Katalog

20TEMMUZ1999SAU CUMHURİYET SAYFA HABERLER Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu raporu: Verginüı üçte birini KlT'ler ödüyor KTPler devlete yiik değilBANUSALMAN ANKARA - Kamu ıktisadi teşebbüsleri- nın (KİT), kamu yaran göz ardı edılerek yal- nız mali yönden değerlendirilse bile dev- lete yükdeğıl, katkı sağlayan kurumlar ol- duğu, Başbakanlık Yüksek Denetleme Ku- rulu'nun (YDK) son raporuyla ortaya ko- nuldu. YDK'nin bu ay içinde yayımlanan "1996 Kamu tktisadi Teşebbüsleri Genel Rapo- ru"na göre, özelleştirme uygulamalan ve yatınm yapılmamasına karşın KlT'ler, 1995 yılında zaran 261 milyon dolarla kâra dö- nüştürdükten sonra, 1996 yılında 1 milyar 163 milyon dolar (504 trilyon lira) net kâr açıkladılar KlT'lerin 1996 yılında net sa- tış hasılatlan yüzde 68.3 artarken faiz gi- bı gelirler dışında asıl amaçlan olan alan- lardaki faaliyetlerinden dolayı kârlan yüz- de 133 oranında artış gösterdi. Hazine'den KlT'lere yapılan destekler azalırken KlT'lerin Hazine'ye yaptığı ak- tanmlar arttı. Hazine. 1996'da KlT'lere desteğini yüzde 37 oranında, sermaye öde- melennı de yüzde 35 oranında azalttı. Böy- lece Hazine'den KlT'lere 101 milyon do- lar destek (sübvansiyon), sermaye ödeme- leri olarak da 285 milyon dolar olmak üze- re toplam bugünkü kur üzennden 166 tril- yon lira aktanm yapıldı. KlT'ler ise Hazi- ne'ye yaptıklan aktanmı 1996'da yüzde 131 oranında arttırarak 248 milyon dolara (107 tnlyon lira) çıkardı. Bu aktanm dışın- da KİT'ler devlete 5 milyar 418 milyon do- lar (2 katnlyon 347 trilyon lira) vergi gelı- n sağladı. Vergi yükümlüsü konumunda on bınlerce şirket, mılyonlarca kışiye kar- şın yalnız KlT'ler Türkiye'nin toplam ver- gıhasılatınmyaklaşık3'te l'ınioluşturdu. Rapordakı belirlemelere göre KlT'lenn Türkiye ekonomisindeki yeri şöyle: Kâr-zarar hesabl: Malıyetlerdeki artış, net satış hasılatı artışının 24 puan ge- nsmde kaldı. Özellikle enerji sektöründe- ki faalıyet kârlılığı, yüzde 272 oranında ar- tış kaydetti. PerSOnel: 1992-1996 dönemindeça- lışan personel sayısı yüzde 19 azaltüdı. Böylece 1992 yılında 687 bin olan ortala- ma personel sayısı 1996 yılında 558 bin ki- şıye genlerken KlT'lerin Türkiye istihda- mı içindeki payı yüzde 2.7'ye düştü. Oretım maliyetleri artış hızı yüzde 61.8 ıken personel giderleri artış hızı yüzde 55 7'detutuldu. Üretlm: Özellikle madencıhk, enerji, ulaştırma sektörleri ile imalat sektörü için- de demir-çelik, alüminyum, petrol, petro- kimya, lokomotif, vagon, sıgara ve tütün ma- mülleri, çay ve şeker üretimi alanlannda KÎT'leretkinliğini korudu. Dev kuruluşlar- da son yıllarda yapılması zorunlu olan ya- tınmlann bile yapılmaması sonucu, ekono- mik ve teknik ömürlerinı doldurmuş ma- kina parklanyla düşük kapasitede sürdürü- len faalıyetlerin üretim maliyetini arttırdı- gı kaydedildi. KİT bankalan, 1996 yılında tüm banka mevduatlannın yüzde 37.9'una sahip oldu. Halkın kamu bankalanna güveni ve her yerde ulaşım kolaylığı nedeniyle KİT ban- kalanndaki