Katalog

26 TEMMUZ 2000 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI /ekonomi(5 cumhuriyet.com.tr 13 İş ve tşçi Bulma Kurumu önünde bekleşenler 'devlet kapısının' yine de daha güvenli olduğunu düşünüyor Işsizin ıımuclu var, güvencesi yokGÖZDE AKGÜNGÖR S ınır tanımayan küreselleşme, fark- lı coğrafyalara tüm hızıyla yayılırken, yolcsul ülkeler de bu akımdan payını ahyor. Iş ve îşçi Bulma Kurumu önün- de bekleşen ve "evini geçindinnek''ten başka beklentileri olmayan yoksul iş- sizler, "Güvence ve sosyal haklar isti- yoruz" ifadesiyle ortak paydada bu- luşuyor. Kamu kurumlanna işçi alımı ama- cıyla Ögrenci Seçme Yerleştinne Mer- kezi (ÖSYM) tarafmdan düzenlenen suıav içın başvurular 17 Temmuz'da başladı. llk kez gerçekleştirilecek bu sınava en az ortaokul mezunu olanlar katılabilecek. Ekım ayında gerçekleş- tirilecek sınavın Iş ve İşçi Bulma Ku- nımu'nu hantal yapısından kurtanp kurtaramayacağı ise tartışma konusu. Sistem gûven vermiyor Başvuru içın kuruma gelen işsiz- ••• •BB6vl^^6fl(H|9B^6^9^^6p^^^^^^^^P^^^P^2^^!^^^l^ • • J u j i H •••• I I I İHJHHH|||H "; 1 * I I ' ,; ;^^^K*- <: "*• PflH : *i - H ' IHHHHHİ1HHİ |;•Htt |BMİ|İ|||HH H H I •PİMflilllI lerden 29 yaşındaki Atilla Güneş, iş- siz kaldığı dönemlerde seyyar satıcı- lık yaptığını, ancak bu işin sûrekli ol- madığını belirtiyor. Umudunu bağla- dığj bu sınav için Manisa'dan Istanbul 'a gelen meslek lisesı mezunu Mahfuz Alak, "yalmzca" 5 aydır iş araması nedeniyle kendinı "yeni* olarak ta- nımhyor. O da özel sektöre güven duy- mayanlardan. Bu güvensizliğini de şöyle dile getiriyor: "Daha önce özel sektörde iş bukhım, ama bekkmedi- ğim bir anda işsiz kakiım, devlet bu- nu yapamaz işte." Sınava katılım için • Kurulduğul946 yılından beri yenilenmeyen ve hantal yapısı yüzünden, sayısı hergünartan işsizlerin ihtiyacına cevap veremeyen Iş ve îşçi Bulma Kurumu, ekimde yapılacak sınav nedeniyle yeniden umut dağıtıyor. yeterli tahsil durumu olmayanlar da beklemekten vazgeçmış. değiller. llk kez 8 yıl önce buraya geldiğinin altı- nı çizen Murat Erdfl. "Her yıl getip ka- yıt yeniletiyorum, ama ilkokul mezu- nu okhığum için bana iş bulmuyor- lar" diye görüşlerini belirtiyor. İşsizlerin yanı sıra, özel sektörde is- tihdam edildiği halde, güvence arayı- şı nedeniyle kamu kurumlannı tercih eden ücretlilerden de sınava katılanlar oluyor. Meslek lisesi dikiş bölûmün- den yeni mezun olan Zeynep Tezei, bir süre staj yaptığını, ancak yaşadığı "yabancüaşmarun", bulunduğu yer- de çahşmasını ımkânsız kıldığını ve "devlet kaptsmın" daha dayanılabilir durumda olduğunu düşünüyor. Belediye bünyesindeki bir taşeron şirkette çalışan Sidar Altınbakış, "1970'lerde kimse kamu kunıluşla- nnda çahşmak istemezdi, bugün du- rum değişti, her âyasi yapı kendi kad- rosunu bu güvenli yerierde yapılan- dırmak istiyor. Bu nedenle 2 kişinin yapabikceği işi 20 kişi yapıyor. Ozet- leştirme yasandığında da bu şişkinlik ortadan kaldınlıyor, biz de mağdur ohıyoruz* sözleriyle devletin ıstih- dam politikalannı eleştiriyor. / f 5 ^ ALTINYUNUS ÇEŞME TURİSTİK TESİSLER ANONİM ŞİRKETİ'NDEN ((/&>)) TASARRÜFSAI aampumıs ÇKAMLMŞ SERMAYEMİZ 2 6 3 » ) 000 000 -TÜRK LIRAS1 riİPLERİ İÇİN SİRKÜLER NAKTT KARŞIIĞI. 