Katalog

26 TEMMUZ 2000 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr 15 ALLEGRO EVtN tLYASOĞLU Gencecik bir ıııiizik aflesiGeçen hafta sonu Antalya'nın Bel- dibi yöresinde Club Salima'nın bah- çesinde bir gençlik orkestrası dinledik. Adı "orkestra"ydı, oysa bir çelişki yaşanmaktaydı. Çünkü "orkestra" de- yince aklımıza ilk gelen, yıllar boyu bir arada çalmış, birbirini dınlemiş ta- nımış bir ailedir. Bu kez karşımızda oturan üyeler bırakın birbirlerini yıl- lar öncesinden tanımayı, ilk kez bu konserler için bir araya gelmişlerdi. Doksan bir kişılık ailenin üyeleri on sekiz ayn ülkeden seçilmişti. Arala- nndaki tek ortak dil, müzikti. Akdeniz Gençlik Orkestrası, 16 yıl- dır gençlen bir araya getiren bir örgüt olarak 1984'te Fransız Kültür Bakan- lığı tarafından kurulmuş, Avnıpa Bir- liği'nin ve Region Provence Alpes Cote d'Azur'ün desteğini almış. Yö- netim kadrosunun çok küçük olması- na karşın tûm Akdeniz ülkelerinde geniş bir iletişim ağı örülmüş. Her yıl, yeniden oluşturulan orkestra için üye- ler ya kasetlerini göndererek başvu- ruyorlar ya da ülkelerindeki temsilci- nin önensi ile seçiliyorlar. Böylece on alü yıllık geniş bir aile oluşmuş. Hat- ta ilk yıllarda çalanlar arasındakiler bu- gûn deneyımlı bırerprofesör olarak ay- nı orkestranın seçici kuruluna katılmış- lar. Bu yılki Akdeniz Gençlik Orkest- rası konserlerinin Tûrkiye'deki ses- lendirilen Hakan Erdoğan Producti- on olarak Club Salima desteği ile ger- çekleşmiş. ilk konser Aspendos'ta, ikinci Alanya Belediyesi önünde ve. üçüncüsü de Club Salima'nın bahçe- sinde yer aldı. Hani müzik nıhun gıdası denir ya, eğer tatil köylerinden birisine dinle- meye gitmişseniz, gün ağanncaya dek beyninizi zonklatan, kalp atışlannı zorlayan o vuruşlarla, müzığın insa- nı ruh hastası yapabilme boyutunu da öğreniyorsunuz. Oysa Akdeniz Genç- lik Orkestrasrnın, Club Salima'daki konserini dinlerken sanki bir kurtanl- mış bölgede, çok özel bir ortam ya- şanıyordu. Aynı saatlerde anımatörün "Bir, iki, üç, eüer havaya" çağnsına katılmaktansa Beethoven'in, Çaykovs- Id'nin sesine katılan onca turisti gör- mSk ğefefödı. Ne r ySzıkklsffılriı de- ( ' nize veren orkestranın neredeyse ya- n sesi havaya uçup gitti. Yine de özen- le hazırlanan platform, ses yükselti- ciler ve ışıklarla oldukça profesyonel bir ortam sağlanmıştı. Doksan bir kişilik orkestra, 14-27 Akdeniz Gençlik Orkestrası'nın üyeleri on sekiz ayn ülkeden seçilmişd. Aralanndaki tek ortak dil müzikti. sanat danışmanlığında düzenlenen bu toplulukta Yunan, Lübnanlı, Faslı, Ür- dünlü, Mısırlı, Tunuslu sanatçılann yer alması ve aralannda hiç Türk bu- lunmaması idi. Aynca yine Kudsi Er- guner ile lstanbul Festivali'ne katılan usta kemancı Ani Flammer, program dışı olarak bu oryantal toplulukla ha- rika doğaçlamalar yaptı. Akdeniz Gençlik Orkestrasrnm ana amacı de- ğişik kültürleri bir