Katalog

17 OCAK 2000 PAZARTESİ CUMHURfYET SAYFA [email protected] MEHMET Sl'CU Gezginin güı http://artemis.efes.net/28/ şte size günümüzde pek de kalmayan duygular- dan sevgi ve aşk üzeri- ne yapılmış bir İnter- net sitesi. Tasanmını pek de güzel bulmadım ama içeri- ği için aynısını söylemem pek müm- kün deği I. "Dünyayı olduğu gibi ka- bul et Gülümsemeleri ve sıkıntıla- nyla. Sevgisi, dostiuğu.yalanı \e ger- ceğiyle. Yannın nefsine bağlı plan- tanyla, gençliğin düşleri gibi getip ge- çen umutlanvla... Şu cümleler sizi sitenin içerigi hakkinda az çok fikir sahibi yapacakur. Sevgi Sayfası, Sev- giye Dair, Merhaba Sevgi, Sevgiııin lnanç Sistemi, KonfiiçyuVün Aşk Öğütleri, Yaşam ve tnsan vs. vs.. gi- bi birçok konu bulabilirsiniz sayfa- larda dolaşırken. Şürlerin de boka bulunduğu bu siteyi mutlaka ziya- ret etmenizi tavsive ederim. www.paradoktoru.com/ endi tabirleriyle: Türki- ye'nin en iyi borsa ve para yatınm sitesi olan Para Doktoru, birikim- lerinize yön vermeni- ze yardımcı olmak amacıyla hazır- lanmış bir ekonomi sitesi. Seans Içi, Günlük Öneriler, Gün Sonu. Morgan Stanley'in Önerdiği His- seler ve Haftalıİc Öneriler gibi baş- lıklan banndırmakta ve paranızın de- ğerlendirilmesi ile ilgili faydalı yön- lendirmeler yapmakta. Paranızın son 30 yıldaki satın alma gücünü ay ay hesaplamak artık daha kolay. 1980 yılının Aralık aymda aldığı- nız daireye, şimdinin parasıyla ne kadar ödemiştinız? Ya da 1979'da- kı ilk maaşınız şimdi ne kadar edi- yor? Bu ve benzeri bütün hesapla- malar için bir tık yeter. Bu arada unutmadan ekieyeyim; bu siteye be- nim ziyaretimle 124 bin 621 kişi girmiş. www.cehennemonline.net/ u tür sitelere tntemet'te sıkça rastlamak müm- kün. Ama bunlardan ba- zılan var ki diğerlerin- den bir, hatta birkaç adım daha öndeler. Işte cehenne- monline.net de bu önde gelenler arasında bir site. Tasanmı ile de ön plana çıkarak diğerlerinden sıynlı- yor. Yerli-yabancı Mp3 formatında müzik veya birçok programı bilgi- sayannıza indirerek kullanabilirsi- niz. Bu siteden Hack'leme (sizin bilgisayannızı başkalannın siz far- kında olmadan kullanması. bilgile- rinize ve veya bilgisayannıza zarar vermesi ya da tam tersi) ile ilgili bil- gi veprogramlar bulabilirsiniz. Yal- nız herhangı bir siteden herhangi bir program, müzik dosyası veya benzeri doküman indirmeden önce kendüıize şu soruyu sorun: Bu dos- yalan bilgisayanma indireceğim ama virüslü olup olmadığını kont- rol edecek anti-virüs programı ben- de var mı? Bu soruya cevabınız evet ise yine de temkinli da\Tanarak in- dirdiğiniz dosyalan çalıştırabilir- siniz. Olası bir zarardan ben ve Cumhuriyet hiçbir şekilde sorum- lu değildir. Bir de şunu eklemek is- terim; Intemet'te parolanız "Güven- sizük" olsun'dan zarannız olmaz. Bulent.Coskun (? cumhuriyetcom.tr yvrende yaimz mıyız? Bu soru, epey önceden beri soruluyor... Ancak bilim adamlan, son 40 yılda bu soruya anlamlı yanıtlar ve- rebilmek ve ortaya çıkan "beüd deği- üz"in gereğini yapabilmek noktasına ulaştılar. "SetÜhome" ise bu çalışma- ların ortak adı ve bütün dünyayı bu çabalara ortak edebilmenin yöntemi. Yani Internet'e ulaşabilen her bilgisa- yar sahibi çalışmaİara katılabilir, or- taya çıkacak yanıta katkıda bulunabi- lir. SETI Search for Extraterrestrial In- Hey orda kimse var mı?telligence (Dünya Dışı Akıllı Varlık- lar Araştırması) çahşmalanna dünya- mn pek çok ülkesinden binlerce Inter- net ve bilgisayarkullanıcısı destek ve- riyor. 