Katalog

17 ŞUBAT 2001 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA JljJV\J11UİTJJ. / ekonomi@cumhuriyeLcom.tr 13 harcamasmda arüş • ANKARA(ANKA)- Dört kişilik ailenin aylık mutfak harcaması yüzde 1.7 oranında artarak 211.2 milyon liraya ulaştı. Hak-Iş'in, Hacettepe Üniversitesi'nce belirlenen tûketim standardını esas alarak yaptığı hesaplamaya göre, tûketim maddelerinin fiyat değişimleri, mutfak harcamalannda 3 milyon 531 bin 90 liralık bir artışa yol açtı. KKTCden istikrar • LEFKOŞA(AA)- KKTC Başbakanı Derviş Eroğlu, sosyoekonomik paket konusunda hazırlanan ek niyet mektubunun dûn imzalandığını ve 19 Şubat Pazartesi günü Ankara'ya gönderileceğini bildirdi. Eroğlu, paketle ilgili değerlendirme ve takvimlemenin her üç ayda bir yapılacağmı ifade ederek "tstikrar programını kabul ettiğimize göre, belli yasa tasanlannın Meclis'e sunulması ve geçirilmesi de görevimizdir" dedi. tSOBM ürürferine zam • tSKENDERUN (AA)- Iskenderun Demir Çelik Fabrikalan AŞ (ISDEMİR) ürünlerine yûzde 1 ile 2.5 oranında zam yapıldı. İSDEMİR AŞ Yönetim Kurulu'nca yapılan açıklamaya göre, 8 mm kangal ürûnûnün fıyatı yûzde 2.5 oranında artarak 165 milyon 750 bin liraya çıkarken çelik iki piki ürünü de yûzde 1 oranında 100 milyon 700 lira oldu. . , Bektrik yasasna destek • tSTANBUL (ANKA> Türkiye Sanayicı ve lşadamlan Derneği (TÜSÎAD), TBMM Genel Kurulu'nda görûşûlmekte olan Elektrik Piyasası Yasası'nın elektrik enerjısi sektörûnü rekabete açarak elektrik darboğazım çözümleyebileceğini savundu. TÜSlAD açıklamasında, uygulamanm istikrar programının en can alıcı ayağını yapısal reformlar yoluyla piyasalann rekabet gücünün arttınlmasınm oluşturulduğu belirtildi. Goodyear'da 7200 kişt işsiz • NEVVYORK(AA)- ABD'nin önde gelen lastik ûreticilerinden Goodyear, verimliliği arttırmak için 7 bin 200 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Çıkanlacak işçilerin, şirketin toplam personel sayısının yûzde 7'sini oluşturduğu belirtildi. Yapılacak personel indirimi sonucubuyıl 150, gelecek yıl ise 250 milyon dolar tasarruf sağlanması planlamyor. Bu arada G. Kore'de iflas durumundaki Daewoo da 1751 çalışanuım işine son verdi. Enerji alanında tahkim en az 10 milyar dolarlık kamu zararına yol açacak Enerjide çifte soygunFATMA KOŞAR Hûkümet enerji yolsuzluk- luklan ve skandallarla çalkala- nırken kamuyu milyarlarca dolarlık yeni zarara uğratacak olan tahkim mekanizması ilk somut öraeklerini göstermeye başladı. Elektrik Piyasası Ya- sa Tasansı'yla 'yap-işlet', 'yapHştet-devret' (Y1D) ve 'iş- letme hakkı devri' uygulama- lanndan vazgeçilirken tstan- bul'un Trakya yakası elektrik dağıtım bölgesini alan Aydın Doğan'ın sahibi olduğu Istan- bul Elektrik Dağıtım Sanayi ve Ticaret AŞ (İSEDAŞ) tah- kime giderek tazminat isteme- ye hazırlanıyor. Bunun yanı sıra dağıtım te- sisleri ve teımik santrallann işletme hakkı devri, yap-iş- let-devret ile imtiyaz sözleş- melerinin özel hukuk hüküm- lerine göre yeniden düzenlen- mesi nedeniyle diğer firmalar da yüklü miktarda tazminat alabilecek. Devletin ödemek zorunda kalacağı tazminat tu- tannın ise 10 milyar dolan aşacağı hesaplanıyor. Kamuoyunda büyük tepki- lere yol açtığı halde kabul edilen tahkim, enerji alanın- da milyarlarca dolarlık kamu zaranna yol açacak. Siyasi irade. IMF kanahyla bastıran K uluslararası tekelleri Elektrik Piyasası Yasa Tasansı'yla, yerli firmalan da milyar do- larlık tazminatlarla tatmin edecek. TEAŞ ve TEDAŞ, termik santrallar ile dağıtım şebeke- lerinin işletme hakkını alacak şirketlerle, devir sürecınin en önemli aşaması olarak göste- rilen Elektrik Satım Anlaş- malan (ESA) ve Fon Anlaş- malan için görûşmelerini sûr- dürüyor. Fiili devir için hazi- ran ayma süre tanınan dağı- tım şebekelerinin işletme hakkını alan firmalar, bu sü- re içinde devrin gerçekleşme- mesi durumunda tahkim yo- luyla tazminat isteyecekler. Tahkime gjtme planlan Fiili devrin yetiştirilemeye- ceğine kesin gözüyle bakılır- ken firmalar, bugüne kadar 40-50 milyon dolar masraf yaptıklan ve 20 ile 150 mil- yon dolar arasında değişen oranlarda kârdan yoksun bı- rakıldıklan gerekçesiyle tah- kime gitmeyi planlıyorlar. Bu çerçevede, Doğan Hol- ding'in sahibi olduğu ve Is- tanbul'un Trakya yakasını alan lstanbul Elektrik Dağı- tım'ın (İSEDAŞ) bu çerçeve- de son hazırlıklannı tamam- larken 2 milyar dolara yakın tazminat alabileceği belirtili- yor. Elektrik dağıtım işi alan ve tahkime başvurması bek- lenen diğer firmalar arasında 'Zarara uğratanlardan hesap sorulmalı' Enerji alamnda tahkimin faturasının boyutlan ortaya çıkmaya başlarken bugüne kadar hakkında 117 dava açılan "Dağrtun tesisleri ve termik santrallarmın işletme hakkı devri, yap-işlet-devret (YİD) ile imtiyaz sözkşmelerinin özel hukuk hükümlerine göre yeniden düzenlenmesine imkân veren" Bakanlar Kurulu kararlan kamu zarafmın büyümesine neden olacak. Sürekli davalık olan işletme hakkı devirlerinde bile bile bu noktaya gelindiğini belirten EMO'nun avukatı Gökhan Candoğan. "Bu işin böyle yapdamayacağı beUrvdL 4 yudır • EMO'nun avukatı Gökhan Candoğan, "Bu işin böyle yapılamayacağı belliydi. 4 yıldır davalar sürüyor. Şimdi ise büyük boyutlarda bir kamu zaran oluşacak. Fatura, bu işi bilerek bu noktaya getiren kişüere ödettirilmeli" dedi. davalar sürüyor. Şimdi ise büyük boyutlarda bir kamu zaran oluşacak. Fatura, bu işi bilerek bu noktaya getiren kişüere ödettirilmeK" dedi. Sözleşmelerin özel hukuk kapsamına alınmasıyla birlikte kamu hızmeti kavramının göz ardı edilerek devletin özel şirketlerle eşit bir taraf haline getirildiğini belirten Candoğan, "Şirketter şimdi yaptığı masraflan ama daha önemHsi yoksun kakhğı kân oturduğu yerden alabüecek" dedi. Istenecek tazminatlan ıdarenın ödemesi halinde bile özelleştirmeler sırasında görev yapan bakanlar ile bûrokratlardan ahnması gerektiğini dile getiren Candoğan, "Kişisel kusur kapsamnıda değeriendirümen. Bu süreçte abnan karariarda imzası olanlar, kamuyu büyük zarara uğratan kanuiar almışlanur" değerlendirmesini yaptı. Teknoloji üretiminin önemine dikkat çekildL Yeni ekonomi için kaynak aranıyor Ekonomi Servki -Türkiye'ninbilişim altyapısını güçlendirmek için kaynak aranıyor. Başbakan BülentEcevft imza- sıyla önceki gün yayımlanan genelgey- le Türkiye'nin yeni ekonomideki geliş- meleri yakalayabilmesi konusunda da- ha büyük ulusal fonlann oluşturulması ve harcanması gerektiği belirtildi. Ge- nelgede şunlara dikkat çekildi: "Yeni kararlarm hızla hayata geçiril- mesiyle, tanmda ulusal biyoteknoloji araşbrmalan haznianacak ve böylece Türldye'nin zengin ulusal potansiyeu- nmdahaiyideğertendirilmesimümkün olacak." Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu'nun 6. toplantısında, "Uhısal Bilim ve Teknoloji Pontikalan Strateji- si 2003-2023" dokümanımn hazırlan- ması karannın da alındığı ifade edildi. TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Namık KemalPak, Türkiye'nin, teknoloji üret- menin stratejik önemini kavrayamadı- ğını söyledi. Kore'nin stratejik bir tek- noloji politikası uyguladığına dikkati çeken Prof. Dr. Pak, bu anlayışın Kore ve Türkiye arasında yarattığı farkı şöy- leörnekledi: "Kore, 1965yılmda 28mil- yon nüfusa, kişi başına 110 dolar geUre; Türkiye ise 31 milyon nüfusa ve kişi ba- şına 250 dolar gelire sahipti. 2000 yılın- da Kore'nin nüfusu 46 milyon, kişi ba- şına düşen geliri 7 bin dokara; Tüıid- ye'nin nüfusu 65 miryona, kişi başına düşen geliri ise 3 bin dolara yükseldL" elektrik Piyasası Yasa Tasansı'yla 'yap-işlet', 'yap-işlet-devret' (YK>) ve 'işletme hakkı devri' uygulamalanndan vazgeçilirken tstanbul'un Trakya yakası elektrik dağıtım bölgesini alan Aydın Doğan'ın sahibi İSEDAŞ, tahkime giderek tazminat istemeye hazırlanıyor. Ceylan Holding'in sahibi ol- duğu Ceylan Elektrik Üretim, Iletim, Dağıtım (CEDAŞ), Kızılırmak Elektrik Dağıtım, Sakarya-Bolu Elektrik Dağı- tım (SBD), Anadolu Elektrik Dağıtım (ANDAŞ)3olu-Sa- karya Elektrik Dağıtım (SE- DAŞ), BARMEK, Yıldızlar AŞ ve îhlas Holding'e bağlı ve Bursa bölgesi dağıtım işi- ni alan Buryal yer alıyor. Elektrik Dağıtım Hizmet- leri Demeği Genel Sekreteri Alparslan Pak, TEDAŞ'ın ESA için çalışmalannı sûr- dürdüğünü anımsatarak "Bi- zim paramız hazn*. Haziran ayma kadar fifli devir yapüa- mazsa tahkime gkteriz" dedi. Pak, firmalann masraflannı mutlaka alabileceğini ve buna, yoksun bırakıldıklan kânn da eklenmesi gerektiğini belirtir- ken Elektrik Mühendisleri Odası avukatı Gökhan Cando- ğan, söz konusu firmalann de- vir bedeli olarak 3 milyar do- lar ödediklerinin göz önüne ahnması halinde tazminatın en az 10 milyar dolan bulacağının ortaya çıktığını söyledi. Can- doğan, devletin ödemek zo- runda kalacağı toplam tazmi- nat yükünün diğer projelerle artabüeceğine dikkat çekti. Ay-Cell'e yeni teklifler geliyor Stadyumda 'herkese'bügisayar kursu Malezya'da öğrenci, ev kadmlan, fabrika işçileri ve memurlara yöndik bO- gjsayar eğitimi için hazuianan 1000'den fazla bügsayar ancak bir stadyuma sığdınlabüdi. Cumartesi günü yapılacak temel bilgjsayar bügileri ve internet pgifimi iyin hflTirianan hfiyiik '«nıfhT tAnkypnky srtn ImnfatıHeriııi yapta. Bilişimde yaprak dökümü Ekonomi Servisi - Yüzyılın so- nunda "bahar dallan' gibi hızla çiçeklenen teknoloji şirketlerin- de 'erken gelen kış' kaygı uyan- dırmaya devam ediyor. Dünya- nın 2. büyük bügisayar üreticisi Dell Computer, işgücünün yüzde 4'ü olan 1700 kişiyi, Kanada kö- kenli telekom devi Nortel de yıl sonuna kadar 10 bin kişiyi işten çıkaracaklannı açıklarken inter- net dünyasının yıldız isimlerin- den Yahoo'nun Avrupa Müdürü istifa etti. Yahoo müdürünûn istifası, kâr- lardakı düşüş, işten çıkarmalar ve "balonun sönmesi' ile hızla bir krize sürüklenen internet ve tek- noloji şirketlerinde 'batan gemi- yi terk' olarak nitelendi. • Türk Telekom, dört firmadan aldığı yeni tekliflerin ardından teknik ve idari tekliflerin şartnameye uygunluğunu incelemeye başladı. Bir hafta sürmesi beklenen bu incelemeden sonra firmalann fıyat zarflan açılacak. Ekonomi Servisi- Türk Telekom, GSM 1800 şebekesinin altyapısı için yenilenen ihalede teklıflen aldı. İlk ihaleye katılan beş firmadan Alcatel hariç dördû, tekliflerini yeniledi. Türk Telekom'un GSM 1800 şebekesinin altyapısını kuracak firmayı belırlemek ûzere açılan ilk ihale, teknik koşullann değişmesi ve maliyetin