Katalog

23 ŞUBAT 2000 ÇARŞAMBA CUMHURİYET ~w~ SAYFA ekonomi(âcumhuriyet.com.tr 13 Ispanak ve patatesezam • KAYSERİ(AA)- Kış aylannın en önemli sebzelennden tspanak üretim azlığı, patates ise üretim çokluğu nedeniyle yapılan tanıtım çalışmalan sonrası, son aylann zam rekortmeni oldu. Kaysen Yaş Sebze ve Meyveciler Derneği Başkanı Mustafa Yücel, ıspanağın en önemli üretim merkezlennden Mersin, Adana ve Hatay'da bu yıl üretimin az olması ve sezon sonunun yaşanması nedeniyle fiyatlann son bir ay içinde iki kattan fazla artış gösterdığım kaydettı. Bakû-Ceytıan boruhattı • ADANA (Cumhuriyrt Günev Üleri Bürosu) - Uluslararası gündemin üst sıralanndakı yerini koruyan Bakû-Ceyhan boru hattı projesinin ûlkemız ve bölge ekonomisine katkılan Adana 'da dûzenlenecek panelde ele alınacak. Hazar bölgesinde ûretilen petrolün düşük fıyatia ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlayacak bonı hattı projesinin ırdeleneceğı panel, Adana Sanayı Odası (ASO) ile Çukurova Universitesi'nin (ÇÜ) organizasyonu çerçevesinde IlBF Dekanı Prof. Dr. Muammer Tekeoğlu'nun yönetiminde dûzenlenecek. ÇgekçHer Dinya Kadmlar Günü'ne hazır • ANTALYA(AA)- Çiçek ihracatçılan, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü içın hazırüklara başladı. Antalya Kesme Çıçek thracatçüan Derneği Başkan Yardımcısı Osman Bağdathoğlu, kdtö gıden Avrupa pazanndan sonra Rusya pazanndan bir hayli umutlu olduklannı kaydederek "8 Mart Dünya Kadınlar Günü nedeniyle, Rusya pazanndan karanfil için yoğun talep var. Türk sprey karanfili bu ülkelerde rağbet görmeye başladı. Çıçek ihracatçılan şimdı, Rusya pazan için hazulıkJannı sürdürüyor" dedi. Halkbank'ın Etrobono Iracı • ANKARA(AA)- Halk Bankası'nın 200 milyon Euro tutannda bono ıhraç edeceği açıklandı. Halk Bankası'ndan yapılan yazılı açıklamada, KOBÎ'ler ile sanayıcilerin yatınmlannı desteklemek ve üretinılerini yurtdışında pazarlayabılmek amacıyla, yurtdışından orta-uzun vadelı kaynak sağlama çalışmalannın sonuç verdiği kaydedildi. İKV özel sektör koonfnatörü • İSTANBUL(AA)- Tûrk özel sektörünün Avrupa Birliği ve kamu ile ilişkilennde koordinasyon görevini tktisadi Kalkınma Vakfi (ÎKV) yürütecek. tKV taranndan, özel sektörün AB ile ilişkilerindeki koordinasyon konusunda, son dönemde medyaya yansıyan çeşitli yorumlara açıkhk getinnek amacıyla bildiri yayunlandı. Beko'nun 2000 yAürünleri • İSTANBUL(AA)- Beko Elektronik, 2000 yılının ilk modellerini piyasaya sürdü. Beko Elektrik'in 4 yeni televizyon modeli ilebirDVDvePC monitörünün tamtım gecesinde konuşan Beko Elektronik Genel Müdürü Ayduı Çubukçu, değişen dünyada müşteri beklentilerini karşılamaya çalıştıklannı söyledi. Işci Bayramı 'Kapitalizme Karşı Küresel Eylem, Direniş ve Karnaval Günü' olarak kutlanacak 6 1 Mayıs' küresefleşiyorEkonomi Servisi - Dünya çapında işçi bayramı olarak kutlanan 1 Mayıs tarihi bu yıl 'Kapitalizme Karşı Küresel Eylem, Di- reniş ve Karnaval Günü' ılan edildi. Geçen