'SöUbome' kod adı ve Internet aracıhğıyla birbirine bağlı binlerce bil- gisayann atıl gücünün birleştirilip, uzayın derinliklerinden gelecek bir 'sinyal' aimayı hedefleyen çahşmalar giderek yayüıyor. Setilhome projesi- ne göre özel bir çeşit ekran koruyucu (screensaver) program sayesinde, ar- tık bilgisayarlar, kullanıcının ekran başindan aynlması sırasında boş dur- muyor. Program sayesinde, dünyanın en büyük radyo teleskoplan tarafmdan özel olarak kaydedilen sinyaller, prog- ramakatılmayı kabul eden bilgisayar- lara aktanlan özel yazıhmlarla analiz ediliyor. Dünyanın her yerinden bilgisayar kullanıcılan bu projeye destek verebi- liyor. ABD'deki Berkeley Üniversite- si'nin başlathğı projeye katümakve yar- dım etmek isteyenler, http: //setiatho- me.ssl.berkeley.edu adresinden gerek- li bilgileri alabilir. Türkçe hazırlan- rmş bir giriş sayfasına da sahip olan si- tede, çalışmalann halihazırdurumu, çe- şitli ülkelerin bilgisayar sayısı ve ana- liz saati olarak durumlan sürekli gün- celleştirilerek veriliyor. Binlerce ev bilgisayannın katıldığı proje. 'dünya dışında yaşayan akıllı variıklardan' gelecek heyecan verici bir sinyal bekliyor... Bu programa katılanlann isimleri sitede yayımlanıyor. Övünmek gibi olmasın ama bu isimlerin arasında be- nimdeadımyerahyor. Dünya dışıvar- lıklara inansanız da inanmasanız da ben sizlere bu programcığı kullanma- nızı öneriyonım. Zaten pek de büyük yer tutmuyor. Telefon Müzik veya video oyunu ekranı internet ve faks bağlanttsı Görüntülü ve sesli ekran Kameta istenmiyorsa kapatılabilir Renkii ekran tdare: —— Parmakla yönlendirilen fare iletişim: Açma-kapama tuşlan Ses komutlan Dokunarak ayartama. Ayrtca telefon defteri Organizasyon ekranı Hafıza Randevu saatlerini hatırtatan bir alarmın olduğu ajanda Mesajlan ve hatıriamak istediklerinizi kaydeder Kulakiıklar Açıköğretim deneme sınavları İnternet'tenadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, üniversitenin uzaktan eğitim veren fakültelerinde okuyanöğrencilerinörgün sınavlara daha iyi hazırlanabilmesi ve sınavlardaki başan durumlannı önceden, gerçeğe yakın biçimde ölçmelerine olanak sağlanması amacıyla İnternet üzerinden deneme sınavlan uygulamaya başladı. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi'nin www.- aof.anadolu.edu.tr adresinden erişilebilen programdan faydalanabilmek için uzaktan eğitim yapan fakültelere kayıtlı öğrencilerin fakülte numaralannı ve kısa tanıtım bilgilerini girerek bir şifre edinmeleri yeterli. Şlfre almak gerekli Çok kolay bir yöntemle şifre alan öğrenciler, seçtikleri derslerden istedikleri sayıda ara sınav, dönem sonu smavı ve bütünleme sınavı denemesinde bulunabiliyorlar. Sorular rastlantısal olarak seçildiğinden dolayı her denemede farklı sorularla karşılaşıyorlar. Öğrenciler, aynca daha önce girmiş olduklan deneme sınavlannın toplu sonuçlannı da öğrenerek sınavlara hazırlanma düzeyleri hakkinda bilgi alabiliyorlar. 