Katalog

22 EKİM 2000 PAZAR CUMHURİYET SAYFA HABERLER Havaalannda saym • Istanbul Haber Servisi - Atatürk Havalımanı Dış Hatlar Terminali'nde bugün yapılacak nüfus sayımında toplam 21 sayım masasında 75 personel görev yapacak. Tepe Akfen Vie Yatınm Yapım ve lşletme AŞ'den (TAV) yapıîan açıklamaya göre Atatürk Havalimanı Ehş Hatlar Terminali'nde geliş salonunda 2, gıdış check- in salonunda 4, gidiş pasaport kontrolünü geçtikten sonra 4 ve yeni meteoroloji personel kapısında 1 olmak üzere toplam 21 adet sayım masası kurulacak. Sayım işlemleri 75 görevli tarafından yapılacak. Başkandan sayım baskını • KARABÜK(AA)- Karabük Beledıye Başkanı Enver Tümen, genel nüftıs sayımı öncesı, dün şehırlerarası otobüsler ile trenlere baskın düzenledı. Memleketlenne gıtmek ısteyen vatandaşlan vazgeçirmeye çalışan Tümen, "Kaçanlan kamera ıle tek tek tespit edıyoruz Bunlann ılk etapta suyunu on kat zamlandıracağım. Arkasından da yapacağım yaptınmlan düşünmek bıle istemıyorum. Kaçmalannın hesabını çok ağır soracağım" djye konuştu. 1997yılındaki nüfus sayımında aynı uygulamayı yapan ve vatandaşlann seyahat özgürlüğünü kısıtlamaktan yargılanan Tümen, para cezasına çarptınlmışö. 'EnönemH somm ıdaşmı' • HOPA(AA)-Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz, "Ulaşım meselesı çözülmeden Karadenız'm, Türkıye'mn kalkınmasında hak ettiğı payı alabılmesi mümkün değildır" dedi. Yılmaz, Hopa-Kemalpaşa-Sarp yohınun açılış töreninde yaptığı konuşmada, Karadenız'm en önemlı sorununun ulaşım olduğunu belırttı. Avrupa'danödül • İZMİR (Cunıhuriyet) - Marmara Ünıversıtesı Dış Hekımlığı Fakültesı'nde yardımcı doçent olarak görev yapan Izmirli Mutlu Ozcan, ağustos ayında Hollanda'da yapılan Avrupa Protez Birlıği Kongresi'nde sundugu tebliğ ile ödül kazandı. Mutlu Özcan, kongrede, kendisinin gelıştirdiği, porselen protezde oluşacak kınklan agız içinde tamır edecek yöntem ıle yöntemın 4 yıllık klınik sonuçlannı sundugunu kaydetti. Sağtaktfara burs • ANKATU(AA)-MiUi Eğıtım Bakanlığı aracılığıyla sağlanan, 2001-2002 öğretim yılı ıçın karşıhklı değişim programı çerçevesinde yurtdışında venlen burslara, Sağlık Bakanlığı merkez ve taşra teşkılatında çalışanlar da başvurabılecek ve kazananlara maaşsız izm venlecek. Burslar, ilgilı ülkede bir üniversite veya araştirma kurumunda kendi konulannda bılimsel çalışma yapmak ısteyen üniversite mezunu Türk vatandaşlanna venlecek. Adaylar, burslarla ılgili detaylı bılgılen Mıllı Eğıtim Bakanlığı'nın "www.meb.gov.tr" adresinden edinebilecekler. Kaçak ve denetimsiz yapılaşma nedeniyle 'binalan' büe arük sayamayan DİE, adres kaydı bulunmayan insanlan ise ancak evlere hapsederek sayabiliyor. Plansız yapılaşma sürdükçe nüfus sayımları da 'evlerde' yapılacak Kaçak keııtieşneııin İutisağtyız'L Siyasılenn "bukezson" demelerme rağ- men nüfus sayımlannın neden sokağa çık- ma yasagıyla sürdügune en "gerçekçi" açıklamayı ŞefikYıldızeti yapü. Sayımı yü- rütenDevletlstotistikEnstitûsü(DlE) Baş- kanı Yıldızelı Cumlıuriyet'ın bu konudakı sorusunu ozetle şoyle yanıtladı "Sokağa çıkma yasağmdan başka çare yok; çünkü Tüıkiye'desağhkh bir adresveri tabanıbu- hınmuyor_" (Cumhunyet 18 Ekım 2000) DİE Başkanı'nın, aslında ıçten bır "iti- raF da saydabdecek bu açıklaması şu an- lama gelıyor: Türkıye'de, ozellıkle de hemen tümü "büyükşehir" (') olmak ıçın beledıye baş- kanlannın sıyasılenn peşınde koştuklan şu "hrda büyüyen" (!) kentlenmızde, ınsan- lann "çoğunun" nerede, hangı sokakta, hangı cadde, hatta "hangisemtte* oturduk- lannı saptamak artık mümkün değıl. Ben- zer şeküde sokaklann, caddelenn, semtle- rm de yıne "çoğunda" kımlenn yaşadığı- na daır bır kayıt sıstemı kurmak olanaksız gibı... Şefik Yıldızeli'nin, "adres veri tabanı yok" şeklınde bılimsel bır söylemle dile geürmeye cauşnğı bu gerçeğın temel nede- nı ıse 1980'lerden bu yana sıstemlı olarak "kaçak kendeşmeye" dönüşen yasadışı ve plansız yapılaşma Çünkü, büyük şehırlenmızuı artık en az "yansuu" kapsayan ve hâlâ türlü oyunlar- la "meşrulaştırılmayar ' çahşılan kaçak ya- pılar ımar planlannda ongorülmeyen "ka- çaksokaklar", "kaçakcaddeler" ve "kaçak semtter" de yaratuklan gıbı ınşaat ya da ıs- kân ruhsatı bır yana, yıne çoğunun "kaçak su" ve "kaçak efcktrik" kullandıklanndan ötürü bu yönde de herhangı bır kayıtlan Pekı sıyasıler, ışte bu açık gerçeğı bildık- Aynı kentlerdekı planlı ve yasal oluş- muş, hem beledıyelerde hem de dığer alt- yapı hızmet kurumlannda ruhsatlan ve ka- yıtlan bulunan ve gıderek "azmhkta" kal- maya başlayan "yasal yapılaşma sakûderT de ışte bu kaçak semtlerdekı hemşenlen- nuı sayımı uğruna, "onlaıia biıükte" evle- nnde tutsak kalıyorlar... 2010 yrfmda da 'tutsagız' N üfus sayımını gerçekleşrirmekle yükümlü Devlet Istatistik Enstitüsü, aynı nüfusun banndığı konutlara ait artık hiçbir yasal ve kesinleşmiş 'veri'ye sahip olamadığından, sağhklı sonuç alabilmenin tek yöntemi olarak sokağa çıkma yasağını görüyor... bulunmuyor Böylece, ülke çapında yaklaşık "40 mil- yona" ulaşan "plansız kentkşme sakinle- rinin" yıne yaklaşık "20 milyon kişffik" dev bır kesımı "yasal bir mekrup adrei- ne" bıle sahıp değılken bu "resmen meç- hul" ama "fiflen var" bınalardakı nüfusun kaç kışı olduğunu kesınleştirebılmek ıçın "sokağa çıkmayın" demekten başka çare kalmıyor.. len halde, "bir sonraki sayımda artık ev hapsi yok" gıbüennden demeçlen nasıl ve- rebılıyorlar?.. Yoksa, aynı türdemeçlere paralel olarak, ülkede arük kaçak ve plansız yapılaşmayı durdurma yönünde de "ckldiöoJemler" mı düşünüyorlar?.. Bunun böyle olmadığını, sadece yaşa- nan yakın geçmış değıl, bugünün sıyası söylemlen de açıkça kanıtlıyor. Orneğın. Malıye Bakanlığı'nın. Hazıne ve dığer ka- mu arazılennı "kaçak vepJansrz olarak" ış- gal eden yasadışı yapılara "tophımdançal- dıkian arazfleri satma" hazırhğı, 2010 yı- luıdakı nüfus sayımının da şimdıden "so- kağa çıkma yasağma bağlandığı" anlamını taşıyor Dahası. eğer Malı>e Bakanı Sümer O- ral'ın bu duyarsız gınşunı gerçekten uygu- lanırsa, sadece kente, topluma ve gelecek kuşaklara karşı ışlenen "organize bir suç" zıncın ödüllendınlmekle kalmayacak, işgal