Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1 9 ŞUBAT 2000 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
H J J V V J İ ı v J l f JJ. / ekonomi(g cumhuriyetcom.tr 13
ICITC'ye
Hârvardlı
danşman ..
• ANKARA (AA)-
Harvard Üniversitesi
profesörlerinden Dani
Rodnk. Türkiye
Cumhuriyeti Merkez
Bankası'nda danışman
olarak göreve başladı.
Merkez Bankası'ndan
yapılan yazılı açıklamaya
göre Prof. Rodrik, Merkez
Baakası'na, uygulanmakta
olan enflasyon programı
gerçekleşmeleri ile ilgili
olarak her ay
degerlendırmelerini ve
düşüncelerini bildirecek.
ABffde rekor
thşaçjk
• WASHINGTON (AA) -
Amerikan ekonomisinin en
zayıf yanlanndan biri olan
ticaret açıği, 1999 yılında
271.3 milyar dolara
fırlayarak şimdiye kadarki
en yüksek düzeyine çıktı.
ABD'nin Japonya, Çin,
Kanada, Meksika ve Avrupa
Birliği (AB) ile ticaretinde
verdıği açıklarda da rekorlar
kınldı. ABD Ticaret
Bakanlığı'nın verilerine
göre, 1998'de 164.3 milyar
dolar olan Amerikan ticaret
açığı 1999'dayüzde65.1
arttı.
Ford işçi
çıkarıyor
• LONDRA(AA)-
Dünyanın iki numaralı
otomotiv fırması Ford'un,
tngiltere'de faaliyet gösteren
en büyûk tesisi olan
Dagenham fabrikasından
1350 işçi çıkaracağı
bildirildi. Şirket taraftndan
yapılan açıklamada, söz
konusu fabrikada halen 2
vardiyada sürdürülen
üretimin, işçi çıkarma
sonucu tek vardiyaya
indirilmesinin de
planlandığı belirtildi.
Dagenham fabrikası, son
aylarda yönetim ve
ustabaşılan 'ırkçılık ve
zorbalık' ile suçlayan bazı
işçilerin protestolanna sahne
olmuştu.
Japonya'dan
borçlanma
• ANKARA (ANKA)-
Hazine, Japon Samurai
piyasasında 35 milyar yen
(yakJaşık 317 milyon dolar)
tutannda bir tahvil ihracı
gerçekleştirdi. The Nomura
Securities Co. Ltd.
aracılıgıyla gerçekleştirilen
tahvil ihracının 3 yıl vadeli
olduğu ve kupon faızınin
yıllık yüzde 3.5 olarak
belirlendiği belirtildi. Tahvil
ihracına yüksek miktarda
talep geldiğı. ancak
borçlanma ihtiyaçlan
çerçevesinde ihraç tutannın
sınırlı tutulduğu vurgulandı.
Öte yandan Hazine, 21
Şubat pazartesi günü
ödeyeceği dış borç miktannı
915.6 milyon dolar olarak
açıkladı.
Otomotivciden
hiikümete rest
• İSTANBUL(AA)-
Otomoti\ Sanayii Derneği
(OSD) tarafindan hazırlanan
sektör değerlendirme
raporunda, hûkûmet ve
sanayinin mensuplan olarak
tarihi bir sorumlulukla karşı
karşıya bulunulduğu
beliitilerek "Ya bu sektörün
yok ohnasına göz
yumulacak ya da bu sektör
ekonomımizin bir
lokomotifi haline :
-. -
getirilecektir" denildi.
OSD'nin dün yapılan 26.
Genel Kurulu için
hazırlanan raporda, yıllara
göre sektörün ûretim, satış,
istihdam konulanndaki
gelişmelerine yer verilerek
sektördeki ağır bir kriz
dönemi sonrasında sektörle
ilgili hiç bir önlem
alınmadan Gümrûk
Birliğine girildiği
savunuldu.