mevduat artış oranı, yüzde 135.8'le geneldeki artış eğiliminin 5 puan üzennde oldu. 1996 yılında toplam yatınm- lann ancak 5'te l'ini kamu gerçekleştirdi. KİT'lerden Hazine'ye aktanm: KlT'ler 1996 yılı kârlannın 248 milyon dolannı Hazine'ye aktardı. Hazine'ye ya- pılan aktanmı 1995 yılına göre yüzde 131 oranında arttıran KlT'lenn dolaylı ve do- laysız vergi ödemeleri toplamı da yüzde 133 artış gösterdi. Alıcı fıyatlanyla ulusal gelirin yüzde 10.8'inı KlT'ler oluşturdu. KJTIenn yarat- tığı katma değer, sanayi sektöründeki kü- çülmeye karşm alıcı fıyatlanyla yüzde 4.2 oranında büyüdü. KİT kaynaklari: Toplam kaynak ve varlıklan, 1992-1996 döneminde, enflas- yon düşüldükten sonra net yüzde 5.2 arttı. Toplam kaynak ve varlıklardaki artış ora- nı, enflasyonun yüzde 75.9 olduğu 1996 yı- lında, yüzde 102 oldu. KlT'lerin kaynaklanmn yüzde 61.3'ü kısa vadeli, yüzde 15.7'si uzun vadeli ya- bancı kaynaklardan oluşurken yalnız yüz- de 23'ü özkaynaklardan sağlandı. Yaban- cı kaynaklarda göreceli bir azalma olur- ken toplam yabancı kaynaklar içindeki kı- sa vade ağırhğının 1992'de yüzde 64 iken 1996'da yüzde 80'e ulaşması dikkat çekti. özkaynaklardaki artış, amortısmana bağ- lı sabit kıymetlerin yeniden değerlendiril- mesı, ödenmiş sermaye artışı ve kârlı ku- ruluşlann yarattığı kaynaklardan sağlan- dı. Son yıllarda KlT'lerin kısa süreli borç- lannda meydana gelen yüksek orandaki artışlarnedeniyle buborçlann karşılanma- sında hazır değerlerin yetersiz olduğu, dö- nen değerlerin ıse 1992 yılı dışında yeter- siz olduğu belirtüdi. Flnansman gerekslnlmi: Fmans- man gereksinimı yüzde 27 oranında aza- larak 1996 yılında 771 milyar lira oldu. KlT'lenn ödemediği Hazine'nin üstlendi- ği dış kredilere ilişkın borçlar ve faizler, Kîr'lerin ödenmemiş sermayelenne mah- sup edildi. KlT'lerin fînansman giderleri artış ora- nı, yüzde 34.4'le önceki yıllara göre daha düşük birdüzeyde gerçekleşti. KlT'lerin 2 milyar 37 milyon dolarlık (882 trilyon 733 milyar lira) fınansman giderlerinin yüzde 57.3'ü dış borçlara, yüzde 12.4'ü Hazi- ne'ye, yüzde 11.5'iiçborçlara, yüzde 9.4'ü resmi dairelere, yüzde 8.2'si genel müdür- lüğe, yüzde 4.5'i Türkiye Ihracat Kredi Bankası'na, yüzde 4.2'si diğer KlT'lere, yüzde 1.3'ü ise yurtiçi bankalara olan borç- lar içın tahakkuk etti. Fınansman giderle- rinin yüzde 57.2'si kâr-zarar hesabına, yüz- de 36.5'i yatınm maliyerıne, yüzde 6.3'ü işletme maliyetıne aynldı. 'Uluskımtusı tahkim anayasaya aykarC tstMbulBarosuÇağdaîAvTikadarGnı- bu, 'uhısianırası tahkim'aı kaphülasyon niteliğinde oiduğunu savunarak, anaya- sanmtemdhükümlerineaykınotduğu- mıbeSrttLGrupüytferiikbiriktelstan- bul AdHyesi'nde basn açıklaması yapan avukat Müşir Kaya Canpolat, Türki- ye'de kamusal alanda yannm yapacak yabancı şirkederle doğacak ihtüaflarda Damştay'ın degiL yabancı hakemlerin karar vennesi aniamına geten uiuslara- rası tahkün savunucuiarmın, tahkimm "çağdaş hokukun ve knresefleşmeaiıı gereghtbûtûndfiııyadayaygmlaşanbir nygufanna otöuğu" iddiasnia