Katalog

27 OCAK 2001 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr 15 Yüz yıl önce bugün yaşama veda eden GiuseppeVerdi özel programlarla anılıyor Di'ummm dörtbiryanmdaReguiem AYDCSBUKE 19. yüzyılın ünlü orkestra şefi Hans von Bü- low,21 Mayıs 1874tarihli "AllgemeineZeitung" gazetesinde, ertesi gün yapılacak Verdi Requ- iem'ın ilk seslendirilmesinı okuyuculara şu şe- kilde duyuruyordu: "Yann, bu gösteri için ade- ta bir tiyatro sahnesinedönüştürülen Milano'da- ki Marcos Kilisesi'nde Verdi, Requiem'ini yöne- tecek. İtalyan sanatsal ze\ kini altüst eden ve sa- natçının küise kostümleri içindeki yeni operası olarak da adlandırabileeeğimiz bu eser, yannki sesiendirmenin ardından üç akşam boyunca La Scala'da da tekrarlanacak." Büyük bır VVagner hayranı olan Bülovv. o gün- lerde Milano'da bulunuşunun Verdi'nin eseny- le bir ilgisı bulunmadığının altına çizmeye özel- likle dikkat ediyor ve müzik çevrelerinın en il- gi çeken konulanndan olan \Vagner-Verdi kamp- laşmasında tavnm açıkça Wagner'den yana ko- yuyordu. Verdi'nin ünlü yapıtı Requiem'in bes- teleniş öyküsüne ve Hans von Bülow'un eser hak- kındaki fikir değişikliklerine geçmeden, bu ak- şam dünyanın tüm önemli merkezlerinde, bu dev yapıtın Verdi'nin ölümünün 100. yılı dola- yısıyla seslendirileceğini hatırlatmak istiyoruz. Yüz yıl önce bugün. 27 Ocak 1901 tarihinde yaşama veda eden Giuseppe Verdi ıçin, klasik müzik dünyası 2001 yılında tam anlamıyla se- ferber oldu. 1991'deki Mozart ve 2000'deki Bach anmalannın ardından. bu kez sırada Ver- di var. Gerçi bestecinin hemen tüm eserleri yıl- lardır zaten kayıt fırmalarının ve opera yöneti- cilerinin ellenndeki en önemli kozlann başın- da geliyor. Ancak yine de böylesi bir anma, ye- ni kayıtlar ve az seslendirilen bazı yapıtlann ta- mtımı için bulunmaz bır fırsat. Falstaff ile Oteüo operalan sahnelenecek Bu akşam yapılacak Requiem seslendirmele- rine gelmce: Verdi'nin, yaşamının büyük bir bö- lümünü geçirdıği ve son nefesini \ erdiği Mila- no'da, Riccardo Muti yönetımındeki La Scala Operası Orkestra ve Korosu. esennın ilk seslen- dirilmesinin yapıldığı San Marco Kilisesi'nde ça- lacak. Solistler Barbara Frittoli, Violetta Urma- na, Ramon Vargas ve Ferruccio Furianetto. Par- ma'daki seslendirmede. ünlü Rus şef Valery Ger- giev, RAI Orkestrası ile Kirov Operası Korosu'nu yönetecek. ltalya'da aynca Roma ve Trieste'de Requiem var. Italya'nm dışmda Münih'te, şef Zubin Meh- Ca,-Bavyera Operası Koro ve Orkestrası'nı yö- netiyor. Solistler arasında gûnümüzün en ünlü sopranosu Renee Fleming ve son yılların çok po- püler tenoru Andrea Boccelli de var. Berlin'de orkestra şefı olarak Claudıo Abbado'yu görüyo- ruz. Solistler yine klasik müzik meraklılannm çok yakmdan tanıdığı bır çift: Angela Gheorg- hiu ve Roberto Alagna. Madnd, Köln ve Was- hington da bu geceki Requıem kervanına katı- lan diğer kentlerden. Washington'daki seslendır- mede eseri Placido Domingo >önetiyor, tenor partisini ise \Tnson Cole söylüyor. Avrupa'nın önemli müzik merkezlennden Londra, geçen günlerde (21 ve 23 Ocak) Requıem ile Verdi'yi andı. Antonio Pappano yönetimindeki Londra Senfoni Orkestrası ve Korosu, solistler Renee Fleming, Violeta Urmana. Ramon Vargas ve