Katalog

18 HAZİRAN 1999 CUMA CUMHURİYET SAYFA HABERLER Yasanın 17 maddesi daha kabul edildi. Hükümette önerge krizi son anda önlendi Bankalar içiıı lnzh tempoANKARA (Cumhuriyet Bürosn) - TBMM Genel Kurulu'nda Bankalar Ya- sası tasansmm 17 maddesi daha kabul edildi. Devlet Bakanı Hikmet Uluğ- bay'm muhalefetin verdiği bir önerge- ye. koalisyon ortaklannın "onayı" ol- madan destek vermesi hükümette "mi- ni kriz" yasanmasma yol açtı. Genel kurulda önceki gûn ilk 3 mad- desi kabul edilen Bankalar Yasası tasa- nsmm 17 maddesi daha kabul edildi. Tasannın, "Bankalar Yeminli Murakıp- lan"na ilışkın esaslan düzenleyen 5. maddesi üzerinde DYP'nin verdiğı önerge. hükümet ortaklan arasında ger- ginliğe yol açtı. DYP'nin, bankalar ye- minli murakıplaruun atanmalannda, hü- kümetin söz sahibi olmasını ıçeren önergesine, Uluğbay hükümet olarak katıldıklannı bildirdı. Oylamaya geçil- diği sırada ise MHP Grup Başkanveki- lı Fsmail Köse ile ANAP lı grup yöneti- cıleri, oylamayı engelleyerek Uluğbay'a itiraz ettiler. Bunun üzerine birleşimi yöneten TBMM Başkanvekili Nejat Ar- seven, birleşime ara verdi. Uluğbay'ın "sakınca olmadiğını" bildirdiği önerge- ye MHP ve ANAP itiraz edince Devlet Bakanı Hüsamettin Ozkan devreye gir- di. Yapılan görüşmelerde maddenin mevcut biçimiyle korunması karan alın- dı. Genel kurulda yeniden yapılan oyla- mada önerge reddedildi. Tasannın dün kabul edilen maddele- rindekı düzenlemeler özetle şöyle: - Bankalarla ilgili hükümlerin uygu- lanmasının ve her türlü bankacılık iş- lemlerinin denetımi, bankalann varlık- lan. alacaklan, özkaynaklan, borçlan, kâr ve zarar hesaplan arasındakı ılgı ve dengelerin ve mali bünyeyi etkileyen di- ğer tüm unsurlann tespit ve tahlili. Ban- kacılık Düzenleme ve Denetleme Kuru- mu adına, doğnıdan başkana bağlı bir kurul oluşturan bankalar yeminli mura- kıplan ve yardımcılan tarafindan yapı- lacak. - Tasannm kabul edllen 7. maddesi banka kuruluşunu zorlaştınyor. - Genel kurulda kabul edilen 8. mad- deye göre bankalann ana sözleşmeleri- nm değiştuilmesinde kunımun uygun görüşü aranacak. Bir kişınin doğrudan ya da dolaylı olarak. banka sermayesi- nın yüzde lO'unu ve daha fazlasını tem- sil eden paylan edinmesi veya bir orta- ğa ait paylann banka sermayesinin yüz- de 10, yüzde 20, yüzde 33 ya da yüzde 50'sini aşması sonucu veren pay edinim- leri ile bir ortağa ait paylann, bu oran- lann altına düşmesi sonucunu veren pay devirleri Bankacılık Düzenleme ve De- netleme Kurulu iznine tabi olacak. Hapts ve para cezası - Banka yönetim kurullan en az 5 ki- şiden oluşacak. Yasa hükümlerine aykı- n hareketlerinden dolayı hapis ya da bir defadan fazla ağrr para cezasıyla ceza- landınlanlar, hiçbir bankada yönetim kurulu başkanı, üyesi, denetçi, genel müdür, genel müdür yardımcısı veya bi- rinci derecede imza yetkisine haiz gö- revli olarak çalıştınlamayacak. - Yasaya göre izin verilen bankalarla, özel kanunlara göre yetkili olanlar dışın- da hiçbir gerçek veya tüzel kişi mevdu- at kabul edemeyecek. - Bir banka gerçek ya da tüzel bir ki- şiye özkaynaklanmn yüzde 25'inden fazla kredi veremeyecek. aval ve kefa- let kabul edemeyecek. Bankalar ana fa- aliyet konulan para ve semıaye piyasa- lan ile sigortacılık olan ve bu konuda özel kanunlanna göre ızin ve ruhsatla faaliyet gösteren mali kurumlar dışında- ki bir ortaklığa, özka>Tiaklannın en faz- la yüzde 15'i oranında katılabilecekler. - Denetimler sonucunda bankanın emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek nitelikte işlemlerin belirlen- mesi durumunda kurum, sert önlemler alabilecek. - Bir bankanın yönetim kurulu ve di- ğer banka yöneticilerinin yasaya aykın karar ve işlemleriyle bankanın iflasına neden olduklan saptanması halinde, bankaya verdikleri zararlaıia sınırlı o- larak bunlann şahsi sorumluluğu yolu- na gidilecek. Biitçe görüsmeleri Komisyonda enerji tartışması • Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın bütçesi görüşülürken FP'li milletvekilleri, elektrik dağıtım ihalelerini eleştirerek TEAŞ ve TEDAŞ'ın kâr etmesine karşın dağıtımın özelleştirilmesinin kamunun yaranna değil, özel şirketlerin yaranna olduğunu söyledi. ANKARA (Cumhuriyet tu. Enerji ve Tabiı Kaynak- Bürosu) - TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Ta- nm ve Köyışleri Bakanlı- ğı'nın bütçesi üzerinde yapı- lan görüşmelerde muhalefet milletvekilleri, IMF'nin tali- matıyla çıftçinin zayıflatıl- mak istendiğini, elektrik da- ğıtım ihaleleriyle medya patronlanna nakit para sağ- lanmaya çalışıldığmı savun- dular. Bakan YusufZiyaGö- kalp ise IMF'nin talimatıy- la hareket etmediklerini, yalnız önerilerini dinleyebi- leceklerini söyledi. TBMM Plan ve Bütçe kknmsyonu'nda dün Tanrn ve Köyişleri Bakanhğı, Kül- tür Bakanhğı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlı- ğı'nın bütçeleri kabul edildi. Tanm ve Köyişleri Bakanı Gökalp, uluslararası anlaş- malara ve serbest ekonomi koşullanna uyum çerçeve- sinde tanmsal desteklemeye devam edıleceğinı, destek- leme fiyatlannın belirlen- mesinde dünya fiyatlan. maliyet