Çabşanım
Itissedar yaptı
• Ekonomi Servisi -
Karbon sektörü önemli
kuruluşlanndan Carbone
Lorraine dünya çapmda
aldığı karar ile 10 bin
çalışamm hissedar yapü.
2000 yılı başında
uygulamaya geçen proje ile
Türkiye îdeki 87 çalışan da
uluslararası dev kuruluşa
ortak oldu. Uygulamaya
göre, 1 Ocak 2001
tanhinde itibaren
kuruluşun her çalışanınm
hisse senedini paraya
çevirme imkânı bulunuyor.
Ev sahiplerinin dövize endeksli kira sözleşmelerine yönelmesi endişe yaratıyor
Kira kavgası rEkonomi Servisi - Hükümetin
istikrar programı çerçevesinde
enflasyonu aşağı çekmek ama-
cıyla kira oranlanna sınırlama ge-
tirdiği yasanın yürürlüğe girme-
sinin ardından ev sahipleri ve ki-
racılar arasındaki anlaşmazlıkla-
nn artacağı belirtiliyor.
Kira artışlannın yüzde 25'le sı-
nrrlandınlması, kira sözleşmele-
rinin dövizle yapılması endışele-
rini artnnrken, Avukat YörükKa-
balak. "Bu dunımda körii niyet-
li ev sahipleri açıktan para isteye-
biKr ya da tahliye taahhütname-
• Yorumlara açık olduğu ileri sürülen yasanın
yürürlüğe girmesi ile ev sahipleri ve kiracılar
arasındaki anlaşmazlıklann artacağı ve dövize
endeksli anlaşmalann çoğalacağı belirtiliyor.
lerinikuUanarakIdracılançıkar-
ma yoluna da gidebilirier. Bura-
da uygulamada Yargıtay ve mab-
kemekre önemli görev düşüyor"
dedi. Kira artışlannı, 2000 yılı
için yüzde 25'le, 2001 yılı içinde
yüzde 10'la sınırlayan Kira Yasa-
sı, dün Resmi Gazete'de yayım-
lanarak yürürlüğe girdı. Gayn-
menkul Kiralan Hakkındaki Ya-
sa'yla kıralardakı yüzde 25Tik ar-
tış oranlan hükme bağlandı. Va-
kıflara ait gayrimenkullerin kira-
lannda bu yıl yapılacak artış da
aynı oranda sınırlandınldı.
Kirayakonu taşınmazın bulun-
duğu bölgede rayiç kıra parasın-
daki artış bu oranın altında ise bu
düşük oran uygulanınası öngö-
riildü. Kira bedelinin yabancı pa-
ra veya alron gibi kıymetli maden-
lere endeksli olarak belirlendiği
sözleşmelerde ise aynca yıllık ar-
tış uygulanamayacağı büdirildi.
Kıra artışlanna getirilen sınır-
lamayı aşmak amacıyla yeniden
kira sözleşmesi yapılamayacak
Petrol-tş Sendikası
üyesi işçiter, dün
Ankara, AntaJya ve
Samsun'da
yapüklan
gösterilerle POAŞ'ın
59. kuruluş
yıldönümünde,
kurumun
özelkstirilmesini
protesto ettiler.
POAŞ AntaJya
Bölge
Müdürlügü'ne siyah
çelenk bırakan
işçfler, Ankara'da da
alktşn, sloganh
gösteriler
düzenlediler.
POAŞ'taprotestoluyddönümüANKARA/İZMİR(Cumtauriy«t)-Petrol-
Iş, POAŞ'ın özelleştirilmesı çalışmalanm
protesto etmek üzere Petrol Ofisi 'nin 59. ku-
ruluş yıldönümü kutlamalanna katılmadı.
Petrol-tş Genel Başkaru Mustafa Öztaşkın,
"POAŞ'ı özeUeştinneyeçahşanlannve de ko-
bv özeİleştirilmesi için sürekli POAŞ'ı baö-
ncı uygulamalarda buhınanlann etkiıüOde-
re kaübnaya davetedençağrtsuukabul etme-
miz olası değadir" dedi.
