Katalog

2S MAY5 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER dishab(g cumhuriyet.com.tr 11 Budı ve Putin, nükleer silah anlaşmasını imzalayarak iki ülke arasında yeni bir dönem başlattı Kremlin'de tarihigün TEH3IT SÜRÜYOR \Soruve yanıûarla anlaşma \ • Savaş başlıklannın yok edilniesi bütün sorunlan « çözırüyor. DtşHjoerfer Servisi-ABD ve | Rusya,dûn tarihi nûkleer silah • indiriıri anlaşmasını imzaladı. ' BBC ttlevizyonu, anlaşmayı ' değerkndiren bir dosya « yayımüdı. Anlaşmanın yûrûrlüğe \ girebibnesi için ABD Senatosu . ve Rus/a Parlamentosu tarafindan onaylanması gerekiyor. Rusya/e ABD, 3 ay önceden belirtmek koşuluyla anlaşmadan çeküebüecek. 31 Aralık 2O12'ye kadar geçerli olan anlaşmanın sûresi istenirse uzatılabilecek. Anlaşmanın öneml: ABD ve Rusya'nın savaş başlıklanndan kurtulmak istemesinin 2 nedeni var: tki ülke arasındaki ilişkilerin iyileşmesi; artık, gjvenliklerini nükleer stoklanyla değerlendinnemeleri. Rusya, eski savaş başhklannı yenilemek için kaynak bulamadığından bunlan azaltmak zorunda. ABD ve Rusya'nın ortaklık ilişkileri gerçeğe dönüşürse, anlaşma önemli bir adım olacak. Soflufc Savaş blttl ml? Uzun sûredir Soğuk Savaş'ın bittiğini söyleyen ABD, bu nedenle Rusya'yla daha sıcak ilişkiler içine girilmesi gerektiğini belirtiyor. Savaş başhklanmn yok edilmesi, Soğuk Savaş efsanelerinden birini tarihe gömse de bazı inançlann yok olması zor olacak. Dünya artık güvenll ml? Anlaşmanın uygulamaya geçmesi uzun zaman alacak. Uygulamadaysa, heT iki ülke de 1700 ila 2 bin savaş başlığı bulundurabilecek. Bazı başlıklar, gerekli görüldüklerinde kullanılmak üzere yok edilmeyecek. Uzmanlar, anlaşmaya karşın Rusya'nın hâlâ bir nükleer tehdit oluşturabileceğini, savaş başhklan yok edilse de içerdikleri radyoaktif malzemelerin yok edilemeyeceğini ve çok iyi korunması gerektiğini belirtiyor. Rusya'nın bazı nükleer tesislerindeki güvenliğin zayıf olduğu ve bu maddelerin "yanhş eflere" geçmesinden korkuluyor. DışHaberler Servisi-ABD Baş- kanı George Bush ve Rusya Dev- let Başkanı Vladimir Putin, dün Moskova'da stratejik nükleer silah- lann azaltılması anlaşması ve bü- yük önem taşıyan bir dizi belge im- zaladı. Dünya için de büyük önem taşıyan anlaşmanın imzalanma- sıyla eskı düşman ülkeler arasın- da yeni bir dönem başlamış oldu. Bush. anlaşmanın imzalanma- sıyla iki ülkenin "yeni bir dosthık dönemi" başlattığını ve "mükem- mel bir işbirtiği yapılacağmı" söy- ledi. Anlaşma, iki ülkenin 2012 yı- luıa dek nükleer savaş başlıklannı 1700-2200 arasına indirmeyi taahhüt ediyor. Rusya ile ABD'nin elinde, ha- len 6'şar bin nükleer savaş başlığı %> ar. Bush, Kremlin Sarayı'nda anlaşma- nın imzalanmasından sonra yaptıgı konuşmada, "Bu tarihi anlaşma ar- tık dost olduğumuzu, eski kuşkulan biryana atacağmuzıveükderimizara- sındaki ilişkOerde yeni bir döneme gi- receğimizi kamdrvor" dedi. ABD Baş- kanı. anlaşmayla iki ülke arasında daha önce \ar olmayan "mükemmel bir işbirtigi'" başlayacağını \ıırgula- dı. Putin de, "Bugün güvenük, stra- tejik potarsydnrüzinazatalınasıvçye- Bir dizi önemli anlaşmaya imza atan Rusya Devlet Başkanı ve ABD Başkanı, artık iki ülkenin düşman değil