Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3KASIM2000CUMA HABERLER DÜNYADA BUGTJN ALt StRMEN Özeteftirme-Özallaştrnıa Etibank ve Sümerbank, Cumhuriyet'in önemli eserieriydiler. Onlaria kıvanç duyardık çocukluğu- muzda, ilk gençliğimizde. Sermaye birikiminden yoksun, girişimcisi olmayan genç Cumhuriyet, sanayileşme atılımını güç koşullar altında ger- çekleştirmek zoaındaydı. Büyük dünya ekonomik bunalımı ile genç Tür- kiye Cumhuriyeti'nin sanayileşme hamlesi aynı döneme rastlıyordu. Ardından 2. Dünya Savaşı patlak verecekti. Bu ortamda devletçilik, salt Cumhuriyet'in ku- ruculannın bir tercihi olmanın ötesinde, zorunlu- luğun sonucu olarak yerleşti yaşamımıza. 1980 ile biriikte, Türkiye'de yeni ekonomik rüz- gâriaresmeye başladı. 1980 dönemi deyince her- kesin aklına 12 Eylül yönetimi ve Evren gelir. Gerçekte, bütün kötülüklerine karşın tarih on- lan bir vesile olarak yazacaktır. 12 Eylül sadece "özalizm"e ortam hazırlayan bir harekettir zaman içinde bakıldığında. Belki, bu yönetimin liderleri, kişi olarak Özal'ı düşünmemiş olabilirler, ama hedeflenen, özal'ın yaptıklanydı. Artık KlT'lerin ve kamu bankalarının özelleşti- rilmesi gelmişti gündeme. özal, bir değişimi çürümeyle karıştırarak tarihi rolünü oynadı ve gitti. Kimileri onun kişıliğinde bir devrimciyi buldu- lar. "özal devrimü", bugünkü Türkiye'yi doğurdu. • • • KlT'lerin büyük zararlara girmesi de özal ile başlar. Aslında KİT reformu, bunların bazılannın özel- leştirilmesi, kimilerinin düzenlenerek yaşamlannı sürdürmeleri, kimilerinin kapatılması biçiminde geniş şekilde ele alınacakken, yalnızca bir özei- teştirme sloganına takıldı kaldı. Dünyanın hızla küreselleşmeye gittiği ortamda, uluslararası sermaye, eğitim ve sağlığın bile ka- mu hizmeti olmaktan çıkanlmasını öneriyordu. Böyle bir dönemde, sloganlara karşı durmak oldukça güçtü. Medya da, özelleştirmenin savu- nucusu oldu; hatta sosyal demokratlar da... "Durvn bakalım ne oluyoruz? Olaya daha so- ğukkanlı eğilelim" diyenler azınlıkta kaldılar. "Devlet tekstilcilik mi yaparmış, devlet banka- cılık mı yaparmış, olur mu böyle şey?" diyenle- rin sesi daha yüksek çıktı. Kimse sözü edilen kuruluşlann incelenmesini; ne zaman, nasıl, neden zarar ettiklerinin araşttnl- masını düşünmedi. Kamu bankalannın devlet erkini ellerinde tutan politikacıların baskısıyla yağmalanmakta oluşla- n da, özelleştirme yanlılarının savlannı güçlendi- riyordu. Böyle bir ortamda kamu bankalan özelleştiril- meye başlandı. ••• Sonuç gördüğünüz gibi fıyaskodur. ' *" : ^ Çünkü yapılan özelleştirme degil, özaüaştır- madır. Nasıl yapıldı Özallaştırma? Kamu bankalan özel sermayeye açıldı. Yine kamu bankalanndan kredi alan açıkgöz ve iktidar himayeli kişiler, bu bankalann sahipleri ol- dular. Yani devletten aldıkları krediler ile devletin bankalarını aldılar veya bir kısmı kendilerine ban- ka kurdular. Sonra bu bankalarla kendi şirketle- rini ayakta tutmaya çalıştılar veya düpedüz bun- lann içini boşalttılar. Bankacılık artık bir yan iş olmuştu. Sabah'ın patronunun Etibank'ı alırken, "Artık bu rekabet ortamında bankasız gaz&te olmuyor" dediğini bi- liyoruz. Yani bunlann çok ryi niyetle hareket ettiklerini varsaysak bile görüyoruz ki, özelleştiriten kamu bankasının işlevi yeni patronun işlerini destekle- mektir. Kamudan özelleştirilen bankalann kredileri yi- ne kamu bankalanndan geldi. Emlakbank, bun- lann finansörü oldu. Sonra bu bankalar teker teker batmaya başla- dı, devlet bunlara el koydu. Peki, zaraıian ödemek kime kaldt? Yıne kamuya yani size, bana. Işte bize özelleştirme diye yutturulan Özallaş- tırma budur. Uşak Cezaevi'nde Nuri Ergin'in adamlannın çıkardığı olayda 5 kişi öldü Vlafya çabşb: 5 öliiHaber Merkeri-Kamuoyunda Karagümrük çetesi elebaşılan olarak bilinen "Nuriş" lakaplı Nuri Ergin ve Vedat Ergin kar- deşlerin, Uşak'ta Kasar Tekstil isirnli bir fırmanın basılması ola- yına kanştıklan iddiasıyla tutuk- lanan 8 kişinın, kendilerini öl- dürmek amacıyla Uşak E Tipı Cezaevi'ne girdıkleri bahanesiy- le başlatüklan ayaklanmada 5 ki- şi öldü. 200 tutukluyla ayaklan- ma başlatan Ergin kardeşler, ara- lannda Cezaevi 1. Müdürü Mus- tafa Kurt'un da bulunduğu 29 görevli ve bazı tutuklulan rehin aldı. Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, isyancılann bugün sabah 08.00'e kadar teslim olacaklan- nı bildirdiklerini belirterek ope- rasyonun durdurulduğunu açık- ladı. Tûrk, isyancılann "Asker, • Kendilerini öldürmek için içeri girenler olduğu gerekçesiyle isyan başlatan çete üyelerine bu sabaha kadar süre tanındı. îsyancılar 10 tutuklu ve hükümlüyü cezaevinin penceresinden attılar. bunu siz istediniz, biz tarih yaza- cağız" şeklinde pankart açmala- n hakkında yorum yapmadı. îs- yan hakkında Bakanlar Kuru- lu'na bilgi veren Adalet Bakanı Türk, Nurişler Cetesi'nin ceza- evini karargâh gibi kullanarak, Uşak'ı haracabağladıklannı ifa- deetti. Operasyona sabaha kadar ara venlmesinın ardından isyancılar 2 kişiyi serbest bıraktı. Uşak Va- lisi Ayfaan Çevik, olaylara dığer mahkûmlann da destek verdiği- ni belirterek. "Rehineleri de dü- şünerek nokta operasyonu için zorlanryoruz. Ergin ve adamlan iki aydir cezaevi yönetinıini ele geçirnüşler" dedi. Uşak E Tipi Cezaevi'ni ele ge- çıren Nun Ergin ve Vedat Ergin kardeşler dün yaklaşık 200 tu- tuklu ile cezaevinde ayaklanma başlath. tsyancılar, sabah saatle- rinde aralannda cezaevi birinci müdürü Kurt'un da bulunduğu 29 kişiyi rehin aldı. Rehın alınan kişiler arasında zıyaret için gelen Aysun Gûlşen isimli bir kadının da bulunduğu kaydedildi. Uşak ll Jandarma Komutanı Albay CananTûrkan. megafon- la Nuriş ve adamlanna eylemle- rine son vermeleri çağnsında bu- lundu. Bu anonsun ardından ce- zaevi içinden cam kınlmasına benzer sesler duyuldu. Ardından da silah sesleri geldi. Cezaevin- de ayaklanma başlatan isyancılar 10 tutuklu ve hükümlüyü ceza- evinin penceresinden attılar. Tu- tuklu ve hükümlülerden 5'i ya- şamını yitirirken olaylarda 9 ki- şi de yaralandı. Olaylarda ölen tutuklulardan isimleri belirlenen 3 kişinin adlan şöyle: "Reşat Taşçı, Cemal Yeşükaya ve Erol Neşet" Yaralanan 9 kişi ise Uşak Dev- let Hastanesi'nde tedavi altına alındı. Hastane Başhekimi Öz- lem Übey, yarahlardan 2'sinde kurşun yarası bulunduğunu ve hayati tehlikeyi atlatamadıklan- nı söyledi. Bakanlar Kurulu Hükümet savunmayı goruştu ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Bakanlar Kurulu'nda Türkiye'nin savunma gereksinmeleri doğrultusunda gerçekleştirilmesi planlanan savunma sanayii projeleri değerlendirildi. Savunma Sanayii Müsteşan Dursun Ali Ercan, yürütülmekte olan projeler hakkında bilgi verdi. Bakanlar Kurulu, Başbakan Büknt Ecevit başkanlığında bir hafta aradan sonra dün toplandı. Adalet Bakanı Hikmet Sami Tûrk toplantıda bakanlara Uşak Cezaevi'ndeki