Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 3 HAZİRAN 1999 PERŞEMBE
14 KULTUR
3. ULUSLARARASI BODRUM ÇEVRE FİLMLERÎ FESTİVALİ
Akdenizfoku doğaya gülümsüyor
Kûltür Servisi - Türkiye Sinema
ve Audovisuel Vakfı (TÜRSAK)
tarafından Garanti Bankası'run spon-
sorluğu"nda düzenlenen Lluslarara-
9 Bodrum Çevre Filmleri Festiva-
H'nin üçüncüsü 4-10 Haziran gün-
leri arasındagerçekleşecek. 3. Ulus-
lararası Bodrum Çevre Filmleri Fes-
tivali"nin açılış törenı yann Bod-
rum Kalesi'nde yapılacak. Tören-
de Dilck Gürz. Gûlseren Yıldınm,
Serge Pesce. Adil Çelebi. Miqueu
Montamaro ve Orhan Topçuoğ-
hı'ndan oluşan grup da Türk ve Pro-
vensal miizik geleneklerinı Bodrum
Kalesi'netaşıyacaklar. Açılış gece-
sinde Uluslararası Uzun Metrajh
Film Yanşması da, bır Fransız-Hin-
distan ortak yapımı. Fred Foue^'ntn
'Hanuman' adlı fılmi ile başlayacak.
1992 yılında Rio'da yapılan Dün-
ya Çevre Zirvesi'nde ortaya atılan,
'sürdürülebilir kalkınmanın, eko-
sstemin kapasitesini aşmayan ve ge-
Uzun metrajh yanşmaıun filmlerinden 'Kayla'- Nicholas Kendall.
• Yann gece açılış töreniyle
başlayacak ve 40 filmin
gösterileceği festivalde,
Uluslararası Uzun Metrajh
Çevre Filmleri Yanşması'na
11 film katılacak. 15 filmin
katılacağı Uluslararası
Belgesel ve Kısa Film
(Konulu/Canlandırma)
Yanşması gerçekleştirilecek.
tecek kuşaklann olanaklannı kısıtiamayan bir kal-
kınma modeiiyle miimkün olabileceği' tezinden ha-
reketle gerçekleştırilen etkinlik. bu konudaki eği-
tim ve kültür çalışmalanna görsel-ışitsel projeler-
le katkıda bulunmayı amaçlıyor. Türkiye'nin ilk
çevre temalı film festivali olma özelliğini taşıyan
ve gelenekselleştirilmesi hedeflenen Uluslararası
Bodrum Çe\Te Filmleri Festivali'nin tanhleri. her
yıl. 'Dünya Çevre Günfi' olarak kutlanan 5 Hazi-
ran'ı kapsayacak şekilde saptanıyor.
Doğal Hayatı Koruma Demeği'nin danışmanh-
ğında düzenlenen festival. Uluslararası Yanşmalar
ve Yanşma Dısj Film Gösterimleri. OASİS-Halikar-
nas Balıkçısı Kısa Film Maratonu. Paralel Etkinük-
ler ve Sosyal Etkinlikler olmak üzere dön ana bö-
lümden oluşuyor.
Festivalde bu yıl yaklaşık kırk filmin izleyiciyle
buluşturulması hedefleniyor. Bunlann büyük bölü-
münü yanşma filmleri oluşruruyor. Uluslararası
Uzun Metrajh Çevre Filmleri Yanşması na, çevre-
ye duyarhlık ve doğa sevgısını ışleyen, dünyarun fark-
lı yörelerindeki çevre sorunlannı dramatik bir ör-
gü içinde aktaran on bir film katılıyor. Fransız Hin-
distan ortak yapımı Fred Fouega'nın Hanuman'ıy-
la başlayacak olan uluslararası yanşmada yer alan
fılmler şöyle: Kini ve Adams (Idnssa Ouedraogo),
Bürokrat(George Sluzıer), KorkusuzDörtiü (Eber-
hart Junkersdorf-Jürgen Richter-Michael Colde-
vey). '23' (Hans- Christian Schmidt), Çökertme
(Tunca Yönder). Kayla (Nicholas Kendall), Köpek-
Bk Haü (Peter Brosens- Dorjkhandyn Turmunkh),
Çin'in Kuş İnsanlan (Takashı Mıike), Yddızlar De-
nizleBuluştuğunda(Raymond Rajaonanvelo), De-
nizin l zagında (Ben Van Lieshoiut)
Başkanhğını AüfYılmazın yapacağı uluslarara-
sı jün, RaissaBrejeat(Oyuncu-Hındistan), Rebek-
ka Haas (Görüntü yönetmeni-Almanya). Katerina
Moutsatsos(Oyuncu-Yunanistan). EliâneStutterhe-
im'dan (Yapımcı-Fransa) oluşuyor. Jüri, İSİS Büyük
Ödülü'nün yanı sıra Jûri Özel Odülü, En lyi Yönet-
men, Oyuncu. Senaryo. Görüntü Yönetmeni ödül-
lerinın sahiplerini de belırleyecek.
