Katalog

17KASIM2000CUMA CUMHURİYET EKONOMt / SAYFA ekonomi@cumhuriyetcom.tr 13 Liderler APEC'e vedaetti H Ekonomi Servisi - Ceşitli ıkili anlaşmalann yapıldığı Asya Pasifık Ekonomi Işbirlıği lıderler zirvesi dün sona erdi. Çin Devlet Başkanı Ciang Zemin, APEC üyelerini .küreselleşmenin gizli zararlanna karşı uyardığı toplantılann sonunda liderler, bır APEC geleneği olarak yerel giysilerle anı fotoğrafı çektirdiler. Bu arada ABD, Brunei, Singapur, Şili ve Yeni Zelanda hava sahalanıu birleştirerek daha ucuz ulaşımı olanaklı kılacak bir anlaşma yaptılar. Turizm kredileri geri dönmüyor • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ağustos ayında tunzm kesimine bankalardan kullandınlan kredilerin yüzde 15'i geri dönmedi. Merkez Bankası verilerine göre, 2000 yılı ağustos ayında turizm alanında toplam 635 trilyon liralık kredi kullanıldı. Ancak bunun 98 trilyon liralık bölûmü geri dönmedi. 1999 yüının aynı dönemınde turizm kesimine 544 trilyon lira verilmiş ve bunun yüzde 7'si olan 37 trilyon liranın battığı açıklanmıştı. 2000 yılmın 8 ayhk dönemınde turizm kesimine açılan kredilerin toplamı da 4.8 katrilyon liraya ulaştı. Kullanılmayan hesaplar fona • ANKARA (ANKA) - Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun karanyla bankalar nezdinde her türlü mevduat, emanet ve alacaklardan son talep, işlem veya mudınin herhangi biçimde yazılı bir talimatı tarihinden başlayarak 10 yıl geçtiği halde hak sahiplerince aranmamış olanlar, zamanaşımına uğramış sayılacak. Bankalar, zamanaşımı sûresinın dolmasına 3 ay kala mevduat, emanet ve alacaklardan 25 milyon liranın ûzerindekilerle değerı bilinmeyen emanetlerin hak sahiplerini iadeli taahhütlü mektupla uyaracak. İGSAŞ ihalesi iptal edlldi • ANKARA (AA)- Istanbul Gübre Sanayii AŞ'de (IGSAŞ) bulunan yüzde 99.98 oramndaki idare hisselerinin blok satış yöntemiyle özelleştınlmesi amacıyla açılan ihale iptal edildi. Özelleştirme Idaresı Başkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre ihale, Rekabet Kurulu tarafından, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 7. maddesı çerçevesinde, devralma işlemine "olumsuz görüş verihnesi" sebebiyle iptal edildi. Kapasite kullanımı arttı • ANKARA (ANKA) - Iç talepteki artışa bağlı olarak imalat sanayii sektörünün kapasite kullanım oranı ekım ayuıda, geçen yıluı aynı ayına göre 10 puandan fazla artış gösterdi. DÎE verilerine göre, imalat sanayunın üretim değen ağırlıklı kapasite kullanım oranı ekim ayında yüzde 81.9 ile son yılların en yüksek düzeyinde gerçekleşti. Kaçağın kontrol edilemediği gerçeği, ithalata kapı aralamak için kullanılıyor Kaçak ete yasal kıfafhazırhğıFATMA KOŞAR Türkiye'nin karşı karşıya kaldığı et sıkıntısı, son 20 yıl- dır uygulanan hayvancılık po- litikalannı bır kez daha tartış- maya açarken son günlerde ya- pılan operasyonlann ardında, kontrolün sağlanacağı savıyla ithalata kapı aralama isteğinin yattığı ıleri sürülüyor. Uzmanlar, hükümetin, kaçak olarak