Petrol- tş Sendikası Aliağa Şube Başkaru
tskender Büyükçolak da halkı özelleştırme-
ye karşı bdınçlendırmek amacıyla sendikaola-
rak bir imza kampanyası başlatuklannı söy-
ledi. POAŞ'uı 1941 yıhnda yabancı petrol te-
kelierine karşı, halkın ve ulusai savunmanın
gereksinimlerini karşılamak amacıyla ku-
rulduğunu anlatan Öztaşkın, "POAŞ geçeo
yıl özeflejtirilmeye çahsıku. Ancak sermaye-
siyaset-mafra Uişkileri kamuovıuıa yansıym-
ca vazgecikİL Hükümet ilk kez özeÛeştirme-
nin iptali yönünde bir mahkeme karanna
uydu. AshiKİa işine gekiiği için uydu. Çünkü
fîrmalann 5O'şer mflyon dolarhk teminatla-
n devlete kalacakn. Işte POAŞ'ın özeOeştiril-
mesine iiişkin geçen yıl ortaya çıkan siyaset-
mafya taşeronluğuna karşın. bugünkü hü-
kümet hiçbirşev oimamışçasuıa halkın gözü-
nün içine baka baka özelieştinnede ısrar et-
mektedir" diye konuştu.
1998 yüma ait verilerin, özelleştirme pro-
pagandası için öne sürülen "kamu loıruiuş-
buı verimsiz'' savuu çökerttiğini ıleri sürdü.
Öte yandan Petrol Ofisi'nin özelleştirilme-
sine karşı çıkan Petro!-lş Sendikası ve kurum
çalışanlan imza kampanyası başlatryor. Ali-
ağa Şube Başkam Büyükçolak, işçi sınıfinı
ülkeyi çanta içinde Davos'ta pazariamaya
çalışan zihniyete karşı çıkmaya çağırdı.
ve kira tespit davalannda da bu
sınırlamalann dikkate alınacağı
kaydedildi.
Avukat Yörük Kabalak. kira
sözleşmelerinin arttırma madde-
si kapsamında ev sahiplerinin yüz-
de 25'ten fazla artış yapamayaca-
ğını belirterek "Önceki sözleşme-
lerde yer alan yüzde 25'i aşan ki-
ra arrarma maddeleri geçern de-
p " diye konuştu. DtE ya da İTO
enflasyon rakamlanna göre be-
lirlenen artışlann da geçersiz ol-
duğunu anlatan Yörük, "Bu du-
nımda körü nivetli ev sahipleri
açıktan para istevebilir. Ya da tah-
liye taahhütnamelerini kullana-
rak kiracılan çıkarma yoluna da
gidebilirier. Burada uygulamada
Yargıtay ve mahkemelere önemli
görev düşüyor. Ancak Yargıtay'm
bugiine kadarki kararian kiracı-
lan korumayan bir görüntü veri-
yor" değerlendırmesmı yapü.
Dövizle kira patlayacak
Ev sahiplerinin yenı yasayla ge-
len sırurlamaya uymamamak için
dövizle kira sözleşmesine yönele-
ceklennden endişeduyuluyor. Ulu-
sal Sanayici ve Işadamlan Deme-
ğı (USlAD) Başkam Kemal Öz-
den. kiralan dövize endeksli hale
getıren uygulamalara karşı olduk-
lannı söyleyerek "Bu uygtıiama-
lar, Turgut Özal'la başlayan dola-
rizasyon sürednin parçası. Bu ao-
laytşla sadece dolar egemen iilke-
nin uvdusu oUbiririz" dedi.
Yasa, sadece yürürlüğe geçmış
tarihlerde yapılmış sözleşmelen
kapsadığı için geçmış tarihlere
yenılıkgetirmiyor.Ömeğin 1998
yılmda 4 yıllık sözleşme yapmış
kiracı, sözleşmede herhangi bir
artış oram kabul etmişse bu aynen
uygulanacak. Ancak, 2000 yılının
mart ayında kira sözleşmesi yenı-
lenecekse, bu sözleşmede yüûk ar-
tış oram yüzde 25 olacak.