edılen arazı pazarlamasından bekledığı "katrflyonlar" belkı de artık nüfus sayım- lannı bde karşılamaya yetmeyecek... Sözün kısası, Türkıye'nın artık arsa ve arazı yağmasına endekslenmış "imarran- ü ekonomisine" tutsak kılındığımız ıçın, aynı ekonomıye gıderek daha çok bağlanan sıyası erkın de açık desteğıyle nüfus sa- yımlannda ev hapsme tutsak durumdayız. Bu yağmaya yıllardır göz yuman ve "hiz- met" (!) veren "befcdiyeterin'' ıse planlı ve yasal kentleşmeye gayret edıp ınsanian ay- nı tutsaklıktan kurtarmak yenne, "22 Ekim'de geün bfadm kentteki kaçak bir ev- de hapis kalın" dıye yalvar yakar ortaya çıkmalan, ulusça ıçıne sürüklendığımız "yönetimyozütşmasmın'' yenı bir gösterge- sı değıl raıdır?.. Her yurttaşla ilgili bilgilerin tek bir veri tabanında toplanması endişelere yol açıyor Elektronik devletin tehlîkeleri NtLÜFERŞENSÖZ Kışısel özgürlüklenn "kolay- ca" dılal edıldıği Türkıye'de "elektronik devlete" dönüşme çabalan hızla sürüyor Genel nü- fus sayımının yapılacağı bugün yurttaşlar "sadece sayıhnaya- cak", kendılenne yöneltılen 43 soruyla karşı karşıya kalacaklar. Nüfus sayımında elde edılen kımi bılgılenn, "her yurttaşa bir künlik numarası" verilmesıne ılışkın "Merkezi Nûfus İdaresi Sistemi" projesının hayata geçı- nlmesı ıçm kullanılacağı belirti- lıyor. Elektronik devlette, yurttaşla- nn pek çok kamusal hızmetten yararlanmasmı kolaylaştırmak amaçlamyor. Ancak Susurluk, Telekulak gıbı skandallann ya- şandığı Türkıye'de, her yurtfâş- la ılgılı bılgılenn tek bu- ven ta- bamnda toplanması endişelere yol açıyor. Türkiye Bilışim Derneğı Yö- netım Kurulu Üyesı Necdet Kes- mez, elektronık devlete doğru Türkıye'mn önündekı olanakla- n ve tehlıkelen Cumhuriyet'e anlattı. - Elektronik deviet icin adun adım yol alımyor. Ancak Türkı- ye'de elektronik devletin ne de- mek oMuğu tam olarak biünmi- yor. E-devletin nedemek olduğu- nu anlaür mısınız? - Elektronik devlet, devletı oluşturan tum kurum ve kuru- hışlarda bılgılenn bılgısayara ak- tanlmasmdan ıbaret değildır. Tüm ış süreçlenm, karar meka- mzmalarmı, örgüt yapısını yem- den yapılandırmak gerekıyor. Elektronik devlet, devletın yurt- taşlan ıle etkıleşun bıçımını de- ğıştuıyor. Yanı, kamu hızmetle- nmn, bu mzmetlen sunan ıdare- ler ıle yönetıcılennuı kolaylan- na geldığı gıbı değıl, bu hizmet- lerden yararlananlann gereksi- mmlenne göre yapılandınlması esas almıyor. Elektronik devle- tin, daha katılımcı, daha saydam ve daha msancıl olması söz ko- nusu. -Türidye, elektronikdevlete ne kadaryakın? Kişiselözgüıiükle- rin rabatça ihlal ediküği bir or- tamda,elektronikdevlet, yurttaş- larm bireyselözgürlüklerinin ko- runması konusundatehlike oluş- turmuyor mu? - Gehşmış ülkelerle karşılaştı- nldığında Türkıye'mn bu konu- da daha yol alması gerekıyor. A- ma elektronık devlete dönüşmek samldığı kadar uzak gözükmü- yor. Nüfus Idaresı Sıstemı'nın yakmda hayata geçeceğı açık- landı Elektronık devletm pek çok avantajı olmasına karşın Türkiye gıbı, hukuk devletınm ve katılımcı demokrasmın koşul- lanmn tam olarak