Katalog

ÇAĞDAŞYAYINLARI ve CUMHURİYET KİTAPLARINDA %50'VEVARAN İNDİRİM e-posta adresimiz:cttöixir.com.tr Çağ Pazartama A.Ş. Türkocağı Cad No:39/41 (34334)CağaloğWstanbui Tel: (212)514 01 96 Cumhuriye77. YIL SAYI: 27291 / 250.000 TL (KDViçinde) KURUCUSU: YUNUS NAPİ (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) Cumhuriyef INTERNET'TJE www.cumhuriyet.com.tr www.cumhuriyet.com 26 HAZİRAN 2000 PAZARTESt Türkiye, 1950'den bu yana uygulanan politikalar nedeniyle borcunu borçla öder düruma geldi EhşborçSÜreklI arttl 1950'de çıkanlan yasayla Maliye Bakanlıgı'na 300 rnilyon liraya kadar yabancı sermaye yatınmJan garanti edebilme yetkisi tanındı. 1954'te Yabancı Sermaye Kanunu çıkanldı, ancak beklenen yabancı sermaye geJmedi. Türkiye, Temmuz 1958'de moratoryum ilan etti. Böylece 1950'de 277 milyon dolar olan dış borç, 1960 sonunda yüzde 410 artarak 1 milyar 139 milyon dolara yükseldi. 1999 sonunda ise dış borç stoku 111 milyar 215 milyon dolara ulaştı. BANUSALMAN ANKARA -Türkiye Cumhuri- yeti, Osmanlı Düyunu Umumi- yesi'nden devtrle başlayan dış borçlanmada 1950'den itibaren uygulanan politikalarla çıkmaza girdi. 2. Dünya Savaşı sırasında biriken altın ve döviz stoklan hız- la eritilirken Türkiye, borçlannı ödemek için borçlanmak zorun- da olan bir üjke konumuna geldi. Hazine'nin yayımladıgı "Dün- den Bugüııe Dış Borçlarunız" araştırması, Türkiye'nin dış borçlanma tarihine ışık tutuyor. - Türkiye Cumhuriyeti, 22 Ni- san 1933 tarihinde imzalanan an- laşma ile Osmanlı Düyunu Umu- miyesi adına o zamanki pariteye göre 65 milyon doiar borç devral- dı. Kapitülasyonlardan kurtulmak için yabancı yatınmcılara ödenen tazminatlann bir kısmı borçlan- ma yoluyla saglandı. 1928-1933 yıllan arasındaki ulusallaştırma- lar sonucunda dış borçlar toplamı 1933 yılı sonunda o dönemin pa- rasıyla 84 milyon liraya yükseldi. "Türk borcu" admı taşıyan tah- villerle bu borçlann büyük kısmı 1948 yılına kadar ödenirken 16 yıl süren ulusallaştırmalar sonun- da Türkiye, yabancı şirketlere 236.5 •fflfilyon Isviçre Frangı, 204.5 milyon Fransız Frangı, 34.8 milyon tngiliz Sterlini ve 10.7 milyon Türk Lirası ödeme yap- mak zorunda kaJdı. - 1934 yılında 8 milyon dolar, 1938 yılında da 16 milyon ster- lin uzun vadeli borçlanmaya git- mArkasıSa.8,SHJ'de Prof Dr. Lök <7y den 70'e herkese işkence' # 26 Haziran, BM tarafmdan 1997 yıhndan bu yana Işkenceye Karşı Mücadele ve İşkence Görenlerle Dayanışma Günü olarak kabul ediliyor. # Türkiye Insan Haklan Vakfi (TIHV) Izmir Temsilcisi Prof. Dr. Veli Lök, işkencecilerin cezasız kalmasının, "İşkencecilerin kendi başına hareket etmediklerini, aynı merkezlerde eğitildiklerini, ceza muafiyetı konusunda güvence aldıklannı ve korunduklannı" gösterdiğini söyledi. • 7. Sayfada \ .. işkence davası Hyaşında karakol dayağı # H. 1. O. 12 yaşındayken çalıştığı işyeri sahibinin bankaya yatırması için verdiği parayı kaybedince Çınarlı Karakolu'nda gözaltına alınmıştı. # O.'nun avukatlannm şikâyeti üzerine, komiser Irfan Demirel ile polis memuru Mustafa Yılmaz hakkında, gözaltında işkence yapmaktan