Katalog

21 OCAK 2001 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur(g cumhuriyet.com.tr 15 51. Uluslararası Berlin Film Festivali'nde 15 ülkeden 35fttm Altın Ayı içinyanşacak 'Cahil Periler' îtalya adınakatılıyor Yansma filmleri • 'Traffic'(Trafik)ABD yapımı. Yön: Steven Soderbergh / Oyun.:Michael Douglas. Catherine Zeta- Jones. • 'The Ptedge' (Söz) ABD - SeanPenn/JackNktaobon • 'Forrester' (Bulundu) ABD - Gus Van Sant /Sean Connery. • 'Bamboozted' ABD - Spike Lee. • 'Chocolat' îngiltere - Lasse HaBström / Juliette Binoche, Johnny Depp. • "The ClaimtTalep) îngiltere - Michael VMnterbottom / Nastassja Kinski, MiDa Jovovkh. • W (Nûkte) Îngiltere - ' MikeNichob/Emma Thompson. • 'The Tailer of Panama' (Panamalı Terzı) İrlanda - îngiltere - John Boonnan / Pierce Brosnan. • 'A ma soeur' (Kız Kardeşim için) Fransa - Catherine Brdliat • 'FeHx et Lola' (Felix ve Lola) Fransa - Patrice Leconte / Chartotte Gairobourg. PhiIBpe Torreton. • 'Intimacy' (Samimiyet) Fransa - Patrice Cbereau / Marianne Faithful. • 'Le Fate Ignoranti" (Cahil Periler) Îtalya - Ferzan Özpetek. • 'Makna' Îtalya - Giuseppe Tornatore. • 'My Sweet Home' (Benim Sevgili Evim) Ahnanya - Füippos Tsitos / Nadja I M • 'Italiienske for Begyndere' (Başlayanlar İçin Italyanca) Danimarka-Lone Scberfig. • 'You're the One' Ispanya - Jose Luius Garci • 'Weiser' Polonya - Wojdech MarczewskL • 'Littie Senegal' Cezayir - Rachid Bouchareb. • 'LaCienaga'(Batak) Arjantın - Lucrecia Martell. • 'Chtoe' Japonya - Go Ri ju. • 'Nue' Japonya / Masato Harada. • 'ShiqiSuiDeDanChe' (Beijmg Bıcycles) Çin / VVang Xiao Shuai. • 'Ai Ni Ai Wo' (Betelnut Beauty) Çin - ling Chin Sen. • 'Gong Dong Kyung Bi Gu Yuk' (Joint Security Area) Güney Kore / Park Chan Wook GÜNERYÜREKLÎK BERLtN - 7 Şubat akşamı Berli- nale-Palast sinemasında gösterilecek, Jean-Jacques Annaudun "Duell- Enemy at the Gates" adlı Alman ya- pımı açılış filmiyle 51. Uluslararası Berlin Film Festivali başlayacak. Ber- lin'deki ünlü Babelsberg stüdyolann- da çekilen ve 180 milyon marka mal olduğu belirtilen "Duefl" için "şim- diye dek çevrihniş en pahah Avrupa fDmi" deniyor ve yanşma dışı göste- rilecek bu dev filmle gene görkemli bir açılışın gerçekleştirileceği söyle- niyor. Oscar ve Cesar film ödülleri- nin sahibi Fransız yönetmen Anna- ud daha önce "Gülün Adı". "Sevgi- B" ve "Ayı" adlı fılmleriyle isim yap- mıştı. 1942 'deki Stalingrad muriare- besini (katliamını) konu edindiği bu yeni fılminde, JudeLavv, EdHarris, Joseph Fiennes ve Rachd Weisz (The Mumie) başrolleri paylaşıyorlar. . 18 Şubat akşamına değin tam 11 gûn sürecek olan festivalin, Altın ve Gûmüş Ayı ödüllerinin dağıtıldığı "Wettbewerb" başlıklı bölümünde bu yıl da 24'ü uzun, 11 'i kısa met- rajlı olmak üzere 15 ülkeden toplam 35 film yanşacak. ABD ile Îngiltere dörder fihnle Altın Ayı maratonun- da bu yıl yine en iddialı ülkeler ara- sında. Roma'da yaşayan Ferzan Özpetek'in "Cahil Periler"i, "Le Fate Ignoranti" adıyla ya- nşmaya ltalya'yı temsilen ka- tılacak. ttalya'yı yanşmada temsil edecek ikinci bir fıbn de Giuseppe Tornatore'nin a Malena"sı olacak. Yanşma bölümûne alınan filmlere kı- talar açısından baktıgımızda, ağırhğın 13 filmle Avrupa'da olduğunu görûyoruz. As- ya'dan 