Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 AĞUSTOS 1999 CUMARTESİ DEPREM Zeminin gerektiği gibi etüt edilmediği ve durumunun planlamaya veri olarak önemsenmediği belirtildi Imar yasası degiştirilsiııCELALYILMAZ İZMİR - Kocaeli ve çevTesınde yaşanan çok şiddetli depremin yarattığı ağır fiziki kayıplann kaçak, yasadışı ve denetimsiz yapılaşmadan kaynaklandığı belirtilerek, 3194 sayılı Imar Yasası ve ilgili yönetmeiiklerdeki büyük eksikhklerin bir an önce giderilmesi ıstendi. Imar planlarınm hazırlanmasmdan ınşaat ruhsatlannın düzenlenmesıne ve yapı kullanma aşamalanna kadar olan uygulamalarda çok ciddi boşluk ve denetimsizlıklerin olduğu belırtildı. Yapılaşmada polıtik ve başka gerekçelerle uzmanlık kurumlan olan meslek odalartnın sektörün dışında tutulmaya çalışıldığına dıkkat çekilerek, münarsız, mühendissiz yapılaruı devlet eliyle adeta teşvik edilir hale geldiği vurgulandı. Iman yapılan alanların zemin yapısının gerektiği gıbi etüt edilmediği, zemin durumunun planlamaya veri olarak önemsenmediği belirtildi. Yapı sektöründekı uzmanlann ilgi alanlannda istıhdam edilmediği, bini aşkm belediyede de mimar- inşaat mühendisi, şehir plancısı bulunmadığına dikkat çekıldi. Meslek odalan yetkilileri, ülkemizm süper aktif bir deprem kuşağında bulunduğunu kaydederek, yetişmiş 200 bine yakın mimar ve mühendisin teknik bilgi birikiminin sağhklı kentleşme adına değerlendinimesi istendi. TMMOB Mimarlar Odası lzmir Şubesi Genel Sekreteri Hasan Topal, ruhsatsız inşaatlara kullanma izni verildiğini, ruhsatsız yapılann imar affi uygulamalanyla ve son derece sakmcalı popülist politikalarla yasal laşrınlmasının düşündürücü olduğunu söyledi. Topal. yaşanan son depremin "SOD ders" olmasını dıledıgini ve yasal düzenlemelerin bir an önce gerçekleşmesi gerektiğini vurgulayarak, "Fenni mesutiyet sistemi, işverenin inishatifîne terk edihniş, >etkisi olmayan bir sorumlu yaratılmıştır. Ücretini mal sahibi ya da yükleniciden alması nedeniyle de işlevsizleştirilmiştir. Meslek odalannın bu konulardaki önerilerine hiç dikkat ediimeden uygulamalar olanca boşluğuyia sürdürülmektedir" diye konuştu. Topal, Türkıye'nin deprem haritasınm son teknolojik verilere göre hızla ve yeniden hazırlanması gerektgine de değinerek önlemler konusunda şunlan söyledi: # Deprem ve doğal olaylara karşı ülke mûdahale ptanı hanrlanmalu plan gereği bölgesel önlemler alınmabdır. Malzeme stokJan >arahlmabdır. Belediyeler ve Bayındıriık iskân müdüriüklerince inşaat ruhsatı düzenlenirken ilgili uzman mimar ve mühendislerce hanrianmış mimari projeyle statik betonarme projeler kesinlikle istenmeüdir. 9 Söz konusu projeler ilgili uzman meslek odalannca denetimden geçirilmelidir. Meslek odalannın projeye denetimi yasalarda yer almalıdır. Uygulamada, mimar ve mühendislerin yapıyı denetimi sağlanmalı bu amaçla yasal düzenlemeler acilen gözden geçirilmelidir. Yapılann, merkezi ve yerel yönetimlerin yanı sıra, uzman meslek odalannca da denetimini sağlayacak yasal düzenlemeler bir an önce yapılmalıdır. # Yapı denetimi hiçbir zaman önemini yitirmeden sürdürülmeli. mimar ve mühendislerin gerekli raporlan olmakstzın