yıl 18 Haziran'da dünyanın her yerindeki fı- nans kurumlarunn önünde ve 30 Kasım'da da DünyaTicaret Örgütü'nün (DTÖ) Seatt- le kenünde yapılan zirvesi sırasında çeşit- li protesto etkinliklen düzenleyen küresel- leşme karşıtlan, 1 Mayıs 2000'ı yenı eylem tarihi olarak belirledıler "Küçükbir aanhğmkân içininsanhr,top- hımbr ve çevrenin sömürüsüne dayah ka- pitalist sistemin, yaşanmakta olan sosyal ve çevresel sıkıntdann temd nedeniolduğu" gö- rüşünü paylaşan ve yaklaşık ıkı yıldır tnter- net uzerinden örgütlenen küreseUeşme kar- şıtlan, yıllardu işçı Bayramı olarak kutla- nan bu tarih için çok çeşitli protesto etkin- likleri tasarhyorlar. New Yorklu eylemciler New York Borsası'nı kapatmayı planlarken Londra'da ise kapitalizme karşı dört gün- lük bir karnaval düzenleneceği duyuruldu. Eylem çeşitifliği Türkiye MA1 ve Küreselleşme Karşıtla- n Grubu'nun www.antimai.org adresinde- kı web sayfasında duyurulan etkinüklerin dünya çevresinde eşzamanlı olarak yapıl- ması tasarlanıyor. Her kesunden antikapi- talıstlere açık davetiye çıkanian 'Küresd Ey- lem Günü' için planlanan ilginç eylem tür- len arasında bısiklet konvoylan, karnaval- lar, sokak tıyatrolan, ücretsız yıyecek da- ğıtımı, yalancı ticaret fuarlan, büyük ban- kalann önünde faizsiz borç venne, kapita- • 'Küçük bir azınlığın kân için insanlann ve çevrenin sömürüsüne dayalı kapitalist sistemin, yaşanmakta olan sosyal sıkıntılann temel nedeni olduğu' görüşünü paylaşan ve iki yıldır Internet uzerinden örgütlenen küreseUeşme karşıtlan, yıllardır Işçi Bayramı olarak kutlanan 1 Mayıs için çeşitli protesto etkinlikleri tasarhyorlar. list altyapılara sabotajlar, ışçi kooperatifle- ri benzen türlü ekonomik altematifler kur- mak gıbı etkınlıkler yer alıyor 'Halklann. toplumlann ve çevrenin sömü- rüsûne ve bunlar üzerindeki zulüme karşT dayanışma ve çevresel sürdürülebüırlik için çalışan demokratık bir taban hareketı kurul- ması sürecine katkıda bulunması amaçla- nan 1 Mayıs 2000'in küresel eylem günü olmasının geçen ağustos ayında Hindis- tan'da yapılan Uluslararası Halklann Küre- sel Eylemi Konferansı'nda da katıhmcılar tarafından onaylandığına dıkkat çekıyor. 1 Mayıs sonrasuıda uygun görünen kü- resel eylem günü fırsatı, Çek Cumhuriye- ti'nın başkentı Prag'da, 27-28 Eylül günle- nnde dûzenlenecek 1MF ve Dünya Banka- sı ortak toplantısı olarak tanunlanıyor. Hamside fiyat sevindirdi • Karadeniz'de avlanan hamsi miktan 450 bin tonu aşarken yıllardır kapısına kilit vurulan balık yağı ve unu fabrikalan da çalışmaya başladı. TRABZON (Cumhuri- yet) - Dar gelirli vatandaş- lann vazgeçilmez besin maddesi hamsi, hem av- lanma miktan hem de üca- ri nedeniyle yüzleri gül- dürdü. Yaklaşık üç aylık sürede Karadeniz'de avla- nan hamsi miktan 450 bin tonu aşarken yıllardır ka- pısına kılit vurulan balık yağı ve unu fabrikalan da çalışmaya başladı. Yanlış ve yasadışı av- lanma teknikleri, çevresel kirlenme, standart dışı av- lanma