Mehmet Açar. Sungu Çapan, Tuna Erdem, Se-
vin Okyay, Alin Taşçıyan. Uğur Vardan'dan oluşan
Sinema Yazarlan Jürisi de, uzun metrajh filmleri ve
belgesel, kısa metrajh filmleri değerlendirerek Sl-
YAD ödüllerini belirleyecek.
En İyi Belgesei ve En İyi Kısa Film
Yanşma dışında ise yıne on uzun metrajh film ız-
lenebilecek. Yaklaşık on beş filmin katılaoağı Ulus-
lararası Belgesel ve Kısa Film (Konulu/Canlandır
1
-
ma) Yanşmasrnın dışında da, beş filmden oluşan
bir kısa film toplu gösterisi izleyiciye sunulacak.
Uluslararası Kısa ve Belgesel Film Yanşması'na
katılan filmler, Bodrum"daki sivil toplum kuruluş-
lannın temsılcılennden oluşan yaklaşık otuz kişi-
lik bir seçici kurul tarafından değerlendin-
lecek. Jüri, on dokuz filmin yan-
şacağı bölümde yapacağı değer-
lendirme sonunda En lyi Belgesel ve
En lyi Kısa Film'e 'Monachus Mo-
nachus' ödülleri verecek. 13-17 yaş grubu Bod-
rumlu on genç uzun metrajh film ve belgesel, kı-
sa film dallannda Gençlik Jürisi Özel Ödülü kaza-
nacak filmleri behrlemek üzere Gençlik Jürisi'nde
yer alacak.
Uluslararası uzun metrajh yanşma filmleri OA-
SlS- Cine Manne ve Bodrum Kalesi'nde, belgesel
ve kısa filmler OAStS Kültür Merkezi'nde, yanş-
ma dışı uzun merrajlı filmler de Bodrum Kalesi'nde
gösterilecek. Festivalde bütün filmler ücretsiz ola-
rak izlenebilecek. Festival filmlerini Bodrum'daki
ortaokul ve lise öğrencilerinin de ızleyebilmesi için
Milli Eğitim Müdürlüğü'nün işbirliğiyle
özel gösterimlerdüzenlenecek.
OASİS Alışveriş Kültür ve Eğlence
Merkezi'nin katkılan, tstanbul Bilgi Üni-
versitesi'nin danışmanlığıyla düzenlenen
OASİS-Halikamas Balıkçısı Kısa Film
Maratonu, festival sırasında yeni film üre-
timlerinin gerçekleştirilmesine ve festi-
valin sonunda bu filmle-
rin değerlendirmeye
ahnmasına
dayanıyor. Gençlerin çevreye duyarhh-
ğını arttırmak ve onlan çevre konulu
filmler yapmaya özendirerek bu konu-
daki üretimin nitelik ve nicelik olarak ge-
lıştirilmesine katkıda bulunmak ama-
cıyla düzenlenen maraton, '2000 Yıhna
Girerken Yitirdiklerimiz; Onlan Geri
Alabitir miyiz?' temasmı taşıyor.
