Katalog

14 ŞUBAT 2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYF* TIP'IN OYKUSU AUKarcı RızaKuas MuzafferKaran Tank Zâya Ekinci Yahya Kanbolat ÇetinAHan SadunAren MehmetAli Aybar Cemal Hakkı Selek AdilKurtel KemalNebioğhı BehiceHatkoBoran YusufZryaBahadınlı 7965 'te TtP beşyıllık örgütlenmenin karşılığını aldı ve 15 milletvekiliparlamentoya girdi Meclis'te sosyalist sesler G iderek genişleyen, çalışan kesimi kucaklayan parti, TBMM'de hoşnutsuzluk yarattı. Nutukların rengi değişmiş, iç ve dış siyasette gizlenen gerçekler TÎP aracıhğıyla seçim meydanlanna taşınmıştı. Saldınlar başladı. Toplantılar, mitingler, ilçe binalan basıldı; TlP'li belediye başkanlan, ilçe başkanlan, TÎP'li üyeler saldınya uğradı, öldürüldü... BERATGÜNÇIKAN -2- TlP'in anayasaya aykın bulduğu maddeler arasında ilk sırayı TCK'nin 141, 142 ve 312. maddelen. ölüm ce- zasının kaldınlması aldı. Tank Ziya Ekinci, açılan davalan ve sonuçlan şöyle özetledi: "TİP'in 1963-71 yü- lan arasında açtığı davalar- dan sadece 41 'iriiyetedilmiş- tir. Bu 41 davadan 20'si 1963'te, ikisi 1964'te, biri E S K İ T I P L I L E R A N L A T I Y O R Emektenyana birparü MORİSGABBAY* Bütün emekçi kitlelere ve çalışanlara açık olan parti, kuşkusuz toplumcu emekten yana olan aydınlara da çağnda bulunuyordu. Ancak, partıde sol aydınlann hegemonyasını önlemek ve emekçileri parti yönetıminde söz ve karar sahibi kılmak için tüzükte bir nıadde konmuştu. Partinin bütûn organlannda bulunanlann yansımn emek güçlerını üretim aracı sahiplerine satarak çahşanlar veya işçi sendika yönetici ve üyeleri arasında seçilmiş olması gözetılirdı. Bu tûzük maddesi parti yaşamı boyunca çok tenkit edilmesine karşın, emekten yana aydınlann, işçi ve köylülerin sorunlanna gerçekçi bir bakışla yaklaşmalanna ve anlamalanna yol açtığı gıbi, tabandan yukanya doğru örgûtlenmekle demokratik bir yoldan sosyalizme nasıl varabileceklerini anlatmışlardı. ... Son yıüann olaylan ve Sovyetlerin çöküşü... ne yazık ki 1983'ten sonra kurulan bütün sosyalist ve kendilerini sol olarak tanimlayan partilerdeki emekçi kardeşlerimizin, bu partilerin kadrolannda eriyip kaybolmalan, 1 % 1 -1968 yıllanndaki emekçi aydın kardeşliğinin özlemini yaratmakta ve yeni yollann arayışma koymaktadır. * (1964-1966 TİP Genel Yönetim Kurulu Üyesi) 1965'te, beşi 1967'de, ikisi 1968'de, dördü 1969'da, alüsı 1970'te, biri dc 1971'de açü- mışör. Davalann lTsi esastan, ikisi yetki yönünden, ikisi sü- re aşunmdan, biri konusu kal- madığından, biri de görevsiz- lik nedeniyle oimak üzere, toplam 23'ü reddedihniş, 18 davada ise kanun maddekri kısmen ya da tamamen o> çokhığuyla iptal edflmiştir." Tarihler 17 Kasım 1965'i gösterdiğınde TİP, beş yıllık örgütlenmenin karşılığını ala- caktır. Seçmen verdiğı oylar- la TÎP'ı on beş milletvekilli- ğıyle TBMM'ye taşıdı... Se- çimi kazanan Adalet Parti- si'ydi, başbakan ıse Süley- manDemireL.. Meclis'te sevlye TÎP'in TBMM'deki varlığı her ne kadar Yeni Türkiye Partisi