LJlusal Emlakçılar Demeği Baş-
kam Reha Medut kıra artış sını-
nrun hayal olduğunu belirtirken,
hukukçular ise yüzde 25'lik kira
arnşına karşın enflasyonun bek-
lenenin üzerinde çıkması duru-
munda ancak yasal bir değışikli-
ğe gidilebileceğini söylüyorlar.
Cezayir DevletBaşkam 'kara htanın' dünya haritasından silinmek istendiğini söyledi
Afrika yoksulluğa isyan etti• Cezayir Devlet Başkanı
Bouteflika, '.'Demokrasi,
çoğulculuk ve insan haklan,
bunlar bir kültürdür, bunlan
izlemeye hazınz; fakat bizden,
arabayı atın önüne koşup
mucize yaratmamızı
beklemeyin; nihai analizde, iyi
idaremiz var ya da yok,
Afrikalılar aç" dedi.
BANGKOK (AA) - Birleşmiş Milletler
Ticaret ve Kalkınma TeşkilatTnın (UNC-
TAD) toplantısmda, Cezayir Devlet Baş-
karu Abdülaziz Bouteflika, Afrika'run dün-
ya ekonomi haritasından silınme riskiyle
karşı karşıya bulunduğuna dıkkati çekti. Af-
rika Birliği Örgürü'nün de başkanı olan
Bouteflika, zengin ülkelere, 'Ş'oksul ülke-
lerin dış borçlannı silmeleri ve nıutlak fa-
knüğe sürüklennıelerini önlemekiçin yrog-
ramiaruu genişletmeleri" çağrısında bu-
lundu.
Afrika'ya yönelik, doğrudan yabancı
sermaye yatırımlannın geçen yılki global
ticaret hacminin yüzde 1 'inin biraz üzeri-
ne çıkabildiğini belirten Bouteflika, en az-
gelişmişlergrubundaki ülkelerinyardım sağ-
lamadan önce, iyi sevk-idare. demokrasi.
çoğulculuk ve insanhaklan konularmda ıs-
rar edilmemesini istedi. Bouteflika, "De-
mokrasi,çoğulculukveinsan haklan, bun-
lar bir kültürdür, bunlan izlemeye hazınz,
fakat, bizden, arabayı atın önüne koşup,
mucizeyaraünamrn beklemeyin,nihai ana-
lizde, iyi idaremiz var ya da yok Afirikah-
hr aç" dedi. Bouteflika, yeni bir dünya ha-
ritası çizildiğini ve Afrika kıtasının tama-
ımnın bu haritadan silinip çıkanlmakta ol-
duğunu, CezayirveNijerya gibi Aftika'nm
görece büyük ülkelerinin bile en azgeliş-
miş ülkeler grubuna doğru gerilediklerini
vurguladı.
Yediler Gnıbu'nun (G-7) hazirandaki
zirvesinde, çoğunluğu Arrika'daki 33 en faz-
la dış borçlu ülkeye borç silme firsatı su-
nuünuştu. UNCTAD'm dönem başkanı da
olan Tayland Başbakan Yardımcısı Supac-
hai Panrtchpakdi ise en azgelişmişler gru-
bundaki 48 ülkenin, gelişmiş ülkelerden,
hızlı dışborç silme ve pazarlara erişim için
gerçek eylem istediklerini bıldırdi ve bu ey-
lem planmın UNCTAD toplantısımn bu-
günkü kapanış bildirisine konulmasının
istendiğini belirtti.
Ingiltere gibi gelişmiş bazı ülkeler,
LDC'lerin dış borçlannm tümünü silme-
yi planüyor, LEKT'lerden alacaklı ülkeler,
dış borç aflmı, borçlu ülkelerdeki sosyal
yatınmprogramlanmn arttmhnası şartına
bağlayacaklar.
