Katalog

21 AĞUSTOS 1999 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DEPREM Depremin en ağır yaralardan birini açtığı Gölcük'te artık ceset torbalarına gereksinim duyuluyor Depremle devlet de sarsddıÖZGÜRULLSOY GÖLCÜK - Kadir Bey. depremden bir gün önce vergısını ödemiş devlete. ~Depremden sonra bize hiçbir yardım gelmedi devletten. Yardım ekiplerinin çoğu Yalova'da. Burada hiç kurtarma ekibiyok. Enkazdan sesgeüyor diye kriz masasına gidiyoruz. 'Bizim sorunumuz değil, herkes yardım bekliyor' >anıünı auyonız." Kadır Bey gene de şanslı olanlardan. Dükkanı yerle bırolmuş. evi yan yatmış ama ıkı çocuğu. kansı hayatta. Meryem teyze. boş gözlerle bakıyor Maraşal Fevzi Çakmak Caddesi'ndekı bir enkaz yığınına. Sanat okulu öğret- menı oğlu. gelıni orada."Yozgat'tan gel- dik. Biz gelene kadar kimse bir şey yap- mamış." Artık da yapacak çok fazla şey yok. Gölcük yerle bir. Menderes Bulvan, oldufu gıbi çökmüş neredeyse. Enkaz altında binlerce kişi var. Enkazlann ço- gıında hiçbir iş yapılmıyor. Gölcük'te- ki bırkaç kurtarma ekibının. bütün en- kazlara yetişmesi mümkün değil. Za- man geçtikçe, kurtarma ekiplerine de çok iş kalrruyor zaten. Enkaz temizle- me çalışmalanyla da askerler ilgileni- y°r- Kriz masası krizde Depremin üçüncü gününde. gönüllü olarak gıttigimiz Gölcük'te ilk duragı- mız donanma komutanlığı oldu. Donan- ma komutanlığındaki subaylar, sivil hal- kın çok daha fazla yardıma ihtiyacı ol- duğunu söyleyerek, bizı kent merkezi- ne gönderdi. Önce Gölcük Devlet Has- tanesi 'ne gittik. Aramızda doktorlar da var. Ancak hastanede fazlasıyla gönül- lü doktor bulunduğunu öğreniyoruz. Kriz masasına gitmemiz öneriliyor. Kriz masasına gidiyoruz. Kayma- kam, elinde bir harita metod defteri, ge- lenlere, neleryapabileceklerini soruyor: "Doktonım~ Efimde buldozer ve grey- der var_ Çevirmenim, yabancı kurtar- ma ekiplerinin yanına gidebilirim_. Ne iş olsa yaparun..." Kaymakam. bütün odayı gözîenyle kolaçan ettikten sonra, yalnızca "bilmiyonıın'' diyor. Odaya hızla dalan Gölcüklüler, enkaz altında- ki yakınlanndan ses geldiğini. acele yardımla yakınlannın kurtanlabilecek- lerinı söylüyorlar. İş makıneleri olan gö- nüllü, kaymakamdan talimat bekliyor. Kaymakamın yanıtı gene umutsuz: "Hangi birine göndereyim senL" Odaya gelen bir başkası soruyor: "Acele ceset torbalarına ihtiy acunız var. Ceset torbası halen gelmedi mi?" Yanıt yok. Anlıyoruz. Hayır, gelmemiş. Devlet büyükleri televizyonlarda, deprem bölgelerine her türlü yardımın ulaştınlıdığinı açıklayıp duruyor. Orta- da bu açıklamalan doğrulayan hiçbir belirtı yok. Özel şirketlere. gönüllülere ait yar- dım araçlan görüyoruz yollarda. Çok sayıda gönüllü. malzeme de değil. bir yetkilıden talimat bekliyor yalnızca. Or- tada böyle bir yetkili yok. Devlet yok AKUT var Depremin üçüncü gününde ekmek yağrruş