dûşmesi nedeniyle iptal edümişti. İlk ihaleye çağnlan Ericcson, Nokia, Siemens, Netaş ve Alcatel firmalanndan ilk dördünün davet edihnesiyle yeni bir ihale açıhnış, Alcatel, bu ihalede devre dışı bırakılmıştı. Tûrk Telekom, dört firmadan yeni tekliflerini aldı ve teknik ve idari tekliflerin şartnameye uygunluğunu incelemeye başladı. Bir hafta sürmesi beklenen bu incelemenin ardından ise firmalann fiyat zarflan açılacak. GSM 1800 şebekesinin altyapısı için firmanın bir ay içinde seçilmesi hedeflem'yor. Öte yandan, Iş- Tim'in "Aria" ismiyle işleteceği GSM 1800 şebekesi için kablo ve hat tesisatı işlemlennin iki hafta içinde tamamlanacağı belirtiliyor. Aria'nın muhtemel faaliyete geçiş tarihinin mart ayı olduğu ifade edilirken Türk Telekom'un işleteceği şebekenin en erken 15 Mayıs'ta hizmet vermeye - başlayacağı belirtiliyor. İŞÇÎNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Su Çıkıyor Her Yerden Cumhuriyetie yıllar içinde kaç AKTAŞ yolsuz- luk dosyası dizisi, haberi, köşeyazısı yayımlandı? Arşivlefden yüzlercesini çtkarabilirsiniz. Hükümet- ler, sorumlu kamu yöneticileri belgelere dayalı uya- nlan kös dinlediler. AKTAŞ'ın özelleştirilmesinin kendisi bir vurgun, yağma idi. Elektrik Mühendisleri Odası ve KİGEM başta, ilgili meslek örgütlerinin konuya ilişkin, hak- sızlıklara, vurguna isyan eden sayısız dosyalan, ra- porlan var. Kamunun ürettiği elektriközel işletme- ye yok pahasına satılıyor, tüketici vatandaş soyu- luyordu. AKTAŞ vurgunundan yakınan ne kadar çok tüketici, derdini anlatacak bir yetkili bulabil- mek üzere yıllarca çırpınmaktan yorgun, bezgin düştü. AKTAŞ, üstüne üstlük, devlete ödemesi gereken borcunun üstüne oturuyordu. özelleştirme isterisine kapılmış bir koro, siyasi iktidan, kamu görevlileri, medyası ile AKTAŞ vur- gununu görmemek üzere her şeyi yaparak yıllar- ca büyük bir suç ortaklığını paylaştılar. Neden, ne- lerin karşıhğında? Şimdi Başbakanlık Teftiş Kurulu raporu ile va- tandaşın kesesinden, kamunun trilyonlannın gö- türülmesinin ortaya çıkması üzerine, geçmişe yö- nelik bir sorgulama gündemde. Sorumlu görülen 10 bakandan dokuzunun susmasına şaşılıyor. Yıllarca herkesin bildiği, düzenin bir parçası gi- bi kabul edilmiş yolsuzluk ve vurgunlarda, gün ge- liyor bir yerlerde ayaklar dolaşıyor. Ya AKTAŞ ör- nieginde olduğu gibi örtbas edilemeyecek bir ra- por yazılmış bulunuyor, ya da Türkeş'in yurtdışın- daki para hesabına ilişkin ömekte yaşandığı üze- re, kızlan para paylaşımında mahkemelik oluveri- yorlar. Çiller'in de adının kanştığı örtülü ödenek hesaplan, başkanın özel hesabına yatınlmış par- ti, örgüt paralan ortaya çıkıyor. El insaf, siyasal Islam ve milliyetçi çizgide para işlerinin özel güvene dayalı, kişi hesaplan üzerin- den yürütüldüğünü bu ülkede bilmeyen mi vardı? Zaman zaman Bosna paralan örneğinde olduğu gibi, "dava" uğruna toplanan paralann kişisel amaçlarda kullanılmasına ilişkin suçüstüler yaşa- nır, daha büyüklerinin ortaya çıkmaması uğruna örtbas edilirdi. Gizli toplanmış, miktan belli olma- yan, kullanım alanı keyfe kalmış para işlerinde te- miz kalınabilir mi? PKK ya da sol eylemci örgütler adına aynı yön- temlerle toplanmış ve kullanılmış paralann tümü için de çok boyutlu kirlenme, yolsuzluk söz konu- su elbette. Ama sağdakilerin boyutlan yanında küçük kalıyorlar. Ne de olsa gerek siyasal Islam, gerekse milliyetçiler arasında yurtdışı, yurtiçinde toplanmış ve gizli hesaplardan kullanılmış