En azgelişmiş ülkelergrubundaki 48 ül-
kenin nüfuslan toplamı dünya nüfusunun
yaklaşık yüzde 13'ünü oluştururken, glo-
bal ihracat ve ithalattaki paylan, surasıyla
binde 4 ve binde 6'da kalıyor.
Bangkok'ta enstitü kuruluyor
Türkiye'nin de üyesi bulunduğu Birleş-
miş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konfe-
ransı (UNCTAD) Tayland'ınbaşkenti Bang-
kok'da, uluslararası ticaret, finans, yatınm
ve kalkınma konulannda eğitim ve araş-
tınna faaliyetlerinin yürütüleceği bir ens-
titü kuracak. UNCTAD ile bu konudaki
sözleşmenin imzalanması sonrasmda Tay-
land Dışişleri Bakanı Surin Ph$uwan'm
açıklamasma göre, bu enstitü, ticaret, fi-
Küreselleşme karşıtlari:
Geri döneceğlz!
Tayland'ın başkenti Bangkok'ta
süregelen LîNCTAD toplanülannda
gün sektirmeden sokak gösterilerini
sürdüren küreselleşme karşrdan,
zirvenin 6. gününde de renkU ve
banşçıl etkinliklerlerie dikkaderi
üzerîerinde topiadılar. Küreselleşme
yüzünden işsiz ya da topraksız kalan
işçiler ve çiftçüer. öğrenciler, Dünya
Tıcaret Örgürü'nü (DTÖ) ve Dünya
Bankası'mn özeüikle çevre
potitikalanm ekştiren sloganlar atOlar.
EUerinde 'Aranryor: DTO Başkanı
Mike Moore' yazılı pankartlarla
toplantüann yapüdığı binanın önünde
toplanan 350 kadar gösterici,
uluslararası finans kurumlarryla
müeadelelerinin devam edeceğini ifade
eden şarküar söv lediler.
. nans, yatınm vekalkınma konulanylabağ-
laatılı ticaret diplomasisi, liberaüzasyon,
küreselleşme ve diğer alanlarda yüksek
kalitede eğitim ve araştırma merkezi hiz-
meti verecek şekilde tasarlandı.
UNCTAD Genel Sekreteri Rubens Ri-
, cupero'nun, imza törenindeki konuşma-
sındaki ifadesıyle, "Enstirüde.kalkmmak-
taolanüJketere.küreseUeşmev-eliberalizas-
yonun risklerinin yamsıra, tehlikckri ve fir-
satları karşısında kapasite kurmalanna
yardım edilecek."
Bangkok'daki ChulalongkorÜniversite-
si bünyesinde kurulacak Uluslararası Ti-
caret ve Kalkınma Enstitüsü için Tayland,
enstitünün çalışma programlan ve faaliyet-
lerini finanse etmek üzere bir vakfin ku-
rulması için ilk aşamada 10 milyon baht
(yaklaşık 250 bin dolar) kaynak ayıracak.
Recep Onal: Ozefleştirmeler lıızlaııacak
• Telekom ve enerji
özelleştirmelerinin
hızınuı çok yüksek
olacağuu belirten Devlet
Bakanı Recep Önal,
YASED topûmtısında,
hükümetin enflasyonla
mücadele pmgnmının
belli varsayımlann
üzerine kunılduğunu ve
bu varsayımlann tutması
halindegerçekleseceğini
kaydetti.
Ekonomi Servisi - Hükümetin
özelleştirmede yeni yasal düzen-
lemeleri peş peşe yaptığını belir-
ten ekonomiden soriımlu Devlet
Bakanı Recep Onal, önümüzdeki
günlerde GSM, Telekom ve ener-
ji alanmdaki özeUeştirmelerin hız-
lanacağını dile getirdi.
