Katalog

Q)iO"7.4 CumhuriyetR AD YO ISTANBUL VE ÇEVRESİNDE YAYINDAYIZ Cumhuriy SMT KBtfTttZ IİZMET SMT MMESE KtDtP Tl SMTİYHfcKMULO untiwx* sMTnucstii£idwMnşı Dıledıfmz kıtabtn adını kredı tanmızm numarası \e SOT kullanma tanfaı ıle bırlıkîe bt]4mn btap ev ınızde olsun \dınızı soyadınızı vc lelefoo mmaızam da bıldınneyı umıüna>ın. Uyc degüsenız. düerenız uye de olun va da uvehğmızı \TnıIeym HER tŞLEM BİR TELEFONLA:02U 514 01 96 76. YIL SAYI: 26953 / 250.000 TL (KDV,çlnde) KURUCUSU: Y U N U S NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) 24 TEMMUZ 1999 CUMARTESİ U M H U R î Y E T OSCARVVILDE I N K Ü Ü R M I ÖYKÜLER -1 Çeviren: Nurettin Sevin İrlandalı yazar, romancı, şair... Ünlü cerrah bir babayla "Speranza" takma adıyla tanınan devrimci şair ve tolklor uzmanı bir annenın oğlu... Katı ve gelenekçı Victorıa donemı anlayışına başkaldıran bir estetığin savunuculuğunu yaptı. Yaşama biçimiyle de 19. yüzyıl İngilteresi'nin tutucu, bağnâ^z ftplumup^üre^li başkaldırdı, alay etti. Tore güldürüsü türundeki "Lady VVindermere'in Yelpazesi", "Anegrt^Bir Kadm", "İdeal Bir Koca" ve "İçten Olmanın Önemi" adlı oyunlarıyla Ingıliz tıyatrosunda nukte ve zekâya dayalı yeni bir gulduru turu yarattı. "Dorian Cray'ın Portresi" adlı romanı, tutukevınden yazdığı mektupları içeren "De Profundis" ile "Reading Zindanı Baladı" adlı şiıri yaşamına gondermelerıyle onemlıdır. Çocukları ıçin yazdığı "Öykuler" ise o donemin yaşamının sevimli bir taşlaması.. bir tür peri masallarıdır. Oscar Wilde'ın "bıyık altından" bir gulmeceyle yer yer sarsıcı bir duygusallığın iç içe geçtiği öykülerinin ılk bölümu... Salı günü Cumhuriyet'le birlikte... MHP ile FP arasında gerginlik Kuran kursu kavgası# TBMM Genel Kurulu'nda önceki gün kabul edilen ve ilköğretimin 5. sınıfından itibaren } yaz Kuran kurslanna gidilmesine olanak tanıyan yasa konusunda FP ve MHP arasındaki "söz düellosu" sürüyor. # Fazilet Partisi, çıkanlan yasanm insan hak ve özgürlüklerine müdahale anlamına geldiğini •: savunurken MHP Grup Başkanvekili îsmail > "" Köse, Türkiye'de hiç kimsenin 28 Şubat i. kararlanm unutmaması gerektiğini belirterek "Bazı kesimler, daha radikal düzenlemeleri , dile getirerek tansiyonu yükseltmeye ; çahşıyor" dedi. • 5. Sayfada Ecevit 'ten AP 'ye sert tepki 'Türkadaletine fdmse kanşatnaz' # Bağımsız yargmın PKK lideri Abdullah Öcalan hakkmda verdiği karara Avrupa ' Parlamentosu'nun karşı çıkmasına Başbakan Bülent Ecevit sert tepki gösterdi. # Ecevit, "Adalete, yargıya biz hükümet olarak kanşmıyoruz. Ama bazı yabancı .