Katalog

i MW S 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi® cumhuriyet.com.tr 13 [üysiBtavuga ABÖ'fentepki • NEWYORK(AA)- Amerikan Birleşik Tavukçubk Kuruluşu, tûysüz tavuk üretme fîkrine kiişı çıktı. Israilli bır araştınnacı tarafindan ortaya an_an fikrin tavuklara büyük ıstırap verecekbir tekııik içerdiğint dikkat çeken kuruluş, fikrin ahlaka aykın oldağu gibi uygulanırasının da olanaksız olduğunu belirtti ve reddedılmesı gerektiğıni savundu. Tarîşbank için çakşma sürüyor • tZMÎR(AA)-Tanş Genel Müdürü Ayhan Özer, Tarişbank'ın Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu'na (TMSF) yeniden devriyle ılgili olarak "Biz tüm ortaklanmız adına elimizden gelen bütün hukukı yollar tükeninceye kadar, çahşmalanmıza sürdüreceğiz" dedi. TÜShDraporu: Tatepdaralch Ekonomi Servisi - Türkıye Sanayicı ve îşadairüan Deraeği (TÜSÎAD) tarafindan yılda ikı kez yayımlanan Sektörel rapor, gıdadan hazır giyime, kâğıttan çimentoya 24 sektörün geçen yıl içinde bulunduğu durumu, sorun ve çözûm önerileriyle ortaya koyuyor.Rapor, Türkiye'dekı sektörlerin durumlannın analizi arnacıyla Meslek Örgütleriyle Üişkiler Komisyonu ve tlgili Sektörel Dernekler Platformu'nun katkısıyla hazırlandı.Raporda, geçen yıl GSMH'de yûzde 9.4, GSYÎH'de de yüzde 7.4'lükbirdaralma yaşandığı hatırlatıldı. Sektörel Dernekkr Platformu üyelerinden ahnan bilgiler doğrultusunda ortak sorunlann altının çizildiği çalışmada, büyük talep daralmasına dikkat çekildi. Dışalım martta yukseldi • EkonomiServisi- Türkıye'nin bu yılın ilk üç ayındaki dış ticaret açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 44 azalarak 1 milyar 948 milyon dolara indi. DtE, mart ayı dış ticaret gelişmelerini açıkladı. Türkiye'nin mart ayı ihracatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8.6 artarken son 13 aydır azalan ithalat ise martta yeniden büyümeye başladı. Geçen yılın aynı ayına göre yüzde li.l artan ithalat 3 milyar 455 milyon dolar, aylık dış ticaret açığı ise yüzde 22.8 artarak 691 milyon dolar oldu. TOKfttenkredi imkâm • ANKARA(AA)-Toplu Konut îdaresi Başkardığı (TOKİ), daha önce kredi açılmış olup inşaatı halen devam eden projelerin tamamlanmasım sağlamak amacıyla kredi verecek. Kredi artışı yoluyla sağlanacak imkândan. daha önce ilgili tebhğlere göre kredi açılmış ve inşaat seviyesi en fazla yüzde 98 olan tüm projeler yararlanabüecek. Açılacak kredi mıktan ise her binm inşaat seviyesi için konut başına 150 milyon lira olarak belirlendi. Ford, 25 bin yan sanayicisi arasından Döktaş'a mükemmellik ödülü verdi KaliteyealtınödülDöktaş Dokıimuıktk huvci v 2001 GOLD WORLD EXCELLENCE AVVARi • Ford"un îngiltere, Almanya ve Fransa'daki fabrikalanna ürün satan Döktaş'm kazandığı ödül için "kalite, teslimatlann vaktinde yapılması ve fiyatlann rekabetçi olması şartlan" aranıyor. Ekonomi Servisi - Ford Motor Company, 25 bm civanndaki yan sanayicisi arasından seçtiği Dök- taş'ı "Dünya Mükemmellik Altın Ödülû" ile ödüllendirdı. Ford Mo- tor