araya getırmek. Böylelikle birbirleriyle düşman ülke- lerin sanatçılan bile aynı ortamı pay- laşıp kardeş olabiliyorlar. Bu kurulu- şun tek amacı konserler düzenlemek değil. Seminerler düzenlemek, çalgı gerek- sinimi olan gençlere çalgı yardımın- da bulunmak, genç bestecilere yeni besteler ısmarlamak ve Akdeniz genç- liğıni müzik yoluyla kaynaştırmak. Doğal olarak Akdeniz ülkelerinin din- leyıcilerini de bu birhğe çağırmak. Bu yıl diğer ülkelerde seslendirilen yapıtlardan birisı Loredana Arcaro adlı genç bir ltalyan kızına aitmiş. İlk konserlerini Marsilya'da, kuruldukla- n yerde vermişler. Türkiye turnesin- den sonra yine Fransa'da bir konser ve sonra da Fas'ta bir dizi konser verile- cek. r oksan . , kişilik Akdeniz Gençlik Orkestrası, 14-27 yaş arasındaki gençlerden oluşuyordu. George Pehlivanian, ilk kez bir araya gelen, orkestrada çalma deneyimi hiç olmayan bu gençleri birleştirmişti. yaş arasındaki gençlerden oluşuyor- du. Bu yıl, katılan ülkeler arasındaki ağırlık Fransa, Ispanya ve Türkrye'nin- dı. Ttfifciye tam rg'Byeflefaftilmi$tı. • Aralanndaki üç kornocu, üç fagotçu ve bir obuacı, özellikle Çaykovski'de parlaklıklannı sergilediler. Güzel ve kusursuz tonlanyla dikkat çektiler. Türkiye'den gençlerle bu örgüt ara- smda iletişimi sağlayan değerli piya- nistimiz Metin Ulkü, Fransız yöneti- ciler için güven sağlamış bir sanatçı. Akdeniz Gençlik Orkestrası konser- lfertnîfı, buyıl bir başlca ilginç yönü de otantik mûziğe eğılmek olmuş. Kud- si Erguner'in düzenlemeleriyle Tan- buri Cemil Bey'ın müziği "Akdeniz Oryantal Topluluğu" adı verilen kü- çük bir çalgı grubu tarafından seslen- dirildi. llginç olan, Kudsi Erguner'in George Pehlivanian Orkestranın bu yılkı Amerikan uy- ruklu şefi George Pehlivanian tam bir Akdenizli. 1964'te, Lübnan'da Türk göçmeni bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmış. lstanbul doğumlu an- nesi de opera sanatçısı olduğundan çok küçük yaşta müziğe başlatümış ve dokuz yaşmda iken Lübnan keman konkurunu kazanmış. Ardmdan aile- siyle birlikte Amerika'ya yerleşmiş, Güney Kalifomiya Üniversitesi'nde ve Bloomington'da eğitilmış. Keman da- lında yüksek lisans diploması ahnış. Sonra da şeflik eğitimi için Siena'ya gitnıış, Lehnerile çalışmış. LorinMa- azel ve PierreBoulez'in özel öğrenci- leri olmuş. 1991 'de Besançon'daki "Genç Şefler Yanşmasır> nda birinci- lik elde etmiş. Sonra dünyanın dört bir yanında orkestra yönetmeye başla- mış. Kirov Operası'nda Valery Ger- giev'in asistanlığını yapmış. Halen, Lahey, Vıyana, Torino, Montreal, Mad- rid, Hayfa, Melbourne, Liege, Hono- lulu, Paris ve Amerika'nın birçok kö- şesındekonserİCTyönetmekte. Dağar- cığında ise VVagnerbaşta olmak üze- re pek çok opera, aynca Bertioz, Sibe- lius, Liszt, Boulez, Şnhke \ e Berio'nun geniş çalgı topluluğunu gerektiren ya- pıtlan var. Chandos gibi ünlü bir fîr- madan