7»9 750 000 000 -TÜRK ÜRASIIÇ KAYNAKLARDAN lüWŞ»JI»t»l« SÜWTİYUİ 351 000 000 0«-TÛRK URAOAN 1 404 000 000 000 -TÜHK URAYA ART1RU4AKTAD»! ARTIRIUN SERMAYEY1 TEMSl EDEN HİSSE SENETIERI SERUAYE P1YASAS KURaiTNCA06062000 TARH VE 115 /898 SAY1IE KAYDA AUHMIŞm ANCAK KAYDAALItM. OHTAKUĞIMIZIN VE HBSE SENETURMN KUHUL VEYHIUMUCATEKEFFÛUIANLAMNA GELME2 Oıülı*}ı..nı ılc <o* yrtıtı tıajtori ıçnron rarmrm 11 f TN t a M a k tam Tcaıa a* » Ksai «ams n 19 06.2000 Mk v» 5089 ay* T TıcaM Sm GaaMndıfen«ttnf 0*41 aynca aşagria adres ve teleton numaratarı beMan lukı m «wM> «dsn Ya^r Yahrm U n M DeOortot A.Ş İMartni M«lw w b ™ ş u m * ArtantUı acMasnta n a k m y * aç* 1. HALKA AHZ « SATIS HAKMNDA «LGİLB1: OMMnnıznrmmdMraHKnkuiannasnlansomluteı 2 653 SS OOO-TL 1 yariannfe haka «yDtayla satbcaktır BAŞVUOU ŞEKU: 31) aoflıMfB SfiVnTnnn P*J HnlR SUI6VTC OnV 0Vn*H S kurumbrdaı tanra başnırnalan gsrekmekle* 6AŞVMW YEM.EM- BIJR Yaş* Yahnm MenM Dejetter * Ş AMârkCalNo !36KaI 2IZMIR T«r4892807 08 ISTANBUL Yjş» Yalınm Mer*U Dağnler A.Ş utanndag paytoı 31 07 2000 fc 29 08İOOO ort*n 1 da oknamaX hosjljyia &** 114 uvfaJ KMmMte fVrcKmb AoMzk ftnoan lyantasanU sar^*nrın Yıktz Poala Cad No 21 Eıanlef» ISTANBUl 1M 213 01 (0 KaAyŞttesAntiMBuKanNo 5»î Kaıb» ANKARA Tel HİSSE sraETUMN* TESLH ŞEKÜ. .a» ,* 1 ^ * ^ ^ . Jfcfct|ı lıı 1 V m\ ıı ^ Q«^M»J««»A T ıjı fl f V f ^ ^ 42541 1» risse senaten istarcui MBraan KrymsBef öorsası laMS ronouıua^ m w » n y»« m 2- MAU DURUH k.E İLGIÜ BM.GHER aMaafctır a>)a MrUen başvuru sarç sûres <?nde \sutul U K * J Kıyımt* BommH <(t»m ırapmafa y«M bartutar wı* ma L— âWfatkr«â(«aT a. OrtMkguı ton Oç yı»* Bllançotan •• 31.03.1*9* «• 31 03-2000 ttrtMI rmap durumun» göra |UK n p n « : AKTtF (IÜLYON TL) 1- DONEN VARLIKLAR A. Hazır De$erter B. Menkul Kıymetler C. Kısa Vadeli Ticari Alacaklar (Net) 1 Alıcılar ve Alac Senl 2- Vertten Dep ve Tem 3- Diğer Tican Alacaklar O. Diğer Kısa VO. Alacaklar (Net) E. Stoklar 1- llk Madde ve Malzeme 2- Yarı ve A/a Mamutier 3- Mamuller (Emtıa) 4- Diğer Stoklar 5- Verıten Sıpanş Avansları F. Diğer Donen Varlıklar II- DURAN VARLIKLAR A. Uzun Vaoeli Ticari Alacaklar (Net) B. Diğer Uzun Vadeli Alacaklar (Net) C. Finansal Duran Vartıklar (Net) D. Maddi Duran Varlıklar 1- Maddı Duran Vartıklar (Brüi) 2- Bırıkmış Amorlısman (-) 3- Yapılmakta Olan Yatırımlar 4- Venten Sipanş Avanslan E. Maddl Olmayan Duran Varl. (Net) F. Diğer Duran Varlıklar TOPLAM PASİF (MtLYON TL) 1- KISA VADELİ BORÇLAR A. Finansal Borçlar 1- Banka KrecMerı 2- Kre<* An Taksıt - Faız 3- Tahvıl An Taksıt - Faız 4- Çıkanlmış Bon. ve Sen. 5- Dtğer Finansal Borçlar B. Ticari Borçlar (Net) C Diğer Kısa Vadeli Borçlar D. Alman Siparis Avansları E. Borç ve Gider Karşılıkları