Gölcük'e. Ortalık şimdi ekmek- ten geçilmiyor. Yardım araçlannın yol- larda dağıttığı ekmeğe talep yok. Içme suyu eksikliği de çok fazla yaşanmıyor. Biz tıbbı malzeme götürdük Gölcük'e. Ancak artık bütün bunJardan çok daha fazla ihtıyaç duyulan bir şey var: Ceset torbalan. Gölcük'ü kesif bir koku kap- lamış. Herkes bizden maske istiyor. Eli- mizdekilen dagıtıyoruz. Maske, koku- yu kesmiyor. Kokudan daha kötüsü, sal- gın hastahk tehlikesi. AKUT'tan (Ara- ma Kurtarma Demeği) bir gönüllü, şeh- rin karantinaya alınabileceğini söyledi. Gölcük'te bütün inisiyatifi AKUT üs- tüne almış. Hummalı bir çalışma için- deler. Önceki gün, akşam saatlerinde, alkışlar arasında, üç kişiyi çıkardılar en- kaz altmdan Tünel kazıp ulaştıklan en- kazdan Aydın AB MutaFı, eşini ve Mu- taf ailesinden bir kişiyi daha çıkıyorlar. Kurtarma çalışmalannı arabanın için- den izleyen Murat Mutaf göz yaşlanna boğuluyor. Sevinç ve üzüntü bir arada. Abisi, yengesi kurtuldu ama Murat eşı- ni kaybetmiş AKUT'tan Banş Öztürk depremin ilk günü ellerinde çok fazla bir malzeme, yeterli telsiz olmadıgını söylüyor. "Ak- bank filan daha sonra yardun yapmış" ama "yardımlar keşke daha önce gel- seydL" AKUT. ilk gün 8 kişılık bir ön- cü birlik göndermiş Gölcük'e. Önceki gün AKUT'a katılıp Gölcük'e gelenle- rin sayısı 500'ü bulmuştu. Gölcük'te belki devlet yok ama AKUT'un sergilediği çalışma gözleri yaşartıyor. ÇİZMEDEN YUKARI MUSA KART Karamürsel 'Devkt üzerine düşeni yapmıyor 9 KARAMÜRSEL (Cumhuriyet) - Tüm bölgede olduğu gibi Karamürsel- liler de devletten yakınıyor... 5 ile 10 kat arasında değişen 200 bi- nanın yıkıldıgı K.aramürserde bu bina- lardan sadece ikısının enkazı kaldınla- bilmış bulunuyor. Onu da Karamürsel- liler kendı çabalanyla kaldırmışlar. 26'sında ise çalışmalar sürüyor. Kara- mürsel'de enkaz altından çıkanlan ölü sayısı 134. yaralı sayısı 400. Sadece De- ğirmendere değil. aynı sahil hattında bulunan diğer yerleşimbinmleriylebir- likte Karamürserın Atatürk anıtı ıle çay bahçelerinin bulunduğu 50 metrelik bö- lüm de denız altında kalmış. Gazetemiz eskı çalışanı ve halen Ka- ramürsel "de yaşayan Derviş Akyıldız ıl- çede yaşananlan şöyle aktanyor: "Sahil kesitni yani çay bahçelerinin bulunduğu bölüm denize 50 metre aktı. Atatürk büsrü deni/jn içinde şu anda. Botanik bahçesinin de bulunduğu Kör- fez'in en güzel sahili. Karamürsel sahi- linin yansı yok oldu. Depremin olduğu saatierdeçay bahçesinde temizlik yapan kişileri su götürdü. Depremin olduğu an- da çöpleri toplayan temizlik işçileri, de- nizin Hereke'ye doğru çekikhgini görün- ceçok korkmuşlar ve bağırarak çarşuun içine doğru kaçmışlar. ^aşadıklan kor- kuyla dilleri tutulmuştu, konuşamryor- lardır Ancak her şeye rağmen Karamürsel- lıler diğer deprem binmlerine göre şans- lı olduklannı düşünüyorlar. Çünkü en- kazları kaldırmaya