5, Güney Amerika ile Afrika'dan birer film katılacak yanşmaya. Altın ve Gümüş Ayı ödüllerini dağıtacak 9 ki- şilik Uluslararası Seçıci Ku- rul Başkanlığı'na ise bu yıl Amerika] ı Bfll Mechank ge- tirildı. "Wettbewerb" bölümünde aynca. Anthony Hopkins ile Junanne Moore'un başrelle- ri paylaştıklan RkDeyScott'un "HannibaT adlı ABD yapımı filmi ve yine ABD yapımı olan PhflipKaufinan'ın "QuiUs"i ile Jan Harüuı'ın belgesel filmi "Stan- teyKubrick-AIifeirtPicrures" (Ses- lendıren Tom Cruise) ve Bosnalı yö- netmen Emir Kusturka'nın "Super 8 Stories"i yanşma dışı gösterilecek. "Panorama". "Uluslararası Genç Fîlmler Forumu". "Çocuk Fümleri Şenliği". "YeniAlman FUmleri". "Av- rupa Film MarketT, "RetrospeköT' ve "Hommage" başlıklı bölümlerle birlikte, halka açık festivalde yine • Festival, Jean-Jacques Annaud'nun büyük bütçeli filmiyle açılacak. Yanşmaya Avrupa'dan 13, Asya'dan 5, Güney Amerika ve Afrika'dan birer film katılacak. Jüri başkanlığını Bill Mechanic üstlenecek. 600'ün üzerinde film gösterilecek. Kısaca "BerHnale'' denilen Ulusla- rarası Berlin Film Festivali'nin "Hom- mage" bölümü bu yıl, büyük Holly- wood yıldızı KirkDouglasa aynldı. Bu bölümde festival günleri süresin- de Kırk Douglas'ın filmleri gösteri- lecek ve kendısıne 16 Şubat günü "si- nema dünyasına katkuanndan" do- layı Altın Ayı ödülü verilecek. "Retrospektif r> bölümünde ıse us- ta yönetmen Fritz Lang'ın filmleri gösterilecek. Kapanış filmi ise "us- taya saygT anlamında Stanley Kub- rick'e aynldı. Altın ve Gümüş Ayı ödüllerinin dağıtılacağı 18 Şubat akşamı sanat- çının 1968 yapımı "2001: Odyssee" adlı filmi gösterilecek. Geçen yıllar- da olduğu gibi bu yıl da festivale dün- yaca ünlü Hollywood yıldızlannın gelmesi bekleniyor. Bunlann başın- da Spike Lee, Steven Soderbergh, Mkhad VVînterbottom, Lasse HaDst- röm gibi yönetmenlerie, Kirk ve Mfc- haeJ Douglas, Catherine Zeta^Jones, Mkkey Rourke. Jack Nicholson, Se- an Connery, Pierce Brosnan, Ed Har- ris, Milla Jovovich. Nastassja Kinski, Juliette Binoche \ e Johnny Depp gi- bi oyuncu isimlen sayılıyor. Öte yandan, kültür metropolü baş- kent Berlin, 100 kadar ülkenin sine- ma dünyasından ve medyadan 14 bi- nin üzerinde ziyaretçiyi festival sü- resınce konuk edecek. 20 yıllık ba- şanlı çahşmasuıdan sonra bu yıl gö- revine son verilen Berlin Film Festi- vali yöneticisi Isviçreli MoritzdeHa- ddn için 51. Berlinale bir yerde "ve- da festivali'* olacak. Soguk Savaş dönemınde, fakat özel- likle "Glasnost" yıllannda festivali Doğu-Batı, ABD-Sovyet Filmleri "yanşına arenasT haline getiren ve Asya yapımı filmlerin dünyaya açıl- masmda önemli rol oynayan Moritz de Hadeuı ile birlikte, belli bir dönem tam anlamıyla kapanmış olacak. "\fe- da festhali"nin bu döneme nasıl bir nokta koyacağı şimdiden merakla bekleniyor. Çünkü, Moritz de Ha- deln'in görevine son venlmesı sıya- sal nedenlere bağlanmış, genış çap- ta protestolara neden olmuştu. Şim- di bu tartışmalann festival günlenn- de de yoğun birbiçimde sürmesi söz konusu. Oynaması için yapımcı Sean Connery teklif götürdü RobertDeNiro 'Sanat'la Londra da tiyatro sahnesinde Kültür Senis - Îngiltere'de tiyatro oyun- lannda rol alan Hollyvvood oyunculanna Londra'ya taşındığı