3. Uluslararası Bodrum Çevre Film-
leri Festivali. pek çok sosyal ve kültürel
etkinliği de içeriyor. Bunlardan biri,
'Çevre Biünci ve Avrupa'daki Çevre Po-
litikalannda Sivil Toplum Kuruluşlan-
nın tştevi' konulu panel. 5 Haziran'da
gerçekleşecek panele sivil toplum kuru-
luşlannın temsilcileri ile yabancı çevre
uzmanlan katılacak. Birdiğerdüşünsel
etkinlik ise 'Bir Fîhn Doğa'ya Bakışımı-
HNeKadarEtkiByor'başlıklı forum. Do-
ğaya ilişkin bir film gösteriminin ardm-
dan gerçekleşecek forum, OASİS Fo-
rum Alanı'nda yapılacak. Festivale da-
vetli yerli ve yabancı yönetmenlerin.
oyunculann izleyiciyle buluşacağı kah-
valtılı söyleşiler, tekneyle yapılan geziler, çeşitli
eğlence mekânlannda düzenlenecek toplantılar fes-
tivale canhlık katacak.
Festivalin konaklama sponsoriugunu Isis Otel,
ulaşım sponsoriugunu ise lstanbul Hava Yollan,
Svvissair ve Olympic Ainvays üstleniyor. Filmlerin
taşıma sponsoriugunu. Global Expressv Yurtiçi Kar-
go birlikte yapıyor. Ajans Press, TÜRSAB, Kodak,
Club Otel Flora festivalin sponsorlan arasmda yer
alıyor. The Marmara, Dedeman Bodrum Hotel de
festivale destek olan dığer kurumlar.
'Çin'in Kuş İnsanlarT -
Yönetmen: Takashi Miike
Macunaima, Antunes Filho'nun yorumuyla 'Truvalı Kadmlar'ı ilk kez İstanbuTda sahneliyor
'însanoğlu yüz\ılhmlırdeğişmetK'
Yönetmen Nejat Cürsoy öldü
Piyasa filmlerinden
hiç vazgeçmedi
TÜRHANGÜRKAN
13 yıllık yönetmenlik yaşamında 27 fılme imza atan Nejat
Gûrsoy, genç denilebilecek bir çağda, 41 yaşında
aramızdan aynldı. Tüm yaşamını sinemaya adayarak bu
alanda çok sayıda ürün veren Gürsoy'un beklenmedik
ölümû Yeşilçam çevrelerinde büyük üzüntü yarattı.
Kimsesi olmayan Gürsoy'un başını sokacak bir bannağı
bile bulunmuyordu. Yeşilçam'daki bir film yazıhanesinde
yatıp kalkan yönetmen. birçok meslektaşı gibi. başta
sigorta, bütün sosyal güvenceîerden yoksun olarak yaşadı
ve öldü. Dört ay önce vereme yakalanan, daha sonra siroz
tanısı komılan Gürsoy. arkadaşlannın yardımıyla son
yolculuğuna uğurlandı. 1954 yıhnda Istanbul'da dogan
Nejat Gürsoy. Pertevniyal Lisesi'nde okudu. 1970'li
yıllann başında tutkuyla bağlandiğı sinemaya girip alaylı
olarak kendini yetiştirmeye çahştı. Uzun yıllar, başta Çetin
tnaaç, Mehmet Aslan. Natuk Baytan. Atif \ ılmaz gibi çok
sayıda yönermene asistanlık yaptı. 1986'da Türk-ltalyan
ortak yapımı olarak çekilen, ttalyan oyunculann da yer
aldıği 'Kasırga' filtniyle yönetmenliğe geçen Gürsoy. bu
ilk yapıtında uyuşturuct ve kadın ticateti yapan çeteyle
savaşıma giren bir gazetecinin serüvenlerini anlahyordu.
Bundan sonra Batı sinemasmın ucuz serüven öykülerini
çağnştıran, çoğunun senaryosunu da yazdığı. daha çok
kenar semt ve kasaba izleyicisine seslenen, piyasa
koşullanna uygıın, Yeşilçam'ın gedikli oyunculannm rol
aldığı sıradan filmler yönetti. Toplumsal ve siyasal
gelişmelerin uzağmda durdu. Film festivalleriyle
ilgilenmedi. Her zaman işin ucuzuna kaçtı. Piyasa
filmlerinden vazgeçmedi. Seçtiği konular arasında klasik
aile dramlan, yasak aşklar. cinsel saldmya uğrayan
kadınlar, batağa sapianan yıldız olma düşleri içindekı genç
kızlar, kıralık anneler. katiller, peş peşe işlenen cinayetler.
intiharlar. cezaevi yaşamlan. tımarhaneler, miras kavgalan,
kabadayılar, birbirine kanşmış polisiye olaylar, mafyayla
girişilen ödeşmeler gibi toplumun her kesiminden
görüntüler bulumıyor. 1994'teki 'Dönfiş' filmi, 1963 te
Yılnıaz Günev'in oynadığı 'tkist deCesurdu' (Fertt
Ceylan) filramin uyarlamasıydı, 1993'teki 'Günesi
Uyandıranlar' filmi de Sam Peckinpah'ın 'Köpekier-
^ravvdogs' fılminden ahnmıştı.
