Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 TEMMUZ 2000 ÇARŞAMBA 10 DIŞ [email protected] Rusya ve Çin'in öncülüğünde Duşanbe'de düzenlenen zirvenin gündemi köktendincilik Orta Asya, terörü tartışıyorDış Haberier Servisi - "Stratejik ortak- lar" olma yönünde hızb adımlar atan Rus- ya ve Çin'in liderliğinde Orta Asya'da bölgesel güvenlik ve ekonomik işbirliği zir- vesi düzenlendi. Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de dü- zenlenen 5'li zirvede, Çin, Rusya, Kaza- kistan, Kırgızistan ve Tacildstan lideYleri bir araya geldi. Şanghay Beşlisi adı veri- len ve Orta Asya ülkelerini bir araya ge- tiren bu grup esas olarak bölgedekı sınır sorunlannı çözmek amacıyla oluşturul- muştu. Ancak bölgedeki son gelişmeler üzerine zirvenin ana gündemi köktendin- cilik tehdidıyle mücadele halini aldı. Orta Asya liderleri, bölgede köktendin- ciliğin tırmanması ve uyuşturucu ve silah kaçakçılığının yayılmasından, Tacikistan, Turkmenistan ve Özbekistan'la 2 bin kilo- • "Şanghay Beşlisi'nin Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de düzenlenen zirvesinde başta Rusya Devlet Başkanı Putin olmak üzere liderlerin dinci teröre karşı ortak bir tavır geliştirmek için bastırmaları bekleniyor. metrelik bir sının paylaşan Taleban yöne- timindeki Afganistan'ı sorumlu tutuyor- lar. Zirveye başkanlık eden liderlerden Çin Devlet Başkanı CiangZemin, bölgedeki is- tikran tehdıt etmesıne karşın Afganıstan'a askeri müdahalede bulunmanın çok riskli olacağı uyansında bulundu. Zirve için Duşanbe'de bir araya gelen Ta- cikistan Devlet Başkanı Imamati Rahma- nov ile Çiang zemin, yayımladıklan ortak bıldiride, "Afgan sorununu güç kullanarak çözmenin uygun olmadığuu düşünüyoruz. Afgan sorunu, Afgan halkı taranndan ba- nşçı görüşmeler yoluylavedış müdahaie ol- madan çözümknmeUdir" dediler. Siyasi gözlemciler Rusya Devlet Başkanı Vladi- mir Putin'ın zirvede bölgedeki köktendin- cilik tehdidine karşı ortak bir tavır alınma- sı için bastıracağını belirtiyorlar. Robertson KazaldstaıTda Taleban yönetimini, Çeçen milislere as- keri destek sağlamakla suçlayan Mosko- va, mayıs ayında Afganistan'daki terör üs- lerini vurma tehdidinde bulunmuştu. NATO Genel Sekreteri George Robert- FKÖ'nün 13 Eylül'de devlet ilan etme karanna Israil sert tepki gösterdi Fflistiırle Israil iııadaşıyor Dış Haberier Servisi - Filis- tin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Merkez Konseyi, Filistin Dev- let Başkanı Yaser Arafat'ın, "İsrail ile nihai anlaşmaya va- nlamasa da, 13 Eylül'de ba- ğunsız devlet ilan etme" kara- nnı kabul etti. Israil, Filistin'in bu karanna sert tepki gösterdi. FKÖ Merkez Konseyi'nin Gazze'de önceki gün başlayan toplantısı dün sona erdi. Kon- sey üyeleri, yapılan oylamada, Arafat'ın Batı Şeria ve Gazze'de bağımsız dev- let ilan etme planlanna destek verdiler. Konsey Başkanı Selim El Za- nun tarafuıdan