nedeniyle 10 yıllık süreçte büyük bir kriz ya- şanan balık avcdığında son dönemlerde önemli geliş- meler yaşandı. Trabzon Balıkçılık Kooperatıfi'nden alman bılgılere göre dar gelirli vatandaşuı kış se- zonunda temel gıda mad- desi olan hamsıde cıddı av- lanma arüşı oldu. Kasım ayı ortalannda avlanmaya baş- lanan hamsıde şubat baş- lanna kadar 150 bin tonluk miktara ulaşıldı. Balıkçüar, mart sonuna kadar süre- cek olan avlanma sezonun- da toplam avlanma mikta- nnm 650 bm tonu geçme- sinin beklendığını açıkla- dılar. Hamsi başta olmak üze- re balık miktarındaki bu artışta son beş yılda 9 cm. altındakı balıkların avlan- ma yasaği, trol avcılığına karşı önlemlerin arttınl- masının etken olduğu be- lirtiliyor. Karadeniz'de 80'i büyük olmak üzere 430 ba- lıkçı motoru bulunuyor. Bölgede kilosu 150-300 bin lira arasında satılan hamsinin 250 bin tonunun sanayide kullanıldığı öğ- renildi. Bölgede 20'nin üzerindeki balık yağı ve unu fabrikası bahk buluna- mamasmdan dolayı kapı- larmakilit vurmuştu. Bu se- zon bahk miktanndaki ar- tıştan dolayı bunlann sekı- zinde ışlem yapıldığı bil- dirildi. Erçel, zamlı ürünleri teşhir ederek baskı unsuru olmalannı istedi Kadnılan ikııaya çabşb ANKARA (Cumhurtyet Bürosu) - Merkez Bankası Başkanı Gazi Er- çel, IMF'yle uygulanan enflasyonla mücadele programı konusunda ka- dınlan iknaya çalışırken "aşınzam- h ürünleri" almamalannı, gerekırse tüketımlenni ertelemelenni ve bu ürünleri teşhir ederek baskı unsuru olmalannı istedi. Programa sivil top- lum örgütlerinin verdiği desteğın ha- rekete dönüşmesi gerektiğini belir- ten Erçel, bu programın Türkiye için "sonşans" olduğunu söyledi. Erçel, enflasyonla mücadelenin 10 yıl sü- receğini kaydederken, programuı ris- kıni "knnın aşın değerienmesi, po- btik belirsizlik, dünyadaki olumsuz genşmeler" olarak sıraladı. Erçel, kur artış seviyesinin enerji fiyat ar- tışlanyla eşit olması gerektiğini söy- ledi. Merkez Bankası Başkanı Erçel, dün Kadın Adaylan Destekleme ve Eğitme Derneği (Ka-Der) Ankara Şubesı'nce düzenlenen toplantıda, kadınlan enflasyonla mücadele prog- ramı konusunda ikna etmeye çalış- tı. Erçel'uı katıldığı toplantıda konu- şan Saadet isunlı emekli bir öğret- menin "Üretim yerine paradan pa- rakazanıkyor.lsrai'dezeııgmlerinöz- verflerivleenflas\wn indirüirken. Tür- krye'de fatura dar gefirükre kesfli- • Ka-Der tarafından düzenlenen toplantıda konuşan Merkez Bankası Başkanı, enflasyonla mücadele programının Türkiye için son şans olduğunu ve 10 yıl süreceğini söyledi. yor. Biz bu fedakârüklan yaparken, birüeri saltanatmı sürüyor, bankala- n soyuyor. Medya bu sorunlan bize söytetmiyor" söilen yoğun alkış al- dı. Bunun üzerine Erçel, enflasyonun düşürülmesıyle gehr dağılmıı bo- zukluğunun giderileceğini ve iş ola- naklannın artacağını söyledi. Sabit kur politikasının kredibilite- yi arttırdığım savunan Erçel, prog- ramın başanlı ohnası için, kur poli- tikasının diğer önlemlerle