Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 KASIM 2001 PA2ARTESİ ROPORTAJ 19O3'te temeli atıldı, 1909'da Posta ve TelgrafNezareti olarak hizmete girdi £ N I Z SOM- -*T^* üyük Postane, Büyük Pos- m J tane Caddesi'ndedir... Is- M^Ç tanbul'da "posta"nın bu f I en büyük hanesi ve adını • ^ verdiğı caddesi Sirkeci'de- dir... Hanenin önemli bir kısınına yayıl- cdığı cadde, bir ucuyla Sultanhamam Caddesi 'nden Mahmutpaşa'ya, öteki ucuyla Ankara Caddesi'nden Babı- âli'ye açılır ve gündüz vakti her daim trafiği tıkalıdır... Tıkanıklık, postanenin cezbettiğı kalabalıktan değil, yola taşan dükkân ve yolu kapatan sokak sahcıla- nndandır... Hiç kuşkusuz, bir zamanlar kalabahğın temeli bizatihi postanenin kendisiydi... Mektuplann mutlakapostayla gönde- rildiğı, telefonla şehirlerarası görüşme için sıraya yazılıp saatlerce beklenildi- ği, aceie haberleşme için telgraflann çe- kildiği yıllarda -ki o yıJlar o kadar da es- ki değildir- Büyük Postane başlı başına birmerkezdi... Daha dün gıbi, 1970'lerde Ankara'da- ki siyasilere yakmalan için "kına gön- derme" törenlerinden, bir şeyleri pro- testo için toplu telgraf çekme eylemle- rine kadar birçok etkinJik ve arada tabii ki polisin coplu dayak gösterileri bura- da olurdu... Burası 1930'larda "Yeni Posta- ne "ydi... "T'ler glttlglnden berl 19O3'te temeli atıhp 1909'da "Posta ve Telgraf Nezareti" olarak açıldığın- dan dolayı, bir süre sonra kaçınılmaz olarak "yeni" adını almıştı... Sonradan "Büyük Postane"oldu... Yakında "Eski Postane" olursa şaş- mamakgerek... Çünkü, PTT'nin "t"le- rinden telgraf; nikâh-düğün, panel-kon- ferans gibi özel ve resmi davetlere ya da cenazelere kahlmayanıar için mazeret veya taziye bildirme aracı olduğundan; telefon, kopanlıp satıldığı gibi cebe gir- diğinden, postayı da özel kuryeler dev- ralmaya başladığından beri Büyük Pos- tane'nin büyüklüğüpekkalmadı... Bel- ki yakında ne büyük ne eski, postane bi- lekalmayacak... Büyük Postane, mimar VedatTek'in eseri... Dört katlı ve 3 bin 200 metreka- relikyapı, uzmanlanna göre döneminin mimari özelliklerini, postacılara göre 16. yüzyıl esintilerini taşıyor... Binanrn sahibi olduklanna göre her- halde postacılar daha iyi bilir! Görkemli binanın cephesi yonrma tas ve mermer... Tuğlalannı Vedat Tek'in özel olarak tasarladığı sanılıyor... Bina- nuı ana girişi, büyük ama çok büyük bir salona açılıyor... Salonun çatıya dek yükselen tavanı, turuncu ve mavi renk ağırlıklı camlarla kaph... Salon, halka posta hizmetlerinin verildiği mekân... Üst katlara binanın her iki yanındaki mermer merdivenlerle çıkılıyor... l»k postane Yeni caml'fle Büyük Postane, Osmanlf nın ilkpos- tanesi değil... Avusturya, Rusya, Alman- ya, Fransa, Ingiltere, Romanya. Polon- ya, Italya'nın Istanbul'da açtığı posta merkezlerinden epey sonra Osmanlı 1840'ta Posta Nezareti'ni kurarak ve Ye- ni Cami'nin avlusunda "Postane-i Amire"yi açarak posta hizmetini bas- latıyor... Mektup bekliyorsanız. posta- neye gidip soruyorsunuz; gelmişse alı- yorsunuz... Istanbul'da mektubun adre- se teslimi için 20 yıl daha beklemek ve postayı getiren "mektupç0"ya ücret ödemek gerekiyor... Osmanlı'nın, telgrafla ilk tanışması Ingilizler'in çekriği hatla 1855'te olu- yor; 9 Eylül'de Hariciye Nazın Fuat Pa- şa müttefik kuvvetlerin Sivastopol'a girdiğini Kınm'dan Istanbul'a telgrafla