•• kuruluşlann, bizim bağımsız adaletimize İ kanşmaya kalkışmalan, bağışlanacak bir : - davranış tarzı değildir" diye konuştu. # Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sermet " Atacanlı, AP'nin karannı dikkate ; alamayacaklannı söyledi. Atacanlı, Türkiye'de yargı sürecinin hukuk kurallanna bağlı, yasalann öngördüğü çerçevede adil, : açık ve şeffaf bir şekilde işlediğini vurguladı. • 7. Sayfada Sansürün kaldırılışının 91. yıldönümü 'Basın özgürlüğü yetersiz kalıyor' # Basında sansürün kaldınlışının 91. yıldönümünde, sansürü kaldırma savaşımınm hâlâ sürdüğü belirtilerek düşünce, ifade ve basın özgürlüğü önündeki engellerin kaldınlması istendi. # Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü de Türkiye'yi basın özgürlüğü açısmdan Etiyopya, Ruanda gibi üçüncü dünya ülkeleri i ile aynı sınıfa koydu. Türkiye dünyada en - çok gazeteci hapseden 5. ülke oldu. • 6. Sayfada Hükümetin açıkladığı yeni ekonomik paketle vergi yasasınm özü yok ediliyor Knra para tehdidiTÜrklyG ÇlklTldZa SOkllldU Maliye, harcama ya da tasarruf sonucu ortaya çıkan gelirler için "nereden buldun" sorusuna ve vergisi ödenmemişse vergileme yoluna başvuramayacak. Böylece, sermayenin istediği 100 milyar dolar kayıt dışı paranın kullanılması ve yurtdışına kaçtığı söylenen paranın geri dönmesi amaçlandı. Ekonominin canlanacağı beklentileri uğruna Türkiye çıkmaza sokuldu. Kayit dlŞina teslim OİlindU' Tokyo'da bu ay içinde yapılan Mali Eylem Görev Gücü'nün toplantısında İcara para konusunda sert suçlamalara hedef olan Türkiye, mali milattan vazgeçerek dünya gözünde kendisini daha zor bir konuma itti. Prof. Dr. Oğuz Oyan, gelir tanımının değiştirilmesiyle 'kayıtdışılığa açık davetiye' getirildiğini, mali milattan vazgeçilmesiyle de kayıt dışına teslim olunduğunu belirtti. BANUSALMAN ANKARA - Hükümetin TBMM'ye getirmeye hazırlan- dığı düzenlemelerle vergi yasa- sınm özü yok edilerek devlet hem kayıt dışına teslim ediliyor hem de borç dağı karşısında çık- maza sokuluyor. tktidar, gelecek dönem için de "vergiyerine borç ahnayT yeğledı. "Nereden bul- dun" sorusunun askıya alınma- sı sonucu Türkiye'nin dışanda "kara para aklama suçlamalarma" hedef olabi- leceğı vurgulandı. Koalisyon, vergi gelirlerinde geçen yılın ılk 5 ayında saglanan yüzde 124.6 oranındakı artışın bu yıl yüzde 48.8'e kadar düşmesine karşın ya- sanın gelir getiren düzenlemelerini kaldırma ka- ran aldı. Vergi yasasmın mali milat düzenleme- si 3 yıl erteleme adı altında yürürlükten kaldınl- ü Uluslararası tahkimin öyküsü # Uğruna anayasada bile dcğişiklik yapılmak üzere. Büyük çoğunluk "Türkiye'nin büyümesi, dışa açılması, yabancı sermayeyi çekebılmesi için uluslararası tahkimi uygulanabilir kılmahyız" diyor. Medyanın büyük kesimi kendi çıkarlan gereği bu çoğunluktan yana olduğu için, sesini daha az duyurabılen birkaç avuç msan ise "Kamusal alanlarda yatınm yapacak yabancı şirketlerle doğacak anlaşmazlıklarda uluslararası tahkıme gidilmesinı kabul etmek ülkenin egemenliğinın elden gitmesi olur" sözlerini sürekli sarf ediyor. • //. Sayfada ması, Maliye Bakanlığı'nın denetim aracını yok edecek Vergi yasasınm gelir getirici, denetim