Katalog

SAYFA CUMHURİYET 26 AĞUSTOS 2000 CUMARTESİ 14 J V U L İ L J I A kultur(5 cumhuriyet.com.tr Atina'ya türküler Ege'nin iki yakasında yaşayan iki halkın yakınlaşmasında, sanatın ro- lü gün geçtikçe artıyor. Pop yıldız- lanndan sonra Tûrk musikisi sanat- çısı Meiihat Gûlses de bu yakınlaş- ma çabalanna katkıda bulunuyor. Gülses, bu yıl şubat ayında Istan- buJ türkülerini Tûrkçe ve Rumca ola- rak yorumladığı CRR konserinin re- pertuvannı albüm haline getirdi. Odeon etiketiyle yayımlanan Is- tanbul'dan Atina'ya Türküler adlı albümde Gülses, Ada Sahülerinde Bekliyorum, Ceyriye Hanım, Telg- rafin Telleri, Danldm mı Gülûm Ba- na, Karabiberim, Gemilerde Talim Var, Makber, Entarisi Ala Benziyor gibi çok sevilen yapıtlan iki dilde yorumluyor. Rumcamız olmadığı için Gülses'in yabancı dildeki yorumunun ne dere- ce tatminkâr olduğunu bilemiyoruz, ama proje bir bütün halinde son dö- nemın ilginç çalışmalanndan biri. Haco'nun arşivinden Doksanlarda Türkiye piyasasında hatın sayılır bir satış tırajına ulaşan Suriyeli yorumcu Qwan Haco'nun Stockholm'de kaydettiği ve vokal yorumunun yanında bağlamayı da çaldığı eski albümlerinden 1987 ta- nhli Girtiyen Azadiye (dokuz parça- dan oluşuyor) geçen hafta Ses Ptak etiketiyle yayımlandı. 1957 Kamışlo doğumlu olan Ha- co, Kürtçe müziği Suriye'de diledi- ğince yapamayacağını anlayınca li- seden sonra Avrupa 'ya gitti ve Boc- hum Üniversitesi Müzik Bölümü'nde eğitimini sürdürdü. Zamanla Kürt folk müziğinin içi- ne caz, rock ve blues öğelerini ye- dirmeyi başararak özellikle Avrupa entelektüel çevrelerinden kabul gör- dü... Geleneksel müzikleri içeren Kûrt- çe folk albûmlerine göre daha zor tö- ketilen Haco'nun albûmleri, bir sü- re Suriye ûzerinden Tûrkiye'ye ka- çak sürûlerek mûziksevere ulaştı. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde çok tutulan Haco'nun Türkiye'deki ilk resmi albümü ise Si Ü Se Gnk (1993) oldu. O günden sonra her yaptığı ya- kından izlenip yerli piyasaya ulaştı- nlırken eski albûmleri de birer birer pazara sürüldü. Norveç'te yaşayan ve Kuzey Av- rupah müzisyenlerle çalışan Ha- co'nun 'etno-caz'ını bizde dinleyen kitle, gençler ve etnik müziğe yakın kulaklar. Girtiyen Azadiye de önemli bir albüm; müzıkal açıdan da ilginç bir deneme. Tek aksakhk şu; parça ad- lannın yanına Ingilizce anlamlan yazılarak müziksever, içerikle ilgili bir fikir sahibi edilebilirdi ama zor yol seçilrniş ve isimler özgün halle- rinde bırakılmış. Serinin 4. albümü Beyoğhı Metropoi Mûzik'in HaB- mizAhvafimiz adını verdiği halk mü- ziği serisinin dördüncü albümü de ya- yımlandı. Serinin ilk albümünü yıl- başmda, ikinci ve üçüncü ayağını da nisan ayında çıkartan şirket, dördün- cü yapıtı birkaç ayhk gecikmeyle bu ayın başında piyasaya sürdü. Metro- poi 'ün amacı türkü furyasımn biraz dışına çıkıp insanlara farklı yapıtla- n, özgün halleriyle sunup bir arada söylemelerini sağlamak. On iki albüm olarak planlanan se- rinin, beşinciden sonra yöre yöre araştırmalardan oluşması hedefle- niyor. Celal