RenePappe'ye eşlik etti. Bu gece aynca Covent Garden Krallık Operası bestecinin son operası Falstaffı sahneliyor, orkestra şefi Bernard Ha- Hink. Bazılanna göre hâlâ müziğin başkenti sa- yılan Viyana'ya gelince: Ocak ayınm başmdan beri, her gece bir başka Verdi operasını sahne- leyen Viyana Devlet Operası. bu gece Otello ile perdelerini açıyor. şef Marcello Viotli. Otello rolünde ünlü tenor Jose Cura. Iago rolünde bir başka ünlü isim Renato Bruson ve Desdemona rolünde SofleIsokoski ızleyenlere unutulmaz bir akşam yaşatacaklar gibi görünüyor. Viyana ay- nca 30 ve 31 Ocak günlen, Riccardo Muti yö- netimindeki La Scala Operası Koro ve Orkest- rası'nı ağırlayarak bu gece Milano'da gerçekle- şecek Requiem'e ev sahıpliği yapacak. Ülke- mizde Requiem'i dinlemek ıçin nisan ayına dek beklemek gerek. Istanbul Devlet Senfoni Orkest- • Bugün yapılacak Requiem seslendirmelerinde Milano'da Ricardo Muti La Scala Operası Orkestra ve Korosu'nu, Parma'da Valery Gergiev, RAI Orkestrası ile Kirov Operası Korosu'nu, Münih'te Zubin Mehta, Bavyera Operası Koro ve Orkestrası'nı yönetecek. Solistler arasında Renee Fleming, Andrea Boccelli, Angela Gheorghiu, Roberto Alagna gibi isimler yer alıyor. 1) Claudio Abbado, 2) Riccardo Muti, 3) Giuseppe Verdi. 4) Placido Domingo, 5) Zubin Mehta, 6)Angela Gheorghiu, 7) Bernard Haitink, 8) Andrea BocceOL rası ve Ankara Opera Korosu, 13-14Nisan 2001 tarihinde şef Afcsander Rahbari yönetiminde Ata- türk Kültür Merkezi'nde Requiem'i seslendire- cek. Verdi ilk kez 1868 yılında, ünlü besteci Ros- sini'nin ölümünün ardından onun anısına, o dö- nemde yaşayan dığer Italyan besteciler ile bir- likte bir Requiem bestelemeyi düşündü. Her bö- lümü bir başka kişi yazacak ve eser, Rossini'nin ölümünün birinci yılmda Bologna'da seslendi- rilecekti. Verdi kendine eserin son bölümü olan "Libera me"yi seçmişti. Rossini için tasarla- nan eser, tamamlanmasına karşın çeşitli orga- nızasyon bozukluklan yüzünden bir türlü ses- lendirilemedi ve arşivlerin tozlu raflannın ara- sında kayboldu. 'Ancak bir dâhi bestele\ebilir' Bir süre sonra gelen bir başka ölüm, Verdi'yi yeniden bir Requiem bestelemeye itti. 22 Ma- yıs 1873 günü ölen ünlü Italyan şair Alessand- ro Manzoni'nin ardından Verdi bir arkadaşına şu satırlan yazıyordu: "Onunölümüytebiriikteta- rihimizde son derece parlak bir sayfa da kapan- dı. Bu ölüm beni çok derinden yaraJadı. Yann- ki cenazeye katılmaya yüreğim dayanamayacak. Ancak bir süre sonra, tek başıma mezannı ziya- ret etmekveanısuuyaşatmak için bir şeyler yap- mak istiyorum." Gerçekten Italyan özgürlük ha- reketi "Risorimento"nun (Yeniden Yükseliş) en önemli destekçilerinden olan Manzoni, yaşadı- ğı dönemde çok büyük kitleleri etkilemişti. Verdi kısa bir süre sonra yayımcısı Giulio Ri- cordi'ye bir mektup göndererek, Manzoni'nin birinci ölüm yıldönümünde seslendirilmek üzö- re bir Requiem bestelemeye başladığmı bildir- di. O dönemde besteci, Aida operasını tamam- lamıştı ve kariyennin doruğundaydı. Otello ve Falstaff dışında tüm sahne eserlerini bestele- mişti. 