giren hastalıkh etlerin kontrol edilemediği gerçeğini kullanarak Türkiye'de hayvan- cılığı bitiren dışahma "yasalkı- h f hazırlama çabasında oldu- ğuna dikkat çekerken sanayi kesımınden yükselen "Vergide ödeyerek sektördeki şirketkr it- halat yapman" ile "Şirketİeş- me süreci hızlandırüarak yerli üretim teşvik edilmen, verimli- • TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Prof. Dr. Gürol Ergin, yıllardır bilinen ve göz yumulan kaçakçılığın bugün büyük operasyonlarla yeni gelişme biçiminde sunulduğunu belirtti. tiksağlanmalır ' önerileri bu te- zi destekliyor. TMMOB Ziraat Mühendis- leri Odası Başkanı Prof. Dr. Gürol Ergin, yıllardır bilinen ve göz yumulan kaçakçılığın bu- gün büyük operasyonlarla yeni gelişme biçiminde sunulduğu- nu belirterek "EMF'ye verilen ek niyet mektubundald taah- hütlerin yerine getirilmesiyle Türkiye'nin daha ciddi sıkuıü- iaria karşı karşıya kaJacağı bili- niyor. Kaçak giren etlerin kont- rol edilemediği, hastalıkh oldu- ğu yönünde kamuoyunu ikna ederekşimdiden olası tepkilerin önüne geçmenin yoUannı an- yorlar. Oysa bugün yaşananlar dışalunın sonucudur" dedı. Prof. Dr. Ergin, ithalatın hiç- bir dönemde çözüm olmadığı- nın görüldüğünü anımsatarak şunlan söyledi: "Maüyeti yükselen sanayici çözüm arayışında. Devletin ya- sal girişleri kontrol edebileceği de bu sistemin yasallaşürüma guişiminin gerekçesi Et sıkuı- ûsı olduğu doğru, ancakçözüm dışalım değil; tekçözüm. bir sü- re et fıyatiaruun yükseimesini de göze alarak yerli üretimi art- nracak önlemleri almak. Buna karşuı bu operasyonlar çözü- mün yine ithalatta aranacağma işaret ediyor." Ergin, bu olaylann gündeme gehnesinde Tanm Bakanı Hüs- nü YusufGökalp'inönlemleral- ması sonucunda kaçak et kulla- nan kesimlerin sıkışmasuun et- kisi olduğunu da belirtti. 'Politikistikrarolmah' SETBlR Başkanı ve Maret Genel Müdürü An" Güler, bü- tün sektörün zan altında kal- maması için firmaların bu" an önce açıklanmasını isteyerek Türkiye'nin hayvancılık poli- tikalannda gerek ithalat gerek destekleme konusunda istik- rarlı bir çizgi izlemesi gerekti- ğini belirtti. Tikveşli Tanm îşletmeleri Başkanı Doğan Vardartı da sektördeki firmalara ithalat serbestisinin tanınması gerek- tiğini kaydederek "Tanm Ba- kanhğı sistemi legalleştirmek için çauşacağına, yasaklarla, poüsiye tedbirlerle günü kur- tarmaya çahşmaktadır'' dedı. Vardarh, mafya tarafından yönlendirilen et trafığinin ül- kenin kaderi olmadığını dile getırerek "Yüda 500 bin adet 150 kaogramhk besiük ithalaü- na müsaade edildiği halde köy- lü kazanacak, Hazine gümrük- ten 400 milyon dolar gelir sağ- layacak, Malrve vergi alacak" dıye konuştu. r ENELKURMAY 'Halkm i iiyememesi için önlemler alındı' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ge- nelkurmay Başkanlığı, bırlıklere sağlık- lı olmayan ve kaçak yollardan gelen et- lerin yedirilmemesi için önlemler alındı- ğı bıldırirken Tanm Bakanı Hüsnü Yu- suf Gökalp ise yurttaşlann rahatlıkla et yiyebıleceğini