inşaatlara inn verilmemeüdir. Fenni mesulünün >e proje müellinerinin ohımlu raporu olmayan binalara yapı kullanma izni v«rilmemelidir. Sonımiuluğun doğru uygulanabilmesi jçin bukuki ve ekonomik güvenceJer oluşturulmabdır. Doğru imar planı otan ilgili projeleri uygulamasının denetimi gerektiği gibi )apılmış binalarda hasar olmadığı ya da en az olduğu unutulmamalıdır. # Imar Affi uygulamalaruıa son verilmeli, gündeme bile getinlmemelidir. Teknik, eksik ve kusurlu yapırun affi olmamalıdır. Belirli bir plana göre yapılaşmasını tamamlayan bölgelerde kat ilavelerine kesinlikle izin verilmemelidir. Inşaatta mimar-mühendisle düz işçi arasında bulunması gereken teknisyen, tekniker ve eğitilmiş ustalann ıstihdamı mutlaka sağlanmalıdır. 0 Müteahhitiik olayı ckMive alınman, belirli eğMm görmemiş, insan \e gruplara bu yetki verilmemelidir. Müteahhit sicüleri sistemli tutuiman, merkezi ve yerel idareler deprem öncesi ve sonrası geBşmelerde uzman meslek odalanyla mutiaka işbiriiğine girmetidir. Sivil ' savunma birimleri halkı deprem ve "' ~ etkiierine karşı sürekli eğttmeü, •' "•: UgOendirmelidir. # Kurtarma ekıplen inşaata ve hasarlı yapıya müdahalelerde ilgili uzmanlarla bırlikte çahşmah, bu birliktelik ön eğitimlerle ve işbirliğiyle pekiştinlmelidir. Afet işleri ve sivil - savunma birimleri uzman meslek odalanyla işbirliğine gitmeli, istenmeyen durumlara karşı hazırlık olarak program ve planlannı önceden oluşrurmalıdırlar. 0 Yapıda denetim ve sigorta sistemi için gerekli yasal düzenlemeler de süratle yapdmaİL, ülkemizde sağbkü bir inşaat sektörü için yeterü sayıda mimar ve mühendisin varhgı unutulmamalıdır. En önemüsi. bu son depremden sonra bu uyarıiara ve zorunluluklara bir an önce kulak verilmeli, gerekenler zaman geçirmeksizin yapılmabdır. Kriz depremden beter Talep çok, eşgüdüm yok Ekonomi Servisi- Deprem bölgelerine yönelik yar- dımlann ulaşımı konusunda en büyük sorun eşgü- düm eksikliğı olarak ortaya çıkıyor. Yardım gönder- mek isteyen ya da malzeme temin edebilecek kuru- luslar. eşgüdümün olmamasının kurtarma ve yaralı- lara yardım çalışmalannı aksattığına dikkat çekiyor- lar. Depremin etkili olduğu Kocaeli, Sakarya, lstan- bul, Yalova, Bursa, Bolu ve Eskişehir'de hastanelere kaldınlan binlerce yaralımn tedavisi sürerken, Sağlık Bakanlığı ilaç yardımmın sevkiyah için araç bulamı- yor. Marmara Bölgesi'nden 20 firmamn ilaç ve serum gönderdiği Sağlık Bakanlığı 2 Nolu Donatım Bölge- si'nin taşıma aracı bulamaması nedeniyle deprem böl- gesine sevkiyat yapamadığı ve gümrüklerdekı malze- melerin de aynı nedenle göndenlemediği bildirildi. Bu arada yine eşgüdüm noksanlığı ve organizas- yonsuzluk nedeniyle bölgeye ulaştınlan ilaçlann uz- man eksikliği nedeniyle ihtiyaç sahiplerine dağıtıla- maması da en büyük sorunlardan biri olarak aktanh- yor. 