Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
17 OCAK 2000 PAZARTESİ CUMHURfYET SAYFA
~fgMohrtiet@cumhuriyetcom.tr
MEHMET
Sl'CU
Gezginin
güı
http://artemis.efes.net/28/
şte size günümüzde pek
de kalmayan duygular-
dan sevgi ve aşk üzeri-
ne yapılmış bir İnter-
net sitesi. Tasanmını
pek de güzel bulmadım ama içeri-
ği için aynısını söylemem pek müm-
kün deği I. "Dünyayı olduğu gibi ka-
bul et Gülümsemeleri ve sıkıntıla-
nyla. Sevgisi, dostiuğu.yalanı \e ger-
ceğiyle. Yannın nefsine bağlı plan-
tanyla, gençliğin düşleri gibi getip ge-
çen umutlanvla... Şu cümleler sizi
sitenin içerigi hakkinda az çok fikir
sahibi yapacakur. Sevgi Sayfası, Sev-
giye Dair, Merhaba Sevgi, Sevgiııin
lnanç Sistemi, KonfiiçyuVün Aşk
Öğütleri, Yaşam ve tnsan vs. vs.. gi-
bi birçok konu bulabilirsiniz sayfa-
larda dolaşırken. Şürlerin de boka
bulunduğu bu siteyi mutlaka ziya-
ret etmenizi tavsive ederim.
www.paradoktoru.com/
endi tabirleriyle: Türki-
ye'nin en iyi borsa ve
para yatınm sitesi olan
Para Doktoru, birikim-
lerinize yön vermeni-
ze yardımcı olmak amacıyla hazır-
lanmış bir ekonomi sitesi. Seans
Içi, Günlük Öneriler, Gün Sonu.
Morgan Stanley'in Önerdiği His-
seler ve Haftalıİc Öneriler gibi baş-
lıklan banndırmakta ve paranızın de-
ğerlendirilmesi ile ilgili faydalı yön-
lendirmeler yapmakta. Paranızın
son 30 yıldaki satın alma gücünü ay
ay hesaplamak artık daha kolay.
1980 yılının Aralık aymda aldığı-
nız daireye, şimdinin parasıyla ne
kadar ödemiştinız? Ya da 1979'da-
kı ilk maaşınız şimdi ne kadar edi-
yor? Bu ve benzeri bütün hesapla-
malar için bir tık yeter. Bu arada
unutmadan ekieyeyim; bu siteye be-
nim ziyaretimle 124 bin 621 kişi
girmiş.
www.cehennemonline.net/
u tür sitelere tntemet'te
sıkça rastlamak müm-
kün. Ama bunlardan ba-
zılan var ki diğerlerin-
den bir, hatta birkaç
adım daha öndeler. Işte cehenne-
monline.net de bu önde gelenler
arasında bir site. Tasanmı ile de ön
plana çıkarak diğerlerinden sıynlı-
yor. Yerli-yabancı Mp3 formatında
müzik veya birçok programı bilgi-
sayannıza indirerek kullanabilirsi-
niz. Bu siteden Hack'leme (sizin
bilgisayannızı başkalannın siz far-
kında olmadan kullanması. bilgile-
rinize ve veya bilgisayannıza zarar
vermesi ya da tam tersi) ile ilgili bil-
gi veprogramlar bulabilirsiniz. Yal-
nız herhangı bir siteden herhangi
bir program, müzik dosyası veya
benzeri doküman indirmeden önce
kendüıize şu soruyu sorun: Bu dos-
yalan bilgisayanma indireceğim
ama virüslü olup olmadığını kont-
rol edecek anti-virüs programı ben-
de var mı? Bu soruya cevabınız evet
ise yine de temkinli da\Tanarak in-
dirdiğiniz dosyalan çalıştırabilir-
siniz. Olası bir zarardan ben ve
Cumhuriyet hiçbir şekilde sorum-
lu değildir. Bir de şunu eklemek is-
terim; Intemet'te parolanız "Güven-
sizük" olsun'dan zarannız olmaz.
