Katalog

12MAYIS2000CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / ekonomi(« cumhuriyet.corn.tr 13 lynnibüs ücretlepine zam • Ekonomi Servisi - Istanbul'da minibüsle yolcu taşıma ücretlerine ortalama yüzde 25 oranında zam yapıldı. En düşûk yolcu taşıma ücreti 250 bin, en yükse&i de 500 bin lira oldu. tstanbul MinibüsçüleT Esnaf Odası Başkanı Ali Kemal Aktürk, akaryakıta kısa aralıkla gelen zamlar, lastik, akü, yedek parça ve tamir ücretlerinin sürekli artmasına karşm en son geçen yıl eylül ayında zam yapıldığını söyledi. Nemalara nakit ödemeyok • ANKARA (Cumhuriyet Bfirosu) - Devlet Bakanı Recep Önal, haziran ayında işçilerden yapılan kesintileri işsizlik sigortasuıa aktanlacak olan zorunlu tasarruf fonundaki birikimlerin nakit olarak hemen tasfıyesinin olanaksız olduğunu, alternatiflerin hükümete sunularak bir yasa çıkanlacağını bildirdi. Önal, Merkez Bankası'nın açıkladığı kur sepetine kesinlikle dokunmayacaklannı bildirdi. Microsoft direniyop I Ekonomi Servisi - Microsoft Corporation ABD Bölge Mahkemesi'nden hükümetin şirketi bölmeye yönelik karannı reddetmesini talep etti. Konuyla ilgıli yazılı bir acıklama yapan Microsoft Yönetim Kurulu Başkanı Bill Gates, "Davada hükümetin şirketi bölme önerisine teşkil edecek bir unsur olmadığına inanıyoruz" dedi. Deppemzedeye FAO yardımı • ANKARA (ANKA)- ' Tûrkiye ile Birleşmiş Milletler Gıda ve Tanm Örgütü (FAO), Marmara Bölgesi'ndeki depremden etkilenen küçük çiftçilere yardım yapacak. Toplam bedeli 829 bin dolar olan proje kapsamında, FAO, depremzede çiftçilere personel hizmetleri, teknik danışman hizmetleri, genel işletme giderlen, malzeme ve donanım, tanmsal ekipman ile doğrudan işletme giderlerinde 340 bin dolar katkı sağlayacak. Dünya Bankası Başkanı geliyor • ANKARA (ANKA) - Dünya Bankası Başkanı James Wolfenhson 24 Mayıs'ta üç günlük bir gezi için Türkiye'ye geliyor. Wolfenhson, Istanbul'da özel sektör temsilcileriyle çeşitli görüşmelerde bulunacak. Wolfenhson, Başbakan Bülent Ecevit tarafindan kabul edilecek. Köpfez bopsalapı bipleşiyop • MUSCAT (AA) - Petrol zengini Körfez ülkeleri, menkul kıymetler borsalannı birleştirip büyük bir bölgesel borsa kurmaya ilişkin önerileri inceliyor. Umman'daki Muscat Menkul Kıymetler Borsası Başkanı Süleyman El Raşidi, bölgedeki borsalann tümünün birleştirmeyi planlandıklannı söyledi. Tüketiciiep davaları kazandı • MUĞLA(AA)- Tüketici sorunlanna _ i_ çözüm getirilmesi amacıyla kurulan hakem heyetlerine yansıyan . sorunların vûzdeÇS' _l_tûketici lehlne___ ^sonuçlandığı 20 milyon emekçi, hükümetin liberal politikalannı protesto etmek için greve gitti Huıclistaırda toplu haykınş• Ülkenin, çokuluslu şirketlerin kullanımına açılmasına karşı çıkan emekçiler, ekonomi politikalannın halkın tümüne faydalı olarak tasarlanmasını istediler. Ekonomi Servisi - Milyonlar- ca Hindistanlı işçi, hükümetin li- beral politikalannı protesto et- mek için dün genel greve gitti. Banka ve sigortacılık şirket- lerini, kamu ve tanm işçilerini, demir ve hava yollanm, çay ve kahve plantasyonlannı, tekstil, demir-çelik, sigara