Yabancı Sermaye Derneği'nin
(YASED) düzenlediğı "Türki-
ye'de yapısal dönüşüm ve v^aban-
cı sermaye için yeni bir ortam:
2000-2002" konulu toplantıda ko-
nuşan Önal, hükümetin enflas-
yonla mücadele programının eko-
nomik nıodel üzerine kunılduğu-
nu ve belli varsayımlara dayandı-
ğmı bildirdi. Varsayunlann tut-
ması durumunda programın ger-
çekleseceğini kaydeden Önal,
stand- by anlaşmasıyla ekonomik
prograrrun test edildiğini dile ge-
tirdi. Olağanüstü şartlann gerçek-
leşmesi halinde programda sap-
malar olabileceğini de belirten
Önal, "Global kriz ve depreme
karşın stand-bv anlaşmasının bir
ayhksonuçlan hibarivtebtzün ön-
gördüğümüz hedeflerin önünde
gmBekteyiz" dedi.
Onal,petrol fıyatlannın hüküme-
tin varsayımlanmn üzerinde oldu-
ğunu, ancak bu durumun progra-
mı kökünden etkilemeyeceğini de
kaydetti. Nisan ayında petrol üre-
ticilerinin yapacağı toplantıda üre-
timi artnnna konusunda karar alı-
nabileceginı ifade edenÖnal, fıyat-
lann hükümetin öngördüğu düze-
ye gelebileceğini belirtti.
Enflasyon en büyük sorun
Enflasyonu düşürmekten baş-
ka çıkış noktasının olmadığını
kaydeden Onal, Türkiye'de poli-
tikistikrann yerleştiğini ve el bir-
liğiyle bütün sektörlerin Türki-
ye'yi enflasyon derdmden kur-
tarması gerektiğini belirtti. Önal,
özelleştirmede geri kalınıp kalm-
madığı yönündeki bir soruyu da
"Özelleştirmede geri kaldığunız
kanaatinde değilim. Özelleştirme
ik î^üi yeniyasaldüzenlemelerpeş
peşegekfi.Bunaintibakiçm zaman
gerekiyor. HükümetözeDeştirme-
vitarafeızvapmakistivor. Önümüz-
deki günlerde özeDeştirme başla-
yınca hızımn çok olacağı görüle-
cektir. GSM, Telekom, enerji ala-
nındakiözeDeştirmelerpeşpeşege-
fecektir" şeklinde yanıtladı.
Önal, çalışanlann ücret artışlan
konusunda kamu kesimıne müda-
haleyapıldığını bildirerek,özel ke-
simin iradesı ileprogramadestekver-
mesini istedi. Onal, programa des-
tek vermeyen özel kesimin piyasa-
da zamanlaişyapamayacakduruma
gelebileceğını de düe getırdı.
İŞÇİNtN EVRENİNDEN
ŞÜKRAN SONER
Hem VapHemYok
Aslını ararsak ne beni ne de sizi çok fazla ilgilendiri-
yor. Ama bir iki gün Çiller'in Demirel'in yeniden seçi-
lebilmesine iiişkin koalisyon ortaklannın liderieri ile or-
tak metne imza atıp atmadığı ile uğraştık. Çiller'in im-
zasının olduğunu ilk duyuran, sonra FP'lilerin tepkisi ile
çark eden DYP sözcüsünün televizyonculann sorula-
nnı yanıtlaması çok ilginçti..
"Var", "Yok", "Hem var hem yok" derken trajikomik
bir haldeydi. Söylediklerini biraz anlaşılır kjlmak için de
"Aslında üç imzanın yanında imzasıyok. Ama daha ön-
ce b'tzim verdiğimiz önerimetninin aynı üç başkanın im-
zaladığı metin olmuş. Doğnısu onlann bizim önceden
verdiğimiz metne imza atmalan daha uygun olurdu. Her
ne ise, bu nedenle Çiller'in de imzası var sayılır. Ama
biz daha önce açıkladığımız üzere, önce halk oylama-
sının oylatılmasından yanayız. Kabul edilmezse hükü-
met onaklannm da katıldıklan beş artı beşe uyanz" di-,
yordu.
DYP, Çiller kimbilir kaç yüzüncü kıvırtmada, "Koşul-'
lardeğişti, böyle oldu" demek erdemini gösteremeye-
rek, durumu kurtarmaya bakıyor, akıllannca bizı uyutu-
yoriardı.