çalışan yurttaşlara ilçedeki müteahhitler iş makinelerini de getirerek ilk andan itibaren büyük des- tek vermişler Aynca Kütahya'dan, Ma- nisa'dan ve lstanbul'dan kendilerine çe- şitli yardımlar gelmiş. İstanbul Büyük- şehir Belediyesı sürekli ekmek yollu- yor. Keza Eczacıbaşı firması da çadır dahıl bazı yardımlarda bulunmuş Kara- mürsellılere. ISKl'den su gelıyor. Ancak devletın sağlaması gereken elektrik ıle su hâlâ yok. Kurtarma çalışmalanna Alman- ya'dan gelen 11, İsveç'ten gelen 4 kişı- lık kurtarma ekibınin de önceki gün ka- tılması morallen yükseltmiş. Üstüne üstlük Isveçli ekibin köpekleriyle bırlık- te yaptıklan çalışmalar sırasında 2 kişi- yi kurtarması onlan sevınce boğmuş. Yalova'da enkaz kaldırma çalışmalannda gerçekleşen mucize herkesi sevince boğdu 67 saat ölüme direnen bebekYALÖVA (Cumhuriyet) - Deprem- den en çok zarar gören illerden bin olan Yalova'da enkaz kaldırma çalışmalan sürerken, bir mucize gerçekleşti 8-9 aylık bir bebek, 67 saat sonra enkaz al- tından sağ çıkanldı. Sanatçı Ziya Tas- kent'in canezesi ise Ankara'ya gönde- rildi. Kentte tifo salgınından korkulu- yor Dün günün ışımasıyla birlikte başla- yan çalışmalara yurtiçinden ve yurtdı- şından gelen kurtarma ekipleri katılır- ken, enkaz altında kalan cesetlerin ko- kusu sıcaklann da etkısiyle çevreye ya- yılmaya başladı. Bu nedenle. önceki gün sadece çalış- ma yapan ekıpler maske kullanırken, dün herkesın maskeyle dolaşmaya baş- ladığı gözleniyor. ilk günden itibaren güvenlik önlemı olarak kesılen elektnk, önceki akşamdan itibaren bazı kesim- lere verümeye başlandı Sulann akmaması nedenıyle çevre- dekı tuvaletlere pislikten girilemezken, çok acil prefabnk tuvaletlere gereksi- nim olduSu bildirildı. Mevcut tuvalet- lerin, mikrop saçmaması içın sürekli ilaçlanmasına rağmen pis koku engel- lenemıyor Kentte gıda yardımı konusunda sı- kıntı yaşanmıyor. Ancak yardımlann belırli merkezlerden değil, rastgele ya- pılması nedenıyle kargaşa oluyor. Dep- rem bölgesıne ekmekten çocuk bezine, elbiseden çocuk mamasına kadar her şey gelirken. özellikle sahra hastanesi- nin kurulduğu stadyumda toplanan yar- dımlardan bölgedeki vatandaşlaryarar- lanıyor. Daha uzakJarda çadır kuranlar buraya ulaşmakta güçlük çekiyor. Atatürk Stadı 'nda kurulan sahra has- tanesinde kullanılan ilaçlar soğuk hava deposunun olmaması nedeniyle açıkta bekletıliyor. Bu nedenle ilaçlann bo- zulması söz konusu olduğundan acilen soğuk saklama dolaplanna gereksinim duyuluyor. Bu arada salgın hastalıkla- ra karşı temizlik maddesı, dezenfektan maddeler ve maskeye gereksinim var. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı- Yaşar Okuyan. ölü sayısının 2 bine u- laştığını, enkaz altında da 2 bin kadar yurttasın olduğunu söyledi. Tifo salgı- nının söz konusu olduğunu belirten Okuyan, cenazelerin bekletılmeden gö- mülmesini istedı. Kenttekı Sahra Has- tanesi yetkililen de kendılenne baş dönmesi ve kusma şikâyetleriyle çok sayıda yurttaşm geldiğim belirttiler. Bu arada Genelkurmay Başkanlığı'ndan bir heyet de kente geldi. Bir mucize Yalova'da, enkaz kaldırma çalışma- lan sürerken önceki gece bir mucize gerçekleşti. 8-9 aylık bir bebek, 67 sa- at sonra enkaz altından sağ çıkanldı. Mesa Konutlan'nda dün gece yürütü- len kurtarma çalışmalan sırasında ekip- ler bir bebeğin ağlama sesini duydu. Bunun üzenne yerli ve yabancı kurtar- ma ekiplen sesin geldiği bölgeyeyönel- di. Kurtarma ekipleri, sağhk görevlileri ve vatandaşlann büyük çabalan sonu- cu 8-9 aylık bir kız bebek. saat 22.00 sı- ralannda enkaz altından sağ olarak çı- kanldı. Bebeğin çıkanlmasıyla birlik- Deprem bölgelerindeki en büyük sıkınOlardan biri yiyecek ve içecek sorunu. Afet bölgelerine diğer kentierden ge- len yardımlar dağıtdırken insanlar bir tane ekmek kapmak için birbüieriyle yanşıyorlar. te kurtarma çalışmalanna katılanlann gözyaşlannı tutamadıklan gözlendı. Doktorlar, rengi beyazlamış durumda enkaz altından çıkartılan bebeğe hemen serum takarak. rahat nefes almasını sağladılar. Kayıtlara "kinıliksiz" olarak geçen bebek, sahra hastanesinde yapı- lan ilk müdahalenin ardından Uludağ Ünıversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'ne sevk edildi. Bebeğin ailesinin enkaz al- tında bulunduğu bildirildi. Taşkent'in cesedi çıkanldı Tatılinı geçırmek üzere geldiği Yalo- va'nın Çiftlikköy Yüksel sıtesınde dep- rem sırasında enkaz altında kalan Türk Sanat Müziği sanatçısı Ziya Taşkent'ın cesedıne dün gece ulaşıldı. Taşkent'ın cesediyle beraber eşi Ul- viye ıle 18 yaşındakı torunu Ece'nin ce- sedı de enkaz altından çıkanldı. Taş- kent'in kızı Rengin Dalmanoğhı ile to- runu Ege'nin (12) hâlâ enkaz altında olduğu bildirildi. Ziya Taşkent'in cena- zesi toprağa verilmek üzere Ankara'ya gönderildi. Yalova'nın Çınarcık ilçesinde enkazın altından uçan minik bir kuş, 80 saat yaşama savaşımı veren 14 yaşında- ki Elif Gündüz'ün hayatını kurtardı. Kuşun enkaz altından uçmasından şüphelenen tsrailli kurtarma ekiplen ve Türk doktorlann çabalanyla yaşama döndürülen Elif, askeri bir helikopterle Bursa Tıp Fakültesı'ne kalduıldı. Çınarcık'ta 5 katlı Kardeşler Apart- manı'nın enkazında da, Avusturya kur- tarma ekibi, Metin Gürbuzer adlı bir yurttaşı 85.5 saat sonra kurtardı. Avus- turya ekıbi, Gürbüzer'in kurtanhTiasın- dan sonra zafer işaretleri yaparak o mut- lu anı kutladı. Yalova'da Japon kurtar- ma ekipleri de 9 yaşmda küçük bir çocuğu kurtardılar. 6 katlı Gök Apart- manı'nın enkazı altında 5 saat çalışan kurtarma ekibi. Ozge Demirkaya'yı kur- tardı. Küçük Özge helikoptere bindiril- dıği sırada görevlilerden su ve meyve suyu istedi. 