Katalog

15 EYLÜL 2000 CUMA CUMHURİYET SAYFA H i J v U I ı \ J 1 V J J L / ekonomi(g cumhuriyetcom.t 13 Filipinler'de eylemciler 3 benzin istasyonuna bomba attı, 5 yaralı var Petrol protestoları 'parladr* Amfaulanslara KDV istisnası • ANKARA(AA)- Maliye Bakanlığı, KDV istisnasından yararlandınlacak taşıt araçlan kapsamına ambulanslann da dahil edildiğini bildirdi. KDV Genel Tebliği'ne göre hastane yatınmlannda ambulanslar da tnakine ve teçhizat olarak değerlendirilecek ve ıstisnadan yararlandınlacak. Yabancdapm hfssfMeri geriledi • Ekonomi Servisi - Yabancı yatınmcılann tMKB'de işlem gören hisse senedı portfoylerinin değeri, agnstos sonunda 11.2 milyar dolarla bu yılın en düşük düzeyine geriledi. Yabancı yatınmcılann portfoylerinde yaşanan bu azalmanın 2.6 milyar dolan yabancı yatınmcılann net satışlanndan, 1.6 milyar dolarhk bölümü ise hisse senetlerinin değerindeki düşüşten kaynaklandı. Işçl emeklfleri eşttllk istiyop • ANKARA(ANKA)- Isçi emeklileri aylıklannda ıyileştinne yapılmasını ıstediler. Açıklamada prim miktarlannda yaşanan yüzde 230 oranındaki artışa rağmen emekli aylıklannın sadece yüz)&2p,Qranıada ., O l , arttığı, öncelikle bu eşitsizligin ortadan kaldınlması gerektıği savunuldu. EurofaizJeri değişmedi • FRANKFUKT(AA)- Avrupa Merkez Bankası (AMB), faiz oranlannı değiştirmedi. AMB, daha ıki hafta önce temel faiz haddini çeyrek puan arttırarak yüzde 4.5'e çıkarmıştı. Ancak, para birimi Euro'nun ABD Dolan karşısındaki hızlı değer kaybının sürmesi ve yüksek petrol fıyatlan, yeni bir faiz arüşı yapması için bankaya yönelik baskılann güçlenmesine yol açmıştı. Telekom ihale komisyonu • ANKARA(AA)- Tûrk Telekom Ihale Komisyonu Başkanlığına, Özelleştirme Idaresi Başkanı Uğur Bayar getirildi. Bu arada Tûrk Telekom, GSM 1800 şebekesinin altyapısını kuracak firmalardan tekliflerini bugün alıyor. Telekom'un, altyapısını kuracak firmanm, GSM 1800'ûn pazarlama çalışmalannı da yapacağı belirtildi. ISDBriR üpünterine zam • İSKENDERUN (AA) - îskenderun Demir- Çelik Fabrikalan'nda (lSDEMtR) üretilen bazı ürünlere ortalama yüzde 1 oranında zam yapıldı. İSDEMÎR Genel Müdürlüğü'nden alınan bilgiye göre, ürünlerin zamlı satışına bugünden itibaren başlanacak. Ekonomi Servisi - Avrupa'da yüksek akar- yakıt fiyatlanna yönelik eylemler 'banşçıl' biçimde sürerken Filipinler'de 3 benzin istas- yonunun bombalanması protestolara kan ka- nştırdı. Filipinler'in Mindano Adası'ndapro- testoculann benzin istasyonlanna attıklan bombalar, 5 kişinin cıddi biçimde yaralanma- suıa yol açtı. Eylemlerin, Filipinler'in en büyük petrol rafinerilerine sahip Caltex, Petron ve SheH'in önceki gün dünya petrol fiyatlanndaki yükse- lişe koşut olarak pompa fiya- tına litre başına ortalama yüz- de 2.8 oranında zam yapma- sına tepki olarak gerçekİeşti- rildiği sanılıyor. Bu arada Fi- lipınlerpolisi, 4. birpatlayıcı- nın daha bulunarak etkisiz ha- le getınldığini açıkladı. Bu- nun üzerine polis, ülkedeki benzin istasyonlannın çevre- sindeki