Bakar, Fanık AKun, Murat Aldemir, Cem Yddız ve Cebrafl Ka- lın tarafindan çalışmalan sürdürü- len serinin dördüncü albümünde şu yapıtlar bulunuyor: Çökertme (Muğla-Bodrum). Ka- rahisar KaJesi (Afyon), Daha Senden Gayn Aşık mı Yoktur, Sabahtan Er- ken Gebniş Çeşmeye (Sıvas-lmran- h), Ezim Ezim EzOfyor Yûreğim (Za- ra), Cabur Dağdan Kus getiyor (Ur- fa), Bir Sandığun Vardı (Bayburt), Derdinden Dd Oidum (Tokat), Bo- gün Baynun Günûdûr (IJrfa), Dağ- lar Dağımdır Benim (Kerkük). Yeni albümün yansı ünlü yorumcunun kendi derlemelerinden oluşuyor Âkkiraz'ın 4 Deli Derviş'i • Bparçaîıkalbüme adını veren Deli Derviş, daha önce hep enstrümantal yorumlanmış. Akkiraz ise Sıvas'ta dedeler tarafindan açılışlarda kullanılan bu yapıtı ilk kez sözlü olarak değerlendirmiş. Halk müzığindeki karmaşa, talan ve toz duman havası ya- vaş yavaş yok oluyor. Deneme adı alündapiyasaya sürülen faz- la iddialı modern yorumlann arkası gelmezken klasik çizgi- deki az ama öz çalışmalar, halk müziğinde yeniden gündemi belirlemeye başladı. Bu tip çalışmalann simge isimlerinden biri de Sabahat Akkiraz. Halk müziği tutkun- lan dışında onun adını fazla bi- len yoktur; ne magazin prog- ramlannda gözükür ne de satış- lan arttırsın diye halk müziği- nin birçok güçlü yorumcusu gi- bi fantezi ya da arabesk denen türlere itibar eder. Medyanın güncel tercihlerine hiç uymadı- ğı için görsel ve yazınsal ba- sından destek görmez; arada sı- rada, uzun soluklu albümlerinin, hiç tanıtımsız, iki yüz bınli ti- rajlan aşan satışlan nedeniyle adından söz edilir, o kadar... Akkiraz, Deli Derviş albü- müyle bir kez daha müzik pa- zannda. Yönetmenliğini Erdal Enâncan'ın üstlendıği yapıt, on üç parçadan oluşuyor. Bunlar, YefeVerdim (Lütfü Gültekin, Semah-Leylan Mevianı (Kay- nak: Mehmet Mustafa Dede), HeteZanm (Söz: Mustafa Kul, Müzik: Cemal Akkiraz), Deli Derviş (Kaynak: Mamaşlı Ce- mal Dede), Dağlann EteğiKar- dır (Mehmet Özcan) Halay (Anonim), Deli Gönlüm Muh- MUZIK DİSKOCRAFİ • ŞafakSöktû(1983) • tnsana Muhabbet Duyah(1985) • BirGerçeğeBd Bağkdıın(1986) • Boş Yere Kavgayı Z*hmetBUiriz(1987) • Fazüet(1988) • YalanDünya(1990) • Bendeki Yaralar (1992) • Dostiann Amsma (1993) • Dağiar Kardeşuni GeriVer(1994) • Yiğit Insanlann Tûrkûleri(1995) • TürkükrleGideGide (1998) • Yüreğimin Sesi, Sabnn Türkûleri(1999) • Deli Derviş (2000) lis Akarsu), Kırkhan Barağı (Kaynak: Cafer Doğan), Ana- lar Vazgecmez (Kaynak: Cafer Doğan. Dosttan Ne Haber (Ce- mal Akkiraz) Karadağın Boz Yılanı (Ali Nursani), Yaram (Lütfû Gültekin) Dfley(Söz: Is- mail Ipek, Müzik: Cemal Ak- kiraz). Albumdeki parçalann hepsi önemli, ama yapıta adını veren Deli Derviş'in farklı bir yanı daha var; Miyase Üknur'un al- bümün kapağında belirttiğı üze- re daha önce hep enstrümantal olarak yorumlanmış ünlü Deli Derviş ezgileri, ilk kez Akkiraz tarafindan sözlü olarak bir al- azdan 'portreler'Sony Müzik Türkiye, cazın en önemli isimlerinin simge parçalanndan oluşan bir dizı albümü perşembe günü piya- saya çıkanyor. On dört