'tlaç dağıtacak araç yok' Enkaz altındakilere ilk nıüdahaledeyaşanan gecik- me şımdı de yaralılara ilaç ve serum göndenlmesın- de yaşanıvor îlaç Işverenleri Sendikası Genel Sekre- teri Tandoğan Tokgöz, sendika üyesi 55 fırmayla dep- rem bölgesine ilaç kampanyası başlattıklannı, yar- dımlann Sağlık Bakanlığı depolanna gönderildiğini bildirdi. Eczacıbaşı tlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş, ll Sağ- lık Müdürlüğü aracıhğıyla ilk gün ilaç ve serum gön- dermeye başladıklannı açıklarken, Sağlık Bakanlığı yetkilileri yardım malzemelerintn gönderilmesi için başta kamyon olmak üzere taşıma aracı bulamadık- lannı bildiriyor. Deprem bölgelerinde kurtarma ça- hşmalan için gereklı olan maskelenn dağıtimını ya- pan ilaç depolan ise çok yoğun talebi karşılayamadık- lannı, ellerinde ne varsa bölgeye gönderdiklerini di- le getirdiler. Anadolu Yakası Ecza Kooperatifi (AYEK) yetkilileri, ellerindeki bütün maske ve diğer nbbi malzemeyi yardım ekiplerine ya da sahn almak üzere talepte bulunan özel firmalara verdiklerini açık- larken PharmaMed İlaç Satış Bölümü yetkilısi Meh- met Ceylan, sadece kendilerinin 50 binin üzerinde maskeyi temin ederek çeşitli yollardan bölgeye gön- derdiklerini ve ellerindeki tüm maskeleri tükettikle- rini kaydetti. Hukukçulardan uyarı Kamu davası açabilirsiniz İZMİR (Cumhumet Ege Bürosu)- Adalet Bakan- lığı'na başvuruda bulunan hukukçular, Marmara'da- ki deprem sonrasında zarar gören il ve ilçelerin cum- huriyet savcılıklannca, yıkılan binalann fotograf ve numune almak suretiyle tespit edibnelerini, bina mü- teahhidi ile belediye sorumlulan hakkında kamu da- vası açılmasmı istediler. Hukukçular, bu yönde hazır- ladıklan örnek bir suç duyurusu metnnun yurttaşlar tarafindan ilgili il ve ilçe cumhuriyet savcılıklanna gönderilmesi için de bir kampanya başlattılar. Adalet Bakanlığı'na "Hnkukçu bir vurttaş" sıfa- tıyla başvuruda bulunan Avukat Noyan Özkan, Mar- mara bölgesinde meydana gelen deprem sonucunda binlerce yurttaşın yaşamını yitirdiğıni ve yaralandı- ğını belirterek, gazete ve televizyon haberlerinde, dep- remde yıkılan büıalann genel olarak çok katlı, yapı normlanna aykın, zemin erüdü yetersiz olduklannın anlaşıldığını söyledi. Bu arada, üniversitelerin, mes- lek odalannın, Japonya Depremle Mücadele Kuru- mu'nun, bağımsız bilim adamlannın basında yayın- lanan demeç ve raporlarmdan; bölgenin birinci ve ikinci derecede deprem bölgesi olmasına karşm imar planlarında çok katlı yapılaşmayı yoğunlaşüran imar plan degişikliklerinin yapıldığı ve normlara aykın bi- nalara inşaat ruhsatı verildiği ve aynca inşaatlann doğru dürüst denetlenmediğinin anlaşıldığını vurgu- layan Avukat Özkan, dilekçesinde şunlan dedi: "OzeJ- Hkfe Afet Böigelerinde Yapılacak Yapdar Hakkmda Yönermeük uyarmca birinci derecede deprem bölge- sinde verilecek imar izmleri ve inşaat ruhsarlan zor- laştınlmtş ve ilave önlemler alınması dûzenlenmiştir. Ancak yetkililer, yönetmeliği sorumsuzca çiğnemişîer- dir. Depremin meydana geldiği illerin belediye yöne- timleri sorumsuzca imar izni ve ruhsatian vvrmiş, mü- teahhhlerin kuraüara aykın vapılanna göz yummuş ve deprem sonucunda kusurlu binalann kola>lıkla >> kılmalanna neden olmuslardır. Yıkılan binalann raü- teahhifJeri ile bunlan doğru dürüstkontroletmeyen be- ledi)e yetkilileri. TCK 455. maddesini ihlal ermişler ve tedbirsizlik vedikkatsizlikk insaniannölümüneveya- nüanmasına neden onmışlanbr.'" Japonyadeprembübnd veuzntan