destekle- nerek döviz sıkmtısına yol açılma- ması gerektiğini kaydetti. Erçel, içer- de kaynak yetersizliği nedeniyle ya- bancı sermayenin gelmesının şart ol- duğunu savunurken, bankalann ulu- sal gelirin yüzde 60'ıru aldığına dık- kat çektı. Erçel, kaduılara tasarruflannı dö- vİ2 yerine mevduat, devlet tahvüi, re- po, borsa ve yatınm fonlannda de- ğerlendirmelerini söyledi. Erçel, hedef enflasyonla uyumlu gelirlerpolitıkasının sağlanması, bu çerçevede ücret-kira-rant gibi gelir- lerin yaklaşık yüzde 25'le sınırlan- ması gerektiğini vurguladı Sanayike- simmin yüzde 25'lik enflasyon he- defuıe göre mallann fıyatlanm be- lirlemeye çalıştığını, ancak hizmet- ler sektöründe geçmişten gelen alış- kanlıklann korunduğuna dikkat çe- ken Erçel, enflasyon oranının yüz- de l'e düşmesi gerektiğini belırtti. '1 mîhona biber yemcyin' -Sos>^l destekçokönemlL Ka-Der gibi sivil toplum kunıhışlannın des- teği sürüyor ve sürmelL Destekten akshona geçilmefi" diyen Erçel, ka- dınlardan aşın zamlı ürünleri alma- malanm istedi. Kilosu 1 milyon lira olan biberin alınmamasını, bunun fiyatuıın yazın düşeceğini, o zaman bu ürünün tüketilmesinı öneren Er- çel, "Size fazla gelen fiyat arnşlannı tespit edin. Bunu Ka-Dere bildirin. Tüketici köşeleriyle görüşün. Reka- bet Kurumu'na bildirin" dedı. Erçel, tekel ve ohgopol yapı ıçensinde ürün- lere fiyat belırlenmesını Rekabet Kurulu'nun önlemesı gerektiğinı söyledi. Mali sektör kredisi vuııutsvız ANKARA(Cumhuriyet Bürosu) - Dünya Banka- sı'nın Türkiye'ye iki dilim halinde kullandıracağı ma- li sektör kredisi çıkmaza girdi. Dünya Bankası'nın iki dilim halinde 1.5 mil- yar dolar olacak kredi için öne sürdüğü "kamu ban- kaiannın özeleştirinıeako- nusunda mart ayma kadar takvim beihienmesive fon- daki bankalann bu yA için- de satfmaa" koşulunun ger- çekleşme olasılığı bulun- madığı belırtilıyor. Dünya Bankası banka fı- yatlannın çok düştüğü bır dönemde fondaki bankala- nn hemen satışını isterken, mali yönden kötü durumda- kı bu bankalara yönekk gös- tenldıö kadar Lsteklıabcıbu- hınmadığına dıkkat çekili- yor. Dünya Bankası'ndan iki ayn heyet, Türkiye'ye verilecek kredilerle ilgili çahşmalarmı yürütüyordu. Ziraat Bankası'nın önce anonim şirket haüne dönüş- türülmesi, hisselerinin yüz- de 11 'inin tanm kredi ko- operauflerine, yüzde 40'mm da köyhıler öncehkh olmak üzere halka arz yöntemiy- le satılmasım içeren yasa taslağı hazu-lanmıştı. Va- kıflar Bankası'nın da Va- taflar Genel Müdürlüğü'ne ait hısselennın halka arz yöntemiyle saöşı öngörü- lüyor. Emlak Bankası da konut inşaan, denizcüik ve dış ticaret ihtisası olmak üzere 3 parçaya bölünerek özelleştirilecek. Halk Bankası'nda ise Zi- raat Bankası 'na göre daha büyük miktarda hisselerin esnaf-sanatkâr kooperatifle- rine, bir kısmının da halka arayla sauşı planlanıyor. SPK ve Türk Ticaret Kanunu gereği yayımlanması zorunlu ilanlannız için Cumhuriyet size özel bir fiyat sunuyor: Türkiye Baskısı