65ders İnternet üzerinden yapılan deneme sınavlan, Anadolu Üniversitesi'nin uzaktan eğitim yapan Açıköğretim, tşletme ve İktisat fakültelerine ait 65 dersi kapsıyor. En kısa zamanda 120 derse çıkan Iması öngörülen bu "elektronik sınav merkea", Türkiye'de kapsam açısından bir ilki de oluşturuyor. Program hakkinda daha geniş bilgi http://www.aof.anadolu.edu.tr adresinden öğrenilebilir. ..İnternet'te Microsoft egemenliği Secure CRT2 bit çalışan terminal emilasyonu İnternet ve- ya Intranet üzerinde tel- net, rlogin ve SSH pro- tokollerini destekliyor. SSH protokolü telnet ve rlogin tcpip protokollerini daha güvenli yapan bir protokol. Aynı zamanda basit tel- net veya rlogin protokolleri için de kullamlan bu faydalı program her unix veya benzeri işletim sistemle- ri ile çalışanlar için büyük olanak- lar sağlıyor. Secure crt aynı zaman- da seri iletişim ve modem arama- lannda da WindowsTAPI standart- lannı kullanabiliyor. • Cttvenllk Özellllclerl — SSH 1 ve SSH2 protokoileri- ni destekleme — Port fonvard (port yönlendir- me) özelliği ile güvensiz network trafığinde veriyi kodlama özelliği — XI1 fonvard özelliği ile SSH sürecinde X window paketlerini kodlayarak gönderebüir — SSH sıkıştırması ile daha hız- h transfer imkânı — Cenel Özellikleri — Zmodem desteği — Değişik bağlantılar için deği- şik bağlantı seçenekleri imkânı — Telnet desteği (port değişken) — Rlogin protokol desteği — Seri (com port) desteği —TAPI desteği ile modem pay- laşımı — Kolay kurulum — Tam ekran özelliği — Her oturum log halinde tutu- labiliyor —Firemll desteği (SOCKS4 ve 5 -sadece telnet ve SSH-) — Proxy desteği — ActiveX script desteği ile bir- çok script dilini destekleme VBScript, JScript. PerlScript — Kullanıcı tanımlı değişebilen arkaplan ve yazı tipi renkleri — 80/132 kolon Desteklediği emulasyonlar VT100, VT102, VT220, SCOAN- SI ve ANSIVT line draw (VT çiz- gi çizme) Programın deneme versiyonunu http://www.vandyke. com adresin- den indirebilirsiniz. Internette kullamlan browseriar hangi şirketlerin? Dığer %7 AOL %3 İşletim sistemlerinin oranları Macıntosh %2 -, ,— WebTV' BeMilmemiş %2 [email protected] % 50 40 30 20 10 45.0 Brovvserların kullanım oranlan 23.5 10.2 7,5- IE 5.x IE 4.x NetscapeNetscape AOL Netscape IE 2.x IE 3.x Diğer 4.5+ 4.0x 3.x ki haftadır İnternet ve büyük birader üzerine yoğunlaştık. Dünyayı bir ucundan öbür ucuna kaplayan ve insanlan hem birbirine yaklaştıran hem de uzaklaşhran İnternet'te kimler hâkimiyet kurmak istiyor sorusunun yanıtını da bulmaya çalıştık. Aslında bu sorunun yanıtı istatistiklerde gizli. Internet gezginlerinin hangi browser'lan (programlan) kullandığına bakmak, pek çok şeyi • •.' anlamamıza neden oluyor. Gezginlerin yüzde 70'i bir zamanlar Windows'tan aynca para ile satılan, şimdi ise Windows ile birlikte sistemin içinde kullanıcıya sunulan İnternet Explorer'ın değişik versiyonlannı kullanıyor. Alternatif bir yazılım olan Netscape ise yüzde 18 oranında kullanılıyor. İnternet gezginlerinin kullandığı ana iletişim sisteminde ise Windows yüzde 92'lik orana sahip. Burada ise İnternet üzerinde kooperatif olarak geliştirilmeye çalışılan Linux'un maalesef son kullanıcı için henüz hazır olmaması yatıyor. Belki Linux'çular