Izmir 2. Agır Ceza Mahkemesinde dava açıldı. Mahkeme, sanıklara 10'ar ay hapis ve 2'şeray 15'ergün memuriyetten men cezası verdi. Okkalı ailesinin Içişleri Bakanlığı aleyhine açtıgj 3 milyar lirahk manevi tazminat davası ise "zamanaşımı" gerekçesiyle reddedildi. • 7. Sayfada CHP lideri Öymen 'Birbirlerini akhyorlar' 0 Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Altan Öymen. hükümet ortaklannın, günlerini liderlerini aklamak ve paklamakla geçirdiğini söyledi. Öymen, "Sonuçta aarmak hesaplanyia Meclis comisyonlannda )irbirlerine karşı utumlannı gösteriyorlar. En onunda da TBMJVTde lirbirlerini aklıyorlar" dij onuştu. > CHP Edirne, Kırklareli e Tekirdağ il ve ilçe aşkanlannın katıiımıyla Hey! Ankara, Trakya'da urum Kapkara" başhklı rrakya tanm üreticisinin ırumunu anlatan" bir ldiri yayımladı. 5. Sayfada DA-C LİDERİ yCKINDA 'ÎNTİHAR RİŞÎMÎ' İDDİASI 3. Sryfada Dışişleri Bakanı Ismail Cem, Avrupa Birliği'nin kurallanna uyulması gerektiğini söyledi lurkiyeTürkiye belirleyld Olacak' 21. yüzyılda Türkiye'nin AB'ye gireceğini belirten Ismail Cem, "Türkiye Avrasya cografyasında da merkezi, belirleyici konumda olacaktır. Bu hedefler birbirini güçlendirmektedir" dedi. Dışişleri Bakanı Cem, "Doğu ve Batı arasında köprü oluşumuz, ürettiğirhizin Doğu ve Batı'ya sunulması, hem Doğu'yu hem de Batı'yı anlamamız açısmdan büyük şans" diye konuşru. 'EkSİklfkler tamamlanmalf Türkiye'nin ekonomik gelişmesinde ve müesseseleşmesinde geciktiğini belirten îsmail Cem, bunlann bir an önce tamamlanmasında büyük çıkanmız olduğunu belirtti. Anayasa değişikJiği ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinden dolayı zaman kaybına uğradıklannı söyleyen Cem, "Eğer bu istekleri gerçekleştiremezseJ^AB'ye girişimizi geciktiririz" dedi. • & Sayfada '4 İLK'E tMZA Ulusal alkış İlk 8 takımdan blrl uiusai Futbol Takımımız, 11. Avrupa Futbol Şampiyonası'na çeyrek fınalde veda etmesine karşın organizasyonda ilk 8'e girerek büyük bir başanya imza attı. Üst üste katıldığı 2. Avrupa Şampiyonası finallerinde, ulusal ekip, Almanya, Ingiltere, Danimarka gibi ekol ülkeleri de geride bıraktı. İlk yengl Ulusal Futbol Takımı, Avrupa Şampiyonası finallerindeki ilk golünü, bu organizasyonda 2-1 yenildiğimiz Italya'ya Okan Buruk'la atarken ilk puanını da Isveç'le 0-0 berabere kalarak aldı. Ulusal ekibin en önemli başansı ise finallerdeki ilk yengisini Belçika önünde ahp son 8 arasına kalması. '$anssız yenflgf' uiusai ekibin 'EURO-2000'deki" son ilki ise çeyrek finale kalması oldu. Ne var ki Portekiz önündeki 2-0'lıkşanssız yenilgi, Türkiye'nin yarı fmal, belki de fînal düşünü kâbusa çevirdi. Yine de "4 ilk"e adını yazdıran Denizli ve ögrencileri, "görevlerini yerine getirdikleri için" duyarh sporseverler tarafindan alkışlandı. Yenilgi maçtan önce geldi 11. Avrupa Futbol Şampiyonası'na çeyrek fînalde veda eden Ulusal Futbol Takunımızda, son 1 hafta içinde yaşanan gerginliklerin 2-0'hk Portekiz yenilgisine neden olduğu ve Ay-Yıldızlı ekibin 'iç' huzursuzluklar sonucu yan finali kaçırdığı iddia edildi. MSpor'da RTÜK'ün yeni başkanı