parala- nn ölçüsü çok büyük. En güvenilir, en simge ol- muş isimlerin üzerindeki hesaplar sonrasında edi- nilmiş kişisel malvariıklannın büyüklüğü, şaibenin de boyutlannı büyütüyor. Türkeş'in, Erbakan'ın kişisel malvariıklannın açıklanabilir, savunulabilir yanı var mı? MHP'nin, Bahçeli'nin stratejisi ile, ailenin miras kavgasın- da işin rezilliğinin ortaya çıktığını görüp, parti, ör- güt hakkından vazgeçmesi MHP'yi aklar mı? Ruslaryıflardır Türkiye araaltğı ile Çeçenistan'a yapılan yardımlann kesilmesi için uyan üzerine uyan yapıyoriardı. Laleli piyasasının çöküşünde, Türkiye-Rusya ilişkilerinin bozulmasında, devlet adına ülkücü milliyetçilerin (!) kendi başlanna yü- rüttükleri politikalann payının küçümsenecek bo- yutlarda olmadığını hepimiz biliyoruz. Aliyev ken- disine karşı darbe hareketlerine Türkiye'den gel- miş desteğin hesabını bize çok pahalıya ödetme- di mi? Azerbaycan'ın iç işlerine kanşılmasının kar- şılığında ödün üstüne ödün koparmadı mı? . Türkiye'de siyasal Islam ve milliyetçi örgütlen- melerde, Türk-lslam sentezinın dal budak salma- sında yurtdışında mark-dolar olarak toplanmış pa- ralann, Milli Görüş teşkilatlan gibi örgütlenmele- rin payının, katkısının büyüklüğünü kim yadsıya- bilir? Ekonomik ayaklı örgütlenmelerde bile kuralsız, inançlara, kişüere dayalı, saadet zinciri yöntemle- rinin uygulanmakta olduğu, kamu denetiminin dı- şında geliştikleri, doğal olarak ağırlıklı kuralsız, vergi, kayıt dışı büyüdükleri biliniyordu. Ihlas Hol- ding'de saadet zinciri kınlmasa bugün medyada yer alan çirkinlikler gündeme gelmeyecek, görme- mezlikten gelinmeye devam edilecekti. Yıllardır siyasal Islama inanmış, faizi haram gör- düğü için, bir kısmı da inançtan çok daha yüksek kârlar nedeni ile para yatırmış olanlann paralan- nın başka şirketlere aktanlıp, çarçur edilip batınl- ması, bilinmeyen bir şey miydi? Siyasal Islamın kimliğini gizlemek üzere vitrin olarak kullanılan Se- da Sayan'lara.. ödenen ücretler, cip armağanla- nnı yeni mi duyuyoruz? Gelen çok-giden az çar- kının durduğu noktada, saadet zincirinin kınlaca- ğını.. Ne acıdır ki saadet zincirinin kınlması bite sonun- da emekçileri, basın çalışanlannı vurdu. Cip ka- panlann tuzu kuru. TGRT'den kış ortasında işten atılan basın emekçileri, teknik çalışanlann halleri ne olacak? Etibank'ın içinin boşaltılıp batınlmasından aylar sonra Dinç Bilgin'e ilişkin suç duyurusunun DG- M'ye gönderildiğini satır arası haberierden öğre- niyoruz. Oysa banka batınlmasının ardından ka- patılan gazete ve dergilerde çalışanlar, holding içinde dönen dolaplarda en küçuk bir suçlan, so- rumluluklan olmayanlar, bir sabah işe geldiklerin- de, içeri giriş kartlannın geçersizliği ile işten atıl- dıklannı öğrenmişlerdi. sukransoner(g yahoo.com Erdemir geçen yılı rekorla kapattı Ekonomi Servisi - Ereğli Demir ve Celik Fabrikalan (Erdemir) TAŞ Genel Müdürü Şener Macun, geçen yılm, şirketleri için re- kor düzeyde başanlı bir yıl olduğunu belir- terek, 123.7 milyon dolar dönem kân elde ettiklerini bildirdi. Şener Macun, 3.1 milyon ton üretim ve 2.9 milyon tonluk satış gerçekleştirdiklerini söyledi. 2000 yılı net satış gelirlerinin de re- el olarak bir önceki yı- la göre yüzde 25 artış göstererek yaklaşık 1 milyar dolar seviye- sinde gerçekleştiğini bildiren Erdemir Genel Müdûrü Şener Macun, 150 milyon dolann üzerinde ihra- cat gerçekleştirdikleri- ni ve en çok ihracatı Italya'ya yaphklannı söyledi.