kökleşmedığı ülkelerde sorunun boyutlan bı- raz daha büyük. Elektronık dev- lette bütün hak ve özgürlüklenn korunması ve daha da genışletıl- mesı amaçlamyor. Ancak 'Her yurttaşa birkünlik numarası' al- tmda bıreyle ılgılı tüm bılgılenn bir ven tabanında toplanmış ol- ması endişelere yol açıyor Bı- reylerle ılgili bılgılenn kamu otontelen tarafmdan enşdebıur hale gelmesı, kamu otontelen- mn güçlenni çok armnyor. Ka- mu otontesınde etık davramş hâ- kımse herhangı bır sorun olmaz. Ancak bu güçlenn kötüye kulla- nılması kışısel hak ve özgürlük- lere zarar venr. - EJektronikdevietletemsflide- mokrasi yerine gerçek bir sanal ortamınyannmıvla herkese açık denıokntsinin mümkün olacağı söyleniyor. Ancak kamu otorite- sinin gücünün daha da artması halinde böyle bir şey mümkün oiacaknu? - Susurluk, Telekulak gıbı skandallann yaşanmış olduğu Türkiye'de, bızler hemen bır şey yapmazsak, bundan ûç-beş yıl sonra bu skandallar çok masum olaylar halme ındırgenmış olacak. Ancak elektronik devletten vaz- geçilmesi düşünülemez. Bılışun Derneğı olarak 'Bflijimcileretekt- ronikdevletiçinveekktronikdev- lete karşı birteşelhn' dıye bır slo- ganımız var Mesela, Fransa'da oluşturulan bır koırusyon, kışısel venlen tutmakta olankamukuru- luşlannı veya özel kuruluşlan de- netm ve gözetun alnnda bulun- durarak bşisel özgürlüklen gü- venceye alıyor. Dünyada bu konu- da pek çok sıvü toplum kuruluşu çahşıyor. Türkıye'de de bu konu- da baskı oluşturulmalı. 85yaşındakiFatma Nine ük kezsayüacak MAHMUTORAL DİYARBAKR- Dıyarbakırmerkeze bağ- lı Akdıbek koyunde yaşayan 85 yaşmdaki Fatma Taş, 6 çocuğu ve 65torunuile ilk kez sayılacaklar Fatma Taş'ın, anne vebabasunn resmi nikâhı bulunmadığı ıçin nüfus cüzda- nı hiç olamadı. Fatma Nıne, nüfus cüzdanı ol- madığı ıçın doğan çocuklannındoğumrapor- iannı da alamadı Çünkü o kunlıksızdı Aı- lesı yüzyıllardır bu topraklarda yaşadığı hal- de hiçbir resmı makam ona nüfus cüzdanı vermedi, vatandaş olarakgörmedi, vatandaş- lık baklan ve sorumluluklan da hiçbir za- manolmadı Aradan geçen yıllar boyu Fatma Taş'ın 6 çocuğu ve bunlardan da 65 torunu olda On- lar da nüfus cüzdanlan bulunmadığı ıçinger- çekte var oiduklan halde kayıtlarda yok sa- yüdılar. 21. yüzyılda bölgenın çarpıcı bırger- çeği gibi ortada duran Taş aılesının toplam 72 ferdinin nüfus cüzdanlan halen yok. On- lar okula gıdıyorlar ancak, resmen varolma- dıklan ıçm dıploma da alamıyorlar Aralanndan bırçoğu askerlik çağı gelmesme rağmen askere de gidemıyor. Bugün yapılacak nüfus sayımında Taş aı- lesi ük kez resmı bu- belgede var olacak. Ya- ni kaydedılecekler. Bundan öncekı sayunlar- da nüfus cüzdanı gösterme zorunluluğu ol- duğu ıçın hıç yazılamamışlardı Ancak bu sayımda nüfus cüzdanı gösterme zorunlulu- ğu yok. Onlar bölgede kendilerinın kaderini paylaşan binlerce kişi gıbı ılk kez yazılanlar olarak ülke nufusuna katılacaklar. Ancak Taş aılesı ıçin sayımda sayılmak her şey demek değıl. Aılenın en büyük erke- ğı 59 yaşuıdakı MehroetTaş.