Bulent.Coskun (? cumhuriyetcom.tr
yvrende yaimz mıyız? Bu
soru, epey önceden beri
soruluyor... Ancak bilim
adamlan, son 40 yılda bu
soruya anlamlı yanıtlar ve-
rebilmek ve ortaya çıkan "beüd deği-
üz"in gereğini yapabilmek noktasına
ulaştılar. "SetÜhome" ise bu çalışma-
ların ortak adı ve bütün dünyayı bu
çabalara ortak edebilmenin yöntemi.
Yani Internet'e ulaşabilen her bilgisa-
yar sahibi çalışmaİara katılabilir, or-
taya çıkacak yanıta katkıda bulunabi-
lir. SETI Search for Extraterrestrial In-
Hey orda kimse var mı?telligence (Dünya Dışı Akıllı Varlık-
lar Araştırması) çahşmalanna dünya-
mn pek çok ülkesinden binlerce Inter-
net ve bilgisayarkullanıcısı destek ve-
riyor. 'SöUbome' kod adı ve Internet
aracıhğıyla birbirine bağlı binlerce bil-
gisayann atıl gücünün birleştirilip,
uzayın derinliklerinden gelecek bir
'sinyal' aimayı hedefleyen çahşmalar
giderek yayüıyor. Setilhome projesi-
ne göre özel bir çeşit ekran koruyucu
(screensaver) program sayesinde, ar-
tık bilgisayarlar, kullanıcının ekran
başindan aynlması sırasında boş dur-
muyor. Program sayesinde, dünyanın
en büyük radyo teleskoplan tarafmdan
özel olarak kaydedilen sinyaller, prog-
ramakatılmayı kabul eden bilgisayar-
lara aktanlan özel yazıhmlarla analiz
ediliyor.
Dünyanın her yerinden bilgisayar
kullanıcılan bu projeye destek verebi-
liyor. ABD'deki Berkeley Üniversite-
si'nin başlathğı projeye katümakve yar-
dım etmek isteyenler, http: //setiatho-
me.ssl.berkeley.edu adresinden gerek-
li bilgileri alabilir. Türkçe hazırlan-
rmş bir giriş sayfasına da sahip olan si-
tede, çalışmalann halihazırdurumu, çe-
şitli ülkelerin bilgisayar sayısı ve ana-
liz saati olarak durumlan sürekli gün-
celleştirilerek veriliyor.
Binlerce ev bilgisayannın katıldığı
proje. 'dünya dışında yaşayan akıllı
variıklardan' gelecek heyecan verici
bir sinyal bekliyor...
Bu programa katılanlann isimleri
sitede yayımlanıyor. Övünmek gibi
olmasın ama bu isimlerin arasında be-
nimdeadımyerahyor. Dünya dışıvar-
lıklara inansanız da inanmasanız da
ben sizlere bu programcığı kullanma-
nızı öneriyonım. Zaten pek de büyük
yer tutmuyor.
Telefon
Müzik veya
video oyunu
ekranı
internet ve faks
bağlanttsı
Görüntülü ve
sesli ekran
Kameta
istenmiyorsa
kapatılabilir
Renkii
ekran
tdare: ——
Parmakla
yönlendirilen fare
iletişim:
Açma-kapama
tuşlan
Ses komutlan
Dokunarak ayartama.