bildiriyor; müjdeli haber telgrafin uğur- lu sayılmasını sağhyor... Tersi olsa, Morse'un 1843'te bulduğu alfabe ile elektriği haberleşmeye dönüştüren telli telgraf, daha başında lanetlenip uzunca bir süre yasaklanabüirdi! BabıâH'nln ellnln altında Mektupla sınırlı posta hizmetlerine telgrafin katılmasıyla bakanhğın adı 187O'te Posta ve TelgrafNezareti'ne dö- nüşüyor... Telefonun tstanbul'a gelişi ise 1908... Büyük Postane'nin açılışın- da telefon biliniyor ama, Osmanlı ne- dense "Posta, Telgraf ve Telefon Ba- kanlığY'nı kurmuyor... Osmanlı'nın "Posta ve Telgraf Ba- kanlığı"nın Sirkeci'de olması bir rast- lantı olmamalı... Babıâli'nin, yani hükü- met merkezinin hem hemen altında, hem de hükümetin elinin altında! San- sür istemediğiniz kadar; öyle ki, zarfla- nn üstüne "Sansürce muayene olun- muştur" damgası basılacak denli ku- rumsallaşmış... Büyük Postane'nin bir başka özelliği ise Cumhuriyet dönemin- de telsizle haberleşmeye ve 1927'den 1936'ya dek îstanbul Radyosu'na ev sa- hipliği yapması... Hatta bir ara adliye bi- nası olarak kullanılması... PTT'yi bölüp parçalamasalar, satıp §#•• J J n» t m En büyük postane BÜYÜKPOSTAN savmasalar ne kadar büyük olursa olsun neredeyse 100 yıllık bina bugünün ge- reksinimlerine yanıt veremezdi... Bu- gün Büyük Postane, dışandaki hengâ- meye karşın taş duvarlann arasında ken- di tenhalığını yaşıyor... Büyük salonda çoğu kapalı gişelerin önündeki kısa kuyruklar, fatura parala- nnın sayılmasından kaynaklanıyor... Mektup gönderen yok gibi... Belki hafta sonu çarşı iznine çıkan as- kerler, hasretlerini ve sevdalannı zarfin içine koyuyordur... Cebe giren iletişim teknolojisi birkül- türü, insanlann duygulannı yazıyla ifa- de etmesüıi ortadan kaldınyor... Ana girişteki telgraf servisi, telefon kartı satmakla meşgul; kartlar kontü- rüne göre çeşit çeşit... Servisi ve ücret tarifesi var, ama telg- raf çeken de yok... "ELT" çoktan ta- rih olmuş; "yıldınm" antika gibi de- ğerkazanmış... Gençler ünlü harflen atarak ünsüz- lerle geliştirdikleri cep telefonu mesaj abecesiyle 100 bin lirayı büe buhna- yan kontür tarifesinden birbirlerine birkaç saniye içinde ilan-ı aşk eder- ken, siz "yıldırıın telgraf'ta ısrar ederseniz saatler sonra sahibinin eli- ne ulaşacak mesajınız için 10 sözcü- ğe kadar 3 milyon 750 bin lira ve son- rasındaki her sözcük için 375 bin lira ödemek durumundasınız... Telgrafin telleri En iyisi telgrafi, tellerine konan kuş- larla bas başa bırakmak \ e kenara çeki- lip cep telefonlannda yazıh mesajın keyfini tam çıkaramadan sesli mesaja geçen gençlerin kendi türkülerini yak- malannı beklemek... Teknolojinin baş- döndürücü hızmdan fırsat bulup yaka- bilirlerse! Büyük Postane'nin bir bölümü, PTT Müzesi... Koca binayı yaptıran adam adını yazdırmamış ama, Enis Öksnz adındaki Ulaştırma Bakanı müze açtı diye kapıya adını çaktırmış... Müze tam müzelik... Girişte, kimlik bırakıp adınızı defte- re yazdınyor, elinİ2de çanta varsa dola- ba kiiitleyip anahtannı ahyorsunuz... Sonra bir telsiz anonsu: -Müze 1, Müze 3... - Müze 3 dinlemede... -Ziyaretçigeldı... - Anlaşıldı, tamam... Postacıların müzecIHglf Görevlinin eşliğinde, inlerle cinlerin top oynadığı katlarda eski malzeme ve cihazlann arasında geziyorsunuz... Amerikalı mucit Alesander Grataam Bell, telefonu 1876'da icat etmişse de bu müzede 