-Bizekimlikve- rq> saymryoriarsa sayunda saymalannuı bir anlanu yok. Türkiye bizi yainızca sayı olarak değü, vatandaş olarak saymah. Biz de bu ffl- kedeyaşavan Türkvatandaşlanyız,nedenbi- zim kimlüderimiz verilmiyor'* dıye soruyor. Nüfus cüzdanı olmadığı ıçin henüz as- kerlik görevini yapmayan Taş, 59 yaşına gelmesine karşın, vatandaş olarak görül- mesı halmde askere seve seve gideceğini de eklıyor. PAZAR ORHAN BURSALI 7. Yok Oluşun Başlangıcı mı? Kişisel olarak pazar gününü evde geçirmeye zo- runlu olmaktan memnunum. Şöyle bir haftayı hiç dı- şan çıkmadan evde geçirebilsem, evdeki işler arı- cak yoluna yordamıria girecek. Evde'düzeni daha. az kaotik bir düzene sokabileceğım. Evin kullanılışi iyileşecek, ben de rahatlayacağım. Arşivim, kitap- lanm, kütüphanem mutlu olacak; bir şey ararnak için hepsı ıkıde bır altust edılmekten kgrtulup normal ha- yatlarına kavuşacaklar! Hatta balkondakı ve evde- ki çıçeklenn topraklan bıle değışebılır bu arada. O nedenle sayım günü eve kapatılmış olmaya karşı olan "Bu ne rezalet!" korosuna katılamıyorum! Bu noktada "toplumsal haklan"ve "insan hakla- nnı" savunmayı bır kenara bırakıp hatta bu haklara karşt "doğa haklanm" savunmayı gündeme getir- mek istiyorum. Bu hafta üç doğa haberi dikkati çekti. Bunlâ/dan biri, Asınıfı diplomalı Manyas Kuş Cenneti'nın pa- nayır yerine donduğu haberıydı (Erdem Özcan, Hürriyet). Her yıl 250 türden 3 milyon kuşu ağırladı- ğı belirtilen Kuş Cennetı, klaksonlann çalındığı, pik- nik yapılan eğlence yerine dönüşmüş. Kuş türleri ye sayısı azalmış, son olarak da pelıkanlar gefrnez öl- muş. Ikinci haber, Antalya'da 80 bın hektar üzerinde ya- pılan bir araştırmada av ve yaban hayvanı sayılarm- da dikkate değer azalma olduğunu ve yaşam ortam- lannın bozulduğunu belırtıyordu. Artvin Yusufeli yaban hayatı koruma sahasında da önemlj nüfus azalması olduğu görülmüş ve avlanmaya yasak ge- tirilmiş. Üçüncü haberde, 301 kuş türunü banndıran; yi- ne Asınıfı diplomalı, dunyanın en önde gelen yaban hayatı alanlanndan Suttan Sazlığı'nın bolgedeki su rejıminın sulama sıstemlerıyle bozulması sonucu ciddi kuraklık tehlıkesıyle karşı karşıya kaldığı belir- tillyor. (Oktay Ensari / AJper Kekeç'ın haben- Mjl- lwet). Aynca Ercıyes Unıversıtesı'nden Dr. Uygar Ozesmi de tanm ilaçlan vb'nin de sazlığa büyük za- rar verdiğıni soyluyor. Çevreyi yakıp yıkan bir canlı toplumu insanoğlu. V^rlığıyla dogada ve doğaya dehşet şaçıyor. Kendı toplum yaşamı ıçınde de ömegın varlıklar ve siyasal erk sahıplerı, varlıksızlara ve erk sahibi ol- mayanlara dehşet saçıyor. Aslında insanın doğaya karşı davranışı, kendi hemcinslenne karşı davranı- şının doğal bir sonucu. • • • Doğanın kendi içinde bır dengesi var. Bu denge, gezegenimizin yaşam döngusü içinde zaten doğal olarak bazen altust oluyor. Omeğin bugune kadar doğada, goktaşı çırpmasından tutun, periyodik bu- zul dönemlen gıbı çeşıtlı nedenlerle 6 büyük yok o- luş yaşadı canlı haya.t. Son buyük yok oluş dinozor- lann 150 milyon yıllık egemenliğıni bttirdi. Belki de insanoğlunun ortaya çıkışı, bu yok oluş sonucu baş- layan yeni bir memelı evriminin sonucu