tanm yapılan alanlarda kuraklık yaşandığını, bu yıl ise şu ana kadar yeterli yağış düşmemesine rağmen kuraklık yaşanmadığını da belirtti. Otomotivde kampanya • ANKARA (AA)- Kasım aymdaki mali krizle başlayan ve yılbaşında vergılerin artışı sonucu iyice durgunlaşan otomotiv piyasasında, firmalar durgunluğu kampanyalar ile aşmaya çalışıyor. Otomotiv firmalan peşin ahmlarda modellere göre binek otomobillerde 1 milyar 575 milyon liraya varan indirimler uygularken vadeli ahmlarda da sıfir faizden başlayan seçenekler sunuyor. 7orunluda adaletsiziik • ANKARA (ANKA)- Zorunlu tasarruf hesabına prim ödemelerinin yasayla durdurulduğu, Haziran 2000'e kadar 24 ayı dolduramayanlann, üçte bir oranındaki nema ödemelerinden yararlanamaması yeni bir adaletsizlik doğurdu. Bu nedenle bu durumda olan çahşanlann söz konusu hesapta biriken paralannın geleceği de hesapta bulunan 5 katnlyon lirarun geleceği gibi belirsizliğe düştü. Yabancı şirketlere ayncalık tanıyan düzenlemeler sayesinde yatınmcılann ilgisinde artış oldu e\i talan' senaryosuEkonomi Servisi- Dünya Ti- caret Örgütü'nün (DTÖ) mal ve sermaye dolaşımına ilişkin hedefleri doğrultusunda hazır- lanan "senaryo" Türkiye'de adım adım uygulamaya geçiri- liyor. 198O'li yıllarda çıkanlan ve ülkenin doğal kaynaklarını yağmaya açarak ekonomiyi altüst eden uygulamalara ne- den olan turizm bölgeleri ve serbest bölgeler yasalanyla başlayan, uluslararası tahki- min kabulü ve Telekom'un özelleştirilmesiyle de devam eden yağma süreci, bugün en- düstri bölgeleri, elektrik piya- sası, petrol ve madenlere iliş- kin yasa tasanlanyla tamam- lanmak isteniyor. Kamuoyunda yoğun olarak eleştirilen tasanlar, üretim amaçlı politikalar yerine, ya- bancı ve yerli sermayenin "kâr maksimizasyonunu" ga- ranti altına almak ve "dikensiz gûl bahçesi" sunmak hedefi doğrultusunda hazu-lanıyor. Yasal düzenlemelerin ana- yasaya aykın olmalan ve hu- kuk hatalanyla gündeme gel- mesi, ulusal çıkarlan, koşulla- n ve iç hukuku göz ardı eden tf kûresel bir senaryonun" par- çası olduğunun göstergesi ola- rak su yüzüne çıkıyor. Yabancılardan büyük ilgi Hükümetin de acil dış kay- nak konusunda özel önem ver- diği ve hızlı davrandığı yasal düzenlemelerle yabancı ser- mayenin önündekı "ulusal çı- karlan gözeten kurumsal en- geUerin" birer birer kaldınl-. ması, başta ABD kökenliler ohnak üzere çokuluslu şirket- lerin, gözlerini Türkiye'ye çe- virmesine yol açtı. Sanayi Bakanlığı'nın hazır- ladığı Endüstriyel Bölgeler Yaşa Tasansı, Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen Elektnk Pıyasası Yasa Tasan- sı gibi yabancı şirketlere ulu- sal çıkarlan zedeleyici aynca- lıklar tanıyan hukuİcsal düzen- lemeler, son günlerde dış ba- sında yabancı yatınmcılan Türkiye'ye yatmma çağıran haberlerin de artmasına neden oldu. ABD'li şirketier geliyor Büyükelçiliğin öncülüğun- de ABD dış ticaretinde resmi otoriteler, Amerikan şirketle- rinin Türkiye'ye yönelik yatı- nmlannm arttınlması için gi- rişimlerde bulunurken Ingilte- re'de yayımlanan Financial Ti- mes gazetesi de internettekı si- tesinden yabancı yatınmcıla- nn dikkatlerini Türkiye'ye çe- kiyor. Geçen hafta da ATID EDI adlı biraracı firma, Türk Ame- rikan Işadamlan Demeği'nin (TABA) desteğiyle ABD'nin 9 eyaletınden gelen temsilcileri, işbirliğı konulannı görüşmele- ri için Türk şirketleriyle bir ara- ya getirdi. Bu görûşmelerde ABD'de iş yapmak isteyen ya da ABD'li firmalarla