yaptıracak düzenlemelennden vazgeçılirken, ha- yat standardı esası gıbi kontrol mekanızmalan- nın geri getirilmemesi büyük bir boşluk yarattı. Temizel'ın, vergi yasasmda değişikliğe gidile- cekse eskisine dönülmesı gereği üzenne yaptığı uyanlar dikkate alınmadı. Artık Maliye, harcama ya da tasarruf sonucu ortaya çıkan gelirler ıçın "nereden buldun" so- rusuyla vergisi ödenmemişse vergileme yoluna başvuramayacak. Böylece, sermayenin istediği 100 milyar do- lar kayıt dışı paranın ekonomide rahatça kulla- nılması ve yurtdışına kaçtığı söylenen paranın geri dönmesi amaçlandı. Bu yöntemle kısa va- dede ekonominin canlanacağı beklentilen uğruna Türkiye çık- maza sokuldu. Tokyo'da bu ay ıçınde yapılan Mali Eylem Gö- rev Gücü'nün toplantısında ka- ra para konusunda sert suçlama- lara hedef olan Türkiye, mali mi- lattan vazgeçerek dünya gözün- de kendisini daha zor bir konu- ma itti. Türk-îş Araştırma Müdürü Prof Dr. Oğuz Oyan, 'vergi oranlannı indirmek, buna karşı- lık vergi mükellefi tabanını ^tnisletmek' üzenne kurulu Temızel yasasından, sermaye kesiminin, her aşamada, harta yasa çıktıktan sonra ödünler kopardığına dikkat çekti. Oyan, Temizel'in tas- fıyesınden sonra arttınlan baskıyla '4369 sayıh yasanın bütün avantajlannı yan ceplerine koyan- • Arkası Sa. 8, Sü. 3 te Emekçiler w genel grev' öncesi son uyanyı Kızılay Meydanı'nda yapacak Büyük eylem gimüYttz blnlerce kişi bekleniyor Hükümetin sosyai güvenlık tasansına karşı çıkan işçi ve memur konfederasyonlannın protesto gösterisi bugün yapılıyor. 15 büyük örgüt, farklı sıyasi göriişlerine karşm 12 Eylül'den beri en büyûk güç birliğini oluşturdu. Bazı siyasi partilerin de desteklediği "Mezarda Emeklıliğe, Sefalet Ücretine, IMF Dayatmalanna Hayır Mitingi'' için yüz bınlerin Kjzılay'da toplanması bekleniyor. 'Can havliyle haMarımızı koruyoruz' Büyük mitingle ılgili açıklama yapan Türk-lş Genel Sekreteri Şemsı Denizer, hükümefi taciz etmek gibi bir amaçlaruun olmadığını söyleyerek "Can havliyle haklanmızı korumaya çalışıyoruz. Bunu kirnse yanlış değerlendirmesin" dedi. . if r»llafv|eıri T i r n t p « t n Sagjbk ve Sosval Hiznıet EmekçOeri Sendikası (SES) ü>eleri, a y ı u u tx«*u p ı u n ^ H J ^ K ^^^ pi&tsBgû ö nünde yapüklan gösteri üe sosyai gö- venlikyasatasarsınıve özefleştirme girişimleriııi protesto ettiler. tşçi-memursendikalanvesry-asipartiler,açık- tomaiariDda, tasbgın SSK açddannı gkterme>eyönefik otmadığını beHrttfler. SES ûyeteri dün öğje saaflermde ha^ane önûnde g»^ekkştirdikleri protesto eykminde sağhktakiözeyeştinneuygu^malannasonverihnesini istediier ve emekSüğ! fiilen oknaksız kdan tasanyı eteştirdSer. (Fotoğraf: AA) ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - îşçı-memur konfederas- yonları ve meslek örgütlerinuı "mezarda emeklilik, IMF da>at- malan ve sefalet ücretine'' karşı düzenledıklen büyük eylem bu- gün Kızılay Meydanf nda ger- çekleştınlıyor. 