fabrikalan- nı, öğrencileri ve kadın hareket- lerini kapsayan genel greve yak- laşık 20 milyon emekçi katıldı. Hindistan Sendikalar Mer- kezi, genel greve katılan mil- yonlarcaemekçinin, "Ulkenin çokuluslu şirketlerin kullanı- mına açılmasına, işsizliğe ve özefleştirmeiere karşı" mücade- le ettiklerini açıkladı. Times of India gazetesine de- meç veren Tüm Sendikalar Kon- federasyonu Genel Sekreteri ChristopherFonseca, "ÖzeDeş- tirmefere vesosyal hizmetkrin şr- ketteştirilmesine karşı oktukla- nnı" söyledi. Fonseca, "Eko- nomi poütikalanmn halkave ûl- Sendikalar, partiyi 'doğruyola getirmek' için ortak çaba harcıyor BMr'eişçibashsı Ekonomi Servisi - Ingiliz iş- çi sendikalan, sosyal politika- lardan uzaklaşarak liberal bir çizgiye yönelen Tony Blair yö- netimindeki İşçi Partisi'ni 'doğ- ru yola' döndürmeye hazırla- nıyor. Ülkenin en büyük 7 sen- dikası bir araya gelerek işçi Par- tisi ve Blair yönetiminin, ima- lat sanayine yönelik destekler, işçi haklan ve seçim reformu gi- bi konulardaki politikasını be- lirleme yönünde baskı yapma karan aldı. Ingiltere'nin en eski gazete- lerinden The Times'ta yayım- lanan ve bir kaç aydır gizli ola- ra yürütüldûğü ifade edilen 'ha- rekât' planına göre, özellikle Ford'un ve Rover'in Ingilte- re'deki fabrikalannı kapatması üzerine binlerce kışinin işsiz kalması sonucu bir araya gelen sendikalar, Avrupa genelinde işçi politikalannı lehlerine çe- virmeye çalışıyorlar. The Times'm haberme göre bir kaç aydır gizli yürütûlen plan kapsamında, AB'nin işçi politikası kapsamında firmala- nn işçi çıkartmadan önce çalı- şanlann görüşünü alması ve ımalat sanayüne yönelik destek- lerin arttınlması yönünde çalış- malar yürütülüyor. Değjşime tepld 4.5 milyondan fazla işçiyi çatısı altında toplayan 7 büyük sendikanın, seçımlerden önce hükümetin 'İşçi PotitikasmT ye- niden belirlemesi için baskı yap- maya çalışüğı ifade edildi. Sendikanın üst düzey yet- kililerinden biri, rekabetin ve sağ-sol hizipleşmesinin parti içindeki konumlannı tehlikeye amğını farkettiklermi belirterek, politikalannda geleneksel işçi değerlerinin değişmez olarak kabulü noktasında birleştik- lerini açıkladı. kenin tümüne faydab olacak şe- küdetasarianmasınr istedikle- rini belirterek tanm işçilerinin koşullanna ilişkin kapsamlı bir yasanın uygulanmaya konma- sını, işçi haklannın anayasada- kı temel haklann arasına alınma- sını talep ettiklerini ifade etti. Hindistan Komünist Partisi lideri Donüsmuni Raja, grevin hükümet için biruyan niteliği ta- şıdığına dikkat çekerek, "Ulke- de refahı ktimataofislermde otu- ran çokuluslu şirketlerin yöne- tkfleri ve hükümetyetkUileri de- ğfl ancak işçi ve çiftçi sağlayabi- tir" açıklamasmda bulundu. 