albü- mün yer alacağı Portrait Jazz adlı bu serinin perşembe gü- nü yayımlanacak ilk yedi ya- pıtı Jobn McLaugbJin, Mfles Davis (akustik), Sarah Vaug- han. Herbie Hancock. Geor- ge Benson, VVayne Shorter, Stanley Oarfce'ın çeşitli ta- rihlerde kaydedilmiş yapıt- lardan oluşuyor. Repertuvarlara bakıldığın- da farklı müzisyenlerle bir- likte yorumlanmış parçalar belki püriten cazcılann key- fini kaçırabilir ama, bu türün önemli yapıtlannı bir arada tüketiciye ulaşbran albümler, özellikle arşfvciler için iyi bi- rer kaynak olacaktır. Albümlerin içeriğine de bir göz atalım: Herbie Han- cock'tan The Sorcerer, The Reacocta,Makien\fcyage;Ge- orge Benson'dan Take FTve, Summertime (canlı yorum), Stormy YVeather, C1ockwise; John McLaughlin'den Birds Of Fıre, The Dafk Prince, A LoveSupreme,The DanceOf Maya; Sarah Vaughan'dan Biack Coffe, So Mam Stars, VV^vç, Aint \tbbehavin: VVÎay- ne Shorter'dan \\Tıen It Was Now, Beauty And The Beast, Luskanos; Miles Davis'den Summertime, Round Mid- night, Springswille, Seven StEpsToHeaven; StanleyClar- ke'dan AH Bhıes (canlı), De- sert Soog, Christmas In Rio, GoodbyePorkPieHat dıkkat çekiyor. Hepsi 'ucuzfiyat'(nice-pri- ce) etiketiyle saölacak albüm- lerin eylül ayının sonunda ya- yımlanacak ikinci bölümün- de ise Miles Davis (elektrik), Chat Baker, Thelonius Monk, Stan Getz, Dave Brubeck, Bül Evans, Charles Mingus'un yapıtlan yer alacak. bümde değerlendirilmiş. llknur, kapakta 'Deli Der- viş'lerle ilgili şu açıklamalan dayapıyor. "Alevi-Bektaşitasav- vufunda derviş, kendinitarikat yoluna adamış, derece sırala- masında muhipten sonra gelen yol eridir. Halkarasında iseder- viş,snT-i hakikata ulaşmış,ken- di varbğmdan vazgeçerek Enel Hak bağuıa ginneyi başarmış kâmil insanın adıdır. Anadolu insanı düma nimet- lerine sırtını dönmüş, divanele- re büyük saygı gösterir. Bu di- vanekrİD tsminin önemiyoktur. 'Dervış"tir arukonun adı. Halk, yaşarken terk-i dünya ve terk-i ukba eylemişlerin kaûna çık- oıayıerişflmez bulduğundan bu gibflere'deiryada'dıvane' gö- züyle bakar. Akvi yerfcşim böl- gelerinin birçoğunda, isminin önüne 'deli' lakabı almtş nke dervişin türbesi umut kapısı ot- musnir.- Sivas'ta, özellikle dedeler ta- rafindan açılışlarda kullanılan 'Deli Derviş Ayağı' çok ünlü- dür. Halk müziği klasiklerinin başında yer alan Deli Der\ış' adlı bu enstrümantalezgrvihak- kıyla çalmayana usta deneme- yeceğinierbabıbilir"... . Akkiraz Mersın doğumlu; ai- lesi önce Ankara'ya göç edi- yor. Mamak'ayerleşiyorlar; ka- pı komşulan MusaEroğhı. O or- tamda ünlü ozanlan dinleme ve onlara sesini duyurma olanağı buluyor. Aile bu kez Almanya Mann- heim'a yerleşiyor. Bu arada Mahmut Erdal'uı yardımıyla 15 yaşında rlk 45'liğini doldu- ruyor, ama babasının muhale- feti sonucu öğrenimine devam ediyor. Aile yeniden Ankara'ya döndügünde bu kez Muhlis Akarsu'nun önayak olmasıyla ilk kasetini yapıyor. Bu albüm pek ses getirmiyor, ama ardın- dan önce Musa Eroğlu'nun gö- zetiminde yaptğı ŞafidcSöktü al- bümü, sonra da ArifSağ'ın