olaylara ılişkin bilgi sundu. Devlet Bakanı Tunca Toskay, gazetecilere bilgi verirken toplantıda 2001 yıh için alınması düşünülen ek önlemler ile Türk Telekom'un özelleştırilmesinin gündeme gelmediğini kaydettı. TSK'ninsilahlaneski Bakanlar Kurulu'nda Milli Savunma Bakanı Sabahattin Çakmakoğhı ile Savunma Sanayii Müsteşan Ercan, yürütülen projeler hakkında bilgi verdi. Ercan, TSK'nin envanterinde bulunan silahlann bir kısmırun 30- 40 yaşında olduğunu, kullanımlarında politik sınırlamalann bulunduğunu belirtti. Ercan, ABD'nin dünya silah pazannda yüzde 45 pay ile birinci olduğunu, Türkiye'nin de 0.2 ile son sıralarda yer aldığını kaydetti. İĞNELİ FIRÇA ZAFERTEMOÇİN HADI ymom mutım Msmmooç» MHP'de kongre hazırlığı Bahçeli'nin 'denge' arayışı EMİNEKAPLAN ANKARA-MHPGenel Başkanı Devlet Bahçeti, partinin yönetim organla- nnın daraltılması nedeniy- le yeni merkez yönetim kurulu (MYK) listesini oluşturmakta zorlaruyor. Bayındırlık ve Iskân Ba- kanı Koray Aydın ile MHP Genel Başkan Yardımcısı Şevkat Çetin arasında ya- şanan çekişmeyi dikkate alan Bahçeli'nin, kongre sonrasında yeni sıkıntıla- nn yaşanmaması için "dengefibirüste" arayışın- da olduğu kaydedildi. Ye- ni tüzükte Şevkat Çetin'e özel yetkilenn verilmesi, "Listede de etkfli otecak" şeklinde yorumlandı. Bahçeü yetkflerini arnnyor MHP'nin 6. olağan kongresine 2 gün kala, gözler Bahçeli'nin oluştu- racağı yeni MYK listesine çevrildi. Tüzükte yapıla- cak değişikliklerle MYK ve başkanlık divanının bir- çok yetkisini kendisinde toplayacak olan Bahçelı. parti içindeki çekişmele- rin kongre sonrasında de- rinleşmemesi için dengeli bir MYK. listesi oluştur- maya çalışıyor. Yeni tü- zükle, 85 üyeli MYK ile 100 üyeli merkezkararku- rulu kaldınlarak yerine en az 66, en fazla 100 üyeden oluşacak merkez yönetim kurulu oluşturulacak. Baş- kanlık divanının da üye sa- yısuıın 22'den 14'e indiri- lecek olması, parti içinde yönetime girme çekişme- sinin boyutunu daha da arttrrdı. Bahçeli'nin genel baş- kanlığa seçilmesinde bü- yük rol oynayan Bayındır- lık ve Iskân Bakanı Koray Aydın ile MHP'nin teşki- latlardan sorumlu genel başkan yardımcısı Cetin arasındaki liste çekişmesi sürüyor. Bahçeli'nin sağ kolu olarak tanımlanan Cetin, kongreye "tek Bs- teyle" gidilmesini savu- nurken Aydın "çarşaf Bs- te" istiyor. Muhalifler de MYK'ye girmek için kulis yürütürken Bahçeli'nin kongreye nasıl bir listey- le gidileceğuıi son gün açıklayacağı kaydedildi. Geçen dönem daha çok akademisyenlere ağırlık veren Bahçeli'nin, parti ta- banından gelen "Yönetim 9e taban arasında kopuk- luklaryaşaruyor" eleştiri- lerini dikkate alarak Şev- kat Cetin ve Koray Ay- dın'ın ekibi ile akedemıs- yenleT arasmda "dengeli birdağdun" yapacagı kay- dedildi. Bahçelı, tüzük degişik- liğı ile birçok yetkıyi ken- dısıne bağlarken teşkilat- lardan sorumlu genel baş- kan yardımcısına da özel yetkiler veriliyor. Kongre- den sonra da teşkılatlardan sorumlu genel başkan yar- dımcıhğı görevini koru- ması beklenen Cetin, yeni tüzükle, eski MYK liste- leri hakkında disiplin iş- lemlenni başlatabilecek. Cetin, halen MYK üye- si olan Sadi Somuncuoğ- lu'nun Cumhurbaşkanlı- ğı 'na adaylık başvurusunu engellemeye çalışanlar arasında yer almıştı. Hak- kında bu konuda dokunul- mazlığının kaldınlması is- temıyle tezkere bulunan Cetin, kongre sonrasında MYK üyeliği düşecek olan Somuncuoğlu'nu di- sipline