Gürsoy'un Filmleri: 1986: Kasırga, Allah Şahidim Olsun,
Manyak /1987: Acı Çekenler. Çember, Kan Damlalan,
Karanlığa Doğru, Oyunun Kuralı, Suçsuz /1988: Küçük
Fahişe, Stres /1989: Fırtınalı Arzular, Önce tnsan /1990:
Kanlanyla Ödediler/1991: Gönlüm Haktan Yana (1),
Kralhğın Bedeli, Ölümü Yaşamak 11993: Aşk ve Aşk,
Güneşi Uyandıranlar, Şoför /1994: Bir Kral, Deliler
Kudurunca, Dönüş, Gönlüm Haktan Yana (.2) /
1995: tçerdekiler mi Dışardakiler mi, Yalnızhk Duygusu,
Yasak Aşk. TV' Fılmkri: 1987: Karanlığın Içinden /
1995: tkist de Kardeşti
• 'Truvalı Kadınlar' tüm dünyada yüzyıllardır süregelen bir
trajediyi anlatıyor. Oyunda Brezilya'da ve dünyanın pek çok başka
yerinde olan katliamlan, savaşlan, hemen hemen tüm vahşeti
görmek mümkün. Truvalı Kadınlar'da olan trajedinin
değişmediğini görüyorsunuz. Bu oyun; çocuklannı, kocalarını
kaybetmiş, hiçbir şeyleri olmayan insanlann bir izdüşümü.
11.
İSTMIBÖL
TtYHTRO FlSTtVAli
ESRA ALtÇAVLŞOĞLU
'Alevier içindekiTruva'da
bir diri acıklı ö\ kü sergilen-
mektedir: Priamos'un ka-
nsı Hekabe'nin. yıkıma uğ-
ramış kent karşısındaki acı-
SL,Kassandra'nın kehanet-
leri, Andromakhe'nin. ken-
disinden kopanlan oğulla-
n iç parala> ıcı vedalaşma-
ları dile getirilir. Tutsak ka-
dınlardan oluşan konnla,
Truva'nın çektiği acılar ve
gelecekteki karanlık günle-
ri canlandınhr.'
11. Uluslararası lstanbul
Tiyatro Festivali'ne bu yıl
ilk kez Güney Amerika'dan
bir tiyatro topluluğu. Ma-
cunaima konuk oluyor. Bre-
zılyalı Macunaima toplu-
luğu ünlü yönetmen Antu-
nes Filho'nun rejisiyle Eu-
ripides'ın Truvalı Kadın-
lar'mı bugün saat 21.00'de Muhsin Ertuğ-
nıl Sahnesi'nde izleyicilere sunacak. Dün-
yada ilk kez dün lstanbul izleyicisınin kar-
şısına çıkan oyun. aynı zamanda topluluğun
ilk Antik Yunan sahnelemesi olma özelli-
ğini de taşıyor. Truvalı Kadınlar, tstanbul'da-
ki sahnelenişinden sonra Japonya'daki Ti-
yatro Olimpiyatlan'na katılacak.
Euripides'in bu ünlü oyunu insanhğın ge-
leceğini görmüş olması bakımından da
önemli. Eunpides oyunda, bugünün galip-
lerinin yann yenikleri olacağını. Yunanlıla-
nn hatalannın bedelini. lanetlenmiş ve tan-
nlar tarafından terk edilmiş olarak ödeye-
ceklerini de anlatmaktadır.
Topluluğa adını veren Macunaimg oyu-
nu ile dünyanın önde gelen tiyatro eleştir-
menleri tarafından Peter Brook, Robert Wil-
son gibi yönetmenlere eş değer görülen yö-
netmen Antunes Filho, Brezilya'da da ti-
yatro devrimcisi olarak kabul ediliyor. Fıl-
ho, TheodorosTerzopoulos, Robert Wilson.