okunan sonuç bildinsinde, "ge- çict dönem olan 13 Ey- Kil'e yaklaşıhrken Mer- ABD yönetimi tek yanlı devlet ilanına karşı. kez konseyi'nin FKÖ Yürüt- me Komitesi'nden, başkenti Doğu Kudüs olacak bağımsız Fibstin Devletf nin ilanı için ge- rekti adımlan atmasını istedi- ği'' kaydedildi. Filistin'in nihaı banş anlaş- ması için belırlenen geçici sü- renin sonu olan 13 Eylül'de devlet ilan etme kararlılığına Israil ve ABD tepki gösterdi. Israil Adalet Bakanı Yosi Be- ilin. Filistin'in tek yanlı ba- ğımsız devlet ilan etme kara- nnın Israil'in onayı olmadan geçersiz sayılacağını söyledi. Beilin, "Bürün dünya böyle bir devlet ilanı karannı tanısa bile, bu devlet, tsrail'in onayı olmadan bağımsızotmayacak- ür, kâğıt üzerinde kalacakbr" dedı. Bakan, "Tehdit etmek istemiyorum, ama devletilanı- nı kabul etmeyeceğiz. Dûnyay- la bağlanblannı keseriz, Gaz- ze ŞeridTyle Bat Şeria arasm- daki gidiş gelişi de ön- kriz" diye konuştu. Dı- şişleri Bakanı David Levi de, bağımsız dev- let ilanı karannın Filis- tin'in banş sürecinden çekilmesi anlamına geldiğini belirtti. ABD Dışişleri Ba- kanlığı 'ndan üst düzey bir yet- kilı de, ABD'nin Filistinlile- rin tek yanlı olarak devlet ilan etmelerine karşı olduğunu yi- neledi. Başkan Bill CKnton. önceki akşam Israil Başbakanı Ehud Barak ve Arafat'la bırer tele- fon görüşmesi yapü. Clinton'm Barak ve Arafat ile temel so- runlarla ilgıli görüştüğü, ancak hâlâ 3'lü zirve konusunda bir karar vermediği belirtildi. son, Orta Asya ülkelerine yaptığı beş gün- lük resmi gezinin ilk durağı olan Kazaltis- tan'daki temaslanna başladı. Robertson, başkent Astana'da ilk olarak basın mensuplanyla bir araya geldi ve ge- zisi hakkmda bilgi verdi. Kazak Radyo- su'nun haberine göre Robertson, daha sonra Devlet Başkanı Nursultan Nazarba- yev tarafuıdan kabul edildi. Görüşmede öncelikli olarak Banş için Ortaklık (BlO) programı çerçevesinde ilişkilerin geliştirilmesi ele almırken Ro- bertson'ın, Orta Asyaülkelerindebu prog- ramın geliştirilmesine yönelik katkıla- nndan dolayı Kazakistan'a teşekkür et- tiği belirtiliyor. Robertson-Nazarbayev görüşmesinde aynca bölgesel konularla güvenlik ve terörle mücadele konulan gündeme geldi. Ortadoğu'dayeniçatışmalarçıkınasımlankoriaıluvor.(RhÜTERS) Saldırı tehdidi Çeçenlerden Rusya'ya ültimatom Dış Haberier Servisi - Çeçenlerin ön- ceki gün intihar saldınlan düzenlemele- rinin ardından, Rus güçleri olağanüstü ön- lemler alıyor. Çeçenler, bir kadına teca- vüz edip öldürmekle suçlanan Rus suba- yın kendilerine teslim edilmesi için 72 sa- at süre tanıyıp aksi halde Rus hedefleri- ne saldınlar düzenleyecekleri uyansın- da bulundular. Intihar saldınlannın ya- pıldığı başkent Grozni, Argun, Urus- Martan ve Gudermes'e giriş çıkışlar ya- saklanarak sokağa çıkma yasağı konul- du. Rusya, 5 intihar saldınsında 37 as- kerin öldüğünü, 74 askerin yaralandığı- nı belirtti. NTV televizyonu ve Itar-Tass ajansı tarafından verilen haberlerde Çe- çenlerin yeni saldınlara hazn"landıklan kaydedildi. Rus helikopterlerinin Urus- Martan'ı dün bombaladığı, sivillerden ölenler olduğu belirtildi. 