22 Mayıs 1874 günü Milano'da yapılan ilk seslendirme çok başanlı oldu. Başta "Aida" rolünü canlandıran Teresa Stotz olmak üzere, dönemin en ünlü solistlennın katılımı ile Requ- iem kısa sürede büyük birün kazandı. Verdi, 1875 yılmda önemli Avrupa kentlerini kapsayan bir Requiem turnesı gerçekleştirdi. O dönemde müzik çevrelerinde Wagner ve Verdi kutuplaşmasını körüklemek çok yaygın- dı. ltalya'da bile genç bestecilerin arasında VVag- ner hayranlannın sayısı bir hayli fazlaydı. An- cak Verdi böylesi tartışmalara girmekten ve Wagner hakkında fikir yürütmekten özellikle kaçınıyordu. Ona göre kuzeyli ve güneyli sanat- çılar arasında belirgin stil farklan olması çok do- ğaldı. Yazının başında Requiem hakkındaki düşün- celenni aktardığımız ünlü orkestra şefi Hans von Bülovv, 1892 yılında'Verdi'ye bir mektup ya- zarak Aida'yı, Requiem'i ve Otello'yu inceledi- ğini, önceki yıllarda özellikle Requiem için yaz- dıklanndan ötürü çok üzüntü duyduğunu bildir- mişti. Verdi ise Bülovv'u "Üzülmenizegerek yok, beUd de ilk kez hakhydınız" diye cevaplarruştı. Johannes Brahms. esenn partisyonunu incele- dikten sonra bir dostuna şunlan söylemışti: "Bü- lovv kendini herkesin gözünde komik duruma dü- şürdü. Böylesine bir eseri ancak bir dâhi beste- leyebflir."" 88 yaşında ölmüştü Bestecinin yaşamöyküsü • 10 Ekim 1813 Busseto yakm- lanndaki (Parma) Le Roncole kö- yünde dünyaya geldi. O zamanlar bölge Fransız işgalinde olduğu için adı nüfiıs kütüğüne "Joseph Fortu- nin Françpis Vferdf olarak kayde- düdi. • 1823 Eğitimine devam etmek için Busseto'ya gıttı. AntonioBarez- zfden büyük destek gördü. • 22 Haziran 1832 Milano'da, gü- nümüzde kendi adını taşıyan kon- servatuara kabul edilmedi. Kentte kalarak özel müzik dersleri aldı. • 4 Mayıs 1836 Antonio Barez- zi'nin kızı Margherita ile evlendi. •26Mart 1837Kızı Vırçinia Ver- di doğdu. • 11 Temmuz 1838 Oglu IdfioRo- mano Verdi doğdu. • 12 Ağustos 1838 Virginia Ver- di öldü. • 6 Ağustos 1839 Verdi ailesi Mi- lano'ya yerleşti. • 22 Ekim 1839 Icilio Verdi öl- dü. • 17 Kasım 1839 İlk operası Ober- to, Milano La Scala Operası'nda sahnelendi ve büyük beğeni kazan- dı. • 18 Haziran 1840 Kansı Marg- herita Verdi öldü. • 5 Eylül 1840 Un giorno di reg- no operası La Scala'da oynandı ve hiç beğenilmedi. • 9 Mart 1842 Büyük sıkıntı ve bunalımlarla geçen iki yılın ardın- da Nabucco operası La Scala'da ilk kez oynandı. Verdi bir anda herke- sin tanıdığı bir besteci oldu. Ope- radaki "Vâpensiero,su&'aEdorate-" sözleriyle başlayan koro parçası, Italyan özgürlük hareketinin marşı oldu. Eserdeki Abigaille rolünü can- landıran Giuseppina Strepponi yıl- lar sonra bestecinin ikinci eşi ola- cakb. • 29 Ağustos 1859 Verdi ve Gi- useppina Strepponi evlendi. • 1843'ten 1871'edekILombar- di operası, Ernani, I due Foscari, Giovanna d'Arco, Alzira, Attila, Macbeth, I Masnadieri operası, II Corsaro operası, La Battaglia di Legnano, Luisa Miller, Stiffelio, Ri- goletto, II Travatore, La Traviata, Les Vepres siciliennes, Simone Bocca- negra,Unballo in maschera, La for- za del destino, Aida, Otello, Fals- taff adlı yapıtlan çeşitli ülkelerin operalannda sahnelendi. • 22 Mayıs 1874 Messa da Re- quiem, Milano'daki San Marco Ki- lisesi'nde îtalyan şair Akssandro Manzoni'nin birinci ölüm y ıldönü- münde seslendinldi. • 1875 Nisan - Haziran aylan ara- sında Verdi, Requiem'i belli başh Av- rupa kentlerinde çaldu-dı. • 14 Kasım 1897 Kansı Giusep- pina Verdi öldü. • 27 Ocak 1901 Verdi, Milano'da öldü. 1. Uluslararası istanbul Barok Cünleri 29 Ocak'ta başlıyor Açıhş Capella Istropolitana île KûMr Senisi- 29 Ocak-4 Şubat tarihleri ara- sında Cemal Reşit Rey de 'L Uluslararası tstan- bulBarokGünleri" düzenlenıyor Etkinliğin ilk gününde Slo\-akFflarmoni Orkestrası üyeleri ta- raftndan kurulan Çekoslovak oda orkestrası Ca- peUalstropotitana'nın açıhş konseri yer alacak. 