4 Gökmavi çökmedi' Bu arada, S.S. Ekşioğlu Gökmavi Konut Yapı Kooperatifi Yönetim Kunı- lu Başkanı Sefer Ekşi, gazetemızde yayımlanan 'Prestij konutlan çöktü' başlıklı haberle ilgıli bir açıklama yaptı Yalova'da. Ekşioğlu Inşaat Grubu'na bağlı hiçbir sıtenin yıkılmadığını be- lirten Ekşı, Gökmavi Sitesi'nin inşaatına ise henüz başlanmadığını bildirdi. Ekşi, Yalova'da yıkılan konut- lann MESA Inşaat'a aıt olduğunu öne sürerek. "Bizim yalnızca tabebumz yıkılan sitelerin yakmındaydı" dedı. POLİTİKA GÜ1NLÜĞÜ HİKMET ÇETİNKAYA Rant Yapılaşması... Sarsıntının vurduğu yerter ulusal gelirden en çok pay alan yerteşim birimleridir... 1960 yılına dek tanm alanı olan Izmit-Adapaza- n-Yalova üçgeninde dev kuruluşlann fabrikalan, iş- letmeleri var... Otomotiv sanayiinden TÜPRAŞ tesislerine dek uzanan bir zincir... Çarpık kentleşme bu yörelerde buyük bıryoğun- luk yaşadı, özellikle Izmit-Değirmendere, Kara- mürsel-Yalova-Çınarcık kıyı diliminde 'yazlık ko- nut' yapımı 196O'lı yıllarda başladı; 1985'in başın- dan bugüne dek ıvme kazandı... Toprak bu yörelerde çok yumuşaktır... Olayın iki boyutu bulunuyor... Sarsıntı kent içinde ve kıyı kesiminde etkili ol- du; binlerce konut yıkıldı... Ortaya da, o yıllardır bilinen gerçek çıktı... Kent planlamasının temel öğesi olan mimarlık ve mühendislik kurallanna uymamak... Turgut Özal dönemiyle başlayan "Benim me- murum işini bilir" mantığı Türkiye'yi bu konuma getirdi; devlet erkıni elinde tutan siyasal erkin 'çı- kara dönük politikalan', yerel yönetimlerin bilinç- sizliği, deprem kuşağında yaşayan ülkemizde böy- lesi bir çaresizliği daha da pekiştirdi... Ben Varto, Gediz, Burdur, Alaşehir sarsınttlan- nı izledim, yaklaşık 30 yıl önce... O zaman da konutlar yıkılmış; ancak deprem o- va ve dağ köylerlndeki kerpiç evlerin içinde ya- şayanları (Varto hariç) vurmuştu. Kamu bınalan dimdik ayaktaydı; devletin eli bu yörelere çok ça- buk ulaşmıştı... Izmit, Adapazan, Gölcük, Değırmendere, Kara- mürsel, Yalova, Gölcük vb. gibi il ve ilçelerdeki yıkı- lan konutiara baktığımızda 'imar talanının, rant paylaşımı'nın fotoğrafını görüyor, bunların 1984 sonrası inşa edilen yapılar olduğuna tanık oluyoruz... Oktay Ekinci'nin yıllardır yazdığı gibi "Her önü- ne gelen, istediğiyere konutyapar" görüşünün be- delini binlerce insanımızı toprağa gömerek ödüyo- ruz... Tüm bu cinayetler, üstelik 'demokrası ve özgür- lük' adına ışlenıyorsa, sorumlulan "AHah'a kefare- timizi ödedik" dıyebiliyorsa; dın bezirgânları tele- vızyon ve radyolanyla olayı, "Buna da şükür, gü- nahlanmız çok" dıye yayın yapıp, camılerden 'pa- ra toplama'ya başlıyoriarsa bizler daha çok acı çe- kenz... • • • 1985 yılında ortaya atılan 'yerel demokrasi' kan- dırmacası Veli Göçer gibi türedi müteahhrtlerin' sayısını çogalttı: belediyeler aracılığıyla 'imar tala- nı' ve 'rant yapılaşması' kentleri kuşattı... Depremden bir hafta önce Içişlerı Bakanı Sadet- tin Tantan, kaçak yapılann engellenmesı ve denet- lenmesi yolunda bir adım attı. Bakan Tantan, yeni bir yasa çalışması başlattığını, 'yerel yönetimler reformu'yla 'imar reformu'nu bütünleştireceğini açıkladı... Elbet bunca pislik bir çırpıda denetlenemezdi... Belki son sarsıntı aklımızı başımıza getirecek!.. Gölcük'te Donanma Tesisleri'nin büyük bir bölü- mü ayakta duruyor. 