Company'nin dünya üzerinde- ki 15 üretimtesisine malzeme,par- ça ve hizmet veren 25 bin civann- daki yan sanayıcileri arasından se- çilerek buyılkiödüle layıkgörülen Döktaş, Ford"un tngiltere, Alman- ya ve Fransa'daki fabrikalanna çe- şitli motor, kamyonve mınibüs dö- küm ürünleri satıyor. Bursa Orhangazi ve Manısa'da bulunan tesislerinde 1400 çahşanı olan Döktaş'm kazandığı ödül için "kalite performansının yüksek ol- rnasuteslimaaannvaktinde%eprog- rama uygun yapüması, fiyaüann dünyafryaüanndan daharekabetçi olmasışartian" aranıyor. Bukriter- lere göreyapılan değerlendirmede, Döktaş'm Orhangazi ve Manısate- sislen, "Ford 2001 Yıh Dünya Mü- kemmeOikAttm ÖdüfiTnü kazan- dı. Döktaş'm bu ödül ile Ford'un 2001 yüı yan sanayıcileri içinde en iyi9 şirkettenbin olduğununbelge- lendiği büdirildi. Döktaş Genel Müdürü Yaylah Günay, bu ödülün 4yıldırverildiğinibeürtereködülün yülık cirosu 105 milyon dolar olan şirketleri ve Türkiye için gurur kay- nağı olduğunu söyledi. Koç Hol- ding, inşaatve maden gnıbu şirket- lerinden olan Döktaş'm üretimin yüzde 65'ini ihraç ettiğini belirten Günay, Avrupa Birhği ülkeleri ve ve Japonya'yayülık73 milyon Eu- ro'luk satış yaptığını kaydetti. Daha önce çeşitli ödüller aldık- lannı belirten Günay, "Bu çok da- ha büyük bir şey. Notlanmız çok yüksek. Bu Türkiye'nin de başa- nsT dedi. ÎŞÇİNİN EVBENÎNDEN ŞUKRANSONER İktidap Klasiği VERİMLİÜK ÖDÜLLERİVERlLDt Hedef insana yatırnn ANKARA(AA)-Mil- li Prodüktivite Merkezı (MPM) tarafindanbelır- lenen 2001 yılının ve- rimli işçi, işverenve işa- damlanna ödüllen, dü- zenlenentörenleverildı. MPMYönetimKuru- lu Başkanı Güngör Ye- ner, ödül töreninde Tür- kiye'nin kendı ınsan gü- cüyle kalkmdmlması gerektiğini ifade ederek merkezin bir ulusal ve- rimlilik harekeü başlat- tığını belirtti ve bunun toplumun tüm kesımle- rinde benimsenmesı du- rumunda çtğ gıbı büyü- yeceğini vurguladı. Yener, ödüllerin ama- cvnın, insanayapılanya- tınmıödüllendırmekol- duğunu kaydetti. Işçiierden tasarruf^ Yılın işçilennden Tuncay Yüdınm, Tofaş pres üretim merkezinde gehştırdiği yöntem ne- deniyle 840 saatlık bır verim artışı sağladı. Yıl- dınm yeni yöntemle toplam 119 bin "700 do- larlık bır tasarruf sağla- dı. 3. Hava îkmalBakım Merkezi'nde teknisyen olan Mehmet Yavuz ise Hava Kuvvetlen envan- terinde bulunan F-16 ve CN-235 kargo uçakla- ruıda kullanılan dost- düşman tanıma sistemi cıhazı tasarlayarakimal etti. Butasanrnla 10yıl- lık bir dönemde toplam 3 miryon 287 bin dolar- lık bır tasarruf sağlana- bilecek. Türkiye Kömür tşlet- melen Garp Linyıtlen tşletmesi'nde postabaşı olarak görev yapan Re- cep Sargın da geliştirdi- ğı yöntemle lavvar atık suyu içindebulunan200 mikron üzerindekı ko- mürlerin kazanılmasıru sağladı ve toplam 1 tril- yon 805 milyar civann- da gelır sağladı. Bilkont Dış Ticaret AŞ'de klima ustası ola- rak çalışan Ahmet Ur- gun ise buluşuyla kuru- luşuna yıllık 45 milyar liralık tasarruf getirdı. Türkiye Taşkömürü KurumuHazırlıkServis Bölümü'nde ışçi olan Birol Kıhç, kurum am- barlannda atıl durumda bulunan malzemeyı imalatta kullanılır hale getirerek 250 milyar lıra cıvanndatasarruf ımkâ- nı getirdi. Puıar Süt AŞ'de hiz- met veren Ergin Vatan- sever de kuruluşuna 16 bın 200 dolar kâr sağla- yacak sıstem gehştırdi. 