H- UZUN VADEU BORÇLAR A. Finansal Borçlar 1 - Banka Kredilen 2- Tahvılter 3- Diğer Menkul Kıymetler 4- Diğer Finansal Borçlar B. Uzun Vadeli Ticari Borçlar C. Diğer Uzun Vaoeli Borçlar D. Alınan Sipariş Avansları E. Borç ve Gider Karsıltldan 1 - Kıdem Tazmınatı Karşılığı 2- Dığer Borç ve Gır. karş. IH- ÖZSERMAYE A. Çıkanlmış Sermaye B. Emisyon Primi C. Yeniden Değerleme Değ. ArL 1 - Duran Varlıklar Değer Artışı 2- iştıraklerde Değer Arttşı D. Yedekler 1 • Yasal Yedekler 2- Oiağanûstû Yedekler 3- Diğer Yedekler E. Net Donem Karı (Zaran) F. Geçmiş Yıltar Zaran (-) TOPLAM 31.12.1997 206.117 24.424 3.495 66437 88276 361 0 0 27.646 18.360 0 4865 3.953 668 61.715 1.209.948 46 0 1.000 1.199.793 1 770.689 -629.813 48.187 10 750 3.061 6.048 1.416.065 31.12.1997 175.865 0 0 43.682 55.784 0 76.199 69.560 0 89.580 89.580 1.150.620 351.000 1.261 811.799 811 799 0 5.857 4.897 912 48 -19297 0 1416.065 31.12.1996 562.948 7.264 0 202.519 202 096 423 0 , , 24349»' * 42^93 26.007 0 9.647 5030 1.909 66.693 2.206.019 110 0 1.OO0 2.180.026 3 063.909 •993 661 102 704 7.074 2U19 4.664 2.770367 31.12.1996 226^206 101.905 88.500 13.405 44.547 48.315 0 33.439 538.427 374460 374.660 163.747 163 747 2.023414 351.000 1.261 1.673.851 1 673.851 0 5457 4.897 912 48 -8.155 -19.460 2.770.967 31.12.1999 1.119329 14236 0 431.525 430 069 1456 0 '" '564.395 54.389 28 736 0 11 196 9906 4 551 34.764 3.312.063 314 0 50.732 3256236 4.671.557 -1495 069 54 059 27.691 2.779 0 4.431.392 31.12.1999 1.013.706 779.162 778 512 650 64.579 99.618 0 50349 357.049 123475 123475 233.074 233.074 3.060.635 351.000 1261 2.707439 2.707.939 0 5457 4.897 912 48 22213 -27435 4.431.392 31.03.1999 606.772 26.730 0 231.169 230254 915 193.728 56402 31200 10.325 5.184 11.893 96443 2.422.730 110 0 1.000 2399257 3.376.339 -1.096.323 108.629 10.612 22363 0 3.031402 31.03.1999 631.459 614.446 614.446 0 113376 64.006 0 39429 202.713 0 202.713 202 713 1497430 351400 1261 1.667.760 1467 760 0 5457 4.897 912 48 -200.913 -27.635 3.031402 31.032000 1.120430 21.662 0 392489 390.683 2.006 544.835 73.873 34.807 0 16 073 14 893 8.100 86.971 3.645467 315 0 50.732 3.783.490 5 230 809 •1 650232 150 957 51.956 11.030 0 4.965497 31.032000 1272476 930463 925.000 5.463 216220 48.812 0 77.181 42043S 164.416 164.416 256219 256.219 3272264 351.000 1261 3.150476 3150.576 0 5457 4 897 912 48 -230465 •5.423 4.965497 b. Ortttdtğın son Oç yillıt grtr laMolan II* 31.03.1999 ve 31.03.2000 tarttıH rmap durumu GELİR TABLOSU (MNyon TL) A. Brüt Satıslar 1- Yurtıçı 2- Yurtdışı 3- Dığer B. Satıstaroan lndiri«nler C. Net Satıslar D. Satısların Malryeti (-) Brüt Satıs Kan (Zaran) E. Faaliyet Giderteri (-) 1 - A/aştırma ve Gelişlırme Gıd 2- Pazarlama Satış ve Dağ Gıder 3- Genel Yönetım Gıderlen Esas Faaliyet Kan (Zaran) F. Diğer Faaliyet Gelir ve Kartar (+) 1-Tşıirak - Bağlı Orl Tem. Gelm 2- Faız ve Dığer Temettü Gelirı 3- Dığer Gelir ve Kartar G. Diğer Faaliyet Gel. ve Kartar (-) H. Finansman Giderleri (-) 1 - Kısa Vadelt Borçlanma Gider 2- Uzun Vadeli Borçlanma Gıder Faaliyet Karı (Zararı) 1. Olağanüstû Gel. ve Karlar (+) J. Olağanüstû Gid. ve Zarar (-) Dönem Kan (Zararı) K.