'Toprak reformu gereklT Raja, hükümetin çiftçilerin koşullannı iyileştirme için hiç- bir şey yapmadığını belirterek, "Ghgide yoksuDasan çiftçiler, in- tihara teşebbüs ediyor. Yeni bir. toprakreformu yapihnair dedi. Genel grev, altı ulusal sendi- kayı, 55 sanayi derneğini tem- sil eden Ulusal Kitle Orgütleri Platformu tarafindan örgütlen- di. Hindistan Sendikalar Merke- zi'nin Genel Sekreteri M. K. Panda, grevin hükümetin eko- nomi politikalannı hedef aldığı- nı açıkladı. Genel grevde, sen- dikalar, özellikle hükümetin it- halatı kolaylaşOncı, tanm des- teklerini düşürücü, şeker ve ta- hıl gıbı temel mallann fiyatla- nnı yükseltecek olan ekonomi politikalanna karşı çıkıyorlar. Sendikalar işsizliğe yol acaca- ğını ve ulusal ekonomiyi tahrip edecegını düşündükleri 23 yasa- nın değiştirilmesini istiyorlar. OPIC Başkan Yardımcısı, iki ülke ilişkilerinin yeni bir döneme girdiğini söyledi ABD'nin anahtarı TürkiyeEkonomi Servisi - Hazar, Güneydoğu Avrupa ve Akdeniz bölgeleri, ABD'li şir- ketlerin iştahını kabartırken, Türkiye ABD'nin bu bölgelerde gerçekleştirece- ği yatınmlarda merkez üssü olacak. Dış Ekonomik llişkiler Kurulu (DE- tK), Karadeniz Ekonomik tşbirliği (KEÎ) Iş Konseyi ve ABD'li enerji danışman- lık kuruluşu Cambridge Energy Rese- arch Assocation (CERA) tarafindan dü- zenlenen "Üç Denizin Hikâyesi: Krtala- nn Kesişme Noktasında Avrasya Ener- jisi" başlıklı konferans, dün sona erdi. ABD'li şirketlerin 140 ülkedeki ortak yatınmlanna finansman ve politik risk sigortası sağlayan Kıtalararası Özel Ya- tınm Şirketi(OPIC) Başkan Yardımcısı Kirk Robertson, Türkiye "yi "bölgede- ki firsatpenceresi" olarak nitelendirerek "OPIC, ABD'li şirketlerin Türkiye'de ve bölgede yatinm yapmalannı teşvik Litalararası özel Yatınm Şirketi ;* (OPIC) Başkan Yardımcısı Kirk Robertson, Türkiye'yi bölgedeki firsat penceresi olarak nitelendirerek, "OPIC, ABD'li şirketlerin Türkiye'de ve bölgede yatınm yapmalannı teşvik etmeyi sürdürecek" dedi. etmeyi sürdürecek. Türkiye OPIC'in bölgedeki yannm stratejisinin merkezi- ne oturdu" diye konuştu. ABD-Türki- ye ilişkilerinin yeni bir döneme girdiği- ni belirten Robertson, şunlan söyledi: 'Balkanlar önemli bir pazar' "Türkiye ABD ve OPIC için bölgede anabtar bir ekonomik güç. Sağlam bir ekonomik performans ile faizleri aşağı çekip özel yaünmlan arttınyor. ÖzeJleş- tirmeleri de istikraıiı bir şekilde sürdü- rüyor. Bizler Türkrye'nin istikrarh bü- yüme dönemine girdiğine inanıyoruz." Robertson, Balkanlar'ın Türk yatınm- cılar ve ABD'li ortaklan için önemli bir pazar olduğuna işaret ederek "OPIC, Güneydoğu Avrupa ve Türkiye'deki ya- ünm olanaklan için 150 milyon dolar- fakfonvaratmaaşamasmda'' diye konuş- tu. OPIC'in Türkiye'deki yatınmlannın hızla büyüdüğünü belirten Robertson, "OPIC Türkh'e'deki sigorta ve finans portföyü geçen yıl mart ayında 600 mil- yon dolarken bu rakamı bugün 1 milyar 600 milyon dolara yükseltL Yaonmcüar Türkiye'deki ekonomik reformlara çok olumhı bir şekilde yaklaşjyorlar" acık- lamasında bulundu. Konferans sona enfi Üç Denizin Hikâyesi konferansının kapanış konuşmasmı yapan CERA Ge- nel Müdürü Thane GustaCson, konfe- ransm Hazar Denizi bölgesinin petrol ve doğalgaz kaynaklanmn çıkanlması ve nakledilmesi konulannda Rusya ve tran'm yer aldığı değişik ülkelerden fı- kirlerin ortaya konulması açısından ya- rariı bir görüş auşvehşi ortamı yaramğını söyledi. UoĞALGAZ İHRACATÇILARI OPEC'ten sonra GAPEC ÖZLEMYÜZAK Dünyada doğalgaza