30 Ocak'ta Avrupa'dakı barok müzik çağına denk gelen Osmanlı musikisi örneklerine iliş- kin 'Barok Devirdeki Musikimiz' başlıkh kon- ser sunulacak. Kiev-tstanbul Barok îbpiuluğu 31 Ocak'ta J.S.Bach'uı sonatlanylabarok gün- lerinin konuğu olacak. l Şubat'ta, ortaçağ mü- ziği yapan Jogleresa, konsennde tngiltere Kral ve Kraliçesi L Edward ve Eleanor için tngiliz ve Ispanyol müziğini bir araya getirdığı 'Eleanor Haçı' başlıklı bir konser sunacak. Pek çok Çek sanatçının yapıtlannın yanı sı- ra Bernstein, Coplandve JJD. Rkhter'in bazı ya- pıtlannın ülkesindeki ilk çalınışlannı gerçekleş- tiren Jiri Hlavac'ın kurdugu 'Barok Caz Beşli- si'nin konseri ise 2 Şubat günü CRR'de yer alacak. İstanbulBüyükşehir Bele- diyesi CRR Senfoni Orkestrası ve Ko- rosu'nun 3 Şubat'taki Bach. Handel ve Vfvaldi'nin yapıtlanndan oluşan konsen şef Orhan Şalhei tarafından yönetilecek. tstarbul Barok Günleri'nin son ko- nuklan ise Christopher Czaja Sager ve Ayşe Nil Menteş-Bülent Evcfl ikıli- si olacak. Son gün programında, ön- ce özellikle yaptığı Bach kayıtlanyla tanınan Amerikalı piyanist Sager'in pi- yano resitali yer alacak. Klavsenist Ayşe Nil Menteşve flütçü Bülent Ev- cil'in resitali ile barok günleri sona erecek. Isa Çelik portreleri KüMrServisi-tsaÇeHk'ın 40 yı- lı aşkın bir süredır gerçekleştirdiği fotoğraf çahşmalanna karşüık, bu kez kendisi bir fotoğraf çalışmasma 'ob- je' oluyor. Admı her ayın ikinci sa- lı günü bir araya geldikleri toplan- tılardan alan 'Sah Fotoğraf Grubu' ikinci portreleme sergisinin konusu olarak îsa Çelik'i seçti. 27 Ocak-16 Şubat tarihleri arasmda Fuji Fihn Fotoğrafevi'nde gezilebilecek olan sergide grup üyelennden Merih Ako- |uL Güttekin Çizgen, Engin Ertan, Dyas Göcmen, Metiner Gören, Ara- mis Kalay, Cengiz Karhova, Ahmet Kuzik, Nevzat Yıkuran ve Ibrahim Zamanın objektifmden Îsa Çelik portreleri sunulacak. Beş yılı aşkın bir süredir birlikte olan ve bu birliktelik süresince kül- tür, sanat ve ülke sorunlannı ve ağır- lıklı olarak fotoğrafi tartışan 'Sah Fo- toğraf Grubu', ilk etkinliğini 1998 yılmda Gültekin Çizgen'in portre- lerinden oluşan sergi ile gerçekleş- tirmişti. Antalya Büyükşehir Tıyatro Atölyesi'nden yeni oyun • Kültür Servisi - Ekim ayından bu yana 'Yıldızcı Kral ile Akıllı Soytan', 'Asiye Nasıl Kurtulur?' ve 'Deli Dumrul' adlı oyunlarla seyirciyle bulusan Antalya Büyükşehir Belediyesi Tiyatro Atölyesi, Emmanuel Robles'nin yazdığı ve Arzu Garnze Kılmç'm sahneye koyduğu 'Monserrat: Özgürlüğün Bedeli' adlı oyunun hazırlıklanm tamamladı. Oyun bu akşam saat 20.30'da ilk kez gösterime girecek ve sezon boyunca sahnelenecek. Muhammet Uzuner, Ahmet Bilgin, Yaşar Aydmlıoğlu, Erdinç Kökten'in de rol aldığı oyunda, Ispanyol baskısı altmda yaşam mücadelesi veren Venezüella halkı