yö- netmenlığinde doldurduğu tn- sana Muhabbet Duyalı adlı ça- lışması, Akkiraz'ın benzersiz yorumunu geniş kitlelere taşı- mayı başanyor. Halk müziğınin en önemli ustalanndan destek alırken sü- rekli Anadolu'da dolaşarak tür- külerinin önemli birbÖlümünü de kendi derlıyor. Türkiye'de albümler ve kon- serlerle yoluna devam eden Ak- kiraz, yurtdışına açıhyor ve 1997 yıhnda Londra Caz Fes- rivali'nde sahneye çıkıyor. Zül- fulivaııeli'nin biryazısındabe- lırttığı üzere Ingiüz Time Out dergisi bu konserle ilgili ya- yımladığı yorumda Nusret Fa- teh ABHan'ın ölümünden son- ra dişi bir Fateh Han doğduğu- nu belirtiyor. Bu konsen yurt- dışındaki diğer festivaller, kon- serler takıp ediyor ve Akkiraz sessiz sedasız uluslararası bir ses haline geliyor... Öykü böyle; devamı da var ta- bii. 7 Ekim'de Açıkhava Tiyat- rosu'nda Cem Vakfı yaranna verilecek konserde sahneye çı- kacak sanatçı, yıl sonunda da caz-folk denemelerini Echoes From Anatolia adlı bir albüm- de toplayacak. 2000 model BeatleS (16.37), MadeUp (12.57) ve EreeNow(3.28) adlı parçalar hakkında fikir sahibi olmak ıste- yenler ınternetten Ytww. liverpooisoundcoDa- gexom adresinde bu parçalann birbölümünü din- leyebılirler. Aradan kırk yıla yakın bir zaman geçmesine rağmen Beatks Efsanesi hep taze; bunda üyele- rin renklı yaşamlan kadar arada sırada yayım- lanan antolojilerin, toplamalann da payı büyük. Beatles'ın adı bu ay yine gündemin üst sıra- sına yerleşti; nedeni de Paul McCart- ney'in ilginç mi ilginç denemesinin yayım- lanması. Projenin aslı şöyle; Sgt Pepper's Loneh Hearts Chıb Band albümünün ka- pağını hazırlamış PeterBbke, sergisıne eş- lik etmesi için McCartney'den müzik yaz- masını istiyor. McCartney de bupostmo- dern sergi için Liverpool sokaklanna çı- kıp yaşamın çeşitli anlanndan sesler kay- dediyor ve bunları, deforme ettiği klasik Beatles parçalanyla birleştiriyor. Sonra Galli grup Super Furry Ani- mab'la (Mwng adlı albümle ünlendiler) stüdyoya giriyor ve Liverpool Sound Col- lage albümünü üretiyorlar. 21 Ağustos'tan itibaren internet aracılığıyla müzikseve- re ulaşan bu yapıttan single olarak seçi- len Fne Now, 30 yılı aşan bir süre önce stüdyoda John Lennon ile Paul McCart- ney'in bir diyaloğunu içeriyor ve Len- non'ın 'Hazırmtsmoğhıın' sorusunu 'Keo- dimi şimdi özgür hissediyorum' diye ya- nıtlayan McCartney'in laflan parçayı renk- lendiriyor. Bizde EMI-Kenttarafindan yıl sonuna doğru yayımlanacak bu çalışmayı McCart- ney, "Chemical Brodıers süü' underground bir deneme olarak nıteliyor. Plastic Beaöel 18 dakıka). PMer Blake 2000 (16.54), Real Gone Dub Make In Manifest In The Vortex Of The Eternal PaulMcCartney,Beatles'in yapınannı 'güncefleştirdü'. Lambadadan sambaya Geçen hafta Latin müziğini oluşturan türlerle ilgili ülke ül- ke kısa bilgiler vermiştik. Bu hafta da aynı konuya devam ediyoruz: BREZİLYA Samba:HeryılRioKar- navah sırasında dünyanın gün- demine giren samba, geçen yüzyıhn başında doğdu ve 30'larda 'uluslararası oldu'. Saf sambadenince