Katalog

3 ŞUBAT 2001 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA kultur(g)cumhuriyet.com.tr 15 Sergi, Dante'nin rehberliğinde, popüler kültür ikonlanyla 'Ilahi Komedya'yı yeniden okuyor Sonsıız âşkm ışığuıda yolculuk MELTEM KERRAR "llahi Komedya 21. yüzyılda ne anlama gclmektedir? Papa'mn vurulduğu vc katilin bir Tiirk ulduğu 20. yüzyıl bir şekilde Dante'nin kaderiniTürkinsanıyla birleştirmişrir. Popüler bir dil ile yazan Dante'nin Tiirk popüler kültürüyle nasıl bir Ugjsi vardır? Cennet, Araf ve cchcnnem temalannda Dante cehennem ile bütünleşmiştir. Cehennem günümüz dünyasının dünycvi yaşamında nasıl tasvir edilebilir?" Küratörlüğünü yaptığı sergıde, bu sorular çıkış noktası olmuş Ali Akay için. Dante'nin 'llahi Komedya'sıyla aynı adlı sergide bir araya gelen işlere yol gösteren yazann ta kendisi yine. Rönesans aydınlanmasının en önemli simgelerinden Dante, kilisenin bağnazlığına karşı çıkmış ve anlaşılmayan bir dille yazmak ycrine,yaşayandiliyazıyataşımıştı. 14. yüzyıl Avrupası'nda, yapıtın insana ulaşması aniamında en büyük çabayı, halktan yana göstermişti böylece yazar. Vahit Tuna, Elif Çelebi, Esra Ersen, Neriman Polat, Seza Paker ve MürüvvetTürkyılmaz'ın video, fotoğraf, yerleştirmelerini bir araya getiren sergide Dante'nin yapıtı, popüler kültürun ikonlaşan simgeleriyle okunuyorbu kez. Her iş, kitaptan bir metinle yan yana gelirken bir anlamda 'Üahi Komcdya'nın 21. yüzyıl resimleri çiziliyor galerinin duvarlan içine. 'Ilahi Komedya' 23 Şubat'a kadar Urart Sanat üalerisi'nde görülebilir. JL^ünyamız Araf'ta duruyor bugün. Bir tür müphemlik var her şeyde. Miami plajı, cennetteki Bütün buı işlerde aynı müphemliği görmemiz mümkün. mü cehennem ya da bir mezarlık, yemyeşil yemyeşil bir cennet gibi adeta!' Vahit Tuna'nın 'Joker' başlıklı video çalışması (üstte). Esra Ersen'in 'Egzersiz' başlıklı fotoğrafı (yanda). püler dili arasında bir bağ kurmaya çalıştık. Batman, futbol, amigolar, bir Fransız kahvesinin cehennemsi havası, 1950'lerden kalma bir milli piyango ilanı, tstanbul'dan kalma bir seksek oyunu, Miami plajlannın zengınlerın dolaştıklan, derilerinin yandığı yerin yanında bir evsiz barksız, bütün bu ilişkilerde bugünün dünyasının karakterleriyle 14. yüzyılın dünyasının karakterleri arasında müthiş gelgitler var. Imajlar bugüne gönderme yapmasına rağmen bir şekilde 14. yüzyıl Dante dünyasıyla bizi bağlıyor. Bir yandan siyasi ve dini ilişkiler var. Kilisenin iktidan ilekurulu iktidararasındaki çatışmayı, laiklerle dinciler arasındaki çatışmada görebilirsiniz. Bugün Türkiye'ye baktığımızda her * gün izliyoruz neredeyse. Bu anlamda Dante'yle aramızda yüzyıllar olmasına rağmen büyük yakınlıklar var, bunu vurgulamaya çalıştık. Ahnü metinler ve işler arasında izleyeni yahancılaştıran hir ilişkisizlik de var aynı zanıanda. AKAYBütün işlerde böyle bir ironik tavır var zaten. Hem birebir bir gönderme var hem de her metin, her imaj, çoklu okuma sistemine açık olduğu için çoğullaşıyor okumalar. Yapıt kendi özerkliğini koruyor ama metinle de her zaman bir bağ içinde. Metinden yola çıkıyor, uzaklaşıyor, bağını kurup, uçup gidiyor metnin içinden. Bu anlamda Dante nasıl bir rehber? AKAY BÛgünkü dünyayı okurkcn Rönesans dünyasından çok uzakta ve tamamen karşıt bir dünyaya doğru giderken Ilahi Komedya bir rehber, ki o da aşk zaten. Çünkü Ilahi Komedya tamamen aşk üzerine kurulu. 