'Kadınlarla çocuklar bırakdsın' Çeçenler, mart ayında genç bir Çeçen kadını tecavüz edip öldüren Rus suba- ym 72 saat içinde kendilerine teslim edilmesini istediler. Direnışçiler, top- lama kamplannda tutulan 200 kadın ve 250 çocugun da derhal serbest bırakıl- masını talep ederek aksi halde Çeçe- nistan'daki Rus güçlerine saldınlar dü- zenleyeceklerini bildirdiler. BIÇAK SIRTI EROL MANtSALI Kimin Demokrasisi? Türkiye; iç yapısında ekonomik, politik, toplumsal dengeleri kurmak- tazorlanıyor. Dengelerin sağlanma- sı için "toplumsal demokrasi" gere- kiyor. Toplumsal demokrasinin ol- ması için de "gelir (paylaşım) ve si- yasal güç arasında uyum ve denge" gerekir. Oysa siyasal gücü elinde tırtanlar, daha doğrusu karar verenler ve ver- direnler, ülkedeki toplumsal ağırlık- ları yansıtmıyoriar. Işçi, çiftçi, me- mur, esnaf ve küçük işletmeler, Tür- kiye nüfusunun yüzde doksanını oluşturuyor. Yapılan bazı araştırma- lara ve anket çalışmalanna göre, 65 milyon nüfusun 60 milyonunu bu toplumsal katmanlar meydana ge- tiriyor. Şimdi bir düşünelim: Hükümetle- rin almtş olduklan karartar, Mecliste- ki siyasal partilerin tutumlan, 60 mil- yon ve 6 milyon oranlannı ne ölçü- de yansıtıyor? Kararlan veren siya- sal güç, 60 milyonun siyasal gücü mü? Bu sorunun yanrtını, ortaya çı- kan sonuçlardan anlayabiliriz: Gelir bölüşümü bozuluyor, orta sınıf kay- boluyor, dış ekonomik ilişkiler 60 mil- yonun değil, 6 milyonun refahını art- tıracak biçimde degişiyor. 6 milyo- nun kullandığı mallar daha fazla it- hal ediliyor, döviz buraya harcanı- yor. Ekonomide "makro dengelerin düzeltilmesi" bile 60 milyona değil de 6 milyonayararsağlayacak bir ya- pı oluşmuş. Terslik nereden kaynaklanıyor? Terslik ve bozukluk, "toplumsal demokrasinin sağlanamamasından" kaynaklanıyor. Geniş çıkar gruplan siyasal sistem içinde ağırlıklan ora- nında yer alamıyoriar, karar mekaniz- masında etkili olamıyortar, kendi çı- karlannı koruyamıyoriar. Batı Avrupa'da son 50 yılda orta- ya çıkan gelişmelerin tam tersi bir du- rum yaşıyoruz. Batı Avrupa'da orta sınıf, toplumda "hâkim" duruma gel- miş. Mediste ve Medis dtşında ken- di çıkannı rahatlıkla savunabiliyor, "gelir-siyasal güç dengesi" kurul- muş. Gelir bölüşümü iyiteşmiş, kamunun sosyal güvenlik harcamalan artmış, işsizlik oranı azalmış ve dünya kar- şısında daha güçlü konuma gelmiş- ler. Bizdeki gelişmeler ise tam tersi: Ekonomi büyüyor, ama gelir bölüşü- mü bozularak büyüyor, orta sınıf za- yıflıyor, kutuplaşma artmış, işsiz sa- yısı azalmamış. 