oldu. Bu defa doğrudan insanın etkinlikleri sonucu ye- ni bir yok oluş sürecine girdiğimiz belirtiliyor. Canlı türleri yaşam koşullan bozulunca bir bir sahneden çekiliyor. örneğin 20 yıl içinde aralannda Orta Afri- ka Dağ Gonli'nın de bulunduğu 20 canlı türü, önü- müzdekı 20 yıl içinde bıze elveda diyecekJ Genetik devnm yetişebılirse, belkı bu canlı türte- rini ancak fanuslarda görebıleceğiz! Haryard Ünıversrtesi'nden biyolog E.O. Wilson'a göre şimdi yedincı büyük kıtlesel yok olmanın eşi- ğindeyiz. İnsanın ortaya çıkışı ile canlılann sahne- den silinişi 100-100.000 kat daha hızlanmış. Doğa- da bulunan en az 10 milyon turden 30.000'i her yıl kayboluyor. Discover dergısınde yayımlanan ha- bere göre, bazı senaryolar 50 yıl içinde va- r olan türierin yüzde 50'sının yok olacağını öngorü- yor. Dünya çapında var olan kuş türiennin yüzde 12'si yok olabılir. "Filsiz, orangutansız, devpanda- sız, gergedansız, yunussuz, kurbağasız bir dünya" bizi bekliyor. Dergide incelemede şöyle deniyor "Kuzenleri- mizden Primatlann yûzde 20'si önümûzdeki 20 yıl içinde yok olma riskı taşıyor. Biam hayatta kalma- msz diğer türferin hayatta kalmasıyia doğru orantı- lı. Uzman David Hawksworth orneğın yok olan bır bitki türüyle biriikte en az 15 başka organizmanın da kaybolduğunu soyluyor. Cumhuriyet Bilim Tek- nik'te de yayımlanacak olan makalede," Eğer biri Louvre Sarayı 'nı yaksa bu herkesi kızdıracaktır, an- cakaynı şey doğanın Louvre'una yapıldığında kim- senın dikkatini bile çekmiyor" deniyor. • • • Sultansazlığı, Manyas Kuş Cenneti ve ülkemizde- ki doğal yaşamı korumak zorundayız. Toplumsal yaşama kabul ettiğimız kedılerımize, köpeklerimize eziyet eden bır sıstemden doğal hayatı korumasını nasıl bekleyeceğiz? Bekir Coşkun'un Pako'suyla verdiği mücadele, aynı zamanda bütun doğal hayata sahip çıkmamız gerektığıni de anımsatıyor bize... Dozer elektrik tellerini kopardı Alibeyköy'de yangın: 3 ölü tstanbul Haber Servi- si - Alibeyköy'de so- kakta çalışma yapan bır dozerin elektrik telleri- ni koparması sonucu bir evde çıkan yangında 3 kişi hayatmı kaybeder- keiı 10 günlük bırbebek yarah olarak kurtanldı. Güzeltepe Mahallesı Ender Sokak 25 numa- radaki 3 katlı evm 3. ka- tmda, dün saatl 8.00 si- ralannda yangın çıktı. Yangınla beraber daire- de bulunan televizyon da patladı. Kâğıthane ve Aİibey- köy itfaiye ekıplerinın müdahale ettikleri yan- gında, evde bulunan Zeynep Akkuş, oğlu Deniz Akkuş ve Akkuş ailesinin komşulannın kızı olan Esma Asnıa. dumandan zehırlenerek hayatlanm kaybettiler. Akkuş aılesînın 10 gün- lük bebekleri Hean Ak- kuş, yaralı olarak kur- tanldı. Helm bebek, Şışlı Etfal Hastanesi'ne kaldınlarak tedavi altı- na alındı. itfaiye ekıpleri, bına- dakı yangmı söndürür- ken, mâhalle sakinlen ıtfaiyenin olay yerine geç geldiğini ve geldik- ten sonra da yangına geç müdahale-ettiğinı ıddia ettiler. Mahalle sakinlen ile itfaiye ekipleri arasmda zaman zaman gerginlik yaşandı. Yanguım, so- kakta çalışma yapan bir dpzenn'elektnk telleri- ni koparması sonucu çıktığı belırtildi.