dost olduğunu ve mükemmel bir işbirliği dönemine girildiğini ettİ. (Fotoğraf: AP) ni güvenli bir dönya yaraülması bağ- lamında ib'şkOerimiz yepyeni bir ni- tefik kazandı" dıye konuştu. Üci lider. stratejik işbirliği, ener- jide işbirliği, terörle savaşımda iş- birliği belgelerine de imza atarken tek anlaşmazlık konusu Iran oldu. İki lider, bundan böyle Orta Asya ve Kafkasya'da "büyük devlet reka- beti" gütmeyeceklerini ilan etti. Li- derler, yeni stratejik işbirliği döne- minin başlahlmasını ilan eden bil- dirilerinde, "ABD ve Rusya'mn bir- birlerini düşman ve tehdit olarak gördükJeri dönem sona ermiştir. Biz ortağız ve istikrann, güvenliğin, eko- nomik bütünleşmenin getiştirilme- sinde işbirliği yapacağız, küresel teb- didere karşı biriikte karşı duracağız ve bölgeseJ çaüşmalann çözümüne yanhm edeceğiz" ifadesini kullandı. EnerJI paylaşımı Liderler Kafkasya ve Orta Asya konusunda şu ifadeleri kullandı: "Orta Asya ve Güney Kafkasya'da tüm uhıslann istikrar, egemenük ve toprak bütünlüğünün güçlendirü- mesüıin, ABD ve Rusya'nın çıkan- na olduğunu kabul ediyoruz. ABD Moskovadaki ABD Büyükelçingi önünde toplanan komünistler. Bush karşıtı gösteri yaptuar. (Fotoğraf: REUTERS) ve Rusya, başanschğı kanıüannuş olan ve bu bÖlgelerde çaoşma po- tansiyetini yükseltmekten başka bir işe yaramayan Büyük Güç" rekabetini reddederf flci lider, ener- ji ışbırhğiyle ilgili bildiride, bu alandaki düzenli diyalog başlatıl- ması konusunda anlaşmaya %'ardık- lannı belirtti. Liderler, "Enerji kaynaklannm dünya pazarlanna çıkarümasının güvence altuıda olması, enerji pi- yasalanndaki istikrarsızhğm gide- rilmesi ve bu pazardaki geüşmele- rin daha öngörükbUir olması yan- daşıyız" dedi. Bush. basıntoplan- tısında enerji işbirliğine değinirken şu ifadeyi kullandı: "Enerji alanında yeni bir ortak- hk dönemi başlaüyoruz. Özel firma- lanmız, Rusya'nın ve Hazar havza- sının büyük enerji yataklaruun işle- tilmesinde, bu kaynaklann, Hazar Enerji Konsorsiyumu (Tengiz-No- vorossisk) ve Bakû-Ceyhan gibi bir- den çok güzergâhla düm a pazarla- nna çıkanlmasında öncü rol oyna- yacaklardır." ABD ile Rusya"nın enerji alanmdaki işbirliği VVashing- ton'ın enerji konusunda Ortado- ğu'ya bağırnlılığını azaltacak. Putin ve Bush, teröre karşı işbir- liği konusundaki bildirilerinde, iki ülkenin teronzme karşı işbirliğınin, bu konudaki küresel mücadeleye önemli bir katkı yaptığını belirtti. İran'da flklr ayrılığı Bush ortak basın toplantısında. "So- ğuk savaş dönemi sona erdi. Bu sa- vaşın sonuçlanm da siktik. Terörle mücadele konusunda sıkı işbirtiği dönemine girdik. Putin'in bu konu- lardaki anlayışı için kendisine teşek- kür ediyorum" dedi. Bush, iki ülkenin Iran sorunuyla ilgili işbirliği yapacağını da açıkla- dı. ABD. Rusya'yı, Iran'a nükleer silah vefiizeüretiminde yarduncı ol- makla suçluyor. Putin'se "Iran ile yapDğımız işbirflğt, Idtletanhasilah- laruun yayılmasuıuı önJenmesi siste- mine aykın değfl" dedi. Bu sözler, Rusya'nın, Iran ile nükleer enerji alanında yaptığı işbirliğinden geri adım atmadığını ortaya koydu. Pu- tin, "tran'ın ve başka bazı ûlkelerin fiize üretim programından haberi- miz var, ancak bunun Banh