e/dpgöndentt tsrail deprem bölgesinde görevlendirilmek üzere 1634 kişi gönderdl Haber Merkezi-Türkiye'yi sarsan depremin ar- dından kurtarma çalışmalan devam ederken yurt- dışından yardımlar sürüyor. Yardım gönderen ül- ke sayısının 40'a, Türkiye'ye gelen personel sayı- sının da 1700'e çıktığı bildirildi. Japonya, 1995 yı- lmda meydana gelen Kobe depreminde çalışan deprembılimcı ve uzmanlardan oluşan bir ekibi Türkiye'ye gönderiyor. Yurtdışından yapılan yardımlar şöyle: BELÇtKA: Dışışleri Bakanlığı Sözcüsü Hu- bertCooreman, Savunma Bakanlığı'nın fstanbul'a su antma amacıyla tam teçhizatlı bir askeri birlik göndereceğini duyurdu. Belçika Silahlı Kuvvetle- ri ve jandarma bırimlennde çok sayıda gönüllü, kurtarma çalışmalanna katılmak üzere girişimde bulundu. ALMANYA: Almanya'nm en çok izlenen tele- vizyon kanallanndan bıri olan RTL, yardım kam- panyası başlattı. RTL televizyonunun Internet say- fasından venlen habere göre "RTL Vakfı-Çocuk- lara Yardım Edelim" fonundan, Türkiye'deki dep- remzedelere acil olarak 100 bin mark aynldı. Av- rupa Batı Trakya Türk Federasyonu (ABTTF) Baş- kanı \ecmi Hasanoğlu, yardım kampanyası baş- lattıklannı bildirdi. ABD: New York Belediye Başkanı Rudotph Gi- uiianL kent halkmı, depremzedeler için oluşturu- lan fonlara parasal yardımda bulunmaya çağırdı. Giuliani, Türkıye'nin yeni New York Başkonsolo- su Mehmet Nuri Ezen ile birlikte düzenlediği ba- sın toplantısında, deprem kurbanlan için giyecek ve yıyecek maddesine ihtiyaç bulunmadığını, pa- rasal yardımın önem taşıdığını belirtti. Deprem kurbanlannı anmak ıçın Washıngton'ın en büyük kilıselerinden binndebugün özel bir ayin ve tören düzenlenecek ve depremzedeler için ba- ğıştoplanacak. Amerikan Yahudi Komitesi (AJC), depremzedelere yardım amacıyla 250 bin dolar bağış yapılacağını bildirdi. Komitenın Berlin bü- rosundan yapılan açıklamada, söz konusu paranın 25 bin dolarlık bölümünün Berlın"de faaliyet gös- teren Türk Bırlıği'ne verileceğı kaydedildi. UNICEF: BM Çocuklara Yardım Fonu UNI- CEF, 27 tonluk tıbbi ve diğer malzeme yardımı ya- pacağmı bildirdi. Örgüt sağlık, beslenme, hijyen ve su ile toplumsal ve psikolojik ihtiyaçlar doğrul- tusunda 5 kişilik uzman ekip gönderiyor. Kopen- hag'dan Ankara'ya gelecek uçakta, 100 adet nbbi malzeme paketı bulunacak. JAPONYA: Japon hükümeti, deprem bölgesine 1 milyon dolarlık yardımda bulundu. AZERBAYCAN: Azerbaycan'da, depremzede- lere yardım amacıyla bankalarda açılan hesaplara bağıjlar sürüyor. TURKMENİSTAN: Türkiye'nin Aşkabat Bü- yükelçıliği'nce Türkmen-Türk Ticaret Banka- sı'nda açılan hesaba yardımlann gelmeye başladı- ğı bildirildi. IRAK: Irak Büyükelçiliği'nden yapılan açıkla- mada. Irak'ın bedelsiz petrol göndermek istediği belirtildi. Irak'ın bir sağlık grubunu da Türkiye'ye göndermek üzere hazırladığı kaydedildi. KAZAKÎSTAN: Kazakıstan tarafindan gönde- nlen 20 kişilik kurtarma ekibi dün Türkiye'ye u- laştı. KKTC: Bayrak Radyo Televizyon Kurumu'mm (BRTK) açtığı hesapta, dün sabah itibariyle 33 milyar hra toplandı YUNANtSTAN: Yunanistan'ın önümüzdeki günlerde 150 adet prefabrik ev göndereceği bil- dirildi. Yunan makamlanndan