CD'leri yayımlanmış. Pehlivanian, hiç de soyadının çağ- nştırdığı gibi yapılı bir şef değil. Ufak tefek, pire gibi, kıvrak zekâlı ve Ak- denizliliğe özgü sıcacık bir kişilik ta- şıyor. Pehlivanian'ın işi bu kez hiç de kolay değildi. İlk kez bir araya gelen, orkestrada çalma deneyimi hemen hiç olmayan ya da çok az olan bu genç- leri birleştirmişti. Onlann gencecik coşkusuyla yüreklendiğini söylüyor- du. Aslında Çaykovski'nin 4. Senfo- nisi'ni çaldırtırken kendi bedeninde- ki enerjiyi onlara aktarmaktaydı. Sen- foni sonuna doğru tırmanan bir ivme kazandı. Beethoven'in keman konçertosu- nun ilk bölümünde gencecik bir Ar- navut solisti dinledik. Güoria Gashi, ilk kez orkestra ile çalmanın coşkusunu ve gerilimini bir arada yaşıyordu. Mü- zikalıtesi ve tekniği ile dikkatleri çek- ti. Antalya gibi bir Akdeniz kentinde, Akdenizli gençlerin müzik coşkusu- na tanık olmak keyifli bir ayncalıkü. Geçen haftakiyazım, teknik bir ha- ta sonucu gazetemizin bir başka ya- zarının adını taşıyordu. Telefonlaria uyaran okurlarımıza teşekkür ede- rim. evmi@boun.edu.tr Dörtlünün Efes Antik Tiyatro'daki konseri büyük ilgi topladı Festivalden sonraRomerosşöleni Bach için tam gün televizyon yayını Kültür Servisi - Onlü besteci Johann Sebasti- an Bach, 250. ölüm yıl- dönümü nedeniyle 28 Temmuz Cuma günü, 24 saat sürecekbir televizyon yayınıyla Cenevre'de anı- lacak. 'Eurovision Net- vrork' kanalında gerçek- leştirilecek yayınına. al- tı orkestra, yedi müzik topluluğu, üç koro ve kırk solist olmak üzere top- lam dört yüz müzisyen katılacak. Kırk ülkede yayımla- nacak olan programı, yüz milyon insanın seyretme- sıbekleniyor. Fransa, ts- vıçre ve Danimarka'da ta- roamı gösterilecek canlı yaymda, bestecinin ya- şadığı Almanya'nın do- gusunda bulunan Leip- zıg'de, 'B-minör Mass' adlı eseri seslendirilecek. 28 Temmuz 175O'de Leipzig'de ölen besteci, hayatıyla eserlerini bir- leştiren bir org virtüözü darak da dikkat çekiyor. ölümünün 250. yıldö- nimünde bestelerinin gü- cinden hiçbir şey kay- betmeyen Bach, roman- tik üslubuyla yoğurduğu din düşüncesini, teolojı- nin ötesinde bir değerler bütünü olarak sunuyor. Üç yıl boyunca aldığı te- oloji eğitimi, org ve Yu- nanca dersleri ona ilahi bir dünyanın kapılannı açarken öte yanda içinde hızla büyüyen müzik hır- sını bastıramıyor ve Mühlhausen'de orgcu ola- rak iş buluyor. Uzun yıllar çalıştıktan sonra, Pots- dam'da II. Frederik'le ta- nışan Bach, onun yanın- da ilk kez altı sesli bir füg olan 'L'ArtdelaFugue'u besteliyor. Kraliyet tema- sını çabuk benimseyen Bach, iki ay geçmeden üst üste 'Öffirande'ı ve prensin özel arzusu üze- rine yaptığı 'Rkercar'ı besteliyor. Hayatının büyük bir bölümünü geçirdiği Leip- zig'de altmışbeş yaşında ölen besteci, içlerinde he- nüz çözülememiş ve or- taya çıkmamış olan bes- teleriyle de sonsuzluğa uzanıyor. • Her biri gitarın büyük