ışbirliği- ne girmek isteyen imalatçı, it- halatçı ve dıstribütörlük yap- mak isteyen Türk şirketlerinin • Turizm bölgeleri ve serbest bölgeler yasalanyla başlayan, uluslararası tahkimin kabulü ve Telekom'un özelleştirilmesiyle devam eden yağma süreci, bugün endüstri bölgeleri, elektrik piyasası, petrol ve madenlere ilişkin yasa tasanlanyla tamamlanmak isteniyor. Amerikan şirketleriyle yatınm planlan üzerinde görüşmesi sağlandı. Hükümetin IMF'ye şubat ayının ortalanna kadaryasalaş- ttrma sözü verdiği Elektrik Pi- yasası Yasa Tasansı, Endüstri Bölgeleri Hakkında Yasa Tasa- nsı'yla yabancı tekellerin kân garanti altına almıyor. Tasanlar özetle şunlan öngörüyor: Elektrik Piyasası Yasa Tasansı: Tasan, denetlenmesi ola- naksız biçimde, elektrik piya- sasına yerli ve yabancı özel sektör şirketlerinin girişine olanak tanıyor. Elektrik Mü- hendisleri Odası (EMO), yasa- nın en önemli risklerinden bi- rinin, ülke tüketimi garanti al- tına ahnmadan şirketlere, en- terkonnekte sistemden başka ülkelere enerji ihraç etme ola- nağı olduğunu vurgulamıştı. EMO, yasanın çıkardma ne- deninin Avrupa Enerji Şartı kapsamında, Avrupa'da gele- cekte doğacak enerji kıtlığuıa çözüm getirici bazı düzenle- melerin gerçekleştirilmesi ol- duğunu kaydermişti. Bu du- rumda Türkiye'nin enerji açı- ğı yaşamasma bakıhnaksızın Türkiye'de üretilen elektrik Avrupa'ya satılabilecek. Endüstriyel Bölgeler Yasa Tasansı: Yabancı yatınmcılann ilgisi- ni çekmek için ulusal hukuk devre dışı bırakılıyor. Ucuz emek, altyapı sağlanmasmın garanti altına ahndığı tasanda, sermayenin pazarlara yakınlık, ulaşım ve üetişimmaliyetlerin- deki avantajlan göz önüne ala- rak seçeceği her yerin endüstri bölgesi yapılması öngörülüyor. Eurogold'ayasalgüvenceha&rkğı Endüstri bölgeleri hakkında yasa tasansryia, Bergamanlann yülardır savaş verdiği Eurogokl şirketinin önü açılmak istenirken köylüler direnişi sürdürmeye karaıİL Tasanda, "Halen yarun kalmış ya da tamamlandığı halde işletmeye geçememiş veya faaliyeti durdurulmuş olan ve basit yattrım tutan 5 mirvon ABD Dolan karşılığı Türk Lirası'nın üzerinde olan yerli ve yabancı sermaye yaünmlan endüstri bölgesi yatınmı sayıür" deniliyor. Tasanyla garanti albna aunmak istenen Eurogold'un özetle "siyanürle altın arama ve çıkarma" faalivetinin insan ve çevre sağuğı açısında riskli olmadığuun ya da risklerin kabul edilcbilir limirJerin altına çeldldiğinin öne sürüldüğü Ekün 1999 tarihli TÜBİTAK raporu, benzer durumdaki işletmelerin de "ülke menfaatJan açısuıdan yararlı" olacağuıı iddia ediyor. TÜBİTAK raporuyla yoğunlaşan Eurogold lehine kamuoyu oluştunna çabalanna karşın yılmadıklaruu ve mücadekyi ülke geneüne yayarak sürdüreceklerini beürten Bergama köylüleri ise yeni eylem planlan hazuiığuıda. Köylüler, endüstri bölgeleri yasa tasansuun MecKs'ten geçmesinin ve Eurogold'un yasal güvenceye alınmasının direnmelerine engel olmayacağuu dile getirerek daha önce de firmanın çok sayıda bakanlıktan izin alabildîğirü anunsatblar. Son yıllarda katlanarak artan bilgisayar yongası satışlan yavaşladı Dijital devrim ıııola veriyor NEWYORK(AA)- Internetin yaygınlaşması ve iletişim gereçlerinin çoğalması sonucu bilgisayar yonga satışlannda adeta patlama görüldüğü ve 2000 yılında tüm dünyada 204 milyar dolarlık yonga satıldığı bildirildi. Ancak Yan Iletken Sanayicileri Derneğı, özellikle Amerikan ekonomısinde görülen • 2001 yıhnda, şimdiye kadar