kamuoyu- nu yamhtıklanıu söytaH. Idare hukuku abuunda devletin 'yargıyetkisi'nden vaz- geçerek tahkim sözteşmesi yapmasmuı dünyaıun hiçbirbağunstzdevktindesöz koausu oimâdtğını kaydeden Canpotat, "yatinmlann yabana sirkederin isteği doğrultusundaDaıııştay'ındenetiınala- nından çıkanlarak uiosiararası hakem- lerin denetimine terk edfime» için aaa- yasamn ve yasalana değiştirimesi sade- ce siy» değfl, çok vahim bukoki soraıç- br doğuracakür" dedi ARAYIŞ TOKTAMIŞ ATEŞ Bir Rektör, Bir İstfta ve Atatürkçülük Istanbul içinde ve dışında, özel toplan- tılarda ve halka açık toplantılarda sık sık "Hocam, siz üniversıtenizın rektörûnü neden desteklemiyorsunuz" dıye soru- yoriar. "O da Atatürfcçü, siz de Atatürk- çüsünûz." Doğrusu Sayın AJemdaroğlu'nun Ata- türkçülük anlayışı ile benim anlayışım arasında bazı farklar var. Ama buna rağ- men, Istanbul Ünıversitesi'nde bu alan- da sürdürdüğü mücadeleyi, hiç itirazet- meden ve sonuna kadar destekledim ve btı desteği sürdürüyorum. "Başörtüsü sorvnunun" Refah Partisı'nın oylannı en azyüzde 3 yuksettbğını düşünmeme kar- şın, en ufak birrtirazımolmadı ve olma- yacak. Fakat istanbul Üniversitesi'nin sorunu çok farklı. Geçen cuma günü görevterin- den aynlan Istanbul Ünıversıtesı Iktisat Fakültesı Yönetim Kurulu ve Dekanı'nı destekledığım ıçin kendı atadığı Atatürk llkeleri ve Inkılap Tarihı Enstrtüsü Müdür- lüğü'nden ısn'famı nca eden sayın rek- tbre yazdığım tstrfa mektubumu, sizler- le de paylaşmak istıyorum. Böylece so- runun Atatürk ve Atatürkçülük değil, bambaşka boyutlan oiduğunugörmeniz mûmkün olacak." ••• "Sayın Rektör, 1999 başlanndaricanızüzerine üstien- mış bulunduğum, Atatürk llkelen ve In- kılap Tanhi Enstitusü Müdüriüğü'nden, genericanızüzenne istifa edıyomm. An- cak bu istıfamı bir fırsat sayarak bazı ko- nulan dikkatlerinıze arz etmek istıyorum. Sayın Rektör, Mensubu bulunduğum Istanbul Üni- versitesi Iktisat Fakültesı, Türkiye'de ik- tisat eğitiminin öncü kuruluşudur ve bu kuruma zarar verdiğıne ınandığım her davranış ve kişiye karşı, fakültemin veyö- neticilerinin yanında yer almam doğal- dır ve benim ıçin namus borcudur. Sizin yönetim anlayışınız ve yönetim biçiminize karşı olan tutumum belliyken; benı, söz konusu enstitünün müdürtü- ğüne atamanızı anlayamamış vehatta bu- nu sıze sorduğum zaman, 'Bu ış başka' demıştınız. Şımdı anlıyorum ki; bu ata- mayta, benim muhalefetmı kırmayı umut etmışsınız. Çok yanılmışsınız. Ünıversi- temızın bır fakültesının adı yatak reklam- lanyla pazarianırken, bır fakültesının vak- fıyuzmılyanarca lıralık bırbağış kampan- yasının löhmeti' altındayken, ben elbet- te susmam. Gene anlıyorum ki; bazı üyeleri deği- şik vesilehrte sık sık 'size olan minnet- lenni' dile getırmekten pek hoşlanan ünı- versite senatosunda 'aykın' seslerduy- mak hoşunuza gitmiyor. Sayın Rektör, Benim ve benim gıbi düşünen kimi meslektaşlanmın rahatsızlığı, üniversı- temizle ılgılı her karan alabılecek yete- nekte olduğunuzu sanmaktan ilen geli- yor. Yann