14. yüzyıla göndermeler Ilahi Komedya'yı farklı biçimlerde okuyaıı i.>lcri, yeni anlamlandırma dcnemclcri olarak da görebilir miyiz? ALİ AKAY 1 Ier çalışma metinden bir alıntıyla Ilahi Komedya'ya bir gönderme yapıyor. Bu bağlarla Dante'nin çağından günümüze farklı okumalar ortaya çıkıyor ve Dante'nin popüler kültür ve popüler dile dönmesiyle bugünkü sanatın po Işler arasındaki zamansal ilişki Bu anlamda sergi, Dante'ye rehberlik yapan şey bugün bize de rehber olmalı anİamını mı taşıyor? AKAY Dante'yi Ilahi Komedya'yı yazmaya iten koşullar, siyasi koşullardı ve Dante'yi, doğduğu şehir Floransa'dan uzaklaştırmışti. Sevgisizliğin olduğu toplumlarda bu tür olaylann çok olduğunıı görüyoruz. Bugün Türkiye'ye baktığımızda insanların yüzde 75'i davalı birbiriyle. Dostluğun ve sevginîn Bu kadar eksik olduğu bir yerde Dante'nin ilahi aşk diye kurduğu mutlak ışık, bizi bir açıdan tekrar aşka yönlendirecek bir rehber olmak durumundadır, diye düşünüyorum. Dante'ye rehberlik eden Vergılius'la arasında da bugünle Dante arasındakine eş bir zaman farkı var... AKAY Evet böyle bir periyodik durum var. Dante'nin Vergilius'la da bizimle de arasında 1300 yıl kadar bir fark var. Dante aramızda duruyor yani! Sergiyi simetnk kurmadık, işler arasındaki ilişkiler böyle değil amatesadüfen belki de böyle bir zamansal ilişki var. Dante 1300 yıl sonra karşımıza çıkıp bir işaret veriyor diyebiliriz. Bir de Türkiye'yi kiliseyle bağlayan bircinayet ilişkisi var. Ağca'nın Papa'ya yapmış olduğu suikast. Bu da Dante'yle bizi bağlayan bir bağ diye düşünüyorum. Bu iliskiyi neden Itarya'yla değil de Dante'yle kurdunuz? AKAY Sergi, bir galeride gerçekleşiyor. Galeri yüksek sanatın gerçekleştinlmiş olduğu bir mekân. Fakat biz mümkün olduğu kadar işler minörleşsin istedik. Çizgiler, desenler, fotokopi imajlar, dia makineleri... Sonuçta Dante'nin kilisenin Latincesini bırakıp halk diline doğru geri dönmesiyle, sanat ortamındaki minörlüğe dönüş kurmaya çalıştım ben burada. Aslında popüler kültüre dönüş, Dante'nin popüler dile dönmesiyle benzerlik taşıyor. Popüler dillere dönüş teması, günümüzde kimlikler meselesi. Evrensel olan bugün bu çünkü :'tekillik\ Tekillikte evrenseli bulmamız mümkün. Cenneti ve cehennemi aynı anda göstermeye çalışan işler, Dante'nin cennet ve cehennem arasına koyduğu 'araf ı mı yararmaya caüşıyorlar? AKAY Dünyamız arafta duruyor bugün. Bir tür müphemlik var her şeyde. Bütün bu işlerde aynı müphemliği görmemiz mümkün. Miami plajı, cennetteki cehennem ya da bir mezarlık, yemyeşil bir cennet gibi adeta! Nâzım Hikmet . Şarkılan Kültür Servisi Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfi tarafından Kültür Bakanlığı'nın katkılarıyla hazırlanan 'Nâzım Hikmet Şarkılan' adlı vıdeoCDkitabın tanıtımı Nâzım Hikmet Vakfı Kültür Merkezi'nde yapıldı. Kitaba katkılanndan dolayı toplantıda hazır bulunan Sıdıka Su, Esin Afşar, Emin tgüs, Cem Karaca, Tank Ocal, Nftne Yalın ve Nevzat Şenol'a teşekkür belgesi verildi. Kültür Bakanı Istemıhan Talay'ın gönderdiği mesajın okunmasının ardmdan videoCDkıtabın gösterimine geçildi. Nâzım Hikmet ve müzik ilişkisini anlatan Mehmet Eryılmaz'ın yönettiği bir belgeselin de bulunduğu videoCDkitapta yer alan şarkılar şunlar: 'Kadınlarımız' (beste ve yorum: Ruhi Su), 'Japon Bahkçısı' (beste: Tahsin Incirci, yorum: Sümeyra), 'Karlı