söylenen RobertDeNi- ro da katıldı. Oscar ödüllü oyuncu, Lond- ra'da sahneye çıkan ilk Hollywood oyuncu- su değil. Niro'yu okyanusun öte tarafrna götürecek olan yoldan bir süre önce Kath- leen Turner, Daıyl Hannah, NicoleKidman,JessicaLan- ge, Macaulay CuDdn, Kevin Spacey ve Donald Suther- land de geçtı. Son olarak 'ZorBaba' ad- lı komedi filminde izlediği- miz Robert De Niro'nun Londra'nın 'Küçük Holly- wood' diye nitelenen Dock- lands semtinde bir çatı katı aldığı söyleniyor. Oynaya- cağı oyun hakkında resmi bir bilgi verilmese de, aktö- rün Yasmina Reza'mn sıra dışı ve başanlı oyunu 'Artta (Sanat) oynayacağı tahmin ediliyor. 'Alfy McBeal' dizisinin ünlü oyuncusu CaHsta Ftock- hart da Londra'da bir tiyat- roda oynamaya hazırlanı- yor. 'ThePhüaddphiaStory' adlı oyunun tekstıni okuyan Flockhart, son- baharda 'bir Amerikan klasiğinde' oynaya- cağını doğruladı. PhflipBarrystarafindan ya- zılan oyun, güçlü ve güzel bir sosyetik ka- dm olan Tracy Lord'un öyküsünü anlatıyor. tki kez filme çekilen fılmin 1940'taki ilk ver- siyonunda Katharine Hepburn,Cary Grant ve James Stewart oynamıştı. Oyunun 'High De Niro da West End'de. Society' adında bir müzikal olarak çekilen ikinci film versiyonunda ise Grace KeDy, FVank Sinatra ve Bing Crosby rol almıştı. Otuz altı yaşındakı Flockhart tiyatroda pek acemi sayılmaz. Ünlü oyuncu daha ön- ce Broadway'de 'The Glass Menageric' ve 'Three Sisters' adlı ıki oyunda oynamıştı. Robert De Niro'ya 'Sa- nat'ta oynamasrnı, oyunun yapım ortaklığmı sürdüren Sean Connery teklif etmiş. Türkiye'de de Tiyatro Is- tanbul'un sahnelediği ve Cüneyt TüreL Can Gürzap ile Cihan Ünal'ın oynadık- lan oyun, pahalı bir modern sanat yapıtını satm almaya çalışan üç arkadaşın trajiko- mik öyküsünü anlatıyor. Londra'da sahnelenen ti- yatro oyunlannda oynayan Hollyvvood ünlüleri arasm- da geçen yaz 'Madame Md- ville'de rol alan Macaulay Culkin, 'The Graduate'te Mrs. Robinson'ı oynayan ve oyunda çıplak göründü- ğü bir sahneyle manşetlere taşınan Kathleen Turner, 'A Long Day's Journey Into Night' ile geçen yıl West End sahnesine dö- nen Jessica Lange ve gene O'Neill'in 'The Iceman' adlı oyununda rol alan Kevin Spa- cey de bulunuyor. Hollyvvood'a nazaran daha düşük ücret- lerle Londra'da oynayan oyuncular, bu yol- la mesleki kariyerlerine bir canlılık getiri- yorlar. Hıflda Keıııal için ALPAYKABACAU Otuz yılı aşkm bir yakınlı- ğın anılan ve onu çok kısa sü- re önce yitirmenin taze acısı içerisinde kınk dökük şeyler söyleyebileceğim. Çok başanlı Yaşar Kemal çevirileriyle Türk edebiyatı- nın dünyaya tamtılmasına bü- yük katkılan olmuştur. Ya- şar Kemal, pek çok dile onun lngilizce çevirilennden ak- tanlmışnr. İspanyolcayı, Fran- sızcayı ve en yaygın Afhka dili Swahiliyi de iyi bilen Thflda, geniş bir kültür biri- kimine sahipti. Bu kültür bi- rikimi, Sabahattin Eyuboğhı, Magdi Rufer, Azra Erhat gi- bi kültür ınsanlanyla sağlam dostluklar kurmasını sağla- mıştı. 12 Mart döneminde bu dostlanyla birlikte tutukla- mp TKP davasından yargı- lanması, sıkıyönetimler tari- himize acıklı bir güldürü ola- rak geçmiştir. Thilda, kültür birikimini yayıncılık alanında da değer- îendirdi. 