Genel Başkanı Ekretn AUcan tarafından "Meclis ça- hşmalanna seviye kazandır- mışür'' dıye tanımlanmışsa da hem iktidan hem de dığer muhalefet partılerini rahatsız etmişti. Çünkü TÎP iktidara, demır ve çimentonun fabrika satış fiyatlan ile pıyasa satış fiyat- lan arasındakı büyük farkın nereye gıttiğini soruyor, Kıb- ns sorununda 'bağnnstz,fede- retif bir Kıbns devieti'ni çö- züm olarak görüyor, Vıet- nam'a asken heyet gönderil- memesini ve NATO'dan çık- mayı savunuyor, Sovyetler Bırliğı semalannda keşif uçuşlan yapan U2 ve benzeri casus uçaklannın Türkiye'de- ki ABD üslerinden kalkması- nı, hükümetin gösterdiği du- yarsızhk olarak tanımlıyor, paralı eğitime karşı çıkıyor, çarşı ve mahalle bekçilennin sendika laırabılecegını anlatı- yor, toprak reformu, işsizlik sıgortası, lokavt hakkının kendisınin, grev bakkı üzerin- deki kısmtılann kaldınlması- nı istiyordu. TBMM şöyle bir diyaloğa tanık oluyordu: Mehmet AB SOSYALİST TÜRKİYE TİP'Kler 1965 seçimlerinde Meclis'e girdikten sonra iktidarpartisi olan AP'ye yüklendfler. Bundan sonra TİP'lilere komünist suçlamasıyapıku, kongreleri basıldı. Dönemin TBMM Başkanı Ferruh Bozbeyli.TİY, siyasal hayatımızda değişikliktir TİP muhalefetinin enyalan tanığı ALİER TtP'in 15 mıletvekili ile temsıl edildiği dönemde TBMM Başkanı, sağ siyasetin önemli isimlerinden Ferruh BozbeyK idı. Bozbeyli, Meclis'te ilk kez sergi- lenen sosyalist muhalefetin en yakın tanığı ve görevi gereği en dikkatli iz- leyicısiydı. Bozbeyli. TÎP'le ilgili sorularımızı yanıtladı: - Bir sosyalist partinin ilk kez Mec- lis'e girmesi siyaseti nasd etkiledi? - 1965 seçımleri sonunda TÎP'm 15 milletvekili ile Meclis'e girme- si, demokratik sıyasi hayatımız ba- kımından bir yenilik, bir değişiklik- tir. Bu durum sağ siyaseti benımse- yen partiler, özellikle Adalet Partisi • TÎP'li milletvekilleri kürsüye daima hazırlanmış olarak çıkarlardı. Önemli saydıklan bazı hususlan her konuşmalannda tekrar tekrar vurgularlardı. Sag partileri, özellikle Adalet Partilileri tepkiye sevk edecek,çarpıcı ifadeler kullanırlardı. açısından kaygı verici bir gelişme olarak değerlendirildi. CHP ise ken- disine bir destek, bir yandaş buldu- ğu 'zannı' içinde görünüyordu. Ara- lannda zaman zaman dayanışma vardı. TİP'in sol muhalefet olarak CHP'den farklı ve kendıne özgü bir uslubu vardı. Özetle; bir kaç istisna dışında, TtP'li milletvekilleri kürsüye daıma iyı hazırlanmış olarak çıkarlardı. Önemli saydıklan bazı hususlan her konuşmalannda tekrak tekrar söy- ler, vurgularlardı. Sağ partileri özel- likle Adalet Partilileri tepkiye sevk edecek ve Meclis'te olaylara yol açacak çarpıcı ifadeler kullanırlardı. NATO tesislennı kastederek 35 dönüm yerine "3 miryon 500 bin de- simetre toprak işgal altında" derler- di. Saym Mehmet Ali Aybar ve Sa- yın Behice Boran bilgi ile yetki ile ve etki ile kürsüyü doldururdu. Çö- züm ve öneriden ziyade eleştiri ağır- lıklı konuşmalar yaparlardı. -TİP'inSovyetier'den bağımsız bir çizgi