Brütst/cm 20$ Bilgi İçin: (0212) 513 84 60-61 513 95 80 514 07 53 FakS: (0212) 513 84 63 Cumhuriyet ÇİFTÇİ DOSTU SADULLAH USUMİ 12 Eylül Sorgulanmayacak mı? Türkiye yangın yerine döndü. Serbest pazar ekonomisi adı altında "serbest vur- gun" düzeni getirildi. Soygun iliklerimize kadar işledi. Özelleştirme furyası holdinglere yaradı. Olke imkânlan sanayici ve işadamlannın kasalan- na aktı. Gelir dengeleri attüst oldu. Zenginlerle fakirlerin arasındaki uçurum tehlikeli bo- yutlara ulaştı. Enflasyon can almaya başladı. Işsizlik olağan ha- le geldi. Aç insanlann sayısı her geçen gün biraz da- ha arttı. Devlet memurian geçinebilmek için, seyyar satı- cılık yapmak zoaında kaldı... Tanm ve hayvancılık can çekişiyor. Tütün ve sigara pazartanmız yabancı şirketlerin eline geçti. Türkiye'yi yıllarca besleyen, her yıl milyarlarca do- lar döviz kazandıran çiftçilerimiz, tarlalannı, traktör- lerini ve hayvanlannı satışa çıkarmak zorunda kaldı. Türkiye Ödalar ve Borsalar Bırlığı Başkanı Fuat Mi- ras bile öze) sektörün fahış kâr sevdasından vazgeç- mesini istedi... Buna rağmen, hâlâ Türkiye'nin sömürülmesine neden olan globalleşme ve küreseUeşme peşinde- yiz... Daha da kötüsü, dar geliriilerin haklannı holding- lerin kasalanna aktaracak yeni projeler üretmekten vazgeçemiyoruz. Hizbullahçılar insanlanmızı kaçınp villalann bod- rum katlanna gömmüşler. Haberimiz olmamış. Han- gi evın altında daha kaç ceset var bilemiyoruz. Dünyanın en geri kalmış ülkelennde bile görülme- miş vahşet tablolan yaşadık. Mafyanın beli hâlâ kınlmış değil... • • • Peki... Türkiye'yi kimler bu hale getirdi? Türkiye'yi bu hale getirenlerden hesap sorulma- yacak mı? 12 Eylül 1980 yılına kadar bazı sıkıntıfanmız vardı ama, bugün olduğu gibi çıkmaza sürüklenmemiştik. Türkiye kabugunu yırtıyorve gelişiyordu. Halkımız eko- nomik örgütîenmesini tamamlamak üzereydi. Işçi sendikalan güçleniyordu. Soygun ve vurgun düze- nine karşı tepkıler yogunlaşmıştı. Eger, 12 Eylül olmasaydı, Türkiye 2000'li yıllara var- madan düzlüğe çıkacaktı. Ancak, 12 Eylül darbesi ile birlikte bu gelişmeler durdu. Türkiye'nin kader çizgisi tersine döndü. Buna rağmen, tam 20 yıldan beri 12 Eylül'ü tartış- madık... Tersine, uyum sağlamaya çalıştık... Türkiye'nin siyasetini ve ekonomisini çıkmaza so- kan 12 Eylül hareketinin mimartan hâlâ kahraman poz- lannda. Kenan Evren eski bir cumhurbaşkanı gibi ilgi ve itibar görüyor. Aslında Kenan Evren'ın cumhurbaşkanlığı tartış- maiıdır... Zira, Kenan Evren önce silahlann gölgesinde Çan- kaya'ya oturmuştur. Daha sonra da dünyanın hiçbir ülkesinde görülmemiş bir sistemle cumhurbaşkanı seçJlmiştir. Anayasa oylaması ile cumhurbaşkanı se- çen bizden başka bir ülke var mıdır? Üstelik anayasa oylamasının hangi koşullarda ya- pıldığını hepimiz çok iyi biliyoruz. Baskı vardı... Şiddet vardı... Jandarmalar köyier- de kol geziyoriardı. Halkımız korku içindeydi. Kam- panya süresince tek yanlı propaganda