güvenlik önlemlerini arttırdı. Filipinler Devlet Baş- kanı Joseph Estradanın baş yardımcısı Ronaldo Zamora, eylemcilen "Siz rafınerileri işgal etseniz de fi- yatlar yükselecek. Çünkü arzın önünü nkar- sanız talep \uksetir" dıyerek uyardı. İngütere'de askere gerek kalmadı Filipinler'deki protestolara kan kanşırken Ingiltere'deki eylemciler, kamu güvenliği ıçin protestolanna son venneye başladılar. Ingil- tere'de kamyon sürücüleri ve çiftçilerin yak- laşık bir hafladır sürdürdükleri akaryakıt da- ğıtımını engelleme eyleminın, Başbakan Tony Blair'ın eylemcilerin üzerine asker gönder- meyi düşündüğü bir sırada üç önemli bölge- • Filipinler'deki protestolara kan kanşırken Ingiltere'deki eylemciler, kamu güvenliği için protestolanna son vermeye başladılar. Avrupa'nın diğer bölgelerindeki eylemler ise sürüyor. de sona erdirildiği, bunu diğer bölgelerin ız- lediği açıklandı. Açıklamada, kamuoyunun yüzde 90'ı tarafından yüksek bulunan akarya- kıt vergilerinin indirilmesi için yapılan eylemin kamuoyunun yüzde 80' ine yakın bir çoğunluk- ça desteklendiği belirtilerek hükümete 2 ay sü- re tanındığı kaydedildı. Uzmanlar, tümüyle bo- şalan ülke çapındaki 5 bıne yakın akaryakıt is- tasyonunun yeniden doldurularak sektörün nor- male dönmesinin iki hafta alacağını belirtiyor. Belçika, Hollanda, Almanya ve Ispanya'da nakliyecilerin ve tüketicıle- rin barikatlı protestolan sürer- ken Polonya ve Norveç'te de eyleme başlanılması bekle- niyor. Belçika'da eylemcıler ile hükümet arasında sabaha kadar süren görüşmeler askı- ya alımrken rafinerilerdeki kamyonlann mahkeme kara- n ile dağıtılmaya çalışılaca- ğı bildirildi. Bu arada petrol arzındaki ar- tış nedeniyle fiyatlarda dü- şüş devam ederken Petrol th- raç Eden Ülkeler Birliği (OPEC) Başkanı ve Venezüeüa Enerji Bakam AK Rodrigez, gere- kirse dünyadaki kanşıklığın önlenmesi için günlük üretimi 2 miryon varil daha arttırabi- leceklerini söyledi. Öte yandan Kuveyt Petrol Bakam Şeyh Suud Nasr el Sabah, OPEC üyelerinin üre- timi daha fazla arttıramayacaklannı ileri sü- rerken fiyatlardaki yükselmenin yıl sonuna dek süreceğini söyledi. Şeyh Suud, fiyatlar- da tüketicilerin hissettiği aşın yükselişin it- halatçı ülkelerin petrole uyguladığı yüksek vergilerden kaynaklandığını ıfade etti. Avrupa'nınçeşittikentlerindeki işgale>letnleri günlük yaşamıetkiliyor. TÜPRAS. sıvılaştırılmış petrol gazı kullanımının azaltılması İçin bastırıyor Türkiye'de 'benzin stoklan} sorun Enerji Bakam Cumhur Ersümer 'Sabit ücreti hükümet istedi' ANKARA(AA)-Enerji ve Ta- biı Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer, "imzalamam" dıyerek bir ay kadar masasında bekletti- ği elektrikte sabit ücret uygulama- smın yürürlüğe girmesinde hü- kümetin ısrar ettiğini açıkladı. Er- sümer, zamlı tanfe ve sabit ücret- le ilgili olarak yapılan değişik- lıklerin dışında aboneleri doğru- dan etkileyecek yeni düzenleme- lerin bulunmadığmı belirtti. Elektrik abonelerinden 500 bin lira ile 5 milyon lira arasında