ünıversitemizde orman fakül- tesı ya da su ürünlen fakultesinden bır meslektaşımız rektör olarak atanır ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesı Akademik Ku- rulu'nun karşı çıkmalanna rağmen, cer- rahı eğitiminin nasıl olması gerektığine dairbırtakım'reiorm kararlannı' sıze em- poze ederse, o zaman bızi daha iyi an- layabileceğintzi umut ediyorum. Ya da bır rektör çıkıp, 'Cerrahpaşa ve Istanbul tıp fakültelerini birteştırıyorum. Temel bılımlervedahılıye Cerrahpaşa'da; kadın doğum, çocuk ve cerrahı ile diğer bölumler Çapa'da eğıtımlenni sürdure- cekler. Kulak burunu da sağlık bılımlen meslek yuksekokuluna bağladım' der ve bunu aynı gün senato ve YÖK'e onay- latırsa, bizim çektığımiz sıkıntı ve ıstıra- bı, o zaman siz de yaşarsınız. ' Sayın Rektör, 5 Siz ve bu üniversitedeki ve Türkiye üniversıtelerindekibinlerce öğrebm üye- si arasında, hıçbır 'nrtelik farkı' yoWur Netıce itıbanyla hepımiz, 'meslektaşız.' Bırtakım ıdan görevlere 'atanmış olmak'; o görevlere atananlara, hiçbir 'üstünlük' ve 'ayncalık' sağlamaz. Hıç kuşkusuz 'makama duyulan saygf, belırli davrantş kalıplan gerektınr, ama bunu abartmamak gerekır. _ Sıksık dile getirdiğinızüzere, Istanbul Ünıversitelı olmak 'ayncalık' değildir. Is- tanbul Ünıversıtelı olmak; 'ayncalık' cte- ğil, 'sorumluluk' ve 'onur' getirir. Ve tüm davranışlanmda; hem kendime. hem ku- rumuma ve hem de ulusuma karşı son- suzbırsorumlulukduygvsu içinde oldu- ğuma ve bunun onurunu taşıdığıma ınan- manızı ıstenm. Diğer meslektaşlannın ikı üç katı ma- aş olarak ve aynca trilyonlarca lırayı bu- lan 'vakıf, döner sermaye, bütçe ve öğ- renci fonu' kaynaklarını tasarruf edebi- len kimı meslektaşlanmızın, 'ayncalıklı' olduğundan kuşku duymam. Ama bu 'saltanatın' da ne kadarsureceğı hıç bel- lı olmaz. Sayın Rektör, Atanmayla gelinen bir görevden, 'İki satırlık' bıryazı ile gıdilır. Elbette bunun bılıncındeyım. Ama gıderayak, sıze ıki noktayı bırkez daha hatırlatmak ısteme- yi görev sayıyorum. 'Yürürlüktekı yasa- lardemokratiktir 1 ve 'yasalann uygulan- dtğı devtet hukuk devtetidir 1 anlayışlan kö- künden yanlıştır. Bunlara dayanan bir yönetim anlayışı da, kaçınılmazbirbiçim- de 'antıdemokratık' olur. Saygıyla arz ederim. Prof. Dr. Toktamış Ateş." Şimdi, istikbal Kanepe ve Koltuk Takımları, çok özel kampanya avantajlarıyla sizi bekliyor. Istikbal'e mutlaka uğrayın, beş yıldızlı mekânlarda yaşayın. A^ K*itwt Tttmm, IGrema Aüumıara yıfdızlı kampan İstikbal'de!l : Değerli hediyeler ,. Peşin fiyatına 5 taksit [^11 aya varan vadeler [^ Peşin ödeme indirimi Eve teslim işte kampanya hediyeleri! *. * Nevrtnm Tokımı SmnbsKompe, IndyButtcr 10600 3615551 www.istikbal com.lr Bu kampanya TC Sanayı Bakanlığı'mn 25 Mayts 1 994 tarıh ve 21940 sayılı Resmı Gazeto'de yayınlanan feblığıne uygundur Kamponya, 12 07 1999 lanhınde başlamı$ olup, ürehm ve ıtok ımkânlarıyta sınırltdır IsHkbol, ürunlen üzerınde, onceden belırimeksızm değışıklık yapma Kakkma sahıphr Isfıkbol A Ş O S B 14 Cad No 1 3, 36070 KAYSER!