akla ilk ge- len isimler Paulinho de Viola ve Clara Nunes bu türün sim- gesi oldu. Albüm: Brazil: Ro- ots-Samba (Çeşitli Sanatçılar- 1989) BOSSa NOVa: Yeni akım anlamına gelen bossa nova 1950'lerin sonunda parlayıp 60'larda en verimli dönemini yaşadı. Joao Gilberto ile Tom Jobim'in en başanlı temsilci- leri olarak gösterilebileceği bu sound, cazla sambanın ortak- üğından doğdu. Albüm: Bos- sa Nova Brasil (Çeşitli Sanat- çılar-1991). Lambada: Belem kentın- de ortaya çıkan Lambada'nın doğumtarihi 70'li yıllar; ancak Kaoma'nın çabasıyla 80'ler- de dünyaya yayıldı. Güney Amerika'nın en erotik dansı kabul edilen Lambada, gele- neksel ritmlerin modern çal- gılarla yorumlanmasındandoğ- da Albüm: Lambada (Kaoma- 1989). MEKSİKA Marlactii: Fransızca 'ma- riage'dan (evlilikten) gelen Ma- riachi '20'li yıllarda doğdu ve '50'li yıllarda en verimli döne- mini yaşadı. Sokaklarda ve ta- vernalarda çalınıyordu; en faz- la kullanılan sazlar da trom- pet, keman, gitar, arptı. Önem- li temsilcileri Juan Gabriel'le Mariachi Vargas'dı. Albüm: Fiesta Dei Mariachi (Mariac- hi Vargas-1995). KOLOMBİYA Cumbia: Kırklı yıllarda köylerden dünyaya yayılan bu türün köküesir siyahlann dans- lanna dayanıyor. Cumbianın simge parçalanndan olan La Pallera geçmişte milli marş olarak da kulanılmış. Ünlüle- ri: Peregeyoy Su Combo, To- to La Mompasina, Albüm: Mu- sica Tropicalde Colombia-Vol. 5 (Çeşitli Sanatçılar-1993) Chlca: Rock ve cumbianın bileşimınden doğan Chiaca seksenli yıllarda Şili ve Peru'da çok tutuldu. Ünlüleri: Inti Illi- tnani, Belem. Albüm: Music Of The Andes (Various-1994). SÜRECEK TRT - 2ya Taşkent TFfT Müzik Dairesi, Başkan Mine Ça- lışal'ın ve çalışma arkadaşlannın olumlu uğraşlanyla, özellikle Arşiv, Belgesel Ya- pım ve Yayın (CD, Kaset, Kitap vd.) alan- lannı içeren üretimlerine bir yenisini daha eklemiş bulunuyor: Ölümsüz sanatçı Zi- ya Taşkent için bilinçli bir seçim yapıla- rak, bestelerini ve icralannı kapsayan bir CD ve Kasef'in yayınlanmış olması, mü- zikseverler için ömek bir olanak sağlıyor. TRTnin arşiv niteliğindeki bu değedi yapımının duygusal bir özeiliği de, ölü- müne büyük üzüntü duyduğum değerli dostum Ziya Taşkent'in, 17 Ağustos 1999'da yurdumuzu yasa boğan büyük deprem felaketinde yaşamını eşi, kızı ve torunu ile birlikte yitirmiş olan bir sanat- çımız olmasıdır... TRT Genel Müdürü Yücel Yener bu CD'nin Ağustos 2000 tarihini taşıyan ön- söz yaasında şöyle diyor: "Depremin bi- rinci yılında Ziya Taşkent'i müzikseverie- rin gönüllerinde ve kulaklannda bestele- ri ve icralanyla anmak istedik. Bu amaç- la, Ankara Radyosu ve Televizyonu ar- şivlerimizden, sanatçının çeşitli dönem- lerine ait icralannı değeriendirerek, ken- di sesinden kendi bestelerinin ağııiıklı ol- duğu seçmeleri e/inizdeki CD'de topla- dık. Bu prodüksiyonun gerçekleşmesin- de bize maddi manevi destek sağlayan sevgili damatlan Sayın Zafer Dalmanoğ- lu 'na teşekkür ediyorum. Bu vesile ile Zi- ya Taşkent, ailesi ve depremde yitirdiği- miz vatandaşlanmızın aziz hatırası önün- de bir kez daha saygıyla eğiliyoruz." Bu CD'nin tanrtım broşüründe aynca Türk Müziği değerli yaratıcılan ve sanat- çılanndan Avni Anıl'ın, Kutlu Payaslı'nın ve Mustafa Sağyaşar'ın Ziya Taşkent için yazdıklan anılan yer alıyor. Ziya Taşkent, 1932 yılında Adapaza- n'nda doğdu. 