savundu. Genelkurmay'ın açıklamasında, bugü- ne değin olumsuz durumla karşılaşılma- dığı, ancak her olasılık göz önünde bu- lundurularak incelemelerin sürdürüldü- ğü kaydedildı. Genelkurmay'm açıkla- masında TSK'-nin et gereksinimınin 7 ayn Iç Tedarik Bölge Başkanhğı'nca Devlet İhale Yasasf nın ilgili maddesine göre kapalı teklif usulü ile ihale edilerek karşılandığı belirtildi. Tanm Bakanı Gökalp, bakanlığın de- netımlerini sürdürdüğünü belirterek "Kim yanlıs yapryorsa, kim haksız ka- zanç peşindeyse karşılannda bizi bula- caktar" dedi. n c Gökalp, bakanlık olarak uygunsuz şartlarda çalışan kesimhanelere müsa- ade etmediklerini ifade etti. Gökalp, 31 Aralık 2000 tarihinde hijyenik ve tekno- lojik altyapısı oluşturulmamış tüm ke- simhanelerin kapatılacağını bildirdi. Tanm Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp, gıda denetimine büyük önem verdikle- rini kaydederek her türlü üründen örnek aldıklanm söyledi. Sınırlardan giren gıda maddeleri için ancak analiz yapılmasından sonra güm- rükten izin almabildiğini anlatan Hüsnü Yusuf Gökalp, vatandaşlann sağlıklı gı- da tüketebilrnesi için gereken tüm kont- rollerin yapıldığuıı bildirdi. Enerji Bakanı Ersümer, uluslararası Petrol ve Doğalgaz Fuan'na kaükn. EneıjipoStikakmmasada Ekonomi Servisi - Dün- yada petrol ve doğalgaz po- litikalanna yön veren fir- malar, Türkiye'de ilk kez düzenleneh "TURKIOG 20001. Uluslararası Petrol ve Doğal- gaz Fuan ve Kongresi"nde bir ara- raya geldiler. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı CumhurErsümer, Avrupa'ya gide- cek petrol ve gazın anahtannın, Tür- kiye'nin özellikle Hazar bölgesi ül- keleriyle birlikte yapacağı çahşma- larda olduğunu söyledi. ITE-AFEKS Uluslararası Ticrıri Fuarlan AŞ, Jeofizik Mühendisleri Odası ve Türkiye Petrol Jeokvglan Derneği'nce düzenlenen "TlTAKl- OG 2000 1. Uluslararası Petrol ve Doğalgaz Fuan ve Kongre- si" dün başladı. Petrol sek- törüne ilişkin olarak ilk kez düzenlenen bu fuar, ulusla- rarası ve yererfirmalarla iş o'ıanaklannı geliştinnek için zemin hazırlanmasınm yanı sıra teknoloji ve bilgi paylaşunının sağlanmasmı hedefliyor. Kongreye Dünya Bankası Türkiye Bölge Sorumlusu Ajay Chibber, ABD Başkanı Bfll Clinton'ın Enerji Damşmanı John VVblf un yanı sıra çok sayıda yetkili kaûldı. Kongrede, Mavi Alam Projesi, Bakû-Ceyhan Boru Hara, Hazar bölgesinden dün- ya enerji pazarlanna petrol ve doğal- gaz ıletimi gibi dünya gündeminden düşmeyen konular tartışıldı. LlMAN-lŞSENDlKASI 'Kaçak etler özelleştirilen limanlardan girdi' ANKARA (CumhuriyetBürosu)- Li- man-lş Sendikası Genel Başkanı Raif Küıç, kaçak ve hastalıkh etlerin serbest bölgelerden, özel ve özelleştirilen li- manlardan Türkiye'ye girdiğine dikkat çekerek "Serbest bölge adı albnda ku- rulan Hman sahalan tamamen kontrol dışındadır" dedi. Et Bahk Kurumu'nun (EBK) özelleş- tirilmesinin de kaçak et ithalatına yol açtığuıı belirten Kılıç, özelleştirilen li- manlara el konulması gerektiğini