Ayrtca telefon defteri
Organizasyon
ekranı
Hafıza
Randevu saatlerini
hatırtatan bir alarmın
olduğu ajanda
Mesajlan ve hatıriamak
istediklerinizi kaydeder
Kulakiıklar
Açıköğretim deneme
sınavları İnternet'tenadolu Üniversitesi Açıköğretim
Fakültesi, üniversitenin uzaktan
eğitim veren fakültelerinde
okuyanöğrencilerinörgün
sınavlara daha iyi
hazırlanabilmesi ve sınavlardaki başan
durumlannı önceden, gerçeğe yakın biçimde
ölçmelerine olanak sağlanması amacıyla
İnternet üzerinden deneme sınavlan
uygulamaya başladı. Anadolu Üniversitesi
Açıköğretim Fakültesi'nin www.-
aof.anadolu.edu.tr adresinden erişilebilen
programdan faydalanabilmek için uzaktan
eğitim yapan fakültelere kayıtlı öğrencilerin
fakülte numaralannı ve kısa tanıtım
bilgilerini girerek bir şifre edinmeleri yeterli.
Şlfre almak gerekli
Çok kolay bir yöntemle şifre alan öğrenciler,
seçtikleri derslerden istedikleri sayıda ara
sınav, dönem sonu smavı ve bütünleme
sınavı denemesinde bulunabiliyorlar. Sorular
rastlantısal olarak seçildiğinden dolayı her
denemede farklı sorularla karşılaşıyorlar.
Öğrenciler, aynca daha önce girmiş
olduklan deneme sınavlannın toplu
sonuçlannı da öğrenerek sınavlara
hazırlanma düzeyleri hakkinda bilgi
alabiliyorlar.
65ders
İnternet üzerinden yapılan deneme
sınavlan, Anadolu Üniversitesi'nin uzaktan
eğitim yapan Açıköğretim, tşletme ve İktisat
fakültelerine ait 65 dersi kapsıyor.
En kısa zamanda 120 derse çıkan Iması
öngörülen bu "elektronik sınav merkea",
Türkiye'de kapsam açısından bir ilki de
oluşturuyor.
Program hakkinda daha geniş bilgi
http://www.aof.anadolu.edu.tr adresinden
öğrenilebilir.
..İnternet'te Microsoft egemenliği
Secure CRT2 bit çalışan terminal
emilasyonu İnternet ve-
ya Intranet üzerinde tel-
net, rlogin ve SSH pro-
tokollerini destekliyor.
SSH protokolü telnet ve rlogin tcpip
protokollerini daha güvenli yapan
bir protokol. Aynı zamanda basit tel-
net veya rlogin protokolleri için de
kullamlan bu faydalı program her
unix veya benzeri işletim sistemle-
ri ile çalışanlar için büyük olanak-
lar sağlıyor. Secure crt aynı zaman-
da seri iletişim ve modem arama-
lannda da WindowsTAPI standart-
lannı kullanabiliyor.
• Cttvenllk Özellllclerl
— SSH 1 ve SSH2 protokoileri-
ni destekleme
— Port fonvard (port yönlendir-
me) özelliği ile güvensiz network
trafığinde veriyi kodlama özelliği
— XI1 fonvard özelliği ile SSH
sürecinde X window paketlerini
kodlayarak gönderebüir
— SSH sıkıştırması ile daha hız-
h transfer imkânı
— Cenel Özellikleri
— Zmodem desteği
— Değişik bağlantılar için deği-
şik bağlantı seçenekleri imkânı
— Telnet desteği (port değişken)
— Rlogin protokol desteği
— Seri (com port) desteği
—TAPI desteği ile modem pay-
laşımı
— Kolay kurulum
— Tam ekran özelliği
— Her oturum log halinde tutu-
labiliyor
—Firemll desteği (SOCKS4 ve
5 -sadece telnet ve SSH-)
— Proxy desteği
— ActiveX script desteği ile bir-
çok script dilini destekleme
VBScript, JScript. PerlScript
— Kullanıcı tanımlı değişebilen
arkaplan ve yazı tipi renkleri
— 80/132 kolon
Desteklediği emulasyonlar
VT100, VT102, VT220, SCOAN-
SI ve ANSIVT line draw (VT çiz-
gi çizme)
Programın deneme versiyonunu
http://www.vandyke. com adresin-
den indirebilirsiniz.