Öd. Vergi ve Diğer Yasal Yük. Net Dönem Karı (Zaran) 31.12.1997 1.102.068 818 698 283.370 0 -65.039 1.017.029 -687.564 329.465 •309.762 0 -35 668 •274.094 19.703 116.116 40 20.900 95176 -59.735 -25.342 •25 342 0 50.742 17.126 -10.966 56.902 -76.199 -19.297 31.12.1998 1.537.069 1 108 093 426 996 0 -55.190 1.481.899 -1.043.617 438.282 -460.669 -59.340 -»21 349 -42.407 144.115 0 45.079 99 036 -27.067 -37.466 -8 886 -28.580 37.155 12-011 -27.779 21.387 -29542 -8.155 31.12.1999 1.971.074 1.645.652 272.065 53.357 -110369 1460.685 -1.411.186 449.499 -623J54 0 •35.321 -588.033 -173.855 242424 0 113.154 129.670 -33.634 -140.609 -119805 -20.804 -105274 189.483 -11446 72562 -50349 22213 31.03.1999 191.403 177.902 13.501 -13411 178.092 -231375 -53263 -151403 -5.862 -145.741 -204.686 46.190 0 335 45.855 -3.671 -37400 -2.223 -35 077 -199467 143 -1468 -200.913 0 -200413 31.03.2000 240.359 228 503 11 856 -14499 225.760 -266439 -40479 -176.785 •6.210 -170 575 -217464 26.458 0 148 26.310 -7.144 -32429 •32.529 0 -230479 0 -106 -230485 0 -230.965 Petrol-İş İCSAŞ ve TUGSAS'm satışma karsı cıktı "Tanma karşı bilinçli saldırı baslabldı9 Ekonomi Servisi - Petrol- Iş hükümetin gübre fabrikalannı özelleştirme programı içerisine alarak tanm kesimine yönelik bilinçli bir saldın başlattığını öne sürdü. Özelleştırilecek KlT'lerle ilgili çalışmalan ile bilınen Petrol-lş'in "Gübre sektöründe ve tanmda özeDeştirmeye hsfyu-" adlı raporunda bu alandaki satışlann arka yûzü anlatılarak "Başlangıçta yalnrzca zarar eden KÎT'lerie sınırt gibi sunulan özeüeştirme, nûfusun en bü>ük kısmının yaşadığı tanm kesimine yöneüniştir" denildi. İGSAŞ ve TÜGSAŞ ile ilgili raporda her iki kurumun da ağır borç yükü altına sokulduğu, üretim kapasıtesının daraltıldığı ve yatınmlannın ertelendiğine dikkat çekilerek tf Buna karşuı her ild kuruluş da sektörde fıyalian dit/cnleyici bir işleve hâlâ sahiptirler. Bu iki kurumun varüğL tanm üreticisinin, özel sermayenin aşm kâr hırsma mahkûm edihnesini engeOemektedir" ifadesi kullanıldı. Raporda gübre sektöriine yönelen özelleştirmeyle tanm sektöründe yeniden yapılanma adı altuıdaki çökertme girişiminin devam ettiği dile getinlerek şu noktalara dikkat çekildi: "Tanmda sennaye smrfinın çıkarianna uygun poütikalaria, hfaalatm cazip hale getirilmesi amaçlanmıştır. Tanm Hfaalaüıun sûnnesine yönelik gûçlü bir lobi vardır. Üretim odakta politikalar betirlenmezse yakm gelecekte tanm itfaatab, tanm ihracat gethierini aşacaknr." Tanm kesimi için gübrenin hayati bir önem taşıdığına işaret edilen raporda, TÜGSAŞ, IGDAŞ ve TZDK'nin TÜSTAŞ ve SEKA'da imzalar atılacak ANKARA(ANKA) - Tûrkiye Sınai Tesisler AŞ'de (TÜSTAŞ) bu- lunan 63.87 oranında- ki kamu hissesi ile SE- KA'ya ait Bolu Işlet- mesi'nin satışma iliş- kin