söy- ledi. Lımanlann devlet kontrolünden çıkması ile limanlann işlev değiştire- rek uyuşturucu trafiğinden insan ticare- ti ve kara para aklamaya kadar değişik amaçlarla kullanılmaya başlandığını söyleyen Kılıç, limanlann özelleştiril- mesi sürecinde gerekli uyanlarda bu- lunduklanm ammsattı. KJIIÇ. "Özel sektörün amacı kârdır ve onlar için kâra gideo her yol mubah- nr. Ne halk sağbğı ne de ülke güvenüği onlan UgUendirir" dedi. Bankalann özelleştirilmesi ile bir avuç soyguncu yaratıldığını dile geti- ren Raif Kılıç, "Devlet kasapuk mı ya- pacak?" diyerek EBK'yi satanlann has- talıklı et ithalatı karşısında söyleyecek sözleri olamayacağını vurguladı. Liman-îş Sendikası Başkanı Kılıç, "Türkiye özelleştirme poütikalanndan derhal vazgeçmetL bugüne kadar yapılan tüm özeUeştirmeler ciddi bir araşürmaya tabi tutularak yeniden degerlendirilmeli ve özelleştirilen ümanlara el konuhnab- dır. Aynca serbest bölgeter ile özel liman- lar da kontrol amna ahnmahdır'" dedi. RenfcJi neeatif baskı dalmda: HrindikÖdülû Ikmcifik C dülü : H. Metin S«ıer-AnİBra : Hûsnü Gürsei-Adapazan : Faruk Ertunç-Kocaeti Birirıdlik Ödülü Ikjr ıcıhk Odülü Üçunculuk ödülü Temiz Türkiye arayışı Iş dünyası da yolsuzluklara karşı evrensel etik değerleri yaygınlaştırmak için bir vakıf kurdu NİLUFERŞENSOZ :C Erdem Yavaşça-İstanbul : Leyla Yazgıc-İstanbul : Bılgıhan Şengul-Edirne 28 Kasım tarihındeyapılaeak ödül toremnden sonra, kazanan vesergüenmeyelayıkgörülen eserler Koç Allianz Sigorta binasmda sergilenecektir. Yolsuzluklar sıralamasında dünyada üst su^lara oynayan Türkiye'de yolsuzluklann önüne geçmek için yapılan mücadelelere her gün bir yenisi ekleniyor. Gün geçmiyor ki skandallar "Kasırga, "Buffato" "BaHna" gibi ilginç adlar konan operasyonlarla kamuoyuna açüdanmıyor. İş dünyası da Türkiye'de evrensel etik değerleri yaygınlaştırmak için Etik Değerler Merkezi Vakfı (TERMED) adh bir sivil toplum kuruluşunu hayata geçiriyor. Internetten halkoylamasıyla verilen 'Ddertik ÖdüDeıi'nde "etik değerlere en bağh lider" ödülünü alan Türkiye Etik Değerler Merkezi Vakfı kurucusu Faik Somer, ocak ayuıda faaliyete geçecek vakfın dünyada kabul görmüş genel etik değerlerin Türkiye'de uygulanmasını amaçladığını belirtti. Somer, vakfin her sektörün kendi etik anlayışuıı oluşturacağı bir platforma dönüşeceğini söyleyerek vakıfta kamudan, basından ve pek çok sektörden kişinin bulunacağuıı söyledi. 'Yaptınmlar söz konusu' Somer, Avrupa Birliği'ne tam üyeliğinin gündemde olduğu Türkiye'de, ış dünyasının küresel etik standartlara uyumu için çalışacaklannı belirterek "Bu değerlere uymayanlara sosyal sorumluluk çerçevesinde bir yapbrun söz konusu olacak. Ancak amacunız ceza vermek değü" diye konuştu. Türkiye'de etik davranan kuruluşlar bulunduğuna, ancak bu kuruluşların sayısuıın yetersiz olduğuna işaret eden Somer, "Türkiye'de, neyi doğru bir şekflde nasıl yapayun ön planda değil. Mesleki yönetünde küresel standartlann ortaya çıkması nedeniyle