Internette kullamlan browseriar
hangi şirketlerin?
Dığer %7
AOL %3
İşletim sistemlerinin oranları
Macıntosh %2 -, ,— WebTV'
BeMilmemiş
%2
Koray.Sonmezsoy@cumhuriyetcom.tr
%
50
40
30
20
10
45.0
Brovvserların kullanım oranlan
23.5
10.2
7,5-
IE 5.x IE 4.x NetscapeNetscape AOL Netscape IE 2.x IE 3.x Diğer
4.5+ 4.0x 3.x
ki haftadır İnternet ve
büyük birader üzerine
yoğunlaştık. Dünyayı bir
ucundan öbür ucuna
kaplayan ve insanlan hem
birbirine yaklaştıran hem de
uzaklaşhran İnternet'te kimler
hâkimiyet kurmak istiyor sorusunun
yanıtını da bulmaya çalıştık. Aslında
bu sorunun yanıtı istatistiklerde gizli.
Internet gezginlerinin hangi
browser'lan (programlan)
kullandığına bakmak, pek çok şeyi • •.'
anlamamıza neden oluyor.
Gezginlerin yüzde 70'i bir zamanlar
Windows'tan aynca para ile satılan,
şimdi ise Windows ile birlikte
sistemin içinde kullanıcıya sunulan
İnternet Explorer'ın değişik
versiyonlannı kullanıyor. Alternatif
bir yazılım olan Netscape ise yüzde
18 oranında kullanılıyor.
İnternet gezginlerinin kullandığı ana
iletişim sisteminde ise Windows
yüzde 92'lik orana sahip. Burada ise
İnternet üzerinde kooperatif olarak
geliştirilmeye çalışılan Linux'un
maalesef son kullanıcı için henüz
hazır olmaması yatıyor. Belki
Linux'çular bu programı sadece
kendileri kullanmak istiyor. Belki de
"baalan" bu programın bizim gibi
son kullanıcılann eline geçmesini
istemiyor. Yoksa nasıl bizi
izleyecekler...
erçi dil sorunu nerede yok
ki... Sokaktan padaduee-
eeees diye gelen derin,
derin olduğu kadar da an-
lamsız şeyin patates oldu-
ğunu çooook sonra kavradım. Geçen-
lerde Engin Ardıç adında biri Zıtar te-
levizyonunda yayvan okunan e'lere
takmış kafayı... Hani yengeyi, denge-
yi uzatarak söyleyenler vardır ya on-
lara verdi veriştirdi. Türkçe hocalan-
na "eşekler" üeü\, "öğretmiyolaradam
gibi" dedi. Bu arada kendi de mut-
tali zuttali gibi bi ton Arabi sözcük
kullandı ya... Kim eşek kim diil ania-
madım valla.
Neyse ya bana ne muttaliden, zut-
taliden... Benim olayım bilgisayar.
Olayım dedim de aklıma geldi... Gel
deanlatma şimdi...
Bilgisayarda dil sorunu
Bi gün bir barda Makintoşçu Asaf
peynir tabağı istedi. (Ben sevmem
Makintoşçuları, ama onlara iyi dav-
ranmak lazım, ne de olsa net içinde
yüzde 2 gibi azınlıktalargaripler. Bkz.
Yukardaki yazı.) Ne diyodum, ha pey-
nirtabağı istedi. Barmaid kız yanm sa-
at kadar sonra geldi, "Peynir olayına
giremiyoruz" dedi. Bu laf üzerine ma-
sadaTürkçeye yazık oluyor konulu sı-
kıcı birsohbet başladı. Bu arada kız-
cağız kül tablasını da alıp götürdü. Biz
de barmaid'i çağınp "Kül tablası ola-
yına girebilir miyiz?" dedik. Kız ken-
disiyle alay ettiğimizi anladı. Ederiz ta-
bii. O da peynir kalmamış desin. Ne
olayı? Bu laf üzerine olay çıkartır in-
san valla.