60 milyon ile 6 mil- yon arasında hem ekonomik fark büyüyor hem de siyasal güç denge- si daha da bozuluyor. Büyükler, küçükler ve dış denge... Içeride büyükler ile toplumun ge- niş katmanları arasındaki kutuplaş- ma hem ekonomik hem de siyasal olarak derinleşiyor. Buna, büyük ser- mayenin dışandaki güç odaklan ile "yoğunlaşan işbiriiği" eklenince "iç ve dış dengedek} bozukluklar, birbir- leri üzerinde tamamlaşma sağlaya- rak" durumu daha da kötüye götü- rüyor. Dış dengedeki bozukluk da 60 mil- yonun değil, 6 milyonun yaranna iş- lemeye başlıyor. Ithalatın bileşimine baktığımızda, artan dış borçlann ki- mi finans ettiği ve bunun bedelini ki- min ödediğini incelediğimizde; ba- tık bankalann kime yarar, kime za- rarsağladığını ele aldığımızda 6 mil- yonun yarar sağladığını, bedelin de 60 milyon tarafından ödendığıni açık- ça görüyoruz. Çözüm, toplumsal demokrasi "' Türkiye'nin bu kısır döngüden çı- kabilmesi için toplumsal demokra- siye geçmesi gerekir. Geniş çıkar gruplarının siyasal güç-ekonomik güç sistemi içinde, kendi toplumsal ağırlığı oranında etkili olması gere- kir. Içeride bu toplumsal denge sağ- lanabilirse dış ilişkilere de denge ge- lir. Dış ekonomik (ve siyasal) ilişkiler de, dar bir çıkar grubunun istediği yönde değil, geniş toplumsal kat- manlann çıkarlan doğrultusunda iş- lemeye başlar. Içeride toplumsal demokrasi, dış ilişkilerdede Türkiye'nin ulusal çıkar- lannın korunmasını, dengeli ve kar- şılıklı çıkarlara dayalı bir ilişki düze- ninin oluşturulmasını zorunlu kılar. Demokrasi, geniş halk kitlelerinin ve ulusun mutluluğu, ekonomik re- fahı içindir. Bugün Türkiye'de bu amacın önündeki en büyük engeller -dışarıdan güç odaklarının dayat- mak istediği küreselleşme ile- dışa- ndaki güç odaklan ile kader biriiği içi- ne gimneye başlayan içerideki tekel- ci güç odaklandır. Türkiye'de demokrasiyi gerçek- ten yürütmek ve geliştiımek istiyor- sak, ülkemizdeki toplumsal demok- rasi eksikliğini ortadan kaldırmak zo- rundayız. Biçimsel değişiklikler hiç- bir çözüm getinmez. Aksine, toplum- sal kutuplaşmayı daha da arttınr. Meclis'teki "milletvekillerine", si- yasal partilere ve Sayın Cumhurbaş- kanı'na saygı ile sunulur. 8. yılımızda Süzer Plaza'ya tasındık. 8 yıl once kurulan bir banka bütiin bunları yap ffl lot >2 yılında kurulduk ve bugün T.C. Maliye Bakanliğı'mp S Türkiyede ilk defa Avrııpa Ortak Para Birimi EURO ile he H İMKB ve bono tahvil piyasasında işlem hacmi sıralamas H Aktif verimlilik, sağlamlık. güçlülük rasyosunda Avrupa'n H Uluslararası kredilendirme kuruluşıı FİTCH-IBCA tarafınaı vadeli döviz notıımuz BB-'ye yükseltildi. S Amerikan Exim Bank'ın, Türkiye'ye açtığı 1 milyar USD'liK aracılık etme yetkisi verdiği 12 Türk bankasından biriyi? ffl Hazine Müsteşarlığı tarafından I 1 ? piyasa yapıcı bankada ffl Şııbe sayımız Türkiye genelinde c >0'a ulaştı. B Avıupadd lıayat sigoıtasında 1 ve diğersigorta alanlanı S.p A ile ortaklık anlaşması yaptık ve Generali-Kent Sigcı ffl 2ö banka arasındaki ATM kullanımını birlestiren "Ortak l\