12 Eylül askeri darbesınden beri örgütler arasm- da en büyük güç birlığinı sağla- yan çalışanlar, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda gelecek hafta görüşülecek olan sosyai güvenlik yasa tasansmda ısrarlı olan hükümete "geud grevden" önce son uyanda bulunacak. Mitıng öncesınde Türk-tş ve Tüm Bağ-Kur Emeklileri Der- neğı üyeleri Hipodrom Ala- nı'nda; Hak-tş, Türkiye Kamu- • Arkası Sa. 8, Sü. 3te MERAL: ULUS ÖEVLET YOKEDlLlYOR • 4. Sayfada LOZAN AIVTLAŞMASI'NIN 76. YILDONUMU Esaretten bağımsızlığa klltlSmyor Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası ilişkiler ve hukuk düzeni içindeki varhğıru ve bağımsızlığını tüm öğeleriyle birlikte dünyaya benimsettiği Lozan Banş Antlaşması'nın 76. yıldönümü bugün törenlerle kutlanıyor. Demokratik kitle örgütleri, emperyalistlerin 76 yıl önce yapamadıklannı bugün, ekonominin darboğazda olmasmdan da yararlanarak gerçekleştirmeye çahştıklanna dikkat çektiler. • 9. Sayfada 2 TÜRK ASKERİ GÖZALTINA ALINDI îran gerilimi tırmandınyor RafSancanİ'den SUÇİama tran yönetimi, ülkelenndekı kanşıklıkla ilgili olarak Türkiye'yi suçladı. Rafsancani, cuma namazı öncesinde okuduğu hutbesinde, ülkelerindeki olaylardan Türkiye'nin sorumlu olduğunu öne sürdü. Îran, nöbet değişimi sırasında yanlışlıkla sının geçen iki Türk askerini gözaltına aldı. Iran Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'nin Tahran Maslahatgüzân Aykut Sezgin'i dün gece Dışişleri'ne çağırarak protesto etti. • 7. Sayfada İZMİRLİ ÖĞRENCtLERtN BÜYÜK BAŞAR1SI • i. Sayfada FAS KRALI HASAN ÖLDÜ • 7. Sayfada PKJC'Lİ SOYSAL CEZAEVtNDE • 9. Sayfada •ORSA Coc»kj DOLAR •Cr•Dun 42S4OO 438 7DO MABK Dun 23O 3OO 230 000 ALT1N xseo.ooo Onc»kl GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK Yeni Sol!CHP genel başkanı iken Deniz Baykal'ın ana ilke- lerini bir türlü rayına oturtamadığı Türkiye'ye özgü "yeni so/"u, DSP lideri Bülent Ecevit, bir aylık uğra- şı sonunda bütün öğelenyle saptadı. Saptamakla yetinmedi Demokratik Sol Parti'ye öz- gü "yeni so/"un içerdiği öğeleri bir bir açıkladı. Yeni sol'un ana ilkelerinin başında, "iş dünyasının sesine kulak vermek" geliyor. M ArkasıSo. 8, Sû.l'de 30 yıl aradan sonra Ay... Bilgisayar destekli eğitim Yıldızlararası yolculuk Uykuda solunum durması hastalığı Arkeoloji haberleri Yönümüzü nasıl buluyoruz? Çölde hayat fışkırdı Bugün Cumhuriyet 'le birlikte «Ma GUNDEM MLSTAFA BALBAY Esrar Koydum Tabağa... Bugünü "çeşitlemelere" ayıralım... Sansürün kaldınlışının 91. yıldönümünü yaşıyoruz. Yüzyılın başında Istanbul'da yayımlanan gazeteler, piyasaya çıkmadan önce padişah katına çıkryordu. 24 Temmuz 1908'de bütün gazeteler, "Bu akşam gaze- teyi sansüre göndermıyoruz" dediler. O gün, "basın bayramr ilan edildi. Dünkü gazete manşetleri hükümetin ekonomik pa- U Arkası Sa. 8, Sû. 8'de