verebilecek. Cetin, aynca, il ve ilçe kongrele- rinin delege sayılannı be- lirleme konusunda da yet- kili olacak. Anayasa Mahkemesi, KİT'lere ilişkin 615 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'yi iptal etti Botaş ve TEAŞ bölünmeyecekANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Anayasa Mahkemesi, iptal edilen yetki yasasuıa dayanılarak çıkanlan KİT'le- re ilişkin 615 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'yi (KHK) iptal etti. KlT'lerin bankacılık alanı dışında da anonim şirket olarak bölünmelerine ola- nak tanıyan kararnamenin iptalıyle TE- AŞ'ın üretım, iletim, dağıtım; Botaş'ın da gaz arzı, iletim ve dağıtım olarak bö- lünmesi ördenmiş oldu. 'Sorunu çozeceğiz' Enerji ve Tabıi Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersûmer. kararla ilgili olarak yaptığı açıklamada, gecikmenin söz ko- nusu olmayacağını savunarak yılsonu- na kadar yasal düzenleme yapılmasının kararlaştınldığını öne sürdü. Ersümer. "Gerek EVIF, gerekse DB mutabakat bu • KİT'ler AŞ olarak bölünemeyecek. Anayasa Mahkemesi, Yetki Yasası'na dayanılarak çıkanlan tüm kararnameleri iptal etti. kapsamdaydı, hızlı bir şekilde gecikme- ye yol açmaksızuı bir yasayla bu sorunu çözeceğiz" dedı. Anayasa Mahkemesi heyetı, FP'nın yetki yasasına dayanılarak çıkanlan 18 KHK'nin iptali ve yürürlüğunün dur- durulması ıstemiyle açtığı davalarda dün son olarak 615 sayıh KHK ile ilgı- lı karannı verdi. Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Haşim Kıhç, 233 sayılı KHK'yi değiş- tıren Kamu tktısadı Teşebbüsleri Hak- kında Kanun Hükmünde Kararname'de Değışiklık Yapılmasına Daır Kararna- me'yi iptal ettiklerini bıldırdi. Kararna- menin yürürlüğunün durdurulması is- teminin reddedildiğini kaydeden Kıhç, iptal karannın yürürlüğe girmesi için süre vermediklerini belirtti. 18 kararname iptal oklu İptal edilen kararname, KlT'lerin bankacılık alanı dışında da anonim şir- ket olarak bölünmelerine olanak tanı- yordu. Kararnamenin iptahyle TEAŞ'ın üretim, iletim, dağıtım; Botaş'ın da gaz arzı, iletim ve dağıtım olarak bölünme- sinin önüne geçümiş oldu. Anayasa Mahkemesi, iptal karannın yürürlüğe girmesi için aynca bir süre vermediğinden, iptale ilişkin karar Res- mi Gazete'de yayımlandığında kararna- meye dayanılarak herhangi bir işlem ya- pılamayacak. Yüksek mahkemenin son iptal kara- nyla daha önce iptal edilen yetki yasa- sına dayanılarak çıkanlan 18 KHK ip- tal edilmiş oldu. FP, 2 kararnameye ise başvuru için gereken 60 günlük süre dolduğu için dava açmamıştı. Anayasa Mahkemesi, daha önce iptal ettiği KHK'lerden Vakıfbank'ın özelleştiril- mesini öngören 606 sayılı KHK hariç diğerlerinde iptal kararlanrun yürürlü- ğe girmesi için 1 ay ile 1 yıl arasında de- ğişen süreler vermişti. Anayasa Mahkemesi Başkanı Mus- tafa Bumin'in önümüzdeki hafta KK- TC'ye gideceğini, bunun için henüz bir gündem belirlenmediğini söyledi. Bakanlar bos kararname imzaladı SPK'de MHP ANAP çekişmesi ANKARA (Cumhuri- yetBürosu)-Hukuken 17 gündürboş olan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) başkan ve üyelerinin atanmasına ilişkin olarak bakanlara boş kararname imzalatnnldığı ve atama- lann liderlerce kararlaş- tmlacagı belirtildı. DSP'li Devlet Bakanı Recep Önal'a bağlı olan SPK Başkanhğı konu- sunda MHP ile ANAP arasında çekişme yaşan- dığı belirtiliyor. MHP' nin, partisinden belediye başkan adayı olan Hüse- yin