Türkiye'nin de ınternetten halkoylamasvyla verilen 'LiderlikÖdülleri'nde "etik değerlere en bağlı lider " ödülünü alan Türkiye Etik DeğerlerMerkezi Vakfı kurucusu FaikSomer, ocakayındafaaliyete geçecek vakfin dünyada kabulgörmüş genel etikdeğerlerin Türkiye'dede uygulanmasını amaçladığını belirtti. kendini bunlara uyumlu hale getirmesi gerekiyor'' dedi. Türkiye'de toplumun her kesiminin yolsuzlukla mücadele konusunda harekete geçmesinin önemine dikkat çeken Faik Somer, kurduklan vakfin yerel düzeyde, mesleki yönetim, standartlar, profesyonel etik, saydamlık alanlannda çalışmalar yüriiteceğini ifade etti. ÇÎFTÇİDOSTU SADULLAH USUMİ Ziraat Bankası'nın da Kapısı Çiftçiye Kapandı Çiftçi önemli bir kalesini daha kaybetti. Senelerce Türk tanmına hizmet veren Ziraat Bankası önceki gün Meclis'ten gejirilen bir yasa ile "özelleştirmeye" ilk adımını attı. Şimdilik işlemin adı "özerkleştirme". Ama, as- lında bal gibi özelleştirme. Banka, artık çiftçiye ka- pılannı kapayacak... Tüccarvesanayiciye hizmet verecek... Ziraat Bankası çiftçinin tek güvencesi idi. Sıkış- tığı zaman hemen Ziraat Bankası'na koşuyordu. Hükümetler tanmı desteklemek için bile Ziraat Bankası'nın kapısını çalıyordu. IMF ve Dünya Bankası bastırdı. Çiftçinin Ziraat Bankası ile olan tüm bağlannı koparttı. Ziraat Bankası ile ilgili yasa tasansı Meclis'te gö- rüşülürken eski Tanm Bakanı Musa Demirci'nin "Banka satılırsa çiftçiye nasıl destek verilecek" sorusuna hükümetin verdiği yanıt hiç kimseyi tat- min etmedi. Üstelik, Meclis'te gerçekler tartışılmadı. Daha doğrusu bazı şeyler üstü kapalı konuşuldu. örne- ğin, Ziraat Bankası'nın görev zararının 11 milyar dolar olduğu açıklandı. Ama, 8 ile 9 katrilyon lira- yı bulan bu zarann nereden kaynaklandığı belir- tilmedi. Halkımızın büyük bir bölümü bu 11 mil- yar dolan Ziraat Bankası'nın zaran olarak deger- lendirdi. Halbuki, 11 milyar dolar zarann Ziraat Bankası ile ilgisi yok. Görev zararlan hükümet emri ile öde- nen paralardır. örneğin, 1983 yılında Hisarbank, istanbul Bankası ve Orta Doğu Bankası için öde- nen paralar da bankanın kasasından bu yolla çı- kanldı... Dahadaacısı, 11 milyar dolar gözüken "görev zaran"nın yansından fazlası faizlerden oluştu. Hükümetler, yıllarca belli kurumlara ödeme ya- pılması için Ziraat Bankası'na emir verdi, hatta baskı yaptı. Sonuçta bu borçlarzamanında öden- mediği için de rakamlar büyüdü. 1994 yılında Çiller hükümeti döneminde, pa- muk üreticilerine ödenmek üzere Ziraat Banka- sı'ndan kullandınlan 4 trilyon 700 milyar liralık kre- di, dört yıl içinde 2 katrilyon lirayı geçti. ••• Ziraat Bankası'nın kuruluş sermayesi 350 tril- yon lira. Ödenmiş sermayesi ise 220 trilyon. Ban- kanın bu yıl sadece tanmsal krediler için dağıttığı krediler bir katrilyon liranın üstünde. 