her yıl görülen yüzde 22 oranındaki artışın sağlanamayabileceği ifade ediliyor. yavaşlama ve eldeki stoklar nedeniyle bu eğihmin 2001 yılında devam edemeyeceğini açıkladı. Satışlann geçen yıl ara hk ayında 17.9 milyar dolar düzeyinde olduğunu belirten ilgılıler, 2001 yılında, şimdiye kadar her yıl görülen yüzde 22 oranındaki artışın da sağlanamayabıleceğini ifade ettiler. Artış oranı, 1999'da yüzde 37 olmuştu. Elektronik yongalar, bilgisayarlardan cep telefonlanna, MP3 müzikçalarlardan sayısal kameralara kadar her yerde kullanıhyor. 2000 yılnıda 28.9 milyar dolarlık RAM adı verilen hafiza yongası ve 31.9 milyar dolarlık da mikro- işlemci satıldığı belirtildi. Satışlarda artış oranlan Asya ülkeleri ve Japonya'da yüzde 42.4, ABD'de yüzde 34.9, Avrupa'da ise yüzde 32.7 oldu. BiLGİ Cevre Muhendisleri Odası 'Yasa vatana ihanet' ANKARA (ANKA) - Çevre Mu- hendisleri Odası (ÇMO), "Endüstri Bölgeleri YasaTasansa"na karşı çıka- rak tasanyı "vatana ihanef olarak değerlendirdi. Tasanyla, yabancı ser- mayenin önündeki bürokratik engel- lerin kaldınlarak uluslararası serma- yeye karşı koşulsuz bir teslimiyet or- tamı yaratıldığı savunuldu. ÇMO'nun tasanya karşı çıkış ne- denlerini anlattığı raporunda, Sanayi Bakanhğı'nca hazırlanan tasannın amacınm "yabancı sermaye yaönm- lannı teşvik etnıek ve yabancı serma- yegirişinin artdnlması'' olduğu belir- tilerek yabancı sermeye teşvik edilir- ken ulusal çıkarlann gözetilmediği bildirildi. Ulusal huknk devre cfaşı Hazırlanan tasanyla, yatınmcılar tarafindan belirlenen her yerin en- düstri bölgesi olabileceği belirtilen raporda, yabancı yatınmcılann ilgi- sini çekmek için ulusal hukukun devre dışı bırakıldığı kaydedilerek ucuz emek ve altyapı sağlanmasmın yanı sıra pazarlara yakın, ulaşım ve iletişim maliyetlerinin düşük olma- sının da yer seçiminde etkili olduğu belirtildi. ÇMO raporunda, 8. Beş Yıllık Kal- knıma Planı için yürütülen çalışma- larda da öncelikle Adapazan Serbest Bölgesi'nin birendüstri bölgesine dö- nüştürühnesinin istendığı kaydedildi. Adapazan'nın Istanbul'a yakın ve Karadeniz'e açılan bir limana sahip olması nedeniyle tercih edildiği belir- tilen raporda, böylece Avrupa ve Rus- ya pazannı hedefleyen Rus, Ukrayna, ABD, Japon ve Kore sermayelerinin yatınm yapmasının sağlanmasının hedeflendiğı kaydediliyor. Dünya Ekonomik Forumu Gizli dosyalar ele geçirildi EMİNE KARAKtTAPOĞLU CENEVRE-Küreselleşme karşıt- lannın hedefi halıne gelen ve deği- şik yöntemlerle protesto edilen Dün- ya Ekonomik Forumu (DEF), en bü- yük darbelerinden birisini de bilgi- sayar uzmanlarından aldı. Forumun gizli verilerini ele geçi- ren kimliği belirsiz bilgisayar mace- racılan, Davos katıhmcılannın özel bilgilerine ulaşarak bunlan kamu- oyuna duyurdu. Dünya Ekonomik Forumu, dün bir açıklamayla bu iddialann doğrulu- ğunu kabul etti. DEF yetkilileri, sa- dece katılımcılann kullanımına su- nulan kredi kartı numaralannın da dahil olduğu tüm gizli bilgilenn ça- lındığını açıkladı. DEF Yönetim Kurulu'nun açıkla- masında, "DEF üyekri ve ortaklan, dünyabanşıveküresel iyileşmeyeçok katkılan olan, bu kununu azımsayan her girişune direnmeye karartıdır" denildi. TOPLUMUNA DOGRU/ÖZLEMYÜZAK ozlemyu(rt yahoo.com Gelin Uluslararası Çalışma örgütü'nün (ILO) 2001 yılı Dünya Işgü- cü Raporu'nda kısa bir gezinti yapalım. Raporun özellikle "Bilgi Ekonomısinde Çalışma Yaşamı" isimlı bölümü dikkat çe- kici. Bilişim