izlemesine ve pek çok konuda miHici yaklaşunlar içinde olmasma karşın, dönemin milliyetçi ağuiıkh Mecbsi tarafindan sindirilmedt Bu çelişkinin nedeni ne olabiMr? -TİP'in 'SovyetkrBirJiğrndenba- ğımsızbir çizgj>i savunduğu' düşun- cesi Adalet Partisi içinde ıtibar gör- mezdi. Adalet Partililer onlan .da- ima Sovyetler Birhği ile uyumlu gö- rürlerdi. Sayın Aybar' ın 'güleryûz- lü sosyalizm' sözü, TİP çevresinde fırtına yaratmıştı. Sovyetler'in asık suratlı gösterilmesine tahammül edememişlerdi. TİP ne 'milliciyim' ne de 'miDiyetçrvim' dedi. Ben hatır- lamıyorum. Aybar: Bugün Türkiye'de 35 milyon metrekarelik vatan toprağı ABD'nin egemenliği altında bulunmaktadır. (AP sıralannda gürültüler, 'utan- maz beriT, 'sözünügeri alsın' sesleri, bağnşmalar) Başkan: Sayın hatip, Türk devletinin herhangi bir parça- sının işgal altında olduğuna dair söylediğinız sözü lütfen tavzıh ediniz. (Salondan söz- lerini geri alsın sesleri) Aybar: ABD ile yapılan iki- li anlaşmalar gereğince Tür- kiye'mizde bugün 35 milyon metrekarelik vatan toprağı, Amerikan üssü halinde bu- lunmaktadır. Bu bir gerçektir. (AP sıralannda kesilmeyen bağnşmalar) Aybar: îkili anlaşmalarla ABD üssü haline getirilmiş bu topraklara Amerikalılann izru olmaksızın devlet kade- melennde nereyı ışgal ederse etsın hiçbir vatandaşımız gı- remez. Türk zabıtası giremez, Türk subayı giremez, Türk komutanı giremez, Türk hâ- kımi giremez, Türk bakanla- n giremez. Bu üslerden bize haber bile verihneden bava- lanacak uçaklar, fuzeler yur- dumuzu her an vahım tehlike- lerle karşı karşıya bırakacak- hr... Bu ikili anlaşmalar bir an önce özden geçinlip hemen feshedilmelıdir. saldınlar baslıyor TlP'e karşı çıkan sadece sağ partiler değildi, CHP de TÎP'e karşı politika geliştir- miş, 'ortanın sota' tanımıyla sol seçmene yakınlaşmanın arayışma girmişti. TİP e yönelik saldınlar an- tikomünist kampanyalarla meşrulaştınlmaya çalışıhyor- du. Seçmen yıne de 1966 ara seçımlennde Fatma Hikmet Işmen'i Cumhuriyet Senato- su'na getinnişti. Saldmlann ardı arkası ke- silmiyordu, Akhisar, Osma- niye, Zonguldak, Kınkkale, Konya, Turgutlu, Mersin, Bursa'da mitingler, kongreler basılmış, TlP'liler saldınya uğramış, 1968 2 Nisanı'nda Fatsa kongresine katılan Ni- hat Sargın, Şaban Erik, Fatma Hikmet Işmen ve Adil Kurtd saldınya uğramış, iki TlP'li 16 Şubat 1969 Kanlı Pa- zar'ında, Amasya 11 Başkanı Şerafettin AtaUy 27 Ocak 1971 'de kurşunlanarak öldü- rülmüştü. çetln Artanın dofcunulmazlıflı Milletvekili Çetin Aftan TBMM'de saldınya uğra- makla kalmamış, dokunul- mazlığı kaldınlmış, itiraz üzerine geri alınmıştı. TİP 1965 seçimlerinegirer- ken dönemin Içişleri Bakanı Faruk Sûkan "Bunlardan bir kişi bile Mecüse girerse Mec- lis çahşmaz" demişti. Oysa onlar, TBMM'nin hem düzeyini yükseltmiş hem de demokrasinin önündeki tüm engellere diklenmişlerdi. Sonunda, yine dönemin Baş- bakanı Süleyman Demirel'in "Bu anayasayla memleketi idare etmek mfimkün değil- dn-" sözleri, askeri darbeyle onaylandı. 