firmala- nn desteği ile sürdürüldüğü konu- sunda da istihbaratmuz var" dedi. îsrail, Türkiye, Pakistan, Afganistan ve Suudi Arabistan'ı vurabilir Iran, Şahab-3 fiizesi denediDış Habeıier Servisi - ABD istihbarat yetkilileri, Iran'uı kısa süre önce uzun menzilli Şahab-3 balistik füze denemesini yaptığınm belirlendiğini duyurdu.Yetkililer, îran'ın, daha önce başansız olan denemelerin ardından, mayıs başmda yaptıgı Şahab-3 füze denemesinde başanya ulaştığını kaydetti. Şahab-3 füzelerinin, 1300kilometrelik menziliyle, Israil'in yanı sıra Türkiye, Pakistan, Afganistan ve Suudi Arabistan'ı vurma kapasitesine sahip olduğu belirtihyor. istihbarat yetkilileri, Tahranın acil bir durumda birkaç Şahab-3 füzesi fırlatabileceğini. ancak henüz bunu güvenilir bir silah olarak kullanabilecek kapasitede ohnadığını belirttiler. Iran'm 480 kilometre menzile sahip Scud füzeleri de bulunuyor. îran'ın. Şahab-3 füzeleri için Kuzey Kore, Çin ve Rusya"dan yardım aldığı belirtiliyor. Iran, daha önceki Şahab-3 denemelerini 1998 ile 2000 yılının temmuz ve eylül aylannda yapmıştı. Iran, daha geniş menzilli Şahab-4 ve Şahab-5 füzeleri geliştirmeye çalışıyor. Şahab-4 Avrupa'yı. kuramsal aşamadaki Şahab-5 ise Kuzey Amerika'yı \Tirabilecek kapasitede olacak. PASİFÎK OKYANUSU'NDA TEST Pentagon'dan sinir gazı itirafı • ABD, 196O'lı yıllarda sinir gazı ve zehirli bakterilerle deneyler yaptı. Dış Haberler Servisi - ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), 196O'lı yıllar- da Amerikan donanması- nın, Pasıfik Okyanusu'nda sinir gazı ve zehirli bir bak- teriyle deneyler yaptığını ilkkezitirafetti. Pentagon'dan yapılan açık- lamada, bıyolojik silahlarla testlerin 1964 ile 1968 ara- sındaPasifık Okyanusu'nda yapıldığı belirtildi. Testler- de. VX olarak da bilinen öl- dürücü sinir gazı sarin ve grip benzeri belirtilere yol açan bir tür biyolojik zehi- rin kullanıldığı kaydedildi. Pentagon sağlık yetkılisi Dr. MkhaelE. Kilpatrick, o dö- nemde gemilerde çalışan Amerikalılardan. kullanılan biyobjık zehirler yüzünden sağlık sorununa yakalanan obnadığını söyledi. Açıkla- mada, 60'larda yapılan 113 teste ilişkin aynntılar yer al- dı. Bu testlerde, radyoaktif nitelikte bazı kimyasallar, bakteri yayan silahlann kul- lanıldığı belirtildi. Kullanılan bir tür bakte- rinin. enfeksiyona yol açtı- ğı ve San Francısco'da baş- ka bir test sırasında bu en- feksiyonun bir adamın ölü- müne yol açtığı anlatıldı. Kilpatrick, bu test sırasında maymunlann deney hayva- nı olarak kullanıldığını ve öl- dürücü sarin gazına "kurban gfttiğmi" de söyledi. Penta- gon, daha sonraki yıllarda da sarin gazının daha ağır olan türevleriyle test yapıldığını belirtti. Son olarak 1968'de yapılan bir testte stafiloso- kal enterotoksin adlı bir bi- yolojik zehirle testler yapıl- dığı belirtildi. HİNDİSTAN-PAKİSTAN GERGlNLÎĞt İslamabad'da savaş alarmı Hinciistan'mKeşmirsınınndakiokTjflaroiTJukararg^hmadönüştüıRELIERS) Dış Haberler Servisi- Hin- distan'la Pakistan arasında- ki korkutucu gerginlik sü- rerken İslamabad'da olası bir savaşa karşı hazırlıklar başladığı belirtiliyor. Ingiltere'de yayımlanan The Guardian gazetesi ön- ceki gün. Pakistan'tn baş- kenti