olan talebin giderek art- tığım belirten Tahran Uluslararası Enerji Araş- tırmalan Enstitüsü Başkanı S^\. Alavi, Petrol thraç Eden Ülkeler Birliği (OPEC) benzeri bir oluşumun yaşama geçirilmesi için çalışmala- nn sürdügünü kaydetti. Dış Ekonomik llişkiler Kurulu (DEÎK), Ka- radeniz Ekonomik Işbirliği (KEl) ve Cambrid- ge Energy Associated (CERA) tarafindan dü- zenlenen "Üç Denizin Hikâyesi: Kesişme Nok- tasında Avrasya Enerji KonferansT na katılan Alavi, doğalgazda dünya piyasalannda istik- rarb fiyat oluşması için ihraç eden ülkelerin bir - ^ - ^ — — ^ ^ ^ ^ ^ araya gelmesinin artık D ^ kaçınılmaz olduğunu ± etrol Ihraç belirtti. Tahran Ulesla- Eden Ülkeler rarası Enerji Araştırma- BİTİİği benzeri l a n Enstitüsü Başkanı bir oluşum için ^ l a v ı , b u ^ f j 3 ? a " , , lışmalann gızlilık ıçm- çalışmalar de yürütüldüğünü be- yürûtûîüyor. îirtti. ^ — ^ ^ — Alavi 'ye göre, dün- yada doğalgaz üretiminde Rusya'dan sonra ikin- ci sırayı alan Iran Türkiye ile enerji konusunda işbirliğine çok sıcak baİayor. "Son 10 yü içinde tran'm dış polhikasında önemli yenilikler oldu. Bölgesel ve uluslararası işbirliğine daha hazınz. Asya pazarmı hiç göz ardı etmiyoruz" dıyen Alavi Avrupa'da ise özellikle doğalgaz konusun^ AKÛ-CEYH4N"1NFİNANSM.4NI Maliyete ortak aramyor HAZALATEŞÇAKIR Karadeniz, Kafkasya ve Orta Asya bölgele- rindeki kaynaklar uluslararası şirketlerin yatı- nm hedefı olmaya devam ediyor. Hazar enerji kaynaklanmn taşınmasında kilit ülke olan Tür- kiye'ye, Bakû-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Proje Direktörü Gökhan BUdacı, hattın Türkiye'ye maliyetinin 1.3 milyar dolar oldu- ğunu belirterek "Proje 2004 Eytül ayında bite- cek. Geç kalma lüksümüz yok" diye konuştu. Hazar enerji kaynaklanmn taşınmasında kilit ülke olan Türkiye'ye Bakû-Tiflis-Ceyhan boru hattının yapımı için finans desteği veren ülkele- rin sayısı da artıyor. Gökhan Bildacı, Hazar pet- rollerini dünya pazarla- Bakû-Ceyhan hatünın Türkiye'ye maüyeti 13 milyar dolar. Â ürkiye'ye Bakû-Ceyhan hattının yapımı için finans desteği veren ülkeler artıyor. dahükümetlerin belirleyici rpllerinin giderek azal- Tûketici-satıcı arasındaki 84 milyon liranın altındaki^ • uNTişmazhklarda hakem , heyetlerinin karan olmadan tüketicinin fi mahkemeye I başvuramadığı bildirildi. masımn belirsizliği arttırdığını söyledi. 20. yüzyılda ekonomik çıkarlar ve özellikle Ifepefrol yüzünden bûyük savaşlann yaşandı- ğını ancak ülkelerin ağır bedeller ödediklerini kaydeden Alavi 21. yüzyılda enerji paylaşımı- nın kan dökülmeden uzlaşma yolu ile sonuçla- nacağuu umduğunu kaydetti. Suriye 'yle enerji işbirliği ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Devlet Bakanı Recep Onal, Suriye sınınna paralel boru hattı yapmayı planladıklanm, bu ülkeden doğalgaz ve elektnk _alınabileceğini bildirdi. Devlet Bakanı Önal, Suriye'yle— yatinmlann knnınması ve teşvilfi anlaşmasınm sürede parafe edileceğini, çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşması için de Suriye heyetinın hazıranda Ankara'ya geleceğüıi bildirdi. Önal, boru hattı yapımıyla