sözleşmenin imza- lanması için çalışmalar başladı. Özelleştirme Idaresi Başkanlıgı'ndan (ÖlB) yapılan yazılı açıklamada, 460 bin do- lara Ekber Topal'a sa- tılan TÜSTAŞ'ın yüz- de 63.87 orarundakı ka- mu hissesinin satışı ile 4 milyon 900 bin dola- ra GENTAŞ-/ Yaşar Çelik ortak girişim gru- buna satılan SEKA'ya ait Bolu tşletmesi'nin sattşına ilişkin sözleş- melerin imzalanması için girişimlerin başla- tıldığı büdirildi. özel- leştirme Yüksek Kuru- lu(ÖYK), TÜSTAŞ'ın saüşını 18 Temmuz'da, SEKA Bolu işletme- si'nin satışını da 20 Temmuz'da onaylan- mıştı. özelleştirilmesiyle tanma destek sunan KİT kanalannın yok edilmesinın planlandığı ifade edildi. "TÜGSAŞ ve IGSAŞ'ın özefleştirümesine karşı yüksehtiğimiz mücadele aynı zamanda yaünmlann yapıbnası üretimin önflndeki engeDerin kakiınlmasına yönelik bir mücadekdir" denilen Petrol-lş'in raporunda, hükümetin özelleştirmeden vazgeçerek emekten yana bir çözüm üretmesi istendi. Tanmı yok etme planı Petrol-Iş'e göre hükümetin tanmı yok etme planı şöyle: # Tanm birtöderinin özeUeştirilmesi, # Şeker ve tütünde kamu tekeline son verilmesi, # Destekkme ahmlanna son verilmesi, # Ormanlann özel işletmelere açılması, # Sulama hizmederinin özeUeştirilmesi, # Tanmsal KlT'lerin işlevsiz hale getirilmesi, # Tanmla DgOi KTT'krin satılması, # Tanm kredilerinin sınırlanması, faizlerin yükseltilmesi. Giyim Sanayicileri dünyaya açılmaya hazır Tekstil bakanlığı istiyorlar Ekonomi Servisi - Türkiye Giyim Sanayi- cileri Derneği (TGSD)- Başkanı Dr. Güngör Kes- çi, Türkiye giyim sanayi- inin dünya pazarlarına açılmaya hazır olduğunu belirterek 'Tekstil Hazır Giyim Bakanlığı' kurul- masmı ıstedi. TGSD tarafından dü- zenlenen değerlendirme toplantısına, TGSD Yöne- tim Kurulu Başkan Yar- dımcılan Umut Toran ve Halfl Sezer ile Yönetım Kurulu üyeleri Lebib Mı- sırh ve ErolSerdar da ka- tıldı. 2000 yıhnm ilk 6 ayında giyim ihracarının yüzde 3.3 artarak 3.78 milyar dolara ulaştığını bildiren Başkan Kesçi, kö- tü ilan edilen geçen yılın ardmdan, bu yıl Ingilte- re'ye yapılan ihracatın yüzde 33 arttığmı, bu ar- tışm ABD'de yüzde 28 ve Rusya'da ise yüzde 20 ol- duğunu söyledi. Kesçi, ih- racattaki ve istihdam ala- nındakı payı nedeniyle bu sektörün bir bakanlığa ih- tiyaç duyduğunu belirtti. Pamuk fiyatlanndaki dalgalanmanın giyim sa- nayiını doğrudan etkiledi- ğini, bu durumun da dış pazarda Türkiye'yi istik- rarsız bir ülke durumuna düşürdüğunü belirten Kes- çi, "Hûkümetpamukûze- rinde oynanan oyunlara göz yıunmuştur" sözle- riyle hükümeti eleştirdi. Kesçi, oluşturulacak bir 'Pamuk Fonu' ile pamuk stratejisinin desteklene- bileceğini ifade etti. Kes- çi, SSK ve vergi primle- rinin de işverene ağır gel- diğini savunarak "SSK açığının bir avuç sanayici ve işadamı taranndan ka- paabnasınıbeklemekhak- su bir talep ohır n dedi. Halil Sezer de hedef pa- zar ABD'de toplam hazır giyim ithalatının 50 mil- yar dolar olduğuna işaret ederek, bu ülke ile ser- best ticaret