yapıldı. Kar- şı görüşlenn söylenmesine izin verilmedi... Böyte bir uygulamaya referandum demek müm- kün mü? Bu nedenlerte, yüzde 92 oyla kabul edildiğı halde, 1982 Anayasası ve onun gölgesinde seçilenler tar- tışmalı hale geldi. ••• Hele, tartışmalı anayasanın geçici 15. maddesi çok düşündürücü... Halen yürürlükte olan bu mad- deye göre ihtilâli yapanlar ve ülkeyi üç yıl süre ile is- tedikleri gibi yönetenler hakkında hiçbir cezai, mali veya hukuki takibat yapılamayacak... Nitekim, darbecilerden Tahsin Şahinkaya ile ilgi- li çeşitli ıddıalarortaya atıldı. Dönemin milletvekıli Cü- neyt Canver ortalığı ayağa kaldırdı. Ustelik, Devlet Başkanı Kenan Evren halkın tep- kisi üzerine Şahinkaya hakkında tahkikat başlataca- ğını açıklamak zorunda kaldı. Ancak, halka verdiği bu sözü tutmadı. Konu bir daha da gündeme gel- medi... Türkiye'yi içine düştüğü ekonomik ve siyasi çık- mazdan kurtarabilmek için geçici 15. madde ana- yasadan mutlaka çıkanlmalıdır. Darbecilerden hem 12 Eylül'ün hem de işbaşında kaldıklan üç yıl süre içinde yaptıklannın hesabı so- rulmalıdır... Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı ' Yeni bir petrol şokıı olabilir9 Ekonomi Servisi - Ulus- lararası Enerji Aj ansı Başka- nı Robcrt Priddle, petrol re- zervlennin çok düşük sevi- yelerde seyrettiğini ve bu durumun yeni bır petrol şo- kuna neden olabileceğini söyledi. Priddle, geçen yıl OPEC ülkelerinin petrol üretimini smırlandırması konusunda görüş birüğine varmalany- la birlikte fiyatlann 3 defa yükseldiğine işaret ederek "Düırya petrol phasasuıda petrol sıkmbsı var, ancak bu tam olarak bir kriz değU" diye konuştu. Avrupa'da yayımlanan ekonomi gazetesi Wall Stre- et Journal'e konuşan Pridd- le, petrol fîyatlannın yük- sehnesinin hem tüketiciler hem de üreticiler ıçın zarar vericı olduğunu dıle getir- di. Pnddle, petrol fîyatlan- nın özeUflde petrol ıthal eden üUcelenn enflasyon oranını arttırmasından endişelendi- ğıni belirtti. Aynca geçen hafta 30 dolann üstüne çıkan petrol fiyatlannın, petrol ıh- raç eden ülkelenn üretimle- rini arttuacağı yönünde spe- külasyon yapıknası nede- niyle önceki gün gerilediğı ifade edildi. Petrol ihraç eden ülkele- rin üretimde kısmtıya git- meleriyle nrlayan petrol fi- yatlan karşısında ABD, OPEC ve diğer petrol üreti- cisi ülkelere karşı baskısını sürdürüyor. Irak'm ABD'nin bloke ettiği ithalat sözleş- melerine misilleme olarak bir süre için petrol satışlan- nı durdunna ihtimalınin bu- lunduğu dile getuildi. Ge- çen hafta ABD Başkanı d n - ton, ülkesinin 570 milyon varillik 'stratejik petrol re- zervlerini' kullanma olası- lığım bile gündeme getir- mişti. Suudi Arabistan, Venezü- ella ve Meksika enerji ba- kanlannın 2 Mart'ta bir ara- ya gelecekleri ve petrol flyat- İannın artışı karşısında neler yapüabıleceğını görüşecek- leriıfade edildi Aynca OPEC petrol bakanlannın 27 Mart'ta yapacaldan toplantıda, üre- tim aruşına gidümesınin bek- lendiği belirtildi.