de- ğişen miktarlarda sabit bir ücre- tin tahsil edilmesini öngören de- ğışıklığı uzun bir süre beklettiği- ni anımsatan Ersümer, kararda hü- kümetin etkili olduğunu söyledi. HAZALATEŞÇAKIR Üretimdeki düşüş nedeniyle dünyada petrol fiyatlan hızla yükselirken Türkiye'de ise ben- zin stoklannm artması sorun ol- du. Hükümetin LPG tüketimin- de sübvansiyonun kaldınlması ve otogaz fıyahnın yükselülme- sine yönelik girişimlerinin arka- sında Türkıye Petrol Rafinerile- ri AŞ'nin (TÜPRAŞ) benzin stoklanndaki artışın bulunduğu beürtiliyor. TÜPRAŞ, artan ben- zin rezervini azaltmak için LPG kullanımının caydınlması yö- nündeki baskılannı sürdürüyor. Enerji Bakanlığı, benzin ye- rine otogaz kullanımı nedeniy- le vergi kaybının 762 milyon dolar olacağım açıklarken LPG • Enerji Bakanlığı, benzin yerine otogaz kullanımı nedeniyle vergi kaybının 762 milyon dolar olacağım açıklarken LPG tüketiminde patlamanın TÜPRAŞ'ın benzin satışını olumsuz etkilediği belirtiliyor. tüketiminde patlamanın TÜP- RAŞ'ın benzin satışını olum- suz etkilediği belirtiliyor. Süfavansiyon tarttşması Benzin stoklannı eritemeyen şirketin yüksek fıyatla ithal et- tiği LPG'yi tüketiciye düşük fı- yatla satması nedeniyle zarar et- tiği öne sürülüyor. Enerji ve Ta- bii Kaynaklar Bakanlığı'nın ti- cari oto ve evlerde mutfakta kul- lanılan hariç, LPG tüketiminde sübvansiyonun kaldınlmasına dönük talebi de tarhşmalara yol açtı. Yetkililer, otogaz kullanı- mında ticari ve özel araç ayn- mının yapılmasmın "çifte stan- dart" olduğunu ıfade ederken "Özel araca pahah LPG sanşı yapmak doğru değfl" dıyorlar. Mevcut tüketim hızının sür- mesi dunımunda 2000 yılı için 1.3 milyon ton öngörülen oto- gaz tüketiminin 4.4 milyon to- na ulaşacağı tahmin ediliyor. Enerji-Yapı Yol Sen 3 gün iş bırakacak ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Enerji- Yapı Yol Sen'in 7 Mart'ta eşit işe eşit ücret verilmesi, sürgünlerin ve kadrolaşmalann durdurulması, Sendika Yasası'nın Toplu İş Sözleşmesi (TÎS) ve grev haklannı içennesi gibi istemlerle başlattığı eylemlilik sürecinı, 19-20-21 Eylül tarihlerinde iş bırakarak sürdürecek. Sendika, iş bırakma eyleminı 19 Eylül tarihinde, DSP Genel Merkezi önünde düzenleyeceği protesto gösterisi ile başlatacak. Enerji Yapı Yol Sen Genel Başkanı Cengiz Faydah, sosyal devletin yerini jandarma devletinin aldığını söyledi. Faydalı, dün düzenlediği basın toplantısında, kamu çalışanlannın aylık gelirlerindeki düşüşü istatistiklerle ortaya koyarken hükümetin özellikle MHP kanadının kadrolaşmasına dikkat çekti. CottareDi'yc mektup yazan kamu görevlisi • DSl'de çalışan bir kamu görevlisi ülkedeki ücret sistemindeki adaletsizliğin önlenmesi için Cottarelli'ye mektup yazdı. Cottarelli verdiği yanıtta, "Bir dahaki Türkiye zıyaretımde bu sorunun takipçisi olacağım" dedi. AHMETŞEFtK TRABZON - IMF politikalan geniş halk yığınlannm durumu- nu giderek daha da zorlaştınrken devletten umudunu kesen vatan- daş IMF Türkiye Masası Şefı Car- k» CottareUi'den