bu programı sadece kendileri kullanmak istiyor. Belki de "baalan" bu programın bizim gibi son kullanıcılann eline geçmesini istemiyor. Yoksa nasıl bizi izleyecekler... erçi dil sorunu nerede yok ki... Sokaktan padaduee- eeees diye gelen derin, derin olduğu kadar da an- lamsız şeyin patates oldu- ğunu çooook sonra kavradım. Geçen- lerde Engin Ardıç adında biri Zıtar te- levizyonunda yayvan okunan e'lere takmış kafayı... Hani yengeyi, denge- yi uzatarak söyleyenler vardır ya on- lara verdi veriştirdi. Türkçe hocalan- na "eşekler" üeü\, "öğretmiyolaradam gibi" dedi. Bu arada kendi de mut- tali zuttali gibi bi ton Arabi sözcük kullandı ya... Kim eşek kim diil ania- madım valla. Neyse ya bana ne muttaliden, zut- taliden... Benim olayım bilgisayar. Olayım dedim de aklıma geldi... Gel deanlatma şimdi... Bilgisayarda dil sorunu Bi gün bir barda Makintoşçu Asaf peynir tabağı istedi. (Ben sevmem Makintoşçuları, ama onlara iyi dav- ranmak lazım, ne de olsa net içinde yüzde 2 gibi azınlıktalargaripler. Bkz. Yukardaki yazı.) Ne diyodum, ha pey- nirtabağı istedi. Barmaid kız yanm sa- at kadar sonra geldi, "Peynir olayına giremiyoruz" dedi. Bu laf üzerine ma- sadaTürkçeye yazık oluyor konulu sı- kıcı birsohbet başladı. Bu arada kız- cağız kül tablasını da alıp götürdü. Biz de barmaid'i çağınp "Kül tablası ola- yına girebilir miyiz?" dedik. Kız ken- disiyle alay ettiğimizi anladı. Ederiz ta- bii. O da peynir kalmamış desin. Ne olayı? Bu laf üzerine olay çıkartır in- san valla. Neyse benim olayım bilgisayar. Bil- gisayarda da yaman bir dil sorunsa- lı var ki sormayın gitsin. Bizim Koray çıldırıyor bilgisayar Türkçesine. Ben bayılıyorum. O ac- cessoriesçi, ben donatılarcı... Bi de şu "ağa oturum açıyor" lafına takmış kafayı. "Neoturumu, mahkememibu- rası" dedi geçenlerde. Zamane!... Çok kötü kavga ettik. Masa üstü la- fına sinir oluyormuş. llla desk top di- yecekmiş. Züppe! Zaten sevgilisi de Ingiliz adinin. Geçen bana geldiğin- de cep telefonuyla otuz beş saat ko- nuştu fan fin fon. Bir ara çok sinirlen- di, bulşit dedi kıza... Manda büyük ab- desti yani... Hayır biliyorum haklı olduğu taraf- lar var ama bazı kelimeler ne de gü- zel oturdu. Şimdi computer yerine bilgisayar demek kötü mü? Koray'a kalsa "Ne ki şimdi bilgisayar, bir, iki, üç, dört bilgiyi mi sayıyor" der. Allah- tan bu kadar kötü bir espriyi yapma- dı daha... Ama geçen gastedeki bilgisayan açarken bi arkadaş geldi "Windows yükleniyor" yazısı çıkınca "Çokyük- leniyorsunuz Windows'a" diye bir espri yaptı. Bu kadar kötü espri yap- maması için biz de ona yüklendik ha- liyle biraz. Şu dil konusunda siz ne dersiniz acaba? Bi iki satır mail atsanıza... SON KULLANICI Endernet(n cumhuriyet.com.tr K.0NUK YAZAR Av. NAZAN MOROĞLUTÜBAKKOM Başkam (Türkiye Barolar Birliği Kadırı Hukuku Komisyonu) Herkesin doğuştan sahip olduğu temel hak ve özgürlükleri ifade eden insan hakları kavramı, zamanımızda özel bir önem ve değer kazanmıştır. Çağdaş demokratik hukuk devletle- rinde, yasalarönündeeşitlik, düşün- ce özgürlüğü, tüm yurttaşlara seçrrte ve seçilme hakkı tanınması, eşit işe eşit ücret ilkesinin uygulanması; eği- tim, sağlık, çalışma, ekonomik ve sosyal yaşamda her türlü