1953'te Ankara Radyosu sı- navını kazanmış, ses sanatçısı olarak gö- reve başlamış, Ruşen Ferit Kam, Reflk Ahmet Sevengil, Suphi Ziya Özbekkan gibi hocalardan yararianmış. TFfTde 45 yıl solist, öğretmen, besteci ve şef olarak görev yapmıştır. TRT repertuvannda 70'i yer alan, 100'ü aşkın şarkı besteledi, çe- şitli kuruluşlardan ödüller kazandı. Müzik dışında resim sanatında da bazı uğraşı- lan oldu. 1998 yılında Devlet Sanatçısı olarak onuriandınldı.. Neyazıkki 17 Ağus- tos depreminde Ziya Taşkent, kendisi gi- bi ses sanatçısı olan eşi Utvfye Taşkent, kızı Rengin ve iki torunu Ece ve Efe ile beraber yaşamını yitirdi. TRTnin "ZİYA TAŞKENT adlı CD ve Kaset programında Ziya Taşkent'in bes- telerinin yanı sıra şu bestecilerin eserleri bulunmaktadır: Neyzen Yusuf paşa, Bi- men Şen, Zekâi Dede, Hacı Faik Bey, ŞevkiB«y ve aynca bir Azerı tprlfg... { Ğlümsüzler.. Son zamanlarda Sanat, Kültür, Bilim dünyamedan yerleri doJdurulmayacak in- sanlanmızı ve dostlanmızı "yaprak dökû- mû" gibi yitirdik. Bu köşede derin acıyta andığım Cenk Koray, Alim Şerif Ona- ran'dan sonra, Türk Tıyatrosu'nun teme- ii büyük Naşrt Ailesi nden Adile Naştt'ı anarken, şimdi de Selim Naşrt Özcan ölümsüzler arasına katıldı. Zaman zaman benim bestelerim için değerli önerilerya- pan eşsiz dostumun bıraktğı acıyı ve boş- iuğu anlatamam. Yerli popta Candan Erçetin. Elbette ile birinciliğini sürdürüyor; Sezen Aksu, Deüveren adlı albumüyle ikinci, askerden gelip ayağmın tozuyla konserlere başlayan Teoman üçüncü albümü 17 ile üçüncü oldu. Sanat müziğinde Emel Sayın, An Bu Şarkdar albümüyle birinciliğini sürdürüyor. Bülent Ersoy, Alaturka 2000 adlı albümle ikinci, Muazzez Ersoy, Nostalji serisinin 7-8-9 adlı albumüyle üçüncü. Halk müziğinde Grup Yorum çift CD- kasetlik toplama albümü Seçmeler'le birinci, Grup Çığ Yayla Çiçeği adlı albümle ikinci, Yavuz BingÖL Sitemdir'le üçüncü... Yabancı müzikte ise Bon Jovi, Crosh'la yine birinci. Britney Spears yeni albümü Oops I Dkl It Again'le ikinci, Angela Dimitrou, adını taşıyan albumüyle üçüncü. yeniler-The Dance-Dave Koz - 1 : - God and The FBI - Janis Ian -100 Broken Windows - Idlewild - Heflo Wbrld - Belle Perez - Down Here - Tracy Bonham - Goarapero / Lost Bhıes 2 - Will Oldham -1 Oughtta Give You a Shot» - Shıvaree - NYC Ghosts & Fkmers - Sonic Youth - Prosound Hits 2000 - Various - The Real Sound Oflbiza - Cafe Mambo - The Perfect Storm - Soundtrack - Pintame - Elvis Crespo - The AD Time Greatest Movi Songs 2 - Various -BestOf-ProhibidoOrvklar- - GizeDe D'Cole - Gizelle D'Colc - Brutal Planet -Alice Cooper - Love Al The Hurt Away - Aretha Franklin - Deh Derviş - Sabahat Akkiraz - Sevda YOklû Şarkdar - Çeşitli Sanatçılar - Mudze - Emel