12 Mart 1971'de parti kapahldı, yönen'cileri tu- tuklandı... Yann: Iklncl kez TİP DUZYAZI ORHAN BİRGİT Türkeşlerln Trilyonu... Rahmetli Alparslan Türkeş ın, Türk kamuoyu ile bire birtanışması, 27 Mayıs 1960 ıhtılali ileol- du. '4O'lı yıllarda genç bir usteğmen olarak, Ni- hal Atsız ve arkadaşlarının yargılandığı ırkçılık davası ile ar"ını duyuran Turkeş, 27 Mayıs'ın "kuö- retli albayı" olarak görunen lıder Cemal Gür- sel'in omuz başında ve Başbakanlık Musteşan olarak görev aldı. Sevgıli Hıncal Uluç, ıhtılal sa- bahı başbakanlığın örtulu odeneğının bulunduğu özel kasanın açılış öyküsunu ele aldığı ıçin "Ok- tay Ekşi Ağabeyine" sitem etmış ama, o done- mi yaşayanlar, Menderes ın Musteşarı Ahmet Salih Korur'un, kendısını gozaltında bulunduğu Harp Okulu'ndan çağırtarak kasayı açtırtanın Al- bay Türkeş olduğunu. avukatına da, öteki tutuk- lu arkadaşlarına da anlattığını anımsarlariar. örtülü kasasından, o günler ıçın onemlı bir pa- ra çıkmadığı, yargıya yansıyan tutanakta yazılsa da, başbakanlığın örtülü ödeneğı ıçın, oncelıkle Ahmet Salıh'Korur'un iddialan haylı çarpıcı idi. Milli Bırlık Komitesı'nde 14 lerin lideri olarak tasfıyeye uğratılan ıhtilalin kudretlı albayını, Hin- distan'a Dışışleri Müşavin olarak sürduler. Türkeş, dönüşünde ülkücü hareketm tohumlarını atarak ülkenin politik yelpazesinde bugun ıktıdar ortağı olarak yenni alan MHP'yı kurmayı başaran onder oldu. Daha doğrusu, Osman Böîükbaşı nın Cumhuriyetçi Köylü Mıllet Partısı'ne, yepyenı bir doktrin ve ruh vermeyi başardı. örtülü kasa ile ilgili öykuier, o yunlerde de bu yeni örgütlenmenin nüvesı olarak anlatıldı ama, somut hiçbir veri ortaya konuimadı. ölümünden uzunca bir sure geçtıkten sonra, Türkeş'in malvarlığı üzerine yeni bir spekulasyo- nun başlatıldığı görülüyor. Bu kez kaynak, ne dev- rilen dönemin başbakanlık musteşarı ne de bir kongre darbesiyle devralınan partide ıç iktidar» yı- tirmek zorunda kalanlardır. Rahmetli Türkeş'in servetı ile ılgılı dedıkodula- n önce adlıye koridorlanna, oradan da gazetele- rin sayfalarınataşıyanlar, ıkısı hâlâ babalarının so- yadını taşıyan üç kızı, yanı Umay Gunay, Ayzrt Türkeş, Ayyüce Türkeş ile eşı Seval Türkeş ve onlardan sonra da bu dörtlunun söyledıklerı ara- sındaki çelişkili anlatımları duzeltmek amacıyla soruna kanşmak zorunda kalan oglu Tuğrul Tür- keş'tir. Bir Ingiliz bankasında, rahmetli Türkeş'in adı- na bulunduğu bildirilen sterlın, mark ve doların Türk parası karşılığının 1.1 trılyon oldugu, üç kar- deşin arasındaki paylaşma kavgasının yargıya yansıması üzerine ortaya çıkıyor. Işın ılgınç yanı, bu paranın kaynağını, kıziardan kimısı yurtdışın- daki Türklerden, Azerbaycan ve Çeçenıstan'da- ki direniş hareketlerı içın toplanmış bağışlar ola- rak gösterirken, bir başka kızı ile eşıne gore 1.1 trilyon, Alparslan Türkeş'in bırıkımının sonucu- dur! Dahası, üzerinde günlerden berı çeşıtlı soylen- tiler yapılan pararun, tutar olarak kuçumsendıği, Bayan Seval