Kayın Ormanmda' (beste ve yorum: ZülTü Livaneli), ( Mavi Liman' (beste ve yorum: Cem Karaca), 'Kanatları Gfimüş' (beste: Mesud Cemfl, yorum: İnci Çayırlı), 'Tahir'le Zühre Meselesi' (beste: Tank öcal, yorum: Esin Afşar), 'Seni Düşünmek' (beste: Nadir Göktürk, yorum: Emın lgüs). Otyektifin içinden giinlük yaşam Açık Radyo Partisi 8 Şubat'ta gerçekleşecek : David Murray Quartet Babylon'da Kültür Servisi Babylon, bu ay dünyaca ünlü saksafon ustası ve kompozitör Rieky Ford'u ağırlayacak. Ford, İstanbııl Jazz Collective'le birlıkte 27 Şubat'ta saat 21.30'da bir konser verecek. Garanti Bankası'nın sponsorluğunu üstlendiğı Caranti Caz Yeşili konserlerinin konuğu, esas neoklasik cazcılardan sayılan David Murray Quartct28 Şubat 1 Mart tarihleri arasında saat 22.00'de müzikseverlerlc buluşacak. Geçen sezon Latin Explosion konserlen ile gündeme gelen Fujifilm Musıc Weekends etkinliklerinin bu sezonkı teması Nu Jazz. Bu etkinlik kapsamında 1617 Şubat tarihleri arasında saat 23.00'te siyahi müziğin hiphop, caz, reggea ve afrobeat türlerini harmanlayan yapısıyla beğeni İcazanan Aticca Blues topluluğu ay için de Babylon'un konuğu olacak. Etkinliklerine Replikas ile başlayan Babylon'da bu ay Kod Müzik ve The British Council ortaklığıyla düzenlenen 'Fuzz Against Junk' konserleri, müzikseverlere farklı bir alternatif oluşturacak. Müzik yazarları tarafından yenı 'Chemical Brothers' olarak anılan, bugün veyann saat 23.00'te konser verecek olan Fuzz Against Junk, 80'lerin disco tınısını, caz, funk, break beat'lerle birleştirerek yepyeni bir müzik ortaya koyuyor. Ingiliz Modern Müzik Günlcri'nin konuğu Mıx Master Morris, 7 Şubat saat 22.00'de sahne alacak. Morris, prodüktör, müzisyen ve DJ olarak ortaya koyduğu çalışmalarla, dans müziğinin gelmiş geçmiş en önemli isimlerinden biri olarak kabul ediliyor. Coldcut, Shamen, Future Sound Of London, Orb, Mcat Bcat Manifcsto, INXS Couldcut, Mixmastcr Morris'in ortak çalışmalar yaptığı isimlerden sadece birkaçı. Morris aynca, başta Ninja Tune olmak üzere farklı şirketlerden çıkarttığı albümlerle elektronikambient müziğin en önemli isimlerinden biri oldu. Mixmaster Morris electro, house, techno, breakbeat, drum'n'bass gibi farklı türlerde ama hep şaşırtıcı, farklı ve nadir bulunan plaklarla hem yenilikçi hem de eğlendirici ve coşkulu bir set sunuyor. % Şubat saat 21.30'da Acık Radyo Partisi yer alacak. Partide, 1970'lerden 80'lere kadar akıllarda yer eden yerli ve yabancı parçalardan oluşan bir koİeksiyon seçkisı sunulacak. 'Hlektronıca' müziğinin New Yorkluyenilikçi grubu AGuyCallcdGerald, 9 ve 10 Şubat tarihleriııde bir konser verecek. Klavyede Gerakl Simpson, vokalde Heather Mabin ve David Simpson, davulda ıse Jose Joy'dan oluşan A GuyCalled Gerald, elektronica sound'una yeni bir soluk kazandırarak breakbeat müziğini akıcı ve duygu yüklü yapıtlarla geliştirmeyi hedefliyor. 13 Şubat Cuma günü saat 18.30 ile 20.30'da Özgür Erkekli'nin uyarlayıp yönettiği vc Zeynep Efser Erkekli i le birlıkte oynadığı'Şehir Uykuda' isimlı tiyatro oyunu sahnelenecek. Babylon'da 15 Şubat'ta saat 21.30'da AyşcTütüncü, 28 Şubat saat 21.30'de Rebetiko ve Balkan müziğinin ustası Muammer Ketencnğlu'nun kurduğu Kompania Ketencoğlu'nun konserlen yer alacak. Aticca Blues topluluğunu ise 1617 Şubat 'ta saat 23.00'te bir konser verecek. 