tslamabad'daki sivil sa\-unma gönüllülerinin gö- re\e çağnldığını ve bütün hükümet yetkililerinin ve memurlannın izinlerinin ip- tal edildiğini yazdı. Gaze- te, kentteki yiyecek ve ya- kıt stoldannın gözden geçi- rildiğini, binlerce ton şeker ve un stoku yapıldığını, bir- kaç gün içinde ilkyardım, yangın söndürme ve kur- tarma kurslan başlayacağı- nı belirtti. Habere göre, kentte sivil sa\ıınma görev - lileri çeşitli yerlere konuş- landınldı. hastanelerde çok sayıda yatak acil durumlar için aynldı. Hindistan'ın da nükleer silahlara karşı seyyar bir sı- ğınak hazu-ladığı bildirildi. Savunma Bakanlığı sözcü- sü, sığınağın yaklaşık 30 kişi>i 100 saat süreyle ba- nndırabilecek şekilde ya- pıldığım belirtti. Sözcü, sı- ğınağın aynı zamanda, ko- muta merkezi. gözlem mer- kezi veya iletişim merkezi olarak da kullanılabilece- ğini kaydetti. Öte yandan, Hindistan'ın, olası bir askeri müdahale- ye karar vermeden önce Pa- kistan'a "sınırötesi teroriz- mi" sona erdirmesi için 2 ay süre vermeyi kararlaştırdı- ğı bildirildi. Hindustan Ti- mes'ın haberinde, savaşın, Pakistan'ın gelecek 2 ayda ne şekilde davranacağına bağlı olduğu kaydedildi. Sa- \-unma Bakanlığı'ndan bir yetkiliyse haberi yalanladı. SAYDAM YALÇIN DOĞAN Sezer:f ABf yi Kaçırırsak, Bize Yazık OIUP!./ Kabul sırasında Cumhurbaşkanı Sezer'in me- sajı çok net: "AB ile aramızdaki ilişkilere sahip çıkaca- ğım!.." Son birkaç gün içinde değil, Cumhurbaşkanı Sezer yaklaşık iki ay kadar önce, AB konusunu net- liğe kavuşturmaya karar verıyor. Işte. o sırada Tür- kiye-Avrupa Vakfı yoneticılerini kabul ediyor. Vakıf yonetıcileriyle sohbette, AB üyeliğinin, çağ- daş uygarlığa uzanma. Batı'yla butünleşme ve de- mokratikleşme açısından, çok onemli bir limanı ol- duğunu belirtiyor. Dolayısıyla, bu fırsatın yakalan- ması gerektiğine inancı tam. Oysa, hukümette ve Meclis'tekı hava hiç deöy- le değil. Bundan dolayı, Sezer kaygılı. Lıderleri AB için Çankaya'ya çağırmasının nedeni bu kaygısı. Sezer: Ulusal Program yetersiz AB'ye uzanan yol Ulusal Program'dan geçiyor. Yanı, ekonomik yönden Maastricht kararlanna. si- yasal açıdan da Kopenhag kriterierıne uymakzo- runlu. Sezer'in gözlemi: "AB'ye uyum açısından, Ulusal Program, ba- na göre, yetersiz. Öyle olduğu halde, bu prog- ram bile uygulanmıyor." Halkın yüzde 70'i aşan çoğunluğu AB'den ya- na. Karar vermek durumunda olan partiler ya da kurumlar farklı yerlerde. Sezer'in gözlemi: "Türkiye'de AB'yi kimin, neden istediğini, bu- na karşılık kimin, neden istemediğini biliyo- rum. Ancak, Türkiye-AB ilişkilerinin olumlu ra- ya oturması için, elimden geleni yapacağım. Yok- sa, bize yazık olur!.." DSP ve MHP ıse, farkında değil. Ecevit'in faturası ağır olur!.. Ankara'da, "AB ilişkilerini askıya alalım" gibi, üçüncü kez tarihsel sorumsuzluk söz konusu. llkınde yıne Ecevit Başbakan. 1974'te Erba- kan'la kurduğu koalisyonda, Ecevit, o zamanki adıyla, AET ile ilişkileri donduruyor. Ikıncisinde Demirel Başbakan. Iktidarda, yine Er- bakan'la ortak, 1. Milliyetçı Cephe Hükümeti var. Yunanistan AET'ye tam üyelik başvurusunda bu- lunuyor. Atina'nın bu gırişimini Ankara seyretmek- le yetiniyor. Şimdi üçüncü ve bu kez çok ciddi bir aşama. Ta- rihin belırleyici donemeçlerinden biri. Ve Ecevit yi- ne Başbakan!.. Eğer, AB treni bu kez de kaçarsa, Ecevit'in Türkiye'ye malıyetı, bugünkü ve gelecek kuşaklara, milyonlarca ınsana ödeteceğı fatura bu kez çok ağır!.. Bu MGK ya da AB zirvesi Sezer'deki kaygıyı sıvıl toplum örgütleri de pay- laşıyor. 