ayrımcılı- ğın önlenmesi insan haklarına saygı- nın temel göstergesi olmuştur. Bu açıdan, bir ülkede insan haklarına gösterilen saygı, o ülkenin uygarlık dü- zeyinın ve demokratıkleşmesinin öl- çütü duaımuna gelmiştir. Bütün ulus- lararası insan hakları belgelerinde, tüm insanlann onur ve haklar bakı- mından eşit ve özgür doğduklan, her- kesin insan haklarına ve temel özgür- lüklere htçbir aynm gözetlmeksizin fır- sat eşitliği çerçevesinde sahip oldu- ğu ve cınsıyete dayalı ayrımcılığın ka- bul edilmezliği ılkeleri benimsenmiş- tir. Örneğin, 10 Aralık 1948'de kabul edilen BM İnsan Hakları Evrensel Bil- dirisi'nde; 3 Eylül 1953'te yürürlüğe giren insan Haklannın ve Temel Öz- gürlüklerin Korunmasına llişkin Söz- leşme'de (Avrupa İnsan Haklan Söz- leşmesi'nde) ve 22.11.1984 tarihli 7 No.'lu Ek Protokol'de; 1975'te kuru- lan AGlT'in 1990 tarihli Kopenhag Zirvesi'nde 'kadın veerkekherkesiçin temel hak ve özgürlüklehn aynm ya- pılmaksızın hakeşitliği çerçevesinde tanınmasr kabul edilmiştir. Cinsiyete dayalı ayrımcılığın ön- lenmesi amacıyla uluslararası alan- da yapılan çalışmalarda ulaşılan en önemli nokta, Kadmlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Söz- leşmesi'nin kabul edilmesi olmuştur. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda 18 Aralık 1979 tarih ve 34/180 sayı- lı önergeyle kabul edilmiş olan söz- leşmeye taraf olan devletler, ülkele- rinde kadınlara karşı her türlü aynmı gecikmeksizin ortadan kaldıracak politikalar izlemeyi, yaşamın bütün alanlarında kadının tam gelişmesini ve ilerlemesini ve kadınların insan haklan ye temel özgüriüklerden erkek- lerle eşit olarak yararlanmasını sağ- lamayı, bunun için de yasal düzen- 2000'e Girerken Kadının İnsan Haklan lemeler dahil bütün uygun önlemle- ri aimayı taahhüt etmişlerdir. Türkiye, Sözleşme'ye 1985 yılında 9/1; 15/2- 4; 16/1 c, d, f, g ve 29/1. maddelere çekince koyarak taraf olmuştur. Me- deni Kanun Tasansı'nın Meclis gün- deminegirdiğigerekçesiyle, Haziran 1999'da 15. ve 16. maddelerdeki ai- le hukukuna ilişkin çekincelerin kal- dınldığı, ancak uluslararası tahkıme ilişkin 29/1. maddedekı çekincenin de- vam ettiği Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne bildirilmiştir. 1975 yılında Mexico City'de, 1980'de Kopenhag'da, 1985'te Na- irobi'de ve 1995'te Pekin'detoplanan Dünya Kadın Konferanslan'nda alı- nan kararlar ve belirlenen hedefler ulusal alanda kadın-erkek eşitliğinın sağlanması bakımından itici güç ol- muştur. Pekin Deklarasyonu'nun 14. maddesinde "kadın haklan, insan haklandır" denilerek, kadın haklannın evrensel insan haklannın vazgeçil- mez, bütünleşmiş ve bölünemez bir parçası olduğu teyit edilmiştir. 18 Aralık 1979'da kabul edilen Ka- dınlara Karşı HerTürlü Aynmcılığın Ön- lenmesi Sözleşmesi'nde tarafclevlet- lerin taahhütlerini yerine getirip ge- tirmediklerini denetleyecek ve bir ül- kede aynmcılıktan zarar gören ka- dınlann sözleşme çerçevesinde hak- larını aramak üzere başvuruda bulu- nabilecekleri bir denetim mekaniz- masınayer verilmemiştir. Kadının ai- lede ve toplurnda statüsünün yüksel- tilmesine ve cinsiyete dayalı her tür- lü aynmcılığın kaldırılmasına yönelik en aynntlı şekilde özenle hazıiianmış