Aynı anda tartıştığımız bir başka konu Demirel'in dev-
letin rutin dışına çıkma hakkı. Nedeni asıl hesabı ken-
dine, ancak Mesut Yılmaz bile "olmaz" diyor. Devle-
tin istediği gibi hareket etme, hukuk kurallannın dışına
çıkma hakkı olmadığını açıklaması üzerine, açıklama-
nın açıklaması geldi. Cumhurbaşkanı, konuşmasından
bir cümlenin alınması ile anlamının saptınldığını, he-
men o cümlenin altında hukuk içinde kalma koşulunun
atonın çizilmiş olduğunu söyledi.
Doğrusu Cumhurbaşkanı'nın açıklamasından toplu-
mun ne anladığı, nasıl bir imajın yaratılmak istendiğidir.
Belleklere kazınan devletin gereken hallerde rutinin
dışına çıkabıleceğidir. Demirel'in Çiller'in Köşk ziyare-
tinin ardından gelen açıklamasma hemen atlayan Çil-
ler, Cumhurbaşkanı'nın açtığı bu yolu çok iyi kullanmış,
PKK, terör ile savaşımda kahraman lider rolünü oyna-
yan açıklamasını yapmıştır. Biranlamda Batman batak-
lığında kaybolan silahlar, Vali'nin hertür karanlık ilişki-
ye açık, hukuk dışılığı apaçık silah alımı, orada yaşa-
nanlar aklanma, paklanma işleminden geçirilmiştir.
Imajlar çağında, silahtan daha etkili silahın kamuoyu
yönlendimnesi olduğu bir çağda, bir sürü resmi rapor-
daki hukuk dışılık, suç saptaması aynntı olarak kalacak-
tır. Toplumun önemli birçoğunluğunu, "Yapılanlardoğ-
nı değil, belli hukuka, yasalara da uymuyor, ama ko-
şulları da unutmamak gerek. En sonunda Vali rvşvet
almışsa cezasını çeker, ama Çiller kendi başına sorum-
luluğu üstüne alarak cesur bir karar vermiş" diye dü-
şündürebilmektir.
Bu firsatı elbette şimdi yollan ayn ama o tarihlerde
içtikleri su ayn gitmeyen Mehmet Ağar, hiç kaçırma-
yacak, Susurluk'tan bu yana hesap vermekten kurtul-
ma rekorlarını kırmış olarak suçluluktan kahramanlığa
tırmanma atağında herkese baskın çıkacaktır. Mehmet
Ağar bu tabloda, Türkiye'yi terör bataklığından kurta-
ran başkahraman rolündedir. Çaktınlmadan Bucak'lar,
adlan verilmeden ülkücü mafya uzantılı çete başlan da
aklanıp paklanmakta, kahraman mertebesine yüksel-
tilmektedirler,
Doğrusu kamuoyu yönlendirme, medyayı kullanabil-
me sanatında Türk siyasetçilen ABD'dekileri bile geçe-
bilir. Ne de olsa küçük Amerika'yız. Olup biteni ızlerken,
ABD'de medya uzmanlannın verdikleri dersler, örnek-
fer belleğimde canlanıyor.. Daha önce başka olaylar
bağlantılı verdiğim bir uzun ömekle bu köşeyi doldur-
mak istemiyorum. Ama dönemin Başkanı Reagan'ın
".. ülke silahlanıyor" yalanını söylemeden "silahlanıyor
mu?", yani bir soru işareti vurgulaması ile kamuoyunu
nasıl yanılttığını ve karşı örgütlenme için bütçeden is-
tediği parayı çıkarttığını derste göstermişlerdi.
önemli olanı Batman bataklığında ne olup bittiği de-
ğil. Batman'dan Susurluk'a uzanan halkada, Türkiye'nin
hukuk devletinden yana geçmişi ile hesaplaşmaya kal-
kışması halinde, hesap vermekten kurtulamayacak, ta-
rihe gömülecek siyasi liderlerin aklanması. Değişik çı-
kar bağlan içinde birbirlerini kollaması değil mi?