çözüm bekliyor. DSl'de çalışan bir kamu görevli- si ülkedeki ücret sistemindeki ada- letsizliğin önlenmesi için Cotta- relli'ye mektup yazdı. Cottarelli de bu mektuba verdiği yanıtta, a Ücret arnşı konusu göz ardı edi- lemez. Bir dahaki Türkiye zhare- timde bu sorunun takipçisi oİaca- ğnn" dedı. Ücret azlıgı ve dengesizliğin- den yakınan işçi ve memurlar IMF Türkiye Masası Şefı Carlo Cot- tareUi'ye mektup yağdınyor. Trab- zon'da, Devlet Su Işleri 22. Böl- ge Müdürlüğü'nde mühendis olan bir kamu çalışam da, Carlo Cot- tarelli'ye bir mektup yazdı. Ken- di işkolundan örnekler vererek Türkiye'deki ücret adaletsizliğini ortaya koyan kamu çalışam, DSl'nin ulusal bütçeden yüzde 25 civannda bir pay aldığını, bu kurumun ülke yönetiminde aldı- ğı büyük role karşm teknik ve mühendislik personelinın diğer bakanlıklardaki personele göre çok daha az ücret aldığını vurgu- ladı. DSl'de çalışan 36 bin persone- lin 30 bininin işçi, 4 binınin mü- hendis statüsünde çalıştığuıı be- hrten kamu çahşanı, mühendisler- le işçiler arasındaki ücret farkının her geçen gün arttığını, bu duru- mun sosyal banşı tehdıt edecek bo- yutlara geldiğıni vurguladı. Kamu çalışam, 15-20 yıl çalışan bir tek- nik personelin Merkez Banka- sı'nda 2 bin 131 dolar, Tanm Kre- di Kooperatifleri'nde 1148 dolar, TRT'de 1066 dolar, BOTAŞ'ta 1066 dolar, DSl'de ise sadece 443 dolar aldığını bildirdi. DSl'de ça- hşan 25 yılhk bir bekçinin ayda 1359 dolar. 18 yılhk bir şoförün eline 1000 dolar geçtiğini yazdı. Maliye ile Hazine artan perrol fıyatlan karşısında vergi indirim- lenne devam edilmesı ve LPG'de sübvansiyonun kaldınlmaması durumunda bütçe açığının kapa- tılamayacağı kaydedılıyor. 4 LPG özendirilmesin' Akaryakıt Ana Dağıtım Şir- ketleri Derneği'nce yapılan araş- tırmaya göre dünya LPG tüke- timı yılda 200 milyon ton olup yıllık artış oranı yüzde 3 dola- yında. Araştırmada, dünyadaki otogazlı araç sayısının 5 milyon civannda olduğu kaydediliyor. Devletin 1999 yüında 5.4 mil- yar dolar ATV geliri elde ettiği, bunun 718 milyon dolannın oto- gaz satışlanndan elde edildiği kaydedilen araştınnada, ''Oto- gaz yerine benzin tüketilmiş ol- savdı Hazine'ye 220 milyon do- lar ek gelir elde edilmiş olacak- ti"denıldı Araştırmada. "Tür- kiyenin LPG üretim-tüketim dengesizliği, görünür gelecekte- ki dıs ödeme güçlükleri, Hazi- nc'den ödenen sübvansiyonlar, düşük ATV den doğan kayıplar ve depolama, dağıtım operas- yonlanndaki düzensizlikler göz önündetutulduğunda özendirD- memesi gerekir" denildi. Gençtasanmalarayenikreasyonlanmser- ^^ imkânı s a ğ ıa y a n nu s ıa r a r a s ı Mo - da Fuan, çeşitli defüeler ve şovlarla başladu Türkiye 'de ilk defa düzenlenen IF-Lluslararası tstanbul Moda Fuan 'nda "Geleceğe odaklanmak " temastyla özel olarak hazırlanmış Cemil îpekçi, Arzu Kaprol, Özlem Süer ve Hatice Gökçe'nin kreasyonlanndan oluşan defileyoğun ilgi gördü. Fuann açıüşını yapan Dış Ticaret Müsteşan Kürşad Tüzmen, tekstil sektörünün sanayimizin ve ihracatımızırt