olan sözleşme, en geniş katılımlı ulus- lararası belgelerdendir. Sözleşmeye; aralarında Suudi Arabistan, Katar, Iran ve sözleşmeye imza koydukları halde onaylamamış olan ABD ve Af- ganistan olmak üzere 23 ülke henüz taraf olmamıştır. Aralık 1999 itibany- la sözleşmeye 164 ülkenin taraf ol- ması ve bu ülkelerin birçoğunda söz- leşmenin yaşama geçirilmesinin dev- let politikası haline gelmesiyle birlik- te, taraf ülkelerde kadınlara karşı ay- nmalığın kaldınlmasının ve sözleşme- nin yaşama geçirilmesinin etkin de- netimini sağlamak gereksinimi gün- deme getirilmiştir. Ozellikle 1993 ta- rihinde BM İnsan Haklan Konferan- sı'nda kabul edilen Viyana Deklaras- yonu ve Eytem Programı'nda, sözleş- meye ek bir protokol hazırlanması için harekete geçilmesi gerektiği önemle vurgulanmıştır. Öte yandan, 1995 yılında düzen- tenen IV Dünya Kadın Konferansı'nda da, kadınların insan haklan ihlalleri konusunda Birleşmiş Milletler Ka- dınlara Karşı Aynmcılığın Kaldınl- ması Komitesi'ne bireysel başvu- ru mekanizmasını ihdas edecek bir Ek Ihtiyati Protokol hazırlanma- sı karara bağlanmıştır. Dört yıl süren uzun müzakereler sonunda hazırla- nan Ek Ihtiyari Protokol, 1979 tari- hinde Birleşmiş Milletler Genel Kuru- lu'nda kabul edilmiş olan Kadınlara Karşı HerTürlü Aynmcılığın Önlenme- si Sözleşmesi'nin kabulünden 20 yıl sonra, 6 Ekim 1999 günü Birleş- miş Milletler Genel Kurulu'nca onayianarak sözleşmeye taraf dev- letlerin imza, onay ve katılımına açılmıştr. Ek Ihtiyari Protokol iki prosedürü içermektedir. Birincisi, kadınlann bi- reysel olarak veya grup halinde, Ka- dınlara Karşı Aynmcılığın Kaldırılma- sı Komitesi'ne, haklannın ıhlal edildi- ği gerekçesiyle başvuruda bulunma- sına olanak veren iletişim prose- dürü (communication procedure); ikincisi, komiteye tehlikeli ya da sis- tematik kadın hakları ihlalleri hakkin- da yapılan başvurularla ilgili araştır- ma, soruşturma ve gerektığinde ay- nmcılığın kaldınlması konusunda taraf deviete öneride bulunma yet- kisi veren arastrma prosedürü'dür (inquiry procedure). (*) Görüldüğü gibi, kadın erkek eşit- liğinin sağlanması amacıyla yürütü- len bu çahşmalar, 2000'li yıllarda da gerçekdemokrasiye ulaşabilmek açı- sından önemli bir çağdaşlık projesi olarak sürdürülecektir. Ülkemizde son on yılda kadının statüsünün yük- seltilmesine yönelik politikalar oluş- turulmasına hız verildiği, ulusal me- kanizmalar kurulduğu, kadın araştır- malarının akademik alanda ivme ka- zandığı. kadın kuruluşlarının işbirliğı yaparak daha etkilı bir baskı grubu oluşturduğu görülmektedir. Ancak kadınların eşitsiz konumunun birçok alanda sürmesine karşın, bunun bir demokrasi sorunu olarak ele alınma- ması, olumlu sonuca ulaşmayı gecik- tirmektedir. Bugün herkese ve özel- likle ülke yönetimini üstlenenlere düşen görev, Türkiye Cumhuriye- ti'nin kuruluşunu izleyen ilk on yıl- da kadın hakları konusunda Ata- türk ve devrimci arkadaşlarının gerçekleştirdiği devrimlerin yapıl- masındaki karaıiılığın günümüzde de aynı bilinçle sürdürülmesidir. (*) Bu konuda ayrıntılı bilgi için bkz. N. Moroğlu, Kadınlann İnsan Hakla- n Bildirisi ve Ek ihtiyari Protokol, IÜ Hukuk Fakültesi yayını No. 718, Is- tanbul1999,s. 881-908.