1855 yılında imal edilerek ül- kemizde kullanılan telefonlar sergileni- yor! Osmanlı'nın telefonla 1908 'de ta- nışması bir yana Bell'in, üretime geç- mek için icadrnnı patentini almaya ça- üştığı 1877 yılında bizzat imal ettiği ilk telefon ve -bu nasıl ilkse- yine aynı yıl üretilen Japon malı ilk telefon da bura- da, bu müzede,.. Postacılıkpostactlann, müzecilikmü- zecilerin işi olmalı... Müzeciliğe merak- h postacılar Yıldız Teknik Üniversite- si'ndeki müzecilik yüksek lisans prog- ramına katılmalı... Büyük Postane'deki postacılar, mü- zeciliğin altından kalkamamış olmalılar ki Kurtuluş Savaşı'nda Mustafa Kemal Paşa'ya çekilen telgraflann fotokopisi- ni çıkartıp orijinallerini Türk-Islam Eserleri Müzesi'ne vermeye niyetlen- mişler... Büyük Postane, Büyük Postane Cad- desi'ndedir... Büyüklüğü gitmiş eskili- ğini yaşamaktadrr... ENTERNET M E H M E T S U C U mehmet@ciimhuriyet.com.tr Artık Güvenli Yer Yok ABD, yeni terörle mücadele yasasının da yardımıyla, istediği her bilgisayar klavyesindekı vuruşu izleyecek. ABD Başkanı George W. Bush. terorızmle mücadele yasasını 26 Ekim'de imzala- mıştı. Buna göre, ABD Adalet Bakanlı- ğı'na bağlı Federal Soruşturma Bürosu (FBI) yetkililerinın ızleme ve dinleme fa- aliyetleri inanılmaz ölçüde genişletildi. Bush'un imzasının kurumasını bekleme- den ve hafta sonu olmasına bakmadan VVashington'dakı en üst düzey hukukçu- lar, ülkedeki federal savcılara 30 sayfa- lık bir e-mail göndererek hükümetin yük- sek teknoloji aletlerinin nasıl kullanıla- cağını anlattılar. Amenkan basınına yan- sıyan e-mail'de, sadece bir yargıç tara- fından verilecek izinle, şüphelinin e-ma- il'leri, hatta bilgisayar klavyesine her vu- ruşu, özel bir sistemle takip edilecek. Polis, üç aydan fazla bir süre boyunca, gizlice bir kişinın evinde çeşitli defalar arama yapabilecek. Şüphelinin bilgisa- yarının içine, izlemeyı kolaylaştırıcı alet- ler yerteştirilebilecek. Bu sayede, başka türlü keşfedilmesi neredeyse imkânsız olan, gizli dosyalara giden şifrelerın de çözülmesi bekleniyor. Merkezi Istihbarat teşkilatı'nın (CIA) da özellıkle bütün dünyada Arapça yayın yapan televizyon ve radyo yayınlannı uzmanlann izleme- si için Ingilizceye çeviren programlar ge- liştirdiği belirtiliyor. Ancak bu sistemin. her beş kelimede bir hata yaptığına da dikkat çekiliyor. öte yandan, hepimizin bildiği gibi ABD uluslararası alanda da ECHELON ile herkesi izliyor. Bilgisayar, internet, faks, elektronik posta, hatta şifrelerinin çözülmesi son derece güç iridyumlu uydu telefonlan bi- le dinlenebiliyor. Amerikan Ulusal Gü- venlik Ajansı (NSA), CIA ve ABD Ticaret Bakanlığı arasında gizli bir birim oluştu- rulduğu ve bu birimin Microsoft. Lotus, Netscape gibi kuruluşlann programlan- nın içine belli bir kodlama yöntemi ilegi- rip her türlü bilgiye eriştikleri iddia edili- yor. Üstelik Microsoft, Netscape ve Lo- tus'un bu duruma bilerek göz yumduk- ları da raporda ıleri sürülen ıddialar ara- sında. Internetin de dinleme casuslu- ğunda yoğun bir şekilde kullanıldığı öne sürülüyor. Amerikalılar internette belirledikleri 9 stratejik noktadan bilgilere ulaşıyorlar. Aynı şekilde denizaltından geçen telefon kabloları da gözetim altında, özellikle Avrupa'yı Akdeniz'in altından Afrika'ya bağlayan hatlar. Raporda, örgütlü suç- larla mücadelenin gerekliliğini sürekli