ilgıli şöyle konuştu: "Onlar, boru hattma doğalgazı bağja\ abileceklerini, yalnız rezerv beliıieme henüz sonuçlanmadığım söykdüer." rma taşıyacak olan hat- ta ortak bir finansman bulmak amacıyla bu ayın sonunda bir toplantı dü- zenleneceğini söyledi. Bildacı, 'Finansman ko- nusunda ABD Erim- bank ve OPEC, başm- dan beri destek veriyor. Aslmda boru hattma ortak aramak da fazla is- tenmiyor" diye konuştu. Hattın toplam maliyeti- nin 2.4 milyar dolar olduğunu ifade eden Bilda- cı, Japon Eximbank'ın bu paranın tamammı ve- rebileceği yönünde vaatte bulunduğunu söyledi. Boru hattmdan Kazakpetrollerinin de akmasF nın mumkün olabileceğini anlatan Bildacı,' zakistan'da petrol aramalan sürüyor. Bu konuda 15 Mayıs'a kadar bir acıklama yapacaklar. Bura- da sadece Tengiz'de petrol var sanılryordu. Şimdi Kuzey Kaşagal'da çıkması bekleniyor. Azerbay- can'da rezervi kimse bilmiyor. Boru hatö tamam- lanır tamgnılannıa7 ppfrrtl yıktıgınHa akacak" değerlendirmesini yaptı. ÇİFTÇİDOSTU SADULLAH USUMİ Çay ÜreticHeri de NF Darbesini Yedi Tanmda da IMF kıyımı sürüyor. Hükümetin 2000 yılı ürünü yaş çay yaprağına ver- diği alım fiyatı çok düşük. ÇAY-KUR, maliyeti 200 bin liraya yaklaşan çay yaprağını 162 bin 500 lira- dan satın alacak. Geçen yıl 130 bin lira olan alım fiyatına yapılan zam oranı sadece yüzde 25... Üstelik, 162 bin 500 lira tek fiyat olacak. Geçmiş yıllarda olduğu gibi ikinci ve üçüncü sürgünde fiyatlar artmayacak. Hükümet sözcüsünün fiyat açıklamasının ardın- dan Doğu Karadeniz bölgesinde kızılca kıyamet koptu. Hem üreticiler hem de Karadeniz halkı veri- len düşük fiyatı protesto etti. Zira, maliyetinin bile altında açıklanan fiyat, sa- dece çay üreticilerini değil, tüm Karadeniz bölgesi- ni etkileyecek. Yıllardan beri binbir emek ve masrafla yetiştirdi- ği yaş çay yaprağını gerçek degeri üzerinden sata- mayan yüz binlerce üretici, gırtlağına kadar borçlu. Bankalara kredi borçiannı zamanında ödeyeme- dikleri için yüksek faiz darbesi yiyen üreticilerimizin sayısı da bir hayli fazla. Ya esnaf... Parasızlıktan kıvranan çay üreticileri- ni krt imkânlan ile kış aylan boyunca destekleyen, mal veren esnafın hali ne olacak? Kooperatifler alacaklannı tahsil ettikleri anda, üre- ticiler gene beş parasız kalacak. Daha hasat döne- mi geçmeden yeniden borçlanmaya devam edecek. Böylece Doğu Karadeniz bölgesinde iş hayatı fel- ce uğrayacak. Yerel esnaf alacaklannı toplayama- dığı için büyük kentierdeki tüccarve sanayicilere borç- lannı ödeyemeyecek. Bunalım çorap söküğü gibi gidecek. Düşük fiyat darbesinden Istanbul, Ankara esnafı da yara alacak... • • • Türkiye'nin ekonomik bunalım içinde olduğu id- dia ediliyor. Memurun, işçinin, emeklinin, çiftçinin, küçük es- nafın, dargeliriinin haline bakınca bunalımı görüyor- sunuz. Ama... Bankalara, holdinglere, büyük şirketlere, hatta orta boy işletmelere bakınca kafalar kanşryor. Bankalann açıklanan kârtan geçen yıl 1 katrilyon lira civanndaydı. Bu yıl ise daha yılın ilk üç ayında belli otdu ki 2000 yılı kazançlan 2 katrilyon liraya yak- laşacak. Holdinglerin kazançlan yüzlerce