Yuri Lyubimov. Tadashi Suziki. Nuria Es-
pert. Tbny Harrison. Georges Lavaudant.
Jürgen Fbmm ve Heiner Müller ile birlik-
te Tiyatro Olimpiyat Komitesi'ni oluşturan
ısimlerden biri.
Yönetmen, 1949 yılında profesyonel oyun-
cu olarak başladığı tiyatroya 1950-54 yılla-
n arasında kurduğu amatör toplulukta oyun-
lar yöneterek devam etti. Filho yönetmen-
Fılho'nun>wıımunun dün>aprömiyerivapılıyor.(Fotoğraf: KUBtLAY TÜNTUL)
ölüyor. Truvalı Kadın-
lar'da olan trajedinin de-
ğişmediğini görüyorsu-
nuz. Bu oyun çocukla-
nnı, kocalannı kaybet-
miş, hiçbir şeyleri olma-
yan insanlann, kadınla-
nn bir izdüşümü.
- Euripides'in tÖ
415'te yazdığı metin ile
sizin yorumunuz arasm-
da ne gibi farklar \ar?
Euripides'in metnini
bire bir kullanmadık.
Birtakım değişiklikler
oldu elbette. Oyun, sa-
vaştan hemen sonraki
dönemde ve kendi ko-
şullan nedeniyle doğru-
dan savaşa katılmayan
ama kocalarını ve ço-
cuklannı kaybeden in-
sanlar arasında geçtıği
için, 'Tnıvah Kaduüar'
bu amaca mükemmel bir
liğinin yanı sıra üçfilmsenaryosu yazdı, bun-
lardan 'Compasso de Espera'yı kendisi yö-
netti ve televizyon için uyarlamalar. dizi
filmler gerçekleştirdi.
Antunes Filho'nun öncülüğünü yaptığı
Tiyatro Araştırmalan Merkezi (CPT) ve
Macunaima topluluğu Brezilya tiyatrosuna
yeni bir soluk getirmesiyle de tanınıyor. An-
tunes Filho ulusal yazarlann dışında Sha-
kespeare'e de yönelmiştir. Yönetmenin bu
metınleri kendi tiyatro diline çevirirken yap-
tığı uyarlamalar Shakespeare'e özgün ba-
kışını da yansıtır.
Antunes Filho, 'Tnrvah Kadınlar'da ken-
di sahne dilini ve oyunculuğunu kullanırken.
insanoğlunun 2500 yıldan bu yana savaşlar-
dan ve tarihten ders almadığmı da gösteri-
yor izleyenlere.
Çok büyük bir sorumluluk
- İlk kez Antik Yunan'dan bir oyun sah-
neliyorsunuz. Neden Euripides'in •Truvalı
Kadınlar'ını seçtiniz?
ANTUNES nLHO - 'Tnıv^ü Kadınlar'
tüm dünyada yüzyıllardır süregelen bır tra-
jediyi anlatıyor. 'İruvalıKadınlar'ı seviyo-
rum. Oyunda Brezilya'da ve dünyanın pek
çok başka yerinde olan katliamlan, savaş-
lan hemen hemen tüm vahşeti görmek müm-
kün. Dünyada bir çok insan savaşlar yüzün-
den öldü. Kosova'da hâlâ yüzlerce insan
biçimde hizmet ediyor. Bu yüzden Mene-
laos ile Helena arasındaki çatışma kaldınl-
dı örneğin. Çünkü bunun çok önemli bir
nokta olduğunu düşünmüyoruz. Bizce önem-
li olan daha çok savaşın etkileriydi. Sava-
şın biçimi, nasıl gerçekleştiği değil bizi il-
gilendiren. Oyunu çalışırken sadece sava-
şın insanlar üzerindeki etkilerine odaklan-
dık.
- Baslaya ve savaşa karşı olan bu oyunun
günümüze de ciddi sorgulamalarda bulu-
nuyor™
Bütün bir oyunu yılbaşında gönderilen
kartpostallar gibi yapmaya çalıştık. İnsan-
lar bu kartpostallara baktıklannda sadece dü-
şünecekler ve savaşın etkilerini görecekler.
Biz yüzyıllardır insanhğın ashnda hiç de-
ğişmediğini göstermek istiyoruz. O gün de
savaş vardı, insanlar acı çekiyordu, bugün
de savaş var ve insanlar yine acı çekiyor ve
ağhyorlar.