dinamosu olduğunu söyledL Tüzmen "Tekstilde dünya 15'inci- si, konfeksiyonda da 6. sıradayız " dedl Moda, ticaret ve e-ticaret konulannın tartışüacağı se- minerlerin yer aldığıfuar, 3 gün sürecek. Fuarda, Türkiye'nin öndegelenflrmalanmn 2001 Bahar-Yaz koleksiyonları ve 2001-2002Sonbahar-Kış trendierinisergileyen ürünleriyer alıyor. ÇİFTÇİ DOSTU SADÜLLAH USUMt Pamuğa Neden 20 Sent Prim VerUmelidiP -2- Hükümet, pamuğa vereceği primin miktannı 9 sent- ten 20 sente çıkarmak zorundadır. Zira, bir kılo pamu- ğun maliyeti 500 bin liranın üstündedir. Bu nedenle, çiftçinin eline geçecek para, en azından 550 bin lirayı bulmalıdır. TARİŞ, içinde bulunduğu güç koşullara rağmen, dün- ya piyasaianna uygun birfiyat vermiştir. Randıman he- sabına göre, 380 bin ile 412 bin lira arasında alım ya- pacaktır. Ama, 2000 ürünü pamuk için 400 bin lira az- dır. Zaten güç durumda olan pamuküreticisi iflas eder... Borçlannı odeyemez. Çoluk çocuğunu geçindiremez... Yeni ürün ekemez. Hükümetin vereceği belirtilen 9 sent prim de çiftçiyi zarardan kurtaramaz. Tek çözüm yolu, bir kilo pamuk İçin üreticiye 20 sent prim ödemektir. Aslında, 20 sent prim bile üreticiyi tam anlamı ile ra- hatlatamaz ama, zarardan kurtanr ve gelecek yıl pamuk ekiminin devamını sağlar. • • • 20 sent primin başka yararlan da vardır. örneğin, TA- RİŞ sadece ortaklanndan alım yapar. Ortak olmayan üre- ticiler pamuğunu serbest piyasada satmak zorundadır. Bu durumu bilen ve her yıl bu ortamdan yararlanan tüccarvesanayici deTARlŞ'in ihtiyacı olan pamuğu al- masını bekler, ardından da fiyatlan aşağıya çeker... Geçmiş yıllarda Çukurova pamuğuna 205 bin lira fi- yat açıklandığı halde, ortak olmayan üretıcıler pamuk- lannı serbest piyasada 150 ile 170 bin lira arasında sat- mak zorunda kaldılar... Aynı durum Ege Bölgesi'nde de yaşandı... Üreticiler pamuklannı, açıklanan fiyatın yansına satabildiler... Bu yıl da aynı durum söz konusu. TARİŞ ürün aldığı sırada piyasada fiyatlar 340 ile 350 bin lira arasında sey- redecek. Ama, TARlŞ'in alımlan yavaşlayınca tüccar ve sanayici, fiyatlan betki de 320 veya 330 bin liraya ka- dar çekecektir. Işte... Bu ortamda çiftçinin imdadına prim sistemi ye- tişecektir... Eğer, prim 20 sente çıkanlırsa çiftçilerin za- rarian btraz olsun azalacak ve borç harç yeni yıla sağ- lıklı gimrıe imkânı bulabileceklerdir. Pnm sisteminin ye- terli bir düzeyde olması bu nedenle kaçınılmazdır. • • • Pamuk üreticilerinin haklan tam 20 yıl süre ile gasp edilmiştir. Her yıl düşük tabanfiyatverilmiş, desteklen- mediği ıçin de büyük kayıplara uğramıştır. Örneğin, 1979 yılında pamuk alım fiyatı 25 liraydı. Bu yıl Çuku- rova'ya verilenfiyat305 bin, Ege Bölgesi'ne ise 380 bin liradır. Gübre 1979 yılında 110 kuruş, 2000 yılında ise 130 bin liradır... Kredili alımlarda bu rakam 150 bin, hatta 170 bin liraya kadar çıkmaktadır. 21 yıl içinde pamuk fiyatlannda artış Çukurova'ya göre 12 bin 200 kat, Ege'ye göre ise 15 bin 200 kat ol- muştur. gübredeki artış ise 150 bin kattır... Eğer, pamuk- ta da gübrede olduğu kadar artış olsaydı... 