ustası;ortaya koyduklan müziği teknik yönden sorgulamak olanaksız. Bu ünlü gitar dörtlüsünü, daha geniş bir repertuvarla tanımak isterdik. ÖNPER KÜTAHY\LI tZMtR- Sayın Numan Pekdemir, bir orkest- ra sanatçısının ve kurum yöneticisinın günlük işlerine ek olarak "Sanat Koordinatörü" kim- liği altmda ve Kültür Bakanlığı adına tzmir ile çevresinde dinletiler düzenliyor. Kendisı- ne teşekkür borçluyuz. Bunlardan biri, geçen hafta Efes Antik Tiyatro'da yapıldı ve ünlü "The Romeros Gitar DörÜüsü" Egeli müziksever- lere sunuldu. Ispanyol gitarcı CeledianoRomeronun kur- duğu dörtlü, şu anda onun ikı oğlu Pepe ve Ce- Kn ile Celin'in oğlu Ceüno'dan ve küçük kar- deşleri Angel'in oğlu Lito'dan oluşmaktadır. Sanatçılar dörtlünün yanında ikili ve solo ola- rak da müzik yapıyor. Her biri gitann büyük ustası; ortaya koyduklan müzıği teknik yön- den sorgulamak olanaksız. Teknikle duygu- sallığın kaynaşımı açısmdan bakıldığmda ise bana göre Pepe. Lito, Celino ve Celin biçimin- de bir sıralama verilebilir. Sunduklan programda çeşitli Ispanyol bes- tecilerin yanında Albeniz, Rodrigo, VıDa-Lo- bos, Tarrega ve Gimenes gibi evrensel üne ulaşmış yaratıcılardan da yapıtlar vardı. Bu- na karşın sadece Ispanyollann kaleminden çı- kan ve epey kalıplaşmış bir müziği dinlemek bana göre tekdüzelÜc yarath. Böylesine ünlü bir gitar dörtlüsünü, daha geniş alana yayıl- mış bir repertuvarla tanımak isterdik. Sözge- limi yıllar önce Bach'ın 3. Brandenburg kon- çertosundan son bölümü, Uluslararası lstan- bul Festivah'nde seslendirdiklerini ammsıyo- rum. Egeli sanatseverlerin bu ünlü gitar ustala- rma duyduğu ılgiyı, kulaklan sağır eden al- kışlan, geride bıraktığımız Uluslararası 14. Iz- mir Müzik Festıvali'nin dinletilerinde de gör- meyi dilerdik. Yazık ki bazı etmenlerin kar- şıhklı etkileşimi, kentimizde her yıl düzenlen- mekte olan uluslararası düzeydeki festivalle- rin gelişimini yavaşlarmaktadır. Izmir'de bulunan Devlet Senfoni Orkestra- sı, Opera-Bale Kurumu ve Konservatuvar, bu kenti müzikçiler açısmdan zenginleştirmek- tspanyol Romeros Gitar Dörtlüsü, Pepe, Lito, Celino ve Celin Romero'dan oluşuyor. tedir. Aynca Dokuz Eylül Üniversitesi'nin Eğitim Fakültesınde Müzik Bölümü, Güzel Sanatlar Fakültesi'nde de Müzikoloji Bölümü var. Ege Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvan üyelerinm evrensel müziğe olan ilgisini de biliyoruz. Adını verdiğim al- tı kurumda çalışan müzikçilerin sayısını tam olarak söyleyemem; ama beş yüzü aştığım düşünüyorum. Bu sayıya öğrenciler de ekle- nince, festivallerin desteklenmesi açısmdan hiç de azımsanmaması gereken bir gizii güç or- taya çıkmaktadır. Uygulamada ise en zayıf il- gınin müzıkçilerimizden geldiğini üzülerek be- lirtmek durumundayız. Efes Antik Tiyatro, Celsus Kitaplığı ve Ceş- me Açıkhava Tiyatrosu gibi mekânlann sık sık kullanılmasıyla festivallerin tarihsel