9Ş IMFAıfeptin'e kredi musluraftinı açmak için yenikoşullar öne sârüyor. IMF'nin istediği olmadı BUENOSAİRES(AA) - Arjantuı'de hükü- met, malı suçlan düzenleyen "uudi yuacıhk yasasT nda IMF'nin istediği değişikliğıyap- tıramadı. Tartışmalı yasarun değiştirilmesı içinyapılan parlamento toplantısı öncesinde Devlet Başkanlığı sözcülüğün- den yapüan açıklamada, Başkan Eduardo Duhalde mn IMF'nin şart koştuğu yasal reformlann engellenmeye devam etmesı du- rumundagörevınden aynhnakta tereddüt etmeyeceğının büdinl- mesine rağmen yasa değişıkliği hükümetın ve IMF'nın değıl, muhalefetin istediği şekılde ol- du. Arjantin'de 1970 ve 19801i yıllardaki askeri yönetim sırasrnda çıkanlan mah yüacılıkyasasıbankacılann çahşmaöz- gürlüğünü sınırladığı gerekçesıyle IMF'nin • Arjantin Parlamentosu IMF'nin yardım karşıhğı istediği yasayı kabul etmedi. muhalefetiyle karşı karşıya bulunuyor. IMF, Arjantm'e kredimusluklannı yenidenaçmak için adı geçen yasa ile iflas yasasınm kaldı- nbnasmı ya da değiştirihnesini istiyor. Öteyandanekonomikkrizınyolaçüğı top- lumsal huzursuzluklara sahne olan Arjantin'de polis öldürme- nın cezası ağırlaştınldı. Kong- re'den geçen yeni yasayla polis öldürmek "özel suç" kapsamma alınarak cezası azami 25 yıldan ömür boyu hapse çıkanldı. Yasa önensini hazırlayanlar arasında bulunanPeronistSenatör Eduar- do Menem, ülkedeki kanşık or- ~~"~~"™" tamda polis öldürmeninrutınbir uygulama haüni aldığını belirterek polislerin korunması için polis öldürmenin cezasuun ağırlaştınhnasmm şart olduğunu söyledi. Uzun yülar gazetecilikyapan- lar için haber, yorum değerini yi- tirmış konutar vardır. Aslındaya- şamsa! önernde olabılirler. Ama sız uzun yıllar içinde benzeri ya- şanan olaylarda söyleyebilece- ğinizher şeyi, haber niteliği olan her boyutu işlemişsinızdir. Yeni olayın, yapılan haksızlıklann ha- ber, yorum değen yok gibi ge- lebilir. Oysa suçun, haksızlığın yinelenmesi niteliğinde de olsa, ortada yeni bir suç, hak gaspı, mağdurian, sonuç olarak da çok fazla haber, yorum değeri vardır. Suçun, hak, hukuk gaspının sürekli ışlenmesı durumlannda en korkulası boyut, toplumun tepki duyma, karşı çıkma, hak arama duygulannın dumura uğ- raması, aykınnın benimsenerek olağanmış gibi algılanması. Alı- şılmaması gerekenlere alışılma- sı. Bu yazıda değinmek ıstedi- ğım bır iktıdar klasiğınin ne ol- duğuna gelince: Perşembe günkü gazetemızin ekonomi sayfasma, nerede ise hatır, da- ha doğrusu dayanışma niteli- ğinde, ancak haber olarak gire- bilmişti. Tabii kı medyada yeri yoktu. Bu türden bir iktıdar uy- gulamasının gazete manşetlen- ne taşındığı, günlerce tartışıldı- ğı, çok cıddı ışçı, sendıkal pro- testo eylemlenne konu