14 Şubat Sevgililer Günü saat 21.30'da Açık Radyo ve Radio OxiGen'in değişmez Latın uzmanı Dj Ayhan Sicimoğiu dans tııtkunlannı coşturacak. Afro Cuban Percussian Workshop Grubu ile LasEstrallas bir dinleti verecek. MontrealTribalTrioyeni projesi 'Seyahatname' ile 2324 Şubat'ta saat 23.00'te Babylon'da. M. raffic'in öyküsü, izleyiciyi en başından yakalıyor. Aynı zamanda, zamanımızın en büyük sorunlanndan birini tüm toplumsal ve siyasi karmaşıklığı içinde aydınlatan, Beyaz Saray'dan Tijuana'nın arka sokaklanna uzanan panoramik bir film.' • Kültür Servisi Belfast Exposed Grubu'nun çalışmalanndân oluşan fotogrâf sergisi 5r3 9j Şubat tarihleri arasında Zonguldak'ta açılacak. Sergi Odası'nın şubat programı içinde yer alan siyahbeyaz sergide 50 fotoğraf izlenime sunuluyor. Belfast Exposed Grubu 1983 yılında şehir hayatını belgelemek ve fotoğrafın gücünden yerel topluluklann yararlanması amacıyla kuruldu. Grubun arşiv fotoğraflanndan oluşan sergi, İFSAK 16. lstanbul Fotoğraf Günleri programı için de kasım ayında lstanbul'da açıldıktan sonra Kocaeli ve Adana'da yinelenmişti. 1k*acey Bnln bu kez de Iç çamaşııHamm sergillyor Çarpicı uyuşturucu trafiği Kültür Servisi Filmlerini sabırsızlıkla beklcdiğimiz iki tür yönetmen vardır: llk filmleriyle ılerde çok ilginç yapıtlar üreteceğinin sinyallerini verenler ve kendi sağlam yapılannı oluşturmuş ve bu yapıya ekleyeceği yeni filmleri sabırsızlıkla beklenen yönetmenler. Steven Soderbergh 1989'da Cannes'da diişük bütçeli filmi 'Se\,lJesand Videotape' ile Altın Palmiye'yi kazandığmda ilk kategoridekı yönetnıenlere dahil oldu. , Soderbergh bu başanlı filmden sonra 'Out of Sighf, 'TheLimey' ve 'ErinBrockovich' adlı filmlere imza attı. llk iki film, zamanda ileri vc geri gidişlerle ve sessizlik içinde herkesin bir diğerini gözlemlediği sahneler üzerinde geçen diyaloglanyla biçimsel olarak ol dukça çarpıcıydı.'Erin Brockovich', toplumsal bilinç üzerine yalınkat ve acelecı sonuçlara varmaktan kaçınan bir film oldu Bu üç filmden sonra büyük beklentilerle 'Traffic' gcldi. Altın Küre'de Bcnicio DelToro'ya en iyi yardımcı erkek oyuncu ödülü getiren film, aynı zamanda en iyi film ve en iyi yönetmen dallannda Oscar aday adayları arasında gösteriliyor. Stephen Caghan tarafından Sinıon Mpore'un Channel 4'teki 'Traflîk' adlı TV dizisine dayanarak yazdığı 'Traffic'te, Soderbergh ana hikâyeyi uluslararası uyuşturucu ticaretisürükleyen biçimsel hünerini ortaya koyuyor. Film, Francesco Rosi'nin 1960 ve 1970'lerdeki yarı belgesel, siyasi hikâyeleri 'SalvatoreGiuliano' ve 'The Mattei Affair'i anımsatıyor. Soderbergh, filmin yönetmenliğinin yanı sıra Peter Andrews takma adıyla sinematografisini de gerçekleştirmiş. Başlangıçta birbiriyle bağlantısı olmayan pek çok parçadan oluşan film, izleyiciyi adeta bir yapbozun içine sürüklüyor. San fiitreyle çekilen ilk bölümde güney Tijuana çölünde iki Meksika polisi Javıer (Benicio Del Toro) ve Manolo (Jacob Vargas), uyuşturucu kaçakçısı bir çetenin üyelerini tutuklamak için bekliyor. Kesmeyle Ohıo'da bir mahkeme salonuna geçiliyor. Soğuk bir atmosfer yaratan mavi fiitreyle çekilmiş bu sahnede Adalet Yüksek Mahkemesi'nden Robert Wakefield (Mkhad Douglas) uyuşturucu ticaretine karşı hiçbir tolerans gösterilmeyeceğıni belirtiyor. İzleyiciyi sınır çizgisıne geri götüren üçüncü parçada, San Diego Narkotık Bürosu'ndan iki polis ajanı Montel