Neyse benim olayım bilgisayar. Bil-
gisayarda da yaman bir dil sorunsa-
lı var ki sormayın gitsin.
Bizim Koray çıldırıyor bilgisayar
Türkçesine. Ben bayılıyorum. O ac-
cessoriesçi, ben donatılarcı... Bi de
şu "ağa oturum açıyor" lafına takmış
kafayı. "Neoturumu, mahkememibu-
rası" dedi geçenlerde. Zamane!...
Çok kötü kavga ettik. Masa üstü la-
fına sinir oluyormuş. llla desk top di-
yecekmiş. Züppe! Zaten sevgilisi de
Ingiliz adinin. Geçen bana geldiğin-
de cep telefonuyla otuz beş saat ko-
nuştu fan fin fon. Bir ara çok sinirlen-
di, bulşit dedi kıza... Manda büyük ab-
desti yani...
Hayır biliyorum haklı olduğu taraf-
lar var ama bazı kelimeler ne de gü-
zel oturdu. Şimdi computer yerine
bilgisayar demek kötü mü? Koray'a
kalsa "Ne ki şimdi bilgisayar, bir, iki,
üç, dört bilgiyi mi sayıyor" der. Allah-
tan bu kadar kötü bir espriyi yapma-
dı daha...
Ama geçen gastedeki bilgisayan
açarken bi arkadaş geldi "Windows
yükleniyor" yazısı çıkınca "Çokyük-
leniyorsunuz Windows'a" diye bir
espri yaptı. Bu kadar kötü espri yap-
maması için biz de ona yüklendik ha-
liyle biraz.
Şu dil konusunda siz ne dersiniz
acaba? Bi iki satır mail atsanıza...
SON KULLANICI
Endernet(n cumhuriyet.com.tr
K.0NUK YAZAR Av. NAZAN MOROĞLUTÜBAKKOM Başkam (Türkiye Barolar Birliği Kadırı Hukuku Komisyonu)
Herkesin doğuştan sahip olduğu
temel hak ve özgürlükleri ifade eden
insan hakları kavramı, zamanımızda
özel bir önem ve değer kazanmıştır.
Çağdaş demokratik hukuk devletle-
rinde, yasalarönündeeşitlik, düşün-
ce özgürlüğü, tüm yurttaşlara seçrrte
ve seçilme hakkı tanınması, eşit işe
eşit ücret ilkesinin uygulanması; eği-
tim, sağlık, çalışma, ekonomik ve
sosyal yaşamda her türlü ayrımcılı-
ğın önlenmesi insan haklarına saygı-
nın temel göstergesi olmuştur. Bu
açıdan, bir ülkede insan haklarına
gösterilen saygı, o ülkenin uygarlık dü-
zeyinın ve demokratıkleşmesinin öl-
çütü duaımuna gelmiştir. Bütün ulus-
lararası insan hakları belgelerinde,
tüm insanlann onur ve haklar bakı-
mından eşit ve özgür doğduklan, her-
kesin insan haklarına ve temel özgür-
lüklere htçbir aynm gözetlmeksizin fır-
sat eşitliği çerçevesinde sahip oldu-
ğu ve cınsıyete dayalı ayrımcılığın ka-
bul edilmezliği ılkeleri benimsenmiş-
tir. Örneğin, 10 Aralık 1948'de kabul
edilen BM İnsan Hakları Evrensel Bil-
dirisi'nde; 3 Eylül 1953'te yürürlüğe
giren insan Haklannın ve Temel Öz-
gürlüklerin Korunmasına llişkin Söz-
leşme'de (Avrupa İnsan Haklan Söz-
leşmesi'nde) ve 22.11.1984 tarihli 7
No.'lu Ek Protokol'de; 1975'te kuru-
lan AGlT'in 1990 tarihli Kopenhag
Zirvesi'nde 'kadın veerkekherkesiçin
temel hak ve özgürlüklehn aynm ya-
pılmaksızın hakeşitliği çerçevesinde
tanınmasr kabul edilmiştir.