olduğu günler de vardı. Tabıi hukümetlerin 12 Eylül hukukunun kendilenne tanıdığı bir hakkı kötü niyetle, hak, hu- kuk gaspı niteliğinde kullan- maktan korktuklan yıllarda var- dı. Uluslararası Çalışmaörgütü başta, uluslararası ılgili tüm sen- dikal kuruluşlar ve bu ülkede ış- çi sendıkalanndan uzman hu- kukçularauzanan bır koro uzun yıllar, iktidariarın kotu niyetli kul- lanımına açık yasa düzenleme- sine karşı çıkmışlar, değışmesi için ciddi savaşım vermişlerdı. Hükümet sözculerınin eleştı- rilere, yasanın mutlaka değış- mesi uyanlanna karşı, "Zaten uygulanmıyor" savunması yap- tıkları dönemler de vardı. Son- ra, sendikalann güç kaybetme- si, sendıkal haklann değer ol- maktan çıkması surecinde işi hak, hukuk gaspı, suç niteliğin- de uygulamalara vardırdılar. Sözü uzatmadan sadede ge- lelim. Bir iktidar uygulaması kla- siği olarak, grev erteleme baş- lığı altında, hukukı sonuçlan ile grevyasaklama niteliğinde olan bir hükumet kararı ile lastık grevlerinin yasaklandığına de- ğinelim. Hem de başbakanı hastanede, bakanlar kurulu ko- lay kolay toplanamayan bır hü- kümet, yıldınm hızı ile biri baş- lama aşamasında diğerierinin sadece karan alınmış lastik iş- yerlerindeki grevlerı yasakla- mış. Hükümete grev yasaklama yetkisini veren yasa duzenle- mesi "milli güvenlik ya da halk sağlığını tehdıt" koşulunu an- yor. Yanı ancak böyle bır du- rumdahükümetgrev karan alın- mış bır yerde grev yasaklayabı- lir, diyor. Ama bir zamanlann ış- çi, sendikal haklannın çıkanlışı- nadamgavurmuş Ecevit'in hü- kümeti, aynı işkolunda grevleri ikinci kez "milli güvenliği teh- dit" gerekçesi ileyasaklıyor. Ha- ni birazizan, insafolur. Ozel las- tik fabrikasındaki bir grevin mil- li güvenliği nası! tehdıt edebıle- ceğini akıl mantık alabiliyor, açıklayabiliyor mu? Şimdi emrinizde istediğıniz anda, yasa, hukuk, hak çiğne- yebilecek ve alınacak grev ka- rannı yasaklayabilecek bır hu- kumet varsa. siz işveren olarak masaya oturduğunuz sendika- ya, işçısine hak verir mısiniz? Deneyimle sabıt bır dönem ön- ceki sözleşmede masada hak venmemış, ıstediğınızı yaptır- mış, kazançlı çıkmışsınız. Bu dönem de garanti. Lastik-lş Sendikası, üst örgutü DİSK ma- saya oturmayan işverenı boşu boşuna önceden kamuoyuna şikâyet etmeye çalıştılar. Hatta başlanna geteceğı bildıklen ıçın hükümetin grev yasaklayabile- ceğınden söz ettiler. Işçilere hak vermeme, sendi- kal haklara sırt dönmede hükü- met-sermaye rttifakı, medya desteğinde pervasız gidıyoriar. Yanı şımdi mılyonlarca ışçı kriz bahane işten atılrnış, sendıka- sız, toplusözleşmesiz çoğunluk işyerierinde çalışanlara ışten at- ma tehdidı ile ucret artışı yapıl- maması, hatta aşağı çekilmesi kabul ettirilmiş, sözleşmelerle görecelı iyi durumda işçıye hak mı verilır? Kafalar böyle çalıştınldıgında, düzen ittrfakı çalışanlar, sendıkal haklar, yasal haklar aleyhine böylesi güçlü ışletıldiğinde, kör kör parmağım gözüne kararlar çıktığında ne haber değen olur ne de aniamlı bir tepkı