üzerinden şiddet ve erk tutkusunun ulaştığı boyutlar gözler önüne seriliyor. VVhitbread Ödülü Kneale'e verildi • Kültür Serviâ - Ingiltere'de Whitbread Yılm Kitabı ödülü, Matthew Kneale'in 'English Passengers' (Ingiliz Yolcular) adlı romamna verildi. Kneale'in yedi yılda yazdığı roman, Ingiliz sömürgecilenn Tazmanya'ya yolculuğunu ve oradaki halka karşı insafsızca davramşlanm konu alıyor. Aynca 'Bad Blood' adlı kitabıyla Whitbread Yıluı Biyografisi Ödülü'nü kazanan Lorna Sage'in 11 Ocak'ta yaşamını yitirmesi üzüntüyle karşılandı. Can Candan'ın Duvarlar' filmi Alman sinemaiarmda • BERLİN (AA) - Çahşmalan uluslararası festivallerde, konferanslarda ve televizyonlarda gösterilen yönetmen Can Candan'm 'Duvarlar' adlı filmi 1 Şubat'tan itibaren Alman sinemalannda gösterime giriyor. Film, Berlin Duvan'nın yıkılmasından sonra kentteki en büyük yabancılar grubunu oluşturan Türklerin yaşantısındaki değişimi anlatıyor. Robert Altman'a mesteM onur ödülü verildi • Kültür Servisi- Üç kez Oscar'a aday gösterilen tngiliz yönetmen Robert Altman'a Ingiliz Film Enstitüsü (BFI) tarafindan mesleki onur ödülü verildi. Ödülün sunuldugu National Fihn Theatre'da sahneye çıkanünlü yönetmen, hayatı ve yapıtlan üzerine bir konuşma yapn. National Film Theatre'da, Robert Altman'm 'Short Cuts', 'The Player', 'The Long Goodbye' adlı fihnleri ve yönetmenin eski TV çalışmalanndan bir seçme de gösterildi. Ingiliz Fihn Enstitüsü tarafından bu yıl 52'ncisi verilen ödül, fihn ve televizyon kültürüne katkıda bulunan kişilere veriliyor. Monernin tablosu Londra'da UP müzayedede satılacak • LONDRA (AFP) - îngiliz müzayede evi Sotheby. gelecek ay Fransız ressam Claude Monet'nın bir tablosunun satışa sunulacağım açıkladı. Müzayede yetkilileri satıştan 6 milyon poundluk bir hasılat bekliyor. Monet, nilüferler serisinden olan resmini geçen yüzyılm başlannda Paris'in kuzeyinde Giverny'deki evinde yapmıştı. Müzayedenin 5 Şubat'ta yapılacağmı açıklayan Sotheby, 1998'de gene Monet'nin nilüferler serisinden bir resmini 19.8 milyon pounda satmıştı. Hzmetçiler' tekrar sahnede • Kültür Servisi - Tiyatro Oyunevi'nin 1996- 1997 sezonunda sahnelemiş olduğu Jean Genet'nin 'Hizmetçiler' adlı oyunu İSM 2. katta bugün ve 23 Şubat'ta yeniden sahrieleniyor. Mahir Günşiray'm yönettiği 'Hizmetçiler'de Günşiray'm yanı sıra Alper Develioğlu ve Güven lnce rol alıyor. Genet'nin ilk oyunlanndan biri olan eser, egemen kültür, öteki kültür, efendi-köle. erkek-kadın kutuplaşmalannı ele alıyor. İki hizmetçinin hanımefendilenni öldürme planlan üstüne kurulan oyundaki üç kadm rolü, Tiyatro Oyunevi'nin yapımında erkek oyuncular tarafından oynamyor. BUGÜN • CEMAL REŞİT REY'de saat 19.30'da Yannis Saoulis ın 'Rebetiko' konseri izlenebilir. (232 98 30) • YEŞİLÇAM SİaVEMASI'nda saat 18.00'de Başar Sabuncu'nun yönettiği 'Yofcu' adlı fihn gösterilecek. (293 68 00) M BtLGİ ÜNtVTRStTESİnde saat 14.00'te Tassos Psarras'ın 'Numbered', saat 16.30'da Antonis Kokkinos'un 'My Brother and V adlı filmleri izlenebilir. (293 5010) • BABYLON'da saat 23.00'te Aswad'm konseri gerçekleşecek. (292 73 68) • BEKSAV'da saat 19.00'da Stanley Kubrick'in yönettiği 'Otomatik Portakal', 'Cinnet' adlı filmler gösterilecek. (0 216 349 91 55)