anlaşması ya- pılması gerekliliğini vur- guladı. Aynca Türkiye'nin büyük pazarlarda yer ala- bilmesi için zincir mağa- zalar kurulması ve 'RJsk Sermay«siFonu' oluşturul- masının doğru olacagı be- lirtildi. ÇİFTÇİ DOSTU SADULLAH USUMİ Tiirkiye'ye Zehir Satar Ghi Sigara Saöyorlar Türkiye'de yabancı sigara şirketlerini hâlâ savu- nanlara şaşmamak mümkün değil. Amerikalı, Ingiliz ve Kanadalı hukukçular ve tıp adamlan bile, Türk halkının yabancı sigaralardan zehirienmesinetepkigösteriyor... Ama, Türkiye'de bir avuç cesur insanımızın dışında tam bir sessiz- lik var. Hükümet suskun. Parlamenterlerimizden sadece biri konuşuyor. O da sadece konuşmakla yetiniyor. Milletvekilliği- nin yetkilerini kullanmaktan kaçınıyor. Yabancı sigara şirketlerinin Türkiye'de üretim yapmasına imkân verenler veya sessiz kalanlar, bazı Amerikalı ve Ingilizlerin resmi toplantılarda Türk halkı için yaptıklan konuşmalan ibretle oku- sunlar... AmerHon sigara şirketleri, Amerika'dayapten 'Ulu- sal Kardiyoloji" kongresinde son derece sert eleş- tirilere hedef oldular. Birçok delege, sigara şirket- lerini para için insanları zehirlemekle suçladı... Aynı toplantıda konuşan dünyaca ünlü Prof. Eu- gene Banauard, sigara şirketlerinin asıl amacının dış pazarlara yayılmak olduğunu belirterek şöyle dedi: "Amerikalılarsigarayı bırakıyor. Ama, üretmeye ve satmaya devam ediyorlar. Türkiye'ye zehir sa- tar gibi sigara satıyoriar. Bu bir insanlık suçudur ve utanç vehcidir." Bu sözleri söyleyen bir Amerikalıdır. Istanbul'da yapılan "Ulusal Sigara Sağlığı" kong- resinde konuşan "Dünya Sigara ile SavaşanlarOr- gütü"nün başkanı Davit Simpson da Türk dele- gasyonunu şu sözlerie uyardr. "Biliniz ki Amerika'da ve Ingiltere'de sigara sa- tışlan azalıyorsa, Türkiye'de içenlerin sayısı mut- lakaartacaktır..." Bu sözleri söyleyen de bir Ingiliz vatandaşıdır. • • • Nitekim, Amerika'da sigara üretimi ve tüketimi ile ihracat rakamlan, Simpson ve Banauard'ın id- dialannı doğruluyor. Amerika'da 1976 ile 1980 yıllan arasında sigara tüketimi 620 milyar adetti. 1995 yılında bu rakam 487 milyara düştü. 15 yıl içinde tüketim tam 133 milyar adet azaldı. Buna karşılık, 1985 yılında 418 milyar adet olan üretim, 1995 yılında 745 milyara yükseldi. Böylece Amerika'da sigara içenlerin sayısı sü- ratle azalırken, üretim 327 milyar adet artmış oldu. İhracat daha da çarpıcı bir örnek. Geçmiş yıllar- da Amerika'nın ihracatı 17 milyar adet iken, 1995 yılında bu rakam 15 kat artarak 240 milyara çıktı. • • • Amerikan halkı artık sigaradan nefret ediyor. Hat- ta, içenlerden de... Toplu yerierde, bkantalarda, ka- feteryalarda, her türlü ulaşım araçlannda sigara iç- mek kesinlikle yasak... Aynca, geçen yazımızda da belirttiğimiz gibi, mahkemeler sigara üreten şirketlere göz açtırmı- yor. Miami mahkeme jürisi geçen hafta içinde al- dığı bir kararia, 5 büyük sigara şirketını, sağlığı bo- zulan 500 bin kişiye tam 91 katrilyon lira tazminat ödemeye mahkûm etti. Halkın nefFeti, yasaklar ve ağır para cezaJan, Amerika'da sigara şirketlerinin işini bitirdi. Eğer dış pazartar bulamazlarsa şirketlerin hemen hepsi ba- tacak... Şimdi Amerikan şirketlerinin amacı, fazladan urettiklen sigaralan bazı gelışmemiş ülkelerle bir- likte Türkiye'de tüketmek... Ne yazık ki bu konuda başanlı olmadıklannı söy- teyemeyiz. 