ortam- larda yapılmak ıstenmesi de caydıncı olabi- lir. Efes'e gitmeyı zahmetli bulan sanatsever- ler tanıyorum. llgı azlığı açısmdan bence en önemli etmen, biletlerin çok pahalı oluşudur. Bu özellık son festivalde doruk noktasınday- dı. Halkımızın, bütün güçlüklere karşın festi- vali desteklemesi, yöneticılerin de bu deste- ği özendirecek uygulamalan arttırması, gele- ceğe yönelik en olumlu adım olacaktır; çün- kü Izmir'ın güzel sanatlardan fişkıran ışıklar- la aydınlanması, herkes için büyük mutluluk- tur. Nitekim Ege Üniversitesi Senatosu, geçen hafta yaptığı toplantıda, Sayın Rektör Prof. Dr. RefetSaygıta'mn bir önerisini oybirliği ile ka- buletmış, "izmirKültûrve Sanat Vakfi"(İK- SEV) Başkanı Sayın FiBz Eczacıbaşı'na, bu festivalin düzenlenmesindeki çabalanndan dolayı "Üstûn Hizmet" ödülü verilmesini ka- rarlaştırmıştır. Kıvançla karşılıyoruz ve üni- versitemizin bu sanatsever yaklaşımıyla gurur duyuyoruz. Izmir Festivali ile ilgili eleştirileri 1996'dan bu yana yazmaya çalışıyorum. Geride buak- tığımız festivalde beni ilk kez çok mutlu eden bir durum ortaya çıktı. İKSEV'in basm danış- manlığını üstlenmiş olan Saym Sirel Ekşi, biz yazılı ve görsel basm mensuplannın rahat çalışması için elinden gelen her şeyi yaptı. Beledıyenin verdiğı basın otobüsü tam zamanında kalktı; festival kitaplan zamanm- da dağıtıldı ve her dinletiden önce bize birer bülten verilerek bilgilerimiz desteklendi. Bütün bunlann üzerinde olmak üzere Saym Ekşi, yönetici konumuna karşm her dinletide Efes Antik Tiyatro'nun orta bloklannı kaplayan minderli bölümde değil çağnlılara, biletlilere ve bize aynlan taş bloklarda bizimle birlikte oturdu. Mel Gibson yeni fMnde bir kâşifi canlaiNfepacak • Kültür Servisi - 'The Patriot' filmiyle gündemde olan Mel Gibson, Ingiliz kâşif Sir Eraest Shackleton'm hayatını konu alan yeni bir yapımda rol almaya hazırlanıyor. 'Perfect Storm' filminin yapuncısı Gail Katz, 1914'te Antartika'ya ayak basan kâşifin maceralarla dolu hayatından esinlenerek çekilecek fdmin başrolü için Mel Gibson'la görüştüklerini belirtti. Katz, 'Perfect Storm'un yönetmeni VVölfrang Petersen'ınm üstleneceği yapımın, çok zor doğa koşullannda çekileceğini kaydetti. Sanal kütüphanede ontünaJ yayınlar yer abyor • Kültür Servisi -lnternet'te 'www. promo.net' adresıyle enşılebilen, 'Gutenberg Project' sitesınde kurulan sanal kütüphanede, Amenka'da Telif Hakkı Yasası'nın çıkanldığı 1923 yüından önce dünyada yayımlanan kitaplar ve edebi metinlerin orijinallen yer alıyor. Kitap merakulan, bu site yoluyla 'en son çıkanlar' ve 'en fazla satanlar' yerine Wilh'am Sheakspeare, Progetto Dante Alıghieri, Edgar Allen Poe gıbı büyük yazarlann klasık eserlerine ulaşabilecekler. Ancak sitedeki telıf hakkı bulunan kıtaplann çoğaltıhnasına izin veribniyor, bunlar yalnızca bilgisayar üzerinden okunabıliyor. Hafif, orta ve ağır olmak