trilyon lira. Adı- nı sanını bilmediğimiz şirketlerin bile kârian trilyon- lan aşıyor... Peki... Bu gelişmeler piyasalan etkilemiyor mu? Enflasyonu körüklemiyor mu? Yoksa bankalar, holdingler, şirketler bu kazanç- lannı yurtdışından mı sağlıyor? Hükümet, piyasalarda fıyatlan füze gibi fıriatan bu yüksek kazançlara "serbest pazar" ekonomisi ge- rekçesi ile ses çıkaramıyor. Ancak... Sıra çiftçiye gelince "enflasyon" simidi- ne sanlryor ve tanm ürünlerine gerçek değeri üze- rinden fiyat vermekten kaçınıyor. ••• Hükümete sormak gerekir... Türkiye'de üretilen yaş çay yaprağına ödenecek para, bir bankanın yıllık kânnın yansını geçer mi? Hükümet çay yaprağına 162 bin 500 lira yerine 210 bin lira verseydi, enflasyonu otomobile, traktö- re, yedek parçaya, beyaz eşyaya, zirai ilaçlara, güb- reye, akaryakıta yapıian zamlann yüzde 1 'i kadar et- kiler miydi? Hükümetin niyeti belli oldu. Enflasyonun acısını çiftçinin sırtından çıkaracak... Yaş çay yaprağına verilen düşük alım fiyatı, sa- dece Doğu Karadeniz'de değil, tüm Türkiye'de sı- kıntı yarattı. Buğday, mısır, ayçiçeği, pamuk, zey- tinyağı, fındık, incir, üzüm, tütün üreticileri daha şim- diden korkulu rüyalar gönmeye başladı... Ziraat mütiendislerinden tepki IMF'ye güvence üreticiye eziyet ANKARA(Cumhuri- yet Bürosu) - TMMOB Ziraat Mühendisleri Oda- sı Başkanı Prof. Dr. Gü- rol Ergin, Hububat Alım Karamamesi'ne yönelik çalışmalann IMF'ye ve- rilen niyet mektubuna koşut yürütülmesine tep- ki gösterdi. Ergin, 2000 yılı buğday destekleme fiyatlannın tahmin edi- len dünya CIF piyasa fi- yatmm yüz- de 35'inden fazla olmaya- cağını, des- tekleme alım- lannınzaman içinde azala- rak üç yıl içinde tama- men kaldın- lacağını söy- ledi. Kamu büt- çesinden ta- nma yapılan transferlere son verilme- sine yönelik girişimleri eleştiren Prof. Dr. Gürol Er- gin, şunlan söyledi: "Türkiye'de tanmsal transfeıierin toplamı 12 milyar dolar civannda olup bu rakam OECD kmdır.Ayncabunükta- nn 9 milyar dolantüke- ticflerce karşdanmakta olup gerrye kalan 3 mD- yar dobn kamubütçesin- den a>TÜmaktadır. Türk çiftçisi, tanm potansiyeU Prvf.Dr. GiirolErgin, kamu bûtçesinden tanmetyapılan tmnsferiere son verilmesi girişimlerint eleştinli. leriyüksekolan ülkelerin çiftçüerinden çok daha az destekleme almakta- dır. 3000 dolar düzeyin- deki kişi başına ulusal gelir, tanm kesimi için 1000 dolar düzeyinde." Ziraat Mühendisleri Odası Başkam Prof. Dr. Gürol Ergin, 2000 yılı buğday destekleme fi- yatımn 200 dolar düze- yinde açıklanmasımn doğruolaca- ğını belirte- rek, "Bura- kamınalün- dabeihiene- cek buğday fiyaü, tanm üreticisini vergilendir- mekanlamı- nı taşıyacak ve ülkenin gelecekteki gıda güven- Bğmitehöie- ye sokacak- tır" dedi^ Müdahale fiyatının dünya fıyat- lan düzeyin- de belirlenmesi gerekti- ğine işaret eden Gürol Ergin, fiyatlann bu dü- zeyin altına düşmesı du- rumunda devFetiri ^~ dahale alımlan yapma- sı gerektiğini belirterek, "Müdahale fryan ile he- deffiyatolarak befirlene- bilecek 200 dolann ara- sındaki fark 'telafi edi- ci ödeme şeklınde' üre- tidyeodenmeBdn-" dedi.