olarak vurgulayan ABD'nin ticari çıkar- ları söz konusu olduğunda nasıl tersi davranışlar içine girebilecegi de anımsa- tılıyor. FBI ve ECHELON'u bir kenara bıraka- lım. Bu iki kurumun dışında internetteki sitelerin de kişisel bilgilerimizi izlediğini anımsayalım. ZDNet tarafından yapılan araştırmaya göre online ticaret siteleri- nin yüzde 93'ü kişisel bilgileri aldıklannı söylemişler. Bu şirketlerin yüzde 57'si demografik bilgileri alırken yüzde 56'sı her ikisinı birden aldığını belirtmiş. Kısacası, artık büyük birader değil, büyük biraderler ailesi tarafından izleni- yoruz. işaretf nereden çıktı? Türkçede -de, -da eki anlamına gelen ıg işareti e-mektup adresle- rinde kullanıcı adını, bilgisayarın adından ayırmak için kullanılıyoc 1972 Haziranı'nda, dosya aktar- ma protolünün (FTP) özeHikJeri be- lirienirken Ray Tomlinson tarafın- dan yazılmış olan e-mektup prog- ramlannın da bu projeye dahil edil- mesi önerildi. Bu kişi ARPANet projesinde uzman olarak çalışıyor- du ve kullanıcı adıyla, kullanıcının bağlı olduğu bilgisayann adını bir- birinden ayırmak için bir işarete gereksinim duymuştu. Hiçbir du- aımda, kullanıcının adının içinde yer almayacak bir karaktere gerek vardı. önünde duran klavyeye baktı, harfler ve sayılar dışında ka- lan bir düzine kadar noktalama i- mi içinden @ işaretini seçti. Bu ko- nuda Ray Tomlinson aynen şöyle demişti: "E-mektup programını ilk önce ben yazmıştım ve istediğim işareti seçmek de bana düştü..." Ve büyük bir olasılıkla bu seçimi yaparken (S işaretine bütün dün- yada kullanılacak bir anlam yükle- dtğinden habersizdi... Djjital Kalem Dünyanın ilk dijital kalemi geçen gün- lerde Communic Asia Fuarı'nda tanıtıl- dı. Chatpen adı verilen kalem Bluetooth ve GPRS teknolojilerinden yararlanarak el yazısı metinleri gönderebiliyor ve cep telefonlan, bilgisayariar, internet ile ile- tişime geçebilıyor. Chatpen, normal bir kalem görüntü- sünde ve normal bir kalem gibi yazıyor. Aynca normal kâğıt üzerine basılmış gö- rünmeyen noktalı çızgiler yardımı ile kâ- ğıt üzerinde bulunduğu yeri tespıt ede- biliyor. Bu bilgi Bluetooth ve GPRS te- lefon aracılığı ile gönderılıyor. Böylece, tüketicinin fiziki olarak kâğıda ve aynı zamanda dijital olarak yazı yazmasını sağlıyor. Artık tüketiciler SMS veya e- mail ile sınırlandırılmadan kendi el yazı- ları ile notlarını bir cep telefonuna veya PC'ye veya PDA'ya gönderebilecekler. Chatpen ile her türlü yazıyı, çizimi gön- dermek mümkün olacak. Bu da mesaj- ların daha da kişiselleşmesini ve Latin alfabesi kullanan dillerin dışındaki diller- de de mesaj gönderme işlemınin basit- leşmesinı sağlıyor. Görüntüsünün ve fonksiyonunun ba- sit gibi görünmesine rağmen Chatpen içinde bulundurduğu infrared kamera, i- maj işlemci ve bluetooth kablosuz ileti- cisi ile çok özel bir teknolojiye sahip. Chatpen tabıi ki tüketıme yönelik birbu- luş. Chatpen tüketicıleri kâğıt katalog- lar kullanarak bilgisayarianna dokunma- dan elektronik ortamda istedikleri ürün- lerin siparişinı verebilecek. önceden ba- sılmış formlan kullanarak şirketler veri toplayabilecek, uzaktan kumanda ile bir anlaşma imzalama gibi işlerde birçok iletişimi gerçekleştırebılecek. Chatpen ve kullandığı kâğıt ürünlerin yakın bir gelecekte yaygınlaşacağı ve bunlarla il- gilı yeni uygulamaların gelişeceği tah- min ediliyor. Herkes Bin Ladin'i arıyor 11 Eylül sonrası Türk internet kul- lanıcısı arama kriterlerini değiştirdi. Bugüne kadar Türk internet kulla- nıcısı Türkiye ve dünyada yaşanan hiçbir olay karşısında göstermedi- ği ilgiyi Amerika'da yaşanan kor- kunç terör olayına gösterdi. Türk internet kullanıcısının geçen ay in- ternette en çok aradığı kelimelerin başında derin devlet, Usame bin Ladin, etnik terör yer aldı. Arama istatistikleri 1 . % 4.9 Derin devlet 2. % 4.7 Usame bin Ladin 3.