1%8'dekurulan, bir- likte çalıştığrmız Ant Yayın- lan'mn ilk başan çizgisinde onun büyük payı vardır. Yaşar Kemal'in başka ülke- lerdeki yaymevleriyle ilişki- sini büyük bir başanyla yü- rüten de Thilda'dır. Yaşar Ke- mal'i ve onun bu başansını çekemeyenler, ortalığa akıl ahnaz söylentiler yaymak- tan, bunlara kimi çevreleri inandırmaktan geri kalma- Thüda Kemal kültür birikimini yayınahkta da değerlendirdL mışlardır. O, bütün bunlara gülüp geçme soğukkanlılığı- m gösterebihniştir. Kültür ortamı dediğimiz şey, o ortam içerisinde yer alan kişilerin katkılanyla olu- şur. Günümüz Türkiyesi'nde bayağılıklardan, yapmacık- lardan uzak bir kültür ortamı- mn varlığından söz edebili- yorsak, Thilda'yı o ortamı oluşturan kişilerden biri ola- rak anmak ve aramızdan ay- nlmasını kültür ortamımız için bir kayıp olarak değerlen- dirmek zorundayız. KUŞBAKIŞI MEMET BAYDUR İktidar Tutkusu: Hava Boşluğu Yalnızltğın tadını iyice çıkanr oldum son günler- de. Bir yandan yeni oyunumu yazıyoaım, öte yan- dan çeviri çalışmalan, denemeler fılan; ama en çok da müzık dınleyerek okuduğum saatleri, gün- leri, haftalan seviyorum. Üçlü dörtlü paralel oku- malar bunlar. Biraz Montaigne okuyorum herza- manki gibi, biraz Cahit Kayra'nın enfes Sevr Dos- yası'nı kanştınyorum oyuna yardımcı olsun diye. C. P. Snovv'un Iki Kültür başlıklı olağanüstü güzel kitabını okudum geçenlerde. Sosyal bilimlerin dün- yası ile doğa bilımlerinin dunyası karşılaştınlıyorbu yapıtta. O da başka okumalara yol açtı her zaman olduğu gibi. Yalnızlığın keyfi, tadı böyle çıkıyor iş- te. Seviyonjm yalnızlığı. Montaigne okurken: "Sokrates'e birisi için, se- yahat onu hiç değiştirmedi, demişler. O da, çok doğal, çünkü kendisini de beraber götrümüştür, demiş. (...) Insan önce içindeki sıkıntıyı dağttmaz- sa yer değiştirmek daha fazla bunaltır onu." Insa- nın içindeki sıkıntı, Montaigne okuyunca bir neb- ze olsun dağılıyor. Ahlaklı bir insan nasıl olur? AhlakJı, dürüst, ay- naya rahat bakan, üçkâğıtçı olmayan bir oyun ya- zan nasıl olur? Insanlarda iktidar tutkusu ve iki ku- lak arasında hava boşluğu. Belleğimizin oynadığı bağımsız oyunlar vardır. Bu ve benzeri konular üs- tünde incecik satırtar bulabılirsiniz Montaigne'in De- nemeleri'nde. İktidar, insanlann çoğunun zayıf nok- tası. Özellikle iktidar sorunu olanlann. Bunu da an- latıyor Montaigne. Erk aklını kanştınyor kimilerinin. Kimilerinin aklını kaçırtıyor erk. Insanlarda iktidar tutkusu ve iki kulak arasında hava boşluğu. Mon- taigne okurken nedense, aklıma sık sık bu tümce gelıyor. Çehov'un defterlerinde, yıllarca önce altını çiz- diğim iki satır çarptı alnıma bu sabah. "Yerini sa- lıya bırakmayacak hiçbir pazartesi yoktur." Bunu not etmiş defterine ustamız. Çehov'u da yanıba- şımdan ayırmıyorum bir an olsun. "Köylü ne ka- dar aptal olursa, beygir onuo kadar iyi anlar." Çe- hov'un defterinin bir kıyısına yazdığı bu tümce, neredeyse bir ulkenin kısatarihi gibidir. Çehov ah- Jaklı bir oyun yazanydı. Yıllarca önce bir tartışmada Mevtana'dan bir ömek vermiştim. Bir bilim adamı, "Mevlana'nın eteği aitına sığınıyor" dıye yanıtlamıştı t^etiı Bu ya- nıt benı duşundurdu bırsuıe. AdaT nakiıydı. Kar- şımda bir "pehlivan"Vardı ve ben Mevlana, Mon- taigne ve Çehov'dan söz ediyordum. O gün, ikti- dara karşı hiçbir "tartışmayı" kazanamayacağımı anladım. Keyifli bir gündü. Halının üstünde beş yaşındaki oğlumla oynadım; Tati yaşıyordu, onun- la yürüdük, eve dönüp bir konyak içtim, pencere-, den dışan baktım. Mevlana, Montaigne, Çehov ve başkalan. Insanlarda iktidartutkusu ve iki kulak ara- sındaki hava boşluğu... Çehov'un defterlerinde insanın suratına ağır, ok- kalı bir Abdülcanbaz tokadı gibi inen bir cümle daha var: "Düsturum şudur Hiçbir şey istemıyo- rum." Bu, elbette tümüyle ahlaksal bir slogan ola- rak algılanmalıdır. Kötülük denizine atılmış bir can- kurtaran simidi gibidir bu kurşunkalemle yazılmış söz. Çehov, Gorki, Lermontov, Turgenyev, Go- gol, Tolstoy, Dostoyevski... Yalnızlığın tadını iyi- ce çıkanr oldum son günlerde. Yalnızlığın terbıyesınden geçen insanlan hep sevmişimdır. Mehmet Ali Ayfoar gelıyor gözümün önune ve ona karşı çıkan.. ekıp diyelim. Kemal Ta- hir geliyor, onu iyi anlamış bir başka yalnız olan Oğuz Atay geliyor gözümün önüne. Yusuf Atl- gan'ı okuyorum bu arada. Bir sokak kedisi, bir dü- şünür olarak Ece Ayhan geliyor gözümün önüne. Bu insanlan ne bileyim mesela, Bodrum'a yerleş- miş Bizans ustaları olarak düşünebilir misiniz? Insanlarda iktidar tutkusu ve iki kulak arasında- ki hava boşluğu üstüne düşünürken, elinizdeki gü- zelim gazetenin bir köşe yazan olarak güncel po- litikaya gidiyor aklım. Dünya rezervinin yüzde 63'ü Türkiye'de bulunan bor madenlerinin özelleştiril- mesi girişimine karşı çıkan güzel insanlar var. Mem- leket bütün bankalan, bütün madenleri, bütün kay- naklanyla satışa çıktı. Tıyatromuz hariç her yerde büyuk bir kriz yaşanıyor. Femınızme Türkan Sa- bancı, küftüre Sakıp Sabancı, basına Aydın Do- ğan bakıyor. Iktidara "senin allahını, kitabını" di- yecek insanlar dışlanıyor. Bense... Ferit Ceial Gü- ven'in bana birağustos akşamı anlattıklannı anım- sıyorum: Insanlarda iktidar tutkusu ve iki kulak arasındakı hava boşluğu. Mesut Manioğlu yaşamını yitirdi Kültür Servisi-Gra- fik sanatçısı Mesut Ma- nioğlu, 19 Ocak cuma günü yaşamını yitirdi. Manioğlu, Mimar Si- nan Ünıversitesi'nde bugün saat 11.00'de ya- pılacak törenden sonra toprağa verilecek. 1999 yılmda ellinci sanat yılmı kutladığı- mız Mesut Manioğlu, 1927'de Istanbul'da doğdu. 1949'da Güzel Sanatlar Akademisi Afiş Atölyesi'nden me- zun oldu. Elli yıl bo- yunca grafik dalında birçok ürün veren sa- natçı, fuar standlan ve mobilya tasanmlan ile de tanımyordu. Ülke- mizde endüstri tasan- mmın öncülerinden olan sanatçı, Türk Ha- va Yollan amblemi, Kı- zılay ve Verem Savaş Derneği afişleri, Shell firmasmda yirmi yıl sürdürdüğü sanat da- nışmanlığı su^sında çı- kardığı 'Dgi' dergisi ve çektiği fotoğraflarla ül- kemizde derin izler bı- raktı. Sanatçı ayrıca Anadolu Medeniyetle- ri sergisinin içeriğini oluşturdu ve düzenle- di. Uluslararası sergi- lere katılan Manioğ- lu'nun Polonya'dakı Vî- lanov Müzesi'nde ıki afişi bulunuyor. Sanatçı, 1972 'debaş- layan Mimar Sınan Üni- versitesi'ndeki öğretûn üyeliğini geçen yıla ka- dar sürdürmüştü. BUGUN • BtLGİ lİNtVERSİTESİ'nde 'Yunan Film Günleri' etkınliği kapsamında saat 14.00"te EJeni Alexandraki'nın 'Ok>anusta Bir Damla', saat 16.30'da VassiKs Vafeas ın 'Her Cumartesi' adlı filmleri izlenebilir. (293 5010)