"Hem var hem yok" zaten Türkiye'de uygulanmak-
ta olan demokrasi, hukuk devleti, insan haklan, sendi-
kal haklar, siyasal, toplumsal yapılanmasına çok uygun
düşüyor. Siyasi partiler, parlamento, sendikalar, de-
mokratik örgütlenmeler, icraya, yargıya iiişkin kurum-
lar. hepsi tastamam. Ama içleri, işlevleri boşaltılmış
olarak işletilmesi istenen bir kirli çıkâr düzeni egemen.
Sonuç olarak halkın iradesinin yansımadığı, milletin
vekilinin mumla arandığı, kirlenmiş siyaset, umutlannı
yitirmiş bir toplum ortaya çıkıyor. Siyasi partiler var mı?
"Var". Ya işlevleri, demokrasiye, topluma katkılan, ide-
olojileri, kimlikleri.. "var" ama aynı zamanda "yok". Hem
var hem yok.
Sendikalar? Sendikal haklar yasaklı da olsa yasalar-
da sayılıyor. Sendikalar da var görünüyor. Ama gerçek
üye sayılan ile resmi üye sayılan arasında, Bakanlık is-
tatistiğine göre bile birkaç kat milyonla fark var. Sahte
düzeni var göstermek için verilen yetkide kullanılan is-
tatistikte 4 milyona ulaşan üye sayısı, sözleşme istatis-
tiğinde 1 milyona iniyor. Sendikalar demokrasi oyunu
için var, ama işçi hakkını geliştirmek için yok. Hem var
hem yok.. Oyun böylece sürüp gidiyor.
e-posta: sukransoneng yahoo.com
Petrol fiyatı tekrar
30 dolann altında
Ekonomi Servisi - Tırma-
m şmdan endişe edilen pet-
rol fiyatlan, 30 dolann altı-
na geriledi. PetrolfiıraçEden
Ülkeler Örgütü'nün (OPEC)
mart sonunda petrol üreti-
mini arrnracaği beklentisiy-
le Londra Uluslararası Pet-
rol Borsası'nda Kuzey De-
nizi Brent türü ham
petrolünün nisan ayı
teslimatı varil fiyatı
14 sent düşüşle 26
dolar 53 sente indi.
Nevv York borsasın-
da da mart ayı teslimatı Ba-
ü Teksas petrolünün varil fi-
yatı da 6 sent gerileyerek 29
dolar 40 sente düştü.
ABD Enerji Bakanı Bill
Ricbardsonıh Suudi Ara-
bistan ve Kuveyt'i ziyaret
ederek bu ülkelerin petrol
üretimi arttırmalanm iste-
yeceği beürtildi. Ancak, ba-
zı ABD'li politikacılar,
ABD'nin OPEC ülkelerine
petrol üreamini arttırma bas-
kısının, ABD dış politikası-
m olumsuz etkileyeceğini
ifade ettiler.
Buarada, OPEC'in önem-
li üyelerinden Venezüela'nın
devlete ait petrol şirketi Pet-
roleos de Venezuela'nın
(PDVSA) Başkanı Hector
Ciavaldini. televizyondaki
bir röportajda, pet-
rol fıyatlannın sade-
ce istikrara kavuş-
ması için Petrol îh-
raç Eden Ülkeler
Teşkilatı'nın
(OPEC) gürılük ham petrol
üretimi toplamını 2.2 mil-
yon varil arttırması gerekti-
ğini söyledi. Ciavaldini'ye
göre, ham petrolün varil fi-
yatmm 30 dolan aşması bü-
tün üreticiler için endişe kay-
nağı olur, OPEC'in günlük
ham petrol üretımi toplamı-
nın sadece 1 milyon varil
artması ise fiyatlann son za-
manlardaki yükseliş hızını
kesmeye yetmeyecek.