30 Mayıs'taki MGK'de Türkiye-AB süreci, Ulu- sal Program, zamanlama ve her ayrıntı ele alınıyor. Bu MGK, bir an lamda AB'ye karar MGK'si. Onun için, 30 Mayıs'tan önce, sivil toplum örgütlerinin or- tak bir bildiri yayımlayarak, AB fırsatının yakalan- ması amacıyla, çağrıda bulunmaları bekleniyor. Çağrının nedeni, ayrıca Avrupa'nın sağa kay- makta oluşu. Gelecek yıl birçok AB ülkesınde sağ partiler iktıdara daha yakın. Bunun Türkçesi, AB üyeliğinde bizim şansımızın azalması. Eğer, AB ile görüşmeler için bu yıl bir tarih alınmazsa. üyelik ar- tık kim bilir 2000'lerin kaçıncı yılına!.. Sayın Ecevit, Sayın Bahçeli üstlendiğiniz so- rumluluğun farkında mısınız?.. E-mail: ydoganracumhuriyet.com.tr Faks:0212 513 90 98 Carmona evden kaçtı • C.4RACAS (AA) - Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez'i, kısa süren bir darbe sırasında deviren Pedro Carmona' nın, ev hapsinden kaçarak Kolombıya Büyükelçiliği'ne sığındığı ve siyasi iltica talebinde bulunduğu bildirildi. Ordunun geçen ayki 48 saatlik darbesi sırasında bir günlük devlet başkanı olan işadamı Carmona. siyasi polism gözetimi altında ev hapsinde tutuluyordu. Carmona'nın avukatı, Carmona'nuı başkent Caracas'taki evinden yürüyüşe çıkmasının ardından ortadan kaybolduğunu söyledi. Körfez Savaşı sendromu • LONDRA (AA) - Ingıltere'de bir mahkeme, "Körfez savaşı sendromu"nu kabul ederek ilk kez eski bir askeri doktora maaş bağlanmasma karar verdi. Leeds kentindekı mahkeme, Körfez Savaşı sendromundan şikâyetçi olduğunu söyleyerek dava açan askeri doktor Shaun Rusling'i haklı bularak malul maaşı ödenmesi karanna vardı. 1991 yılında Irak'a karşı yapılan operasyona katılan çok sayıda asker, kronik yorgunluk, uykusuzluk. baş ağnsı, kas ve eklem ağnsı, bulantı, ateş gibi belirtilerden şikâyetçi olmuştu. Ramallah'a tel örgii • Dış Haberler Servisi - Îsrail, Filistin yönetimindeki Batı Şeria'da yaşayan Filistinlilerin, kendi topraklanna girişini engellemek için iki bölgeyı ayıran tel örgülerin döşenmesine hız verdi. îlk olarak Ramallah'ın çevresine döşenen tel örgünün, Batı Şeria'nın 8 kenti çe\Tesine döşeneceği belirtiliyor. Israil'in, kontrol noktalanndan kaçmalan ve sızmalan engellemek için yaptırdığmı ileri sürdüğü 364 kilometrelik tel örgüler. Filistin tarafmda tepki yarattı. îsrail'in aynı örgüleri, Kudüs'ün etrafma da döşemeyi düşündüğü belirtiliyor. biternet üzerinde komando avı • NEW YORK (AA) - Simon Wiesenthal Merkezi, merkezi Iran ve Gazze'de bulunan 2 kuruluşun, internet üzerinden "intihar komandosu" topladığıru öne sürdü. Merkez, intihar komandolarının ABD ve îsrail'e yönelik saldınlarda kullanılmak üzere arandığını kaydetti. Simon Wiesenthal Merkezi tarafindan yayımlanan •'Nefret 2002" adlı CD-ROM'daysa internette nefret, hoşgörüsüzlük ve terorizmi teşvik eden sitelerin ad ve adresleri yer alıyor.