Cinsiyete dayalı ayrımcılığın ön-
lenmesi amacıyla uluslararası alan-
da yapılan çalışmalarda ulaşılan en
önemli nokta, Kadmlara Karşı Her
Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Söz-
leşmesi'nin kabul edilmesi olmuştur.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda
18 Aralık 1979 tarih ve 34/180 sayı-
lı önergeyle kabul edilmiş olan söz-
leşmeye taraf olan devletler, ülkele-
rinde kadınlara karşı her türlü aynmı
gecikmeksizin ortadan kaldıracak
politikalar izlemeyi, yaşamın bütün
alanlarında kadının tam gelişmesini
ve ilerlemesini ve kadınların insan
haklan ye temel özgüriüklerden erkek-
lerle eşit olarak yararlanmasını sağ-
lamayı, bunun için de yasal düzen-
2000'e Girerken Kadının İnsan Haklan
lemeler dahil bütün uygun önlemle-
ri aimayı taahhüt etmişlerdir. Türkiye,
Sözleşme'ye 1985 yılında 9/1; 15/2-
4; 16/1 c, d, f, g ve 29/1. maddelere
çekince koyarak taraf olmuştur. Me-
deni Kanun Tasansı'nın Meclis gün-
deminegirdiğigerekçesiyle, Haziran
1999'da 15. ve 16. maddelerdeki ai-
le hukukuna ilişkin çekincelerin kal-
dınldığı, ancak uluslararası tahkıme
ilişkin 29/1. maddedekı çekincenin de-
vam ettiği Birleşmiş Milletler Genel
Sekreterliği'ne bildirilmiştir.
1975 yılında Mexico City'de,
1980'de Kopenhag'da, 1985'te Na-
irobi'de ve 1995'te Pekin'detoplanan
Dünya Kadın Konferanslan'nda alı-
nan kararlar ve belirlenen hedefler
ulusal alanda kadın-erkek eşitliğinın
sağlanması bakımından itici güç ol-
muştur. Pekin Deklarasyonu'nun 14.
maddesinde "kadın haklan, insan
haklandır" denilerek, kadın haklannın
evrensel insan haklannın vazgeçil-
mez, bütünleşmiş ve bölünemez bir
parçası olduğu teyit edilmiştir.
18 Aralık 1979'da kabul edilen Ka-
dınlara Karşı HerTürlü Aynmcılığın Ön-
lenmesi Sözleşmesi'nde tarafclevlet-
lerin taahhütlerini yerine getirip ge-
tirmediklerini denetleyecek ve bir ül-
kede aynmcılıktan zarar gören ka-
dınlann sözleşme çerçevesinde hak-
larını aramak üzere başvuruda bulu-
nabilecekleri bir denetim mekaniz-
masınayer verilmemiştir. Kadının ai-
lede ve toplurnda statüsünün yüksel-
tilmesine ve cinsiyete dayalı her tür-
lü aynmcılığın kaldırılmasına yönelik
en aynntlı şekilde özenle hazıiianmış
olan sözleşme, en geniş katılımlı ulus-
lararası belgelerdendir. Sözleşmeye;
aralarında Suudi Arabistan, Katar,
Iran ve sözleşmeye imza koydukları
halde onaylamamış olan ABD ve Af-
ganistan olmak üzere 23 ülke henüz
taraf olmamıştır. Aralık 1999 itibany-
la sözleşmeye 164 ülkenin taraf ol-
ması ve bu ülkelerin birçoğunda söz-
leşmenin yaşama geçirilmesinin dev-
let politikası haline gelmesiyle birlik-
te, taraf ülkelerde kadınlara karşı ay-
nmalığın kaldınlmasının ve sözleşme-
nin yaşama geçirilmesinin etkin de-
netimini sağlamak gereksinimi gün-
deme getirilmiştir. Ozellikle 1993 ta-
rihinde BM İnsan Haklan Konferan-
sı'nda kabul edilen Viyana Deklaras-
yonu ve Eytem Programı'nda, sözleş-
meye ek bir protokol hazırlanması
için harekete geçilmesi gerektiği
önemle vurgulanmıştır.