Nuri Kayış 4 Medyada tekelleşme çok sakıncah9 • RTÜK'ün yeni başkanı Sedat Nuri Kayış, medyada tekeUeşmenin sakıncalanna değindi. Kayış, tekelleşme ile birlikte medya kuruluşlannm yürütme üzerinde baskı oluşturduğunu, böylece istedigi kararlan aldırtabildiğini vurguladı. Kayış, tekeUeşmenin ikinci büyük sakıncasının ise halkın haber alma ve bilgi edinme özgürlügünü kısıtlaması olduğunu belirtti. • 3. Sayfada Birleşmiş Milletler Eşit kalkınma için zirve # Dünyada sosyal dengesizliğin giderek artması Birleşmiş Milletler'in 2. Sosyal Zir- ve" dûzenlemesine neden oldu. Cenevre'de düzenlenen ikinci zirvenin, Kopenhag'da konulan ortâk hedeflere ulaşılamaması nedeniyle gerçekleştirildiği belirtildi. EMİNEKARAKrrAPOĞaLU CENEVRE - Dünya nüfiısu- nun çoğunlugunun hızla fakirlik uçurumuna sürüklenmesi, sos- yal dengesizliğin artması ve ül- keler arasındaki refah farkının açılması, Birleşmiş Milletler'in "2. SosyalZirve"yi düzenlemesi- ni beraberinde getirdi. BM Genel Kurulu Özel Oturumu, 1.2 mil- yarinsanın günde 1 dolann altın- da bir harcamayla mutlak fakir- • Arkası Sa. 8, Sü. 8 'de AB kriterleri 'Sorunhukuk kültüründeki farklılık' # Istanburda düzenlenen "Kopenhag Kriterleri Sempozyumu "nda konuşan Orleans ve Galatasaray Üniversiteleri Öğretim Üyesi Prof. Lîr. Alain Bockel "Türkiyb, Avrupa'ya kabul edildi bile. Ancak Türkiye'nin bir hukuk devrimi yapması gerekiyor" dedi. .,,-. • 7. Sayfada SAÎD-İ NÜRSİ'DEN B ü G Ü N E Bilinmeyen İSLAM 12 Eylül darbesi ve darbeciler-cemaatler ittifakı oluşuyor... Türkiye, 12 Eylül 1980 sabahı darbeyle uyandı. Darbeciler, okullarda dini eğitimi zorunlu hale getirdiler. Buna karşı felsefe dersleri zorunJu ders olmaktan çıkanlıp seçmeli hale getirildi. Kenan Evren, yaptığı konuşmalarda "hakiki din temiz dindir, irtica değildir" anlayışıyla ılımJı Islamj topluma panzehir olarak takdim edıyordu. Evren'in bu turumu, dini cemaat ve tarikatlan rahatlattı. " "• y flfeLv_^ 1 2 Eylül darbecileri, özellikle anayasa oylamasına taban bulmak amacıyla Islamcı çevrelere hoşgörülü davTandılar. Hatta kimi cemaatlerle de direkt ilişkiye geçtiler. Darbeciler, cemaatlerden anayasa oylaması referandumunda evet oyu kullanmalannı istedi. Bunun karşıhğmda cemaatlerin çahşmalanna, yurt ve Kuran kursu açmalanna izin verilecekti. Oral Çalışlar, Tolga Çelik, Ergun Gümrah araştırdı... 6. Sayfada C U M H U R I Y E T ' İ N K Ü L T Ü R H l Z M E T İ ANATOLE FRANCE PENGUENLER ADASI -I- Çeviren : Bekir Karaoğlu • Fransa'nın, Voltaire'i anımsatan bir anlatım biçimi ve gülmece duygusuyla yazılmış öyküsü... Anatole France'ın en güzel yapıtlarından... GUNDEM MUSTAFA BALBAY Yarın Cumhuriyef 'le birlikte... Nuriş: 4 - Çakıcı: 1 Mafya örgütlenmesi konusunda Avrupa'da değil çeyrek final, yan finali bile rahat geçeriz. Araştırma- lar, uyuşturucudan silah kaçakçılığına uzrnanlık dal- lanna göre, Rus, Türk ve Italyan mafyasının genel ola- rak ilk üçün içinde olduğunu ortaya koyuyor. Rusya'nın batısında, bağımsızlığını 9O'lı yıllarda i- lan etmiş cumhuriyetlerinden birinde iş yapan Türk gi- M Arkast S<L 8, Sü. 8'de