1980 yılına kadar Amerikan şirketleri- nin saldınsına direnen Türkiye, 12 Eylül darbesin- den sonra, yabancı tütün ve sigaralara kapılannı ardına kadar açıverdi... Turgut Özal'ın sayesinde açılan kapıdan içeri gi- ren yabancı şirketter, önce tütün piyasalanmızın ta- mamını, ardmdan da sigara pazanmızın yansını ete geçirdiler. Pazar payımız giderek küçülüyor. • • • Eğer, ciddi önlemler alamazsak kısa süre içinde milyonlarca tütün üreticimiz, sigara sanayiinde ça- lışan on binlerce işçi ve memurumuz, kendi ülke- lerinde Amerikalılann, Ingilizlerin, Fransızlann kö- lesi haline gelecek. Aynca, Türk halkından esirge- nen katrilyonlarca liramız yabancı ülkelerin kasa- lanna akacak... Böytesine bir felaketi öntemenin iki yolu var. Te- kel'i parçalayarak özelleştirmek yerine güçlendir- mek... IkVıcisi ise Amenka'da olduğu gibi, sigara- dan sağlığını kaybedenlere ve ölenlerin ailelerine tazminat alma hakkını sağlayacak yasal değişik- likleri vakit geçinmeden yapmak... Ancak, bu konuda pek fazla iyimser olmamız mümkün değil. Zira, kaç kez çeşitli yönleri ile yaz- dığımız bu gerçekleri bilmeyen kalmadığı halde, hü- kümet önceki gün yaptığı toplantıda Tekel'i parça- layacak ilk adımı attı. Tekel'in en büyük gelir kaynağı olan rakı ve si- gara fabrikalannın öncelikle özelleştirilmesine ka- rarverdi. Rakı ve sigara fabrikalan satıldığı anda Tekel'in işi bitecek... Tekel'in işi bitince de katrilyonlarca li- ralık tütün ve sigara pazartanmız tamamen yaban- cı şirketlerin eline kalacak... NÜEKYADEVLgr BAŞKANI G-8'LERİ ELEŞTtRDt 'Sempatitoplanuikyerimişyapin' Ekonomi Servisi- Nı- jerya Devlet Başkanı CMusegun Obasanjo, G- 8 zirvesinde yoksul ül- kelerin borçlannın erte- lenmesi konusunda hiç- bir somut adım atüma- masmı eleştirdi. Oba- sanjo, sağlıkh bir kal- kınma gerçekleşebilme- si içinyoksulluğun önü- ne geçilmesi gerektiği- ne işaret ederek "Zengm- lerKulübüG-8'lerinli- derieri düzenledikleri topianmaıia dünya ka- muo\ unda sempati ka- zamnaya çabşn'oriar, an- cak zirvede yoksulluğa karşı hicbir eytem planı ortaya koyanudılar'' di- ye konuştu. Türkiye ve Nijerya arasındaki ekonomik ılişkilerin geliştirilmesi için dün Dış Ekonomik Üişkiler Kurulu (DEtK) toplantısında konuşan Obasanjo, "Yoksul ül- keterbugûn kaybetsede başanya olaşmak için mücadeiemiz sfirecek" dedi. Nijerya'nın büyük ekonomikpotansiyel ta- şıdığını belirten Oba- sanjo, iki ülke arasında- ki ilişküerin sadece hü- kümetlerle suurlı olma- ması gerektiğini söyle- di. Obasanjo, "Nijer- ya'da yatınm yapmak isteyen Türkkr var. Biz de hükümetler olarak hukuki düzenlemeler gerçddeştirâacn dıye ko- nuştu.