1925 yılında yapılan tesisler- de kalanlann burnu bile kanamadı. Yıkılan Ordu- evi'nin 'B' bloku, diğer bölümler 14 yıl önce yapıl- mıştı... Artık sağduyulu olmanın zamanı gelip geçmiştir... Yerel yönetımleri yönetenler sağcı olsun, solcu olsun, ister dinci ister milliyetçi olsun denetlen- meli, 'imar rantına' son verilmelıdır... Tüm Türkiye'de imar planları geçıci olarak durdu- rulmalı, duyarlı bölgelerden başlanarak ivedi bi- limsel ve yasal inceleme yapılmalıdır... • • • ölû sayısı giderek artıyor... Hâlâ yıkjntı altında binlerce cansız insanımız ya- tıyor... Deprem yörelerinde vurguncular yine işbaşında... Bir paket sigara 2 milyon, bir şişe su 1 milyon li- raya satılıyor... Yüzlerce gönüllü başvuruda bulundu... Tümü yabancı dil biliyor. Gençler yabancılar için çevirmenlik yapmak istiyor... Ama ilgilenen yok!.. Gıda yardımı gelıyor... Görevliler bu yardımlan teslim almıyor... Şaşmamak elde değil!.. Biraz da Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasatha- nesi Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahmet Mete Işıkara'nın yorumlanna değinelim: Işıkara, deprem değerlendirmelerinde sınıfta kal- dı. Sismik kayrtlan da doğru dürüst değerlendi- remeyen Işıkara, bu konunun uzmanlarını üniver- sitelerden getırip olağanüstü 'bilim kurulu' bile kur- madı... Kandilli'deki uzmanlargenç ve deneyımsizdi. Oy- sa dışanda konuyu çok lyi bilen Prof. Dr. Aykut Bar- ka, Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, Prof. Dr. Ahmet Er- catı gibi deneyimli bilim insanlanndan yararlanıl- madı. Bu acı olayın süreci salt Kandilli Rasathane- si'nin sorunu değil, Türkiye'nin sorunudur... Bir bilim jnsanının önce "Öncü sarsıntı" deyip, ardından "Öncü sarsıntı değil" demeye hakkı yok- tuıt. Kesin bir bilgı olmadan bu tür açıklamalar yap- mak bilim insanına yakışmaz!.. hikmetcetinkaya(fl cumhuriyet.com.tr Faks numaramız: 0212/ 513 90 98 C A G D A S Y A Y I N L A R I ÇAĞININ TANIĞI ÜÇ YAZAR 2 BASI 6:« coo jı KUBILAY OLAYI VE TARIKAT KAMPLARI 4 BASI 950 COO TL SANCILI YILLAR KUSATIIMI? SOKAKLAR 4. BASI 600 JMU KUZU POSTUNDA KURT • - O0X3TL ZAMBAK SANA DA BUIA$TI KAN 2 BASI 1 100 300 TL DİN BARONUNUN KAZLARI 2. BASI 12O0OOCTL A$IK KADINLAR SOKAĞI 2 BASI noo ooc n. ŞERİAT PAZARI 1 10O0OOTL SEVDANIN ADRESİ BELLİ DEĞİL 1 5 X COO TL TÜRKİYE'NİN SEYTAN ÜÇGENİ 2 000 000 TL Cumhuriyet Kıtap Kulubu Çağ Pazarlama A Ş Turkocağı Cad No 39/41 (34334)Cağalo<jiu-lstanbul Tet 514 01 96