% 4.21 Etnik terör 4. % 3.23 Uluslararası terör 5. % 3.22 Seks 6.% 3.11 Erotik 7. % 3.07 Porno 8. %2.72HazarDenizi 9. % 2.46 Kornplo 10.% 2.44 Terör-Amerika Şarap Dünyası Şarabın gözyaşlarından tortusuna, taneden fıçıya, kadehten karafa, kısa- cası şarapla ilgili her tür konu dolu- ca.com'da yer alıyor. Şarap Dünyası sayfalarında şarapla ilgili her türlü bilgiye ulaşmak mümkün. Şarap Yapımı'nda, üzümlerin bağdan kadehe yolculuğu. Şarap Tadımı'nda ise yolcu/uğun kadehten damağa uza- nan kısmında dikkat edilmesi gereken- ler anlatılıyor. Şarap Saklama sayfala- rı, şaraplann piyasaya sürülmesınden sonra tüketilene kadar hangı ideal ko- şullarda tüm lezzet ve kalitesini koruya- bildikleri ile ilgili bir bölüm. Şarap ve Yemek mükemmel birlikteliklerin arayı- şında, damakta yaşanacak uyumlar, dengeler ve zıthkları inceleyip tavsiye- lerde bulunurken aynı zamanda kişinin damak zevkinin her şeyden önemli ol- duğunu da vurguluyor. Şarap ve Sağ- lık, son yıllarda gündemde olan şara- bın insan sağlığına faydaları konusun- da aydınlatıcı bilgiler ıçeriyor. Şarap Sözlüğü ise her zaman dönüp fayda- lanabileceğımiz, şarapçılık ve bağcıhk terimleri ve karşılıklarından oluşan bir kaynak. www.doluca.com un Tarihçe bölü- münde ise Türkiye'nın şarapçılık tarihi hakkında geniş bılgi mevcut. Kim Kimdir sayfasında, üç kuşaktır, yani 75 yıldan bu yana şarapçılık sek- töründeyeralan Doluca'nın kuruluşun- dan bugüne yönetiminde etkin rol oy- nayan kişiler anlatılıyor. Yaalım Devi SAP Türkiye'de... e-iş ve endüstri çözümleri pazarının dünya lideri SAP AG, Haziran 2001 ta- rihinden itibaren Türkiye'de kendi şir- ketini açmak üzere başlattığı kuruluş ça- lışmalarını tamamladı. SAP Systems Yazılım Üretim ve Ticaret AŞ unvanıy- \a yeni organizasyon ve yönetim merke- zi ile faaliyetlerine başlayan şirket, ger- çekleştirdiğı toplantılarla Türk iş dünya- sına önemli mesajlar verdi. Akmerkez'deki yönetim merkezinde düzenlenen bilgilendirme toplantısında Türkiye hakkındaki düşüncelerini açık- layan SAP AG Avrupa Başkanı Leo Apotheker, dışardan bakıldığında Tür- kiye'nin, girişimcısi, nitelikli insan kay- nağı, coğrafi konumu ile ekonomisinin her şeye rağmen hızlı gelişen ve büyü- yen çok ciddi bir pazar olduğunu dile getirdi. Apotheker, "özellikle Türkiyegi- bi gelişmekte olan, dinamik ekonomile- re sahip ülkelerdeki şirketlerin müşteri ilişkileri yönetimi, yatay ve dikey anlam- daki pek çok sektörü bir araya getiren portai ve satın alma süreçlerinin oto- masyonunayönelik e-satın alma çözûm- lerini uygulamalan kaçınılmaz birzorun- lulukhalinegeldrdedl SAPAG'nin 120 ülkede 25 bin müşterisi ve 12 milyonun üzerinde kullanıcısı bulunuyor. Merkezi Almanya'nın VValldorf kentinde bulunan SAP AG'nin aynca 36 binin üzerinde enstelasyonu, bin iş ortağı ve 50 ülke- de 27 bin 800'den fazla çalışanı mevcut.