yaşanır. Aslında, "Ne yapaiım, devle- tin olanaklan sınıriı, polis iyi eği- timh değil, suça, suçluya ancak işkenceyi olağan kılarak ulaşı- yor" diyen, dolaytı işkenceyi ku- rumsallaştıran kafa ile. "Bu de- virde işçıye hak artışı mı olur? Greve mi çıkılır? Hükümetin greviyasaklayarak sendikayı ve işçilen YHK'den çıkacak kara- ra mahkûm etmesi doğal" di- yen kafa aynı kafa. Birilerinin cılız seslerle başla- makta da olsa bu ışlere karşı çıkması; yasa, hak, hukuk dışı uygulamalara karşı savaşım vermesı gerekıyor. Bir toplum için en tehlikeli, en korkulacak şey, suça, haksızlığa, yasa, hu- kuk dışılığa teslim oimak değil mi? soner@cumhuriyet.com.tr Füli Boydj krizde parası olana sattı Ekonomi Servisi - Fılli Boya'yı üreten Betek Grubu'nun. özellikle üst gelir grubuna hitap eden "su bazh siünebikn saten boya, antibakteriyal boya* gıbı ürünlerde satış rekorlan kırması, lüks konutta krizin hissedümediğini ortaya koydu. Şirketin, krizin en derin yaşandığı geçen yıhn şubat aymda piyasaya sürdüğü Alpinasilan adlı silinebilir saten boya ürünü, orta ölçekli bir boya üreticisinin neredeyse toplam satışının yansı kadar satıldı. Bugüne kadar 15 milyon dolarlık üretim yatınmı olan şirket 1997'den bu yana 14 milyon dolarhk reklam harcaması yaptı. 2000 yıh satış gelirini 37.8 trilyon liradan 79.3 trilyon lıraya çıkararak ciro birinciliğine ulaştığı belırtilen şirketin Genel Müdürü Tayfun Küçükoğlu, 200Tde sektör yüzde 41.5 küçülürken yüzde 8 büyümelerini, izledikleri stratejıye bağladı. Krizde "bütün fîrmalar üretimkruû kısarken '/£//// O // FilB Boya'nın kısa bir • /'/' ö ö y ^ , dönem için zaran göze alarak ısrarla ürettiğinive reklam harcamalarnu arttırarak sürdürdükkrinF kaydetti. Küçükoğlu, dönem dönem bankalarla ilişkıleri olduğunu. ancak "bunun asla işletmeninyapısuu bozacak düzeye erişmediğini'' belirterek iç ve dış pazarda satıştan kâr ettiklerini kaydetti. Azerbaycan ve Gürcistan pazarlannda ilk sırada yer aldıklannı belirten Küçükoğlu, 8 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerini de kaydetti. Alman firma Caparorun yüzde 25 hissesi bulunan ve süikonlu boyalan ilk kez Türkiye'ye getiren şirket olarak amlan Filli Boya, Gebze'de toplam 30 milyon dolarlık bir tesis yatınmı gerçekleştiriyor. Küçükoğlu, "Almanya'dan teknoloji saün abyoruz vebunun bedetini a\nca ödüyonız, ikmci aşamada da Türkiye'ye uygun ürünter genştiriyoruz. Gektiğimiz noktada Ar- Ge'nin büvtik önemi \2x. Ürünlerde Ar-Ge sayesinde İ995-2000 döneminde sektör yüzde 10 büyürken biz yüzde 3% büyüdük" dedi. Hayallerinize yeni bir yer daha açtık. Opet Boğaziçi'nin yenî 3S tesisî Altunizade'de açıld». Opei, Türkiye için çoi'.şmoya, Târkıye'ye yûtınm yapma,a devann edıyor. Hıjme' ağîr.| ç testsier oçıyor. Tûr<iye'y' ^ n y^ 11 ' modei'enyie tarwştırsyx5r. Hayabfrrdeki otomobıSiier, hayaiın ku'aag->< .^-t hîzmet ontaytsı, hayoi bıie ederneyece§irnz kadar <;okortiinoi \«dek parço Ai'^nızade'dekî yeni3S tesiSimizde ' Cad w#v/ ape< com"