Türkeş'in, 1.1 trilyonu "Başka lıder- leriçin çerez parasıdır" bıçımındekı nrteleyışı ile yeni bir boyut kazanmıştır. Tuğrul Türkeş. paranın, babasının şahsı para- sı olmadığını ve gerekli yere lade edıldığını soy- lerken o gerekli yerın kımlıgını açıklamıyor, ama kızlardan bırısi, geri verme adresını hayır kurum- lan olarak gösteriyor. Hıncal Uluç'a gore ise o para "Aslan amca"ya değil, partıye, yani MHP ye aıt olmalı. Referans olarak da, yabancıları degıl, Tuğrul Turkeş'ı gos- teriyor Hıncal. Yoksa oğul Türkeş'in "Gerekli yerlere lade edıl- di" dediği adres, Hıncai'ın ıddıa ettığı gıbı MHP olmasın? Kısaca, okuyanların kafalarını tam anlamıyla kanştıracak ve olayı bir körduğum haline soka- cak polisiye bir olay halinde gelışıyor 1.1 trılyon- luk miras. Kafalan kanşanlar arasında. hıç kuşku yok ki, yanm yüzyıldan beri "ülkücu hareket" ya da o- nun siyasal örgütü olan Milliyetçi Hareket Partı- si'nin yönetıcıleri ve gönuldaşları da bulunuyor- dur. özellikle MHP'nin bugunkü yonetımı, her bın- si Alparslan Türkeş'in rahlei tedrısınden geçmış ve ona tam bir gönül bağı ile baglanmış olmala- nna karşın, birinci genel başkanlarından çok fark- lı bir politika izlemekte olmanın rahatlığını bugun her zamankinden daha çok duymakta olmalı Devlet Bahçeli, kendısıni genel başkanlığata- şıyacak buyük kongrede, çevreden bazı kimse- lerin etkısınde kalarak Tuğrul Turkeş ile yolunu ayırmasaydı; hele Seval Hanım'ı bir sure ıçin de olsa liderin aziz emanetı olarak partinin vıtrinın- de tutmayı kabul etseydı, sadece siyasal anlam- da değil; özellikle bu son olay nedeniyle de başı bir hayli ağrırdı. Şimdı, o ve arkadaşlan da belki zaman zaman heyecanla, bazen de endışeyle başbuglarının ıkı kızı hakkında açılan adlı kovuşturmanın nasıl ge- lişeceğini ve dahası nasıl sonuçianacağını ızleme- ye hazırianıyorlar. '575.028.03 Alman Markı, 845.475.000 ABD Dolan, 367.549.78 Ingiliz Sterlını, sadece bir In- giliz bankası olan Detitche Bank Brivoet'nın 0700245 numaralı hesabında ortaya çıkıp sozde sahte belgelerle çekılen paranın tutan " Turkı- ye'deki taşınmazlar ve taşınabılır maılar da caba- sı. Işte, nereden bulunduğu, nasıl bulunduğu, ne- reye verildiği, ne zaman ve nasıl venidığı tam bir gerilim dizisine konu olabılecek olçutlerdeki ser- vet kokteylinin öyküsu. Faks:0212-6770762 E-mail:ob»rgrt(<ı e-kolay net. ACI KAYBIMIZ Cemıyetımız üye^ı, gazeteulığın en ı ntinlı jlanUnnJan t_>Un muhabıriıite uzun \ıllar oz\cnvlt hızntt vtrtn ıkgcıl aı^atLi;]tnı^ KEMAL DİYARBEKİR l ^ Şubat 2001 ^ l ı gunu guieı. ı Mi.^.nJj \L.1JI ıMn i i^ır \nı vefatı lopluluğumuzda buvuk u/uiıtu vardtaü meslekta^ımız Dı>arbekır"ın cenazcsı 14>ubat2OUl (,ar^amba gunu saat 11 30'daTürkıyeGazetecılertemnetı onunde \apılacak torentn ardından oğle namazından sonra Sulıanahmel Camıı'nden alınarak Zmcırlikuyu Mezarlığında toprağa \enlecektir Kemal Dıyarbekır'e Tann dan mağfirti. kcderlı aılesıne \e uyelerımuc ba^sd^îit' dıl^n' TÜRKİYE GAZETECİLER CEMİ^ETİ