12 Eylül 1980 'den sonra iş başına gelen hükü- metler, Ziraat Bankasfnı bugüne kadar "para ba- san" bir kuruluş gibi gördü. îmkânlannı da bu an- layış içinde kullandırdı. Eğer, hükümetler talimatla ödettirdikleri kredi- leri zamanında kapatmış olsaydılar, hem gereksiz yere yüklü faizler Qdenmeyecek, hem de borç miktan 11 milyar dolan bulmayacaktı. Tanma destek verecek çalışmalan yürütmek Zi- raat Bankası'nın görevleri arasındadır. Elbette, ta- nmı desteklemek ve geliştirmek için kredileri aça- cak ve hükümetlerle uyumlu çalışacaktır. Ancak, tanmı destekleme ve koruma görevi ta- mamen hükümetlerindir. Parayı hükümetler vere- cek. Ziraat Bankası da bu paralan çiftçiye çeşitli yollardan aktaracaktır. Veya tam tersi olacak... Bugün uygulandığı gibi, banka paralan dağıta- cak.. hükümet de sonradan bu paralann karşılı- ğını faizleri ile birlikte bankaya ödeyecektir. ••• Hükümet, Ziraat Bankası'na her türlü ödeme- leri yaptırdı. Ama, taahhütlerinin hiçbirini yerine getirmedi. Böylece borçlar ve faizler birikti. öde- nemez hale gelince de "özelleştirme" girişimleri başladı. _ Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Recep Önal'ın yaptığı açıklamaya göre, hükümet şimdi de "Görev zaranndan kaynaklanan borçlar karşt- lığında kamu bankalannı bedava satmaya" hazır- lanıyormuş... 25 milyon dolar borcunu ödemedi Siemens, Telsim'in iflasını istedi İSTANBUL (ANKA) - Alman Siemens AG firması, 25 milyon do- larlık borcunu icra taki- bine karşm ödemeyen Uzan ailesine ait Telsim Mobil Telekomünikas- yon Hizmetleri A.Ş.'- nin iflasına karar verme- si istemiyle mahkemeye başvurdu. Türkiye'nin iki GSM şebekesinden biri olan ve Uzanlar'a ait Tel- sim'in başı Alman Si- emens ile derde girdi. Münih merkezli Alman Siemens AG firması, Telsim'i imzalanan "Memorandum of Un- derstonding"i uygula- mamakla suçladı. îstanbul 7. Asliye Ti- caret Mahkemesi'ne başvuran firma, Telsim ile uzun süredir ticari ilişki içinde olduklannı bildirdi. Davacı Alman Si- emens firması ve onun Türkiye temsilcisi Sim- ko A.Ş. ile Telsim ara- sında 5 Nisan 2000'de "Memorandum of Un- derstondıng" imzalandı- ğı. fakat bu anlaşmanın geçerlüik kazanabıhne- si için Siemens Yönetim Kurulu'nun bir ay için- de onay vermesi koşulu- nun kayıt altına alındığı belirtildi. Söz konusu bir ayhk sürenin 5 Ma- yıs'a kadar bir ay daha uzatıldığı, Siemens Yö- netim Kurulu'nun onay vermemesi üzerine "Memorandum of Un- derstonding" anlaşma- sının geçerlüik kazan- madığı vurgulandı. Faiayie 26 milyar Davacı Siemens avu- katlannın anlaşmanuı geçerlihk kazanmaması üzerine, Telsim'e anlaş- manuı hemen ardından transfer edilen 25 mil- yon dolan iade etmesi için Beyoğlu 34. Noter- liği kanalıyla ihtar çek- tiği kaydedildi. Siemens AG avukat- lan, ihtara karşm 25 mil- yon dolan iade etmeyen Telsim aleyhine bu kez İstanbul 2. îcra Müdür- lüğü aracılığıyla faıziy- le birlikte 26 milyon 314 bin dolar üzerinden iflas takibine geçtiklerini sür- dü. Siemens'inbaşvuru- sunda faiziyle birlikte 18 trilyon lirayı aşan ala- cağın tahsili içuı başlatı- lan icra takibine itirazın kaldınlması, davalı Tel- sim'in iflasına karar ve- rihnesi istendi.