edinilen bilgiye göre Yunanistan Dışışleri Bakanlığı, prefabrik ev üreten Yunan firmalanna başvuruda bulundu. Yunanlı armatör Laskarkfc, deprem bölgesi için özel soğutmalı dev bir gemitahsis ettı. Enkazlar kaldınldıktan sonra çıkartılan cenazelerin saklan- ması için 4 bin 200 metrekare kullanım alanı olan gemi, soğuk hava deposu işlevi görecek. Türkiye depremzedelereyardım için ayakta HaberMerkezi-Tüm Türkiye, deprem- zedeiere yardımda bulunmak için ayağa kalktı. Yetkililer, yardım etmek isteyenle- nn deprem bölgesindeki ıl kriz merkezle- n ile bağlantı kurarak, öncelıkle ihtiyaç duyulan maddeler hakkında sağhklı bılgı alabileceklerini bildirdi. Bölgeye rasgele ihtiyaç maddeleri göndermek yenne, sı- kıntısı çekilen maddelerin gönderilmesi istenıyor. Bölgede özellikle banyo ve duş imkânı bulunmaması ve havanın çok sıcak olması nedeniyle önemli oranda iç çama- şınna üitiyaç duyulduğu; çocuk bezi, ço- cuk pişik kremleri, giyecek, seyyar tuva- let, su ihtiyacının da büyük olduguna dik- kat çekildi. Deprem felaketinin ardından, yurdun dört bir yanından deprem bölgesine yapı- lan yardımlar devam ediyor. TEKEL deprem bölgesine 1 triryon li- ra para ve bedava sigara yardımı yapaca- ğını açıkladı. Hacettepe Üniversitesı, 5 ambulans ve hekim kadrosuyla afet böl- gesine ulaştı. Hacettepe Cniversitesi Rek- törlüğü, depremzedeler için yardım kam- panyası başlattı. Yardım kampan>ası çer- çevesinde üniversitenin merkez yerleşke- sınde bulunan Yapı Kredi Bankası'nda '1041416-0'. Beytepe Yerleşkesi'nde ise Pamukbank'ta '19W)1336640' numaralı i- ki hesap açıldı. Devlet Bakanı Abdulha- luk MehmetÇay, Ikitellı ve Pendik'te boş olan 120 göçmen konutuna depremzede- lerin yerleştırileceğini bildirdi. lstanbul Valiliği"ncekurulan Komşu II- lere Yardım Koordinasyon Merkezi'nin telefonlan şöyle: Deprem bölgelerine yardım götürecek araçlann ıznı için 0212 520 22 16, kurtar- ma çahşmalanna katılmak isteyenler için 0212 520 22 17, yardım kabul ve ulaştır- ma için 0212 520 22 19. Kampanya başlatanlar Bolu Valiliği (Vakıflar Bankası Bolu Şubesi 080-2031062, 080-4031061 ve 080-4031060 nolu hesaplara Türk lirası, dolar ve mark cinsinden para), Ankara Serbest Muhasebeciler ve Mali Müşavir- ler Odası (Türkiye Iş Bankası Küçükesat Şubesi 4211 -749693, Türkiye Ziraat Ban- kası Anıttepe Şubesi 30425-302283 nolu hesaplara Türk lirası), Emeğin Partisi (Ka- dıköy, Maltepe, Beyoğlu ve Bakırköy il- çe örgütlenne her türlü yardım malzeme- si bağışı), Interbank (Interbank AŞ. Mer- kez Şube 9142-475924-351 nolu hesaba Türk lirası), Anadolubank (Anadolubank Merkez Şube 100 000 nolu hesaba Türk lirası), Radyo Mydonose (her türlü yar- dım. Adres: Ankara Turan Güneş Bulva- n No: 63). Çankaya Beledıyesı (her türlü yardım ve bağış. Irtibat tel no: 0312 230 0i 20,0312 230 75 99 ve 230 75 51), Tür- kiye Mimarlar ve Mühendisler Odası (gı- da, battaniye ve yiyecek yardımı Adres: Konur Sokak No 4, kan bağışı ve Ziraat Bankası'nda 299287, 299299, 299303 no'lu hesaplara Türk Lirası, dolar ve mark cinsinden para), Tanm ve Köyişleri Ba- kanlığı (Emlak Bankası 459036 no'lu he- saba Türk Lirası), Bank Kapıtal (BankKa- pital Ankara Şubesi 37483-1 ve 37483-2 no'lu hesaplara Türk Lirası), Mimarlar Odası tstanbul Büyükkent Şubesi (hertür- lü yardım. lrtıbat tel: 0212 227 6910-11), Capitol alışveriş ve eğlence merkezi (her türlü yardım trtibat tel: 0216 391 19 39), Pamukbank (Pamukbank Ulus-Ankara şubesi 198 17020001,198 54000050,198 53000050 nolu Türk Lirası, dolar ve mark hesaplanna para), Laleli Sanayici ve Işa- damian Derneği (LASlAD) (Para ve gı- yim eşyası. trtibat Tel: 0212 518 72 09. 0212 51764 10,0212 516 90 52-53), Di- ğer Alevi örgütleriyle birlikte Cem Vakfi (Irtibat için: 0212 296 28 24,0212 639 24 51. 0212 654 38 91), Eminönü Belediye- si (her türlü yardım), Uluslararası Nakli- yeciler Derneği (UND) (Vakıflar Banka- sı Finans Market Taksim Şubesi 2030000 numaralı hesaba para). Yardımlar Merkez Bankası (500 milyar hra). Alar- ko Şirketler Topluluğu (teknik malzeme ve eleman), Türk Telekom Başmüdürlüp (haberleşme konusunda teknik ekip), Ka- mu-Sen (100 kişilik gönüllü ekip), Keçi- ören Beledıyesi (20 kamyon yardım mal- zemesi), Başbakanhk Mensuplan Yardım- laşma ve Dayanışma Vakfı (1 milyar lira), Sivil Savunma Genel Müdürlüğü (su ant- ma cihazı), tzcilik Federasyonu (bin 500 izci), Vakıfbank (4 bin kişiye yemek da- ğıtımı). Trakya Unıversitesi Rektörlüğü (2 kişilik sağhk ekibi), Kağıthane Beledi- yesi (13 ton su ve 12 bin ekmek),. Bahçe- lievler Belediyesi (1 TIR dolusu gıda ve temizlik maddesi), lstanbul Tıp Fakültesi (4 cerrahi, 4 kardiyoloji ekibi, 29 hekim, 62 intern öğrenci. 11 hemşire ve sağlık memuru, 11 kurtarma ve acil tıbbi yardım grubu), Şeker-îş (ekmek ve gıda malze- mesi). TRT çalışanlanmn kurduğu RA- TELVAK (8 kamyon ilaç, giyecek, su ve kuru gıda), YaşarHolding A.Ş (500 ton su ve 60 ton süt). Ceylan Holding şirkederi (100 adet apartman dairesi, kurtarma ça- lışmalan için teknik ekip), Bank Kapital (50 milyar lira), ÖDP (yiyecek. temizlik maddeleri ve tıbbi yardım), Beykoz Bele- diyesi (su ve giyecek), Veziroğlu İnşaat Sanayi (35 adet iş makinesi, 60 kişilikper- sonel. 30 tonluk gıda maddesi. IRMIK/AYDVS ENGİN aengin(S doruk.net.tr. "Godot'yu Bek!erken"\ bilirim. Bilirim ki Go- dot hiç gelmeyecektir. Saçma sapan bir bekle- yiştir ve önemi bu "saçma "da saklıdır. "Barbarlan Beklerken"\ bilirim. Bilirim ki bar- barlar gelecektir. Asya steplerinden kopup ge- len bafbar dalgalannın öncüleri çoktan görün- müştür. Bilirim ki ardından barbar ordulan ken- tin sur duvarian dibinde belireceklerdir. Ölüm ve yikım gelecektir. Geleceklerini bilerek beklerim ve korkanm. "Depremi beklerken"\ hiç bilmiyordum. Na- sıl bilinsin? Bir depremin ne zaman geleceği, hangi anda, hangi şiddetle vuracağı bilinemez. O yüzden "Deprem beklenmez"... diye düşü- nürdüm. Beklenirmiş. Perşembe gecesi öğren- dim. Godot'yu beklemek kadar "saçma", barbar- lan beklemek kadar korkutucu... Perşembe gecesi kentler korkunun tutsağıy- dı. Bilinmezliğin daha da ürkütücü kıldığı kor- kunun... Özel kanallann ardından devletin (var ya hani) sesi, resmi televizyon kanalı TRT de, "Gemlik, Bursa, Balıkesirve Istanbul'daki yurt- taşlanmızın müteyakkız bulunmalan ve geceyi dışanda, açık