Erdem'i. başkanlığa önerdiği, ANAP'ın ise "TBMM Başkanhğı'nı siz aldınız. SPK'yi bize verin" diye direndiği be- lirtildi. Devlet Bakanı Ö- nal'ın ise, başkanlık için Ziraat Bankası Genel Müdürü Osman Tuna- boyiu ısmine sıcak bak- tığı belirtiliyor. Hükümetin, hâlâ SPK üyelerini atamaması ne- deniyle 3 yıllık görev sü- relenl6Ekim2000tari- hınde dolan SPK yöneti- minde 17 gündür huku- ki boşluk sürüyor. Ba- kanlar Kurulu toplan- tısında bakanlara boş ka- rarname imzalattınldıgı öğrenildi. SPK üyeliği için, Ban- kacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, eski Bağ-Kur Genel Müdürü Nizamettin Temel ile Ab- met Aksoy'u aday göster- dı. Sanayı ve Ticaret Ba- kanlığı'nın adaylannı da Hüseyin Erdem ile Öz- can Pektaş oluşturuyor. Bankalar Birliğı, Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı AhmetOlgun ile eski İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Sezai Akuı'ı aday gösterdi. Türkiye Odalar ve Bor- salar Birliğı ise, başkan danışmanı ojan HaBl Sa- naslan ile Ömer Tanju Dunıscy'u aday olarak sunmuştu. Ersümer boğazlar sorununu ele aldı 'Doğal petrol yoludeğü' Anday ve Dağlarcay ya 'barış ve kardeşlik' ödiilü Dünya Kardeşlik Bnüği Mevlana Yüce Vakfi'nca verilen "EvTensel Kardeşukten Dünya Banşma Çağrı' ? ödüllerinin altıncısL önceki gün Cemal Reşit Re> Konser Salonu'nda dü/enlenen törerüe sahiplerine verildi. Basın ya\ın dalında Mete Akyol, bilinı araştırma dahnda Prof. Dr. Nimet Ğtagüç ve Prof. Dr. Tahsin Ozgüç, edebiyat dahnda MeKh Cevdet Anday ve Fazıl Hüsnü Dağlarca, görsel sanatlar dabnda Recep Bflginer, plastik sanatlar dahnda Safih Acar ve muzik dahnda Anjelika Akbar'ın ödüle layık göruldüğü gecede, "Evrim Projesine Çahşan Kıtalararası Kuruluşlann Bilgi C a ğn>da Dünyaya Verecekleri Çağn Mesajlan" konulu bir de panel düzenlendi. Panele, Prof. Dr. Ahmet İnanı. Doç. Dr. Ahmet Kurtaran. Israü'den Menorah Charnej, İngiltere'den Simon Peter Fuller, Hindistan'dan Advvaita Ganguh gibi bilim adamı ve düşünüıier konuşmacı olarak kaüldı. fFotoğraf: ALPER İZBUL) Ekonomi Servisi - Enerji ve Tabii Kaynak- lar Bakanı Cumhur Er- sümer, petrol taşımacıh- ğında Karadeniz'in eko- lojik dengesini herkesın dikkate alması gerekti- ğini belirterek "EDç kinı- se Türk boğazlarmı do- ğal bir petrol yolu olarak gönnesm" dedi. 3. Avrasya Ekonomi Zirvesi çerçevesinde dü- zenlenen "Uluslararası Enerji Konferansrnın açılışında konuşan Ersü- mer, Bakû-Tiflıs-Cey- han boru hattının gerek ekonomik, gerek çevre değerlerine verdiği önem, gerek güzergâh- taki güven bakımından alternatifi bulunmadığı- nıvurguladı. Ersümer, Türkiye'nin 2010 yılında 55 milyar metreküp doğalgaz, 49 milyon ton petrol, 2020 yılında ise 83 milyar metreküp doğalgaz, 74 milyon ton petrole ihti- yaç duyacağmı ifade et- ti. Bakûpetrolünün 2004 yıhnda Ceyhan'a akaca- ğına ve Akdeniz'de yeni birpetrol pazan oluşaca- ğına ışaret eden Ersü- mer, "Avrasya halkı zen- gin kaynaklann fakir bekçileri değü. zengin sa- hipleri oknahdır" dedi. 'Rezervter zengin' Azerbaycan Enerji Bakanı tslam Tagaiyev da konuşmasında, petrol rezervlerinin tahmin edilenin çok üzennde ol- duğunu söyledi. Tagaiyev, Azerbaycan petrol rezervlerinin 8 milyar ton olduğunu, bü- tün dünyada bir yıldald petrol tüketiminin 3 mil- yar ton olduğu göz önû- ne ahndığında, petrol re- zervlerini bütün dünyv nın yaklaşık 3 yılhk tû- ketimine eşdeğer oldu- ğuna dikkati çdöi.