Gordon (Don Cheadle) ve Ray Castro (Lufa Guzman) kanh bir çatışmayla sonuçlanacak bir operasyonu yönetiyorlar. Opcrasyon sonucunda uyuşturucu satıcılanndan Eduardo Ruiz (Miguel Ferrer) tutuklanıyor. Sonraki bölümde, Ohio'nun moda semtlerinden birinde zengin bir lisenin öğrencilerini görüyoruz. Sahne, 16 yaşındaki Caroline'ın (Erika Christianson) kokain çektikten sonra kendinden geçmesiyle noktalanıyor. Beşinci parçada ise orta sınıftan hamile bir ev kadını olan Helena Ayala'yı (Catharine Zeta Jones) arkadaşlanyla birlikte San Diego'nun kuzeyinde lüks bir golf kulübünde yemek yerken görüyoruz. Tüm bu insanlan birleştiren şey, onlann AmerikaMeksika sınırındaki uyuşturucu trafiğinin bir parçası olmalan. Bu kişilerin pek çoğu birbirlennin varlığından habersiz, ama hikâyenin bir yanında gerçekleşen bir şey, diğer yanında yankısını buluyor. Filmin öyküsü, izleyiciyi en başından yakalıyor. Aynı zamanda, zamanımızın en büyük sorunlanndan birini tüm toplumsal ve siyasi karmaşıklığı içinde aydınlatan, Beyaz Saray'dan Tijuana'nın arka sokaklanna uzanan panoramik bir film. Belgesel aynntılan ve oyunculann incelikli performanslanyla 'Traffic', farklı toplumsal katmanlarda süren hayata ilişkin çarpıcı bir öykü sunuyor. Gözler önüne serdiği sorunlar üzerine izledikten uzun bir süre sonra da izleyiciyi düşündüren bir film 'Traffic'. • LONDRA (AA) Geçen yıl 'Dağınık Yatak' adlı çalışmasını Tate Sanat Galerisi'nde sergileyerek olay yaratan Türk asıüı sanatçı Tracey Emin, bu kez de bezle kaplanmış büyük bir kutuya doldurduğu kullanılmış külot, kombinezon ve sutyenlerini sergiliyor. özel yaşamın toplumun büyük çoğunluğuna itici gelen aynntılannı sergileyen Emin'in çalışmaları, Tate Modern'ın vazgeçilmez bir parçası olarak kabul ediliyor. Denise Arokas, Matlsse'ln yaptığı portrelerinl satıyor • LONDRA (AA) Ünlü Fransız ressam ve heykelci Henri Matisse'in son esin kaynağı Denise Arokas, portrelerini satma karan aldı. Paris'te yaşayan ve 50'li yıllarda Matisse'e modellik yapan, 69 yaşındaki Arokas'ın 7 portresi, 8 Şubat'ta Londra'da satışa sunulacak. Portrelerin tahmini değerinin 336.000 Euro olduğu ve elde edilecek gelirin bir kısmının sanatçılar için oluşturulmuş bir fona bırakılacağı belirtiliyor. Arokas, 1941 'de geçirdiği bağırsak ameliyatından sonra zamanının çoğunu yatağa bağlı olarak geçiren Matisse'e bakan Rus kadına yardım etmek üzere geldiğinde 19 yaşındaydı. Nıce'teki Regina Oteli'nde bir odada yaşadığı bu dönemde çoğunlukla bir değneğin ucuna tutturulmuş pastel boyalar aracılığıyla yatağından uzanarak duvar resimleri yapan Matisse, genç kızın yüz çizgilerindeki saflıktan çok etkilenerek gece gündüz Arokas'ın portrelerini çizmeye başladı. Arokas, daha sonra Paris'in ünlü modelleri arasına katılmıştı. BUGUN • IŞSANAT'ta saat 19.30'da 'Şair ve Müzik' dizisi kapsamında Genco Erkal'ın Can Yücei şiirlcrini seslcndireccği 'Can Şiiri' başlıklı etkinlik gerçekleştirilecek. (316 00 00) • CRR KONSER SALONU'nda saat 19.30'da lstanbul Büyükşehir Belediyesi Cemal Reşit Rey Scnfoni Orkcstrası ve Korosu'nun konseri dinlenebilir.(2i2 98 30) M MÜLklYELlLER BİRLİCİ ndc saat 16.00'da şair Ece Ayhan'in söyleşisi gerçekleşecek. (342 30 15) • İSTANBIIL DEVLET OPERA VE BALESİ KONSER SALONU'nda saat 11 00'de Rossini ile Perak'ın salınelediği Külkedisi çocuk müzikali izlenebilir. (251 1023)