alanlarda geçirmeleri tavsiye edi- liyor" deyince, artık paniğe bile kapılamayacak kadar "dehşetyorgunu" milyonluk kitleleraçık Korkuya Tutsak Kentler alanlara akmaya başladılar. Karanlık bastığında bir "Kafka dünyasın nöa yaşamaya başladık. Kafka'nın düş gücünü de aşan bir tuhaf iklimde... Çoluk çocuk alanlara serilip, battaniyelere, minderlere çökenler, yüzlerinde eğreti bir gülü- cük, gözlerinde sezilebilir bir korkuyla konuşu- yor, şakalaşıyor, çay içiyor, uyuyor, oturuyor, ba- kınıyorlardı. Kimse kimseden buyruk almadı, kimse buy- ruk verecek, düzenleyecek biryetke (otorite) de aramadı. 15 milyonluk koca Istanbul'da, devlet (var ya hanı"), kimseye "Evlerinizde kalmayın" demedi. "Evlerinizde kalın" da demedi. Ama kimse bu suskunluğu yadırgamadı da. Birkaç battaniye, ikı üç minder, bir iki ekmek, bir şişe su, ekmek, peynir ve domatesleriyle in- sanlar, içlerindeki korkuyu çocukça bir gülüm- semeyle örtmeye çalışıp alanlara, açıklığa çık- tılar. Aynı dakikalarda Kafka'nın dünyası daha da koyulaştı. Bir televizyon ekranında emekli olma- sına rağmen, söylediklerinin altı hep kalın çizi- len emekli orgeneral Kemal Yavuz tek çarenin sıkıyönetim ilanı olduğunu, ordunun elinde "mü- kemmel" seferberiik planlan bulunduğunu söy- ledikten sonra, aynı ekranda, bize bakan bir ba- kanın (Profesör Öksüz) adeta gözlerinin içine baka baka "Bu ülkede yönetim yok" dedi. Ba- kan da "Var" dedi. "Ülkede yönetim yok" diyen emekli general elbette yanılıyordu. Çünkü perşembe gecesi bu ülkede, "yöne- tim", hem de çok etkili, milyonlarca kişinin gö- zü kapalı uyduğu bir "yönetim" vardı. "Yönetim var" diyen Bakan Öksüz de elbet- te yanılıyordu. Çünkü o "yönetim" derken hükümeti, devle- ti kastediyordu. Perşembe devlet ortalıkta gö- rünmemeyi yeğlemişti. Yani yoktu. Perşembe gecesi, bu ülkede yönetim, Kan- dilli Rasathanesi Müdürü Profesör Ahmet Me- te Işıkara'nın kişiliğinde somutlandı. Çaresizlik içinde bir "ışık arayan" yurttaş, so- nunda Profesör Işıkara'da aradığını buldu; sö- züne kulak verdi; tartışmasız uydu ve gece dı- şarıda uyudu. Kafka bu kadarını düşleyebilir miydi sizce? Açın Kafka'nın kitaplannı, ne "Dava"da, ne "Şafo"da, can pazannın en yakıcı dakikalan ya- şanır, en büyük kentler korkuya tutsak düşer- ken, "ülkede yönetim var-yok tartışması" ya- panlaria karşılaştınlabilecek bir paragraf, birsa- tır bulabilirsiniz. Ama gecenin kara mizahı daha sonraki sa- atlerde ve art arda geldi: İki apartman bloku arasındaki bahçeye seril- miş, sohbet edenlerden biri, "Ne güzel be!" de- di ciddi ciddi. Sonra da ekledi, "Bak, deprem sayesinde komşu olduğumuzu hatıriadık, bir arada güzel güzel konuşuyoruz". Bu trajik yo- rum tüm komşularca baş sallanarak onaylandı. Sessizliği bir başkası bozdu. "Milli Güvenlik Kurulu niye şey yapmıyor?.. Yani olağanüstü toplanmıyor" diyesordu. Soru, bu taraklarda bezi olmadığı yüzünden kolayca anlaşılan, çok sevimli bir ihtiyann, ger- çekten içtenlikle yönelttiği bir soruyla karşılan- dı: - Niye toplansın ki? O türban mürban işteri- ne bakmıyor mu? ••• Korkuya tutsak düşmüş kentler, perşembe gecesi Türkiye'nin aynasıydı. Çaresizliğinin aynası...