- Tnıvah Kadınlar, dünyada ilk kez Tür-
kiye"de sahneleniyon..
Truvalı Kadınlar'ı, Truva'nın çok yakının-
da sahnelemek bizim için çok büyük bir onur
veriyor. Oyuna başlarken böyle bir şey dü-
şünmüyorduk ancak tiyatrodaki birtakım de-
ğişiklikler ve yeniden yapılanmadan sonra
birçok festivalle işbirliği içinde olduk. Ayn-
ca bizim için çok büyük bir sorumluluk bu-
rada sahneliyor olmak 'Truvalı Kadınlar'ı.
IŞELDAK VE YELPAZE
ATİLLA BtRKİYE
Sayın Başbakan,
Ne Hallerdeyiz!
Oral Çalışlar, yaptığı bir soyleşiden dolayı mah-
kûm oldu! Yazı yazdı diye, soru sordu diye içeri gi-
rip yatacak; Türkiyem'de, 1999 yılında.
Üstelik, Cumhuriyet'te yayımlanan söyleşi, ya-
yımlandığı sırada değil, daha sonra, "kitap" olun-
ca "suç" olmuş! Aslında buna niye şaşınyoruz ki,
herhalde görevli savcı Cumhuriyet okuaı değil-
miş; o yüzden de o gün gazeteyi okumamış.
Kitap ise zaten bizde "potansiyel bir suç " oldu-
ğu için, bu kez "suç" tespit edilmiş!
Oral Çalışlar üretken bir gazeteci ve yazardır; bel-
li ki, yattığı süre yine "suç" işleyecek!
• • •
Geçenlerde Yayıncılar Birliği'nden, son yıllarda
(1996-1998) yargılanan kitaplann listesi geldi. Ne-
redeyse faksımın kâğıdı bitecekti...
Yüzlerce kitap yasaklanmış; onlarca yazar, ya-
yıncı, çevirmen hakkında dava açılmış. Bir kısmı
beraat etmiş, birçok yazar ve yayıncı cezaevine gir-
miş.
2000'li yıllara giriyoruz. Üçüncü bin yıla yani.
Bizde hâlâ yazdıklanndan dolayı, düşüncelerini
söylediklerinden dolayı aydınlar içeri atılıyor!
Şimdi sıra Oral Çalışlar'da. Oral Çalışlar'ı yaptı-
ğı bir soyleşiden dolayı; soru sorduğundan, -özün-
de- "düşündüğünden ve yazdığından", yani işini
yaptığından dolayı içeriye atmak, "demokrasimiz"
için ne kadar "hayııiı olacaktır", kim biliri
•••
Yazıya ilişkin, kitaplara ilişkin yasaklamalara ve
saldınlara alışmıştık. Sıra tiyatroya geldi. 30 Ma-
yıs Pazar günkü Cumhuriyet'in kültür sayfalann-
da yer aldı:
Rash ve Kanal 6 televizyonlan, lstanbul Tiyatro
Festivali'nin açılışında gösterilen "La Fura dels
Baus" adlı Katalan tiyatro topluluğunun sergiledi-
ği "Faust Sürüm 3"e çirkin veörümcekleşmiş bir
zihniyetle saldırmışlar, ihbar etmişler ve ardından
da İKSV'ye soruşturma açılmış.
Sözde, oyun pomografikmiş! Ne denilebilir ki?..
Sanattan, yaratımdan, düşünce özgürlüğünden
uzak, gerici ortaçağ kafası...
Iktidann "milliyetçileşmesinden" mi bu kadar
yüz buluyorlar, yoksa?
Faust'un hemen ardından Tiyatro Stüdyosu'nun
"Bağla Şu Işi" adlı oyunu. benzer bir saldın ve ya-
saktama girişimine hedef oldu.
Bilindiği gibi oyun 19 Mayıs günü Tarsus'ta ser-
gilenirken, ilçenin kaymakamı, oyunu Türk "örfve
âdetlerine aykın" bularak, oyunda küfür ve edep-
siz laflar geçtiğini ileri sürerek bağıra çağıra dışa-
n çıkıyor!
Resmi ve sivil görevlileri seferber ederek, seyir-
cinin de dışan çıkmasını ve oyunun durdurulma-
sını emrediyor!