Öte yandan, 1995 yılında düzen-
tenen IV Dünya Kadın Konferansı'nda
da, kadınların insan haklan ihlalleri
konusunda Birleşmiş Milletler Ka-
dınlara Karşı Aynmcılığın Kaldınl-
ması Komitesi'ne bireysel başvu-
ru mekanizmasını ihdas edecek
bir Ek Ihtiyati Protokol hazırlanma-
sı karara bağlanmıştır. Dört yıl süren
uzun müzakereler sonunda hazırla-
nan Ek Ihtiyari Protokol, 1979 tari-
hinde Birleşmiş Milletler Genel Kuru-
lu'nda kabul edilmiş olan Kadınlara
Karşı HerTürlü Aynmcılığın Önlenme-
si Sözleşmesi'nin kabulünden 20 yıl
sonra, 6 Ekim 1999 günü Birleş-
miş Milletler Genel Kurulu'nca
onayianarak sözleşmeye taraf dev-
letlerin imza, onay ve katılımına
açılmıştr.
Ek Ihtiyari Protokol iki prosedürü
içermektedir. Birincisi, kadınlann bi-
reysel olarak veya grup halinde, Ka-
dınlara Karşı Aynmcılığın Kaldırılma-
sı Komitesi'ne, haklannın ıhlal edildi-
ği gerekçesiyle başvuruda bulunma-
sına olanak veren iletişim prose-
dürü (communication procedure);
ikincisi, komiteye tehlikeli ya da sis-
tematik kadın hakları ihlalleri hakkin-
da yapılan başvurularla ilgili araştır-
ma, soruşturma ve gerektığinde ay-
nmcılığın kaldınlması konusunda
taraf deviete öneride bulunma yet-
kisi veren arastrma prosedürü'dür
(inquiry procedure). (*)
Görüldüğü gibi, kadın erkek eşit-
liğinin sağlanması amacıyla yürütü-
len bu çahşmalar, 2000'li yıllarda da
gerçekdemokrasiye ulaşabilmek açı-
sından önemli bir çağdaşlık projesi
olarak sürdürülecektir. Ülkemizde
son on yılda kadının statüsünün yük-
seltilmesine yönelik politikalar oluş-
turulmasına hız verildiği, ulusal me-
kanizmalar kurulduğu, kadın araştır-
malarının akademik alanda ivme ka-
zandığı. kadın kuruluşlarının işbirliğı
yaparak daha etkilı bir baskı grubu
oluşturduğu görülmektedir. Ancak
kadınların eşitsiz konumunun birçok
alanda sürmesine karşın, bunun bir
demokrasi sorunu olarak ele alınma-
ması, olumlu sonuca ulaşmayı gecik-
tirmektedir. Bugün herkese ve özel-
likle ülke yönetimini üstlenenlere
düşen görev, Türkiye Cumhuriye-
ti'nin kuruluşunu izleyen ilk on yıl-
da kadın hakları konusunda Ata-
türk ve devrimci arkadaşlarının
gerçekleştirdiği devrimlerin yapıl-
masındaki karaıiılığın günümüzde
de aynı bilinçle sürdürülmesidir.
(*) Bu konuda ayrıntılı bilgi için bkz.
N. Moroğlu, Kadınlann İnsan Hakla-
n Bildirisi ve Ek ihtiyari Protokol, IÜ
Hukuk Fakültesi yayını No. 718, Is-
tanbul1999,s. 881-908.