teknolojilerinde yaşanan bü- yük ilerlemelere karşın giderek daha çok sayıda insan iş bulmakta zorlanıyor. Üs- telik "çabalara" karşın zengin ve yoksul arasındaki dijital uçurum azaiacağına da- ha da büyüyor. Bugün dünya işgücünü oluşturan top- lam 3 milyar insanın üçte biri ya işsiz ya da gizli işsiz... Ve ILO neredeyse haykın- yor: Gelişmekte olan ülkelerde doğru po- litikalar acil devreye sokulmazsa dijital uçurum daha da açılacak, istihdam arttı- nlamadığı için sosyal patlamalar giderek körüklenecek ILO raporunda kısaca şunlar da vurgulanıyor: "Teknolojiyi getir- mek yetmiyor. Gelişmekte olan ülkelerin göz önünde bulundurması gereken en önemli hususlardan biri de çahşanlann o teknolojileri kullanabilecek eğitim ve bece- rilere sahip olabilmeleri. Enformasyon ve Bilişim Teknolojileri (ICT) gerçekten de kal- kınma için önemli bir fırsat. Ancak aynıza- manda önemli bir risk de. Riski fırsata dö- nüştürmek ise ancak doğru politikalaria ve herkesin yararianabileceği kurumlan ya- Bilgi Teknolojilerinin İstihdama Katkısı şama geçinvekle mümkün. Bu da oturup beklemekle kendiliğinden olmaz..." ILO'nun 2001 raporunda birbiri ile eş- güdümlü olarak yapılması gerekenler 3 aria başlık altında toplanıyor: - Enformasyon ve Bilişim Teknolojileri için tutarlı bir ulusal stratejı. - Tetekom altyapısı. - Eğitimli bir işgücü ordusu. Türktye tablonun nereslnde? "Bilgi teknolojilerinde ulusal bir strate- ji saptamak" artık slogana dönüşmüş bir söylem olmaktan öteye gidemedi. Nere- deyse 3 seneden beri Bilgi Bakanlığı ku- ralım mı, kurmayalım mı tartışması so- nuçlandınlamadı. Telekom altyapısında gereken seviyeye ulaşılamadı. Bunların lüneyAsya ülkelerinden Çin, Malezya, Tayland ve Filipinler, ileri teknoloji ürünlerinin üretîminde büyük atılımlar yapmayı başarabildifer. Hindistan'da yazılım sektöründe 1990'lardan beri yüzde 50 büyüme kaydedildi. da ötesinde istihdam politikalan ile eğitim politikalan arasında bir paralellik sağla- madığı gibi her ikisi de değişen küresel dünyanın gereksinimlerine göre yeniden yapılandınlamadı. Soruyoruz: Eğitime katkı payı adı altın- da toplanan trilyonlarca lira, Dünya Ban- kası'ndan eğitim için alınan milyonlarca dolar nereye sarf edildi? Milli Eğitim Ba- kanlığı peş peşe bilgisayar yazılım ve do- nanım ihaleleri açtı. Neden bakanlıkta iş- ler hâlâ kağnı hızıyla ılerliyor? Neden öğ- retmenlerin eğitımi için bir çalışma yok? Neden doğu ılierindeki okullara gönderi- len bılgisayarlar(öğrencilerin dediğine gö- re, "Müdür beyin odasında. Onlannyak- laşmasına izin verilmiyor") eğitime sunu- lamıyor? Gelin biraz da Türkiye dışında geliş- mekte olan ülkelerde kısa birtura çıkalım. Güney Asya ülkelerinden Çin, Malezya, Tayland ve Filipinler, kısaca high-tech di- ye tanımlanan ileri teknoloji ürünlerinin üretîminde büyük atılımlar yapmayı ba- şarabildiler. Bu ülkeler, özellikle yan iletken üreti- minde dünya pazannda hatın sayılır bir paya sahipler. Hindistan'da yazılım sek- törü 1990'lardan beri yüzde 50 oranında büyüdü, sektörün yalnızca ihracat değil, istihdam açısından da önemli katkılan ol- du. Kosta Rica bugün eğitimli işgücü sa- yesinde dünyanın ICT şirketlerini kendi- sine çekiyor. Keza Senegal ve Güney Afrika teleko- münikasyon aityapılanndaki düzenleme- ler sonucu bu ülkelerin en yoksul kesim- lerine bile ulaşılabilir projeler geliştiriyor- lar. Haydi Türkiye, kıpırda bıraz. Bu tren de kaçmak üzere...