Tiyatronun sanat yönetmeni Ahmet Levendoğ-
lu, oyuncular ve özeUıkle de seyırci tavız verme-
den oyunu sürdürüyorlar ve ancak oyun brttiğin-
de "perdenin kapanmasına" izin veriyorlar.
O gece kaymakamın "sanata saldınsı" yetmiyor-
muş gibi, oyunu kaymakam ile birlikte izleyen Tar-
sus Belediye Başkanı, oyunu kınayan ve her sa-
tırdan baskıcı ve gerici bir düşüncenin ürünü ol-
duğu açık bir bildiri yayımlayarak "...tiyatrolann
KültürMerkezi'nde oynanmadan önce en azından
senaryolannın gözden geçirilmesinin faydalı ola-
cağını ve insanlann en azından bu tür sokak ede-
biyatı ya da argo konuşmalar yerine daha man-
tıklı ve daha faydalı söz ve davranışlan kapabile-
ceğini" söyleyebiliyor!
Belli ki sanattan nasibini hiç almamış birinin söz-
leri. 2000'li yıllara girerken Türkiye'nin haline ba-
kın. Hâlâ "uygar/aşamıyoruz." Yoksa, milliyetçili-
ğin iktidarda olmasından mı?
•••
Sayın Başbakan, siz bir süredir başbakansmız
ve yeni hükümetin de başbakanısınız. Dünya ede-
biyatından yaptığınız çevirileriniz ve şiirleriniz de
var. Sanata uzak olmayan bir politikacıstnız.
Herhalde, Tiyatro Stüdyosu'na ve dogrudan sa-
nata yapılan bu çirkin saldın dolayısıyla ilçe kay-
makamı görevden alınacak; sansürü ve yaratma
özgürlüğünü engelleyici bir bildiri yayımlayan Tar-
sus Belediye Başkanı hakkında da soruşturma
açılacaktır!
Yoksa, böyle olmayacak mı?
Sayın Başbakan, "düşünceyi kısıtlayan yasa-
lar" kaldırılmaz, özgürce yazma ve yaratma hak-
kı insanlann elinden alınırsa "içerik" olarak asla
2000'li yıllara giremeyiz.
Yalnızca, hep yaptığımız gibi, yine takvim yap-
raklannı değiştirmekle yetiniriz...
Athena, Bulutsuzluk Özlemi ve
Teoman'ın konserleri
• Kûltür Servisi - Bilet satış geliri Sokak Çocuklan
Rehabilitasyon Derneği yaranna bırakılmak üzere
düzenlenen Athena, Bulutsuzluk Özlemi ve Teoman
konseri 4-5-6 Haziran tarihlerinde Bostancı Gösteri
Merkezi'nde gerçekleşecek. 4 Haziran"daki Athena
konserinin sponsoriugunu Nescafe ve Crunch, 5
Haziran'daki Bulutsuzluk Özlemi konserinin
sponsoriugunu Nescafe, 6 Haziran'daki Teoman
konserinin sponsoriugunu ise Piyale Dr. Oetker
üstlenirken yardımcı sponsorluklan Tommy Hilfiger,
Tiffany. Schöller dondurmalan ve Niyazibey Iskender
restoranlan üstleniyor. Konserin biletleri Vakkorama
mağazalan, Erenköy D&R, Kadıköy Zihni Müzik,
Tiffany mağazalan ve Bostancı Gösteri Merkezi
gişelerinden temin edilebilir.
11. ULUSLARARASI İSTANBUL TİYATRO FESTİVALİ
BUGUN
• O Yerlerden Mathilde Monnier'in 12 dansçı ve 1
müzisyen için hazırladığı koreografı saat 21.00'de
AKM Büyük Salon'da izlenebilir.
• Tnıvah Kadınlar Brezilyah Macunaima Tiyatro
Topluluğu'nun oyoınu saat 21 .OO'de Muhsin
Ertuğrul Sahnesi'nde izlenebilecek.
I Dans Sergisi Tasanmını Aydın Teker'in yaptığı,
müziklerini Jim Pywell'ın bestelediği performans
saat 19.00'da Dulcinea'da izlenebilecek.
YARIN
• O Yerlerden Mathilde Monnier'in 12 dansçı ve 1
müzisyen için hazırladığı koreografi saat 21.00'de
AKM Büyük Salon'da izlenebilir.