2000 yılın- da pamuk alımfiyatının3 milyon 750 bin lira olması ge- rekecekti... 1979 yılında çiftçi, bir kilo pamuk sattığı za- man, karsıhğında 22 küo buğday alabiliyordu. Bugun ise ancak 2 kilo 500 gram ile yetinmek zorunda. Çukuro- valı üreticinin alabıleceğı gübre ise sadece 2 kılo... 20 yıla yakın bir zamandır çiftçinin kaybettiğı bu kat- rilyonlarca lira fark, üreticinin kesesınden tuccar ve sa- nayicilerin kasalanna aktı. Işte... Bu yüzden geçimini topraktan sağlayan 30 mil- yon insan fakirieşti. Holdinglerimiz ve bankalarımız, dünya zenginleri arasında sıralamaya girdi... Aynca, Ege pamuğunda hastalık şüphesı belirdı. Be- yaztarialarbirçokbölgedesiyahlaştı.Onlenemezseve- rimin yüzde 50 civannda düşebıleceğı ileri sürülüyor. Bu da çiftçinin hanesine yazılacak önemli bir zarardır. • • • Eğer, 57. hükümet, 12 Eylül darbesinin yarattığı böy- le bir facianın yaralannı biraz olsun hafifletmek ıstiyor- sa 20 sent primi hiç düşünmeden vermelidir. Üstelik bazı çevrelerin iddia ettiği gibı 20 sent prim, devletin kasasından da çıkmayacaktır. Prim, daha ön- ceki yaztlanmızda da belirttiğimiz gibi faturalı sistemi yer- teştireceği için, her yıl devletin kasasına fazladan 2 kat- rilyon liraya yakın veıgi girecektir. Böylece, hem üretici, hem devlet kazanacak... Buna karşılık tüccar ve sanayicinin kazancı biraz azalacaktır... Hükümete düşen görev bu dengeyi sağlamaktır... Yeni Ekonomiye Bakıs toplantısı 'Bilişime yatınm yapmamız şart' Ekonomi Servisi - ts- tanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetım Kurulu Başkanı Hüsamettin Ka- vi, "Türkryekaderinide- ğlştirecek mi,yoksa ûçün- cü dünya ülkesi olarak mı kalacak?" diyerek bunun aşılması için ise yeni eko- nominin ve bilgi teknolo- jilerinın kullanılması ge- rektiğinı vurguladı. Istanbul Sanayi Oda- sı, TÜBİTAK ve Globus dergisinin işbirliğiyle dü- zenlenen "YeniEkonomi- ye Global Bakış" konu- lu konferansta konuşan Kavi, Türk Telekom'da özelleştirmenin hızlan- dınlması için alınan ka- rarlan olumlu bulduğu- nu, ancak yol ortasmda karar değiştirmenin, ka- rarlar doğru bile olsa te- dirginlik' yarattığını söy- ledi. İSO Başkanı Kavı, IMF ve istikrar progra- mına ilişkin olarak da, "Programda revizyona gerek yok. Ancak ithalat veihracatkonusundabir- takun önlemler şart gö- zûküyor" dedi. TÜBÎTAK Başkanı Namık Kemal Pak ise yeni teknolojı gelişmele- ri konusunda dikkat edil- mesi gereken konulann başında genç nüfusun eğıtimi geldiğıni belir- terek "Eğftim sistemimi- zin yeni baştan yapılan- dınlması geretdr"dedı. 'Dil sorunu engel' Yunanıstan Mıllı Araş- tırma Vakfi Başkanı Prof. Dr. Ion Siotis, internet kullammının dil sorunu- nun çözülmesi ile artaca- ğını ifade ederek "Biz Yunanistan'da cdcbiy^ü, poütikayL,gazeteleri, hü- kümetmevzuatiannıken- didfliınizdeintemetekay- duk. Siz de bunu yapın. Çünkü, insanlar ancak bu şekilde yeni teknoioji ile özdeslesir" dedı. www.audi.com.tr