üzere 3 kategoriye aynlan kitaplar arasında dünya edebiyatının vazgeçilmezlen arasında yer alan Sir Arthur Conan'ın 'Sherlock Holmes'ın hikâyeleri, Lewis Carroll'un kaleme aldığı 'Alıce Harikalar Diyannda', Edgar Rice Burroughs'un 'Mars Kıtaplan' gibi bınlerce seçenek bulunuyor. Art Garfunkerden Sbnon'a ovgü • Kükür Servisi- 'Bridge Over Trouble VVater' adlı düetıyle 30 yıl önce Paul Simon ile birlikte listeleri altüst eden Art Garfunkel, Simon olmadan bugünkü ününe kavuşacağmdan emin olmadığını söyledi. îngiltere'de yayımlanan Sunday Telegraph dergisine yaptığı açıklamada, Paul Simon'un birçok açıdan, ikilinin 'motonı, itici gücü' konumunda olduğunu, herhangi birinin başanlı olmak için üstesinden gelmek zorunda olduğu bütün o güçlüklerle yahıız başa çıkabileceğinden emin olmadığmı kaydetti. Avustratyah şair AJex Dvmt HopeöMü • Kültür Servisi - Avustraryalı şair Alex Dwent Hope, Camborra'da öldü. Doksan iki yaşındaki şair, kendı kuşağmın Avnıpa edebiyaöyla karşılaştınlıbilecek en iyi şairlerindendi. Bir Presbiteryen papazmın oğlu olan şair, on dört yaşındayken ilk şiir kitabım basürdı. Pastemak ve Ahmedova'nın hayranı olan şair 1955'te yazdığı 'The VVandering Island' adlı eseriyle kitlelerce tamndı. Yazdığı cinsel içerikli şiirlerle önceleri pomograf olarak anılan Hope, sonra kadın düşmam kimliğiyle öne çıktı. Stephen King'm yeni romam htepnerte • Kühür Servisi - Stephen King'in yeni romam, okuyuculanndan çok yayımcılaruıı korkutacak. Korku kralı, yeni yazdığı fakat henüz basılmamış romammn ilk iki bölümünü pazartesi gününden itibaren, sanal dünyada okuyuculanna sundu. 'The Plant' romammn dağıtımını Simon-Schuster'den alan King, okuyuculanndan 'download' ettikleri her sayfa için bir dolar ödemelerini talep edıyor. Martta yaymeviyle ortaklaşa olarak Internet üzerinden yayımladığı 'Riding The Bullet'in aksine, King, yaymevinin desteğini almadan bir întemet denemesi daha yapıyor. www.stephenking.com adresinden ulaşılabılecek olan web sitesine uğrayan okuyuculannm üçte birinin ücret ödemesi halinde yazar okuyuculanna buradan seslenmeye devam edecek. • Kültür Servisi - Kültür Bakanlığı Ankara Devlet Klasik Türk Müziği Korosu Şefi Kayhan Şentin yaşamını yitirdi. Müziğe 11 yaşmda Amasya Musiki Cemiyeti'nde kânun çalarak başlayan Şentin, daha sonraki profesyonel müzik yaşamında Türk müziğinin en ünlü solistlerine kânun ve gitarla eşlik etti. ŞeWp Tîyatrolapi tımede • Kültür Servisi - lstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu, yurtiçi turneleri kapsammda, oyunlanm Şile'de sergileyecek. 27- 28 Temmuz'da, Şile Stadyumu'nda geçen sezonlarda da oynayan 'Kadın ile Memur' ve 'Sersem Kocanın Kumaz Kansı' adlı oyunlar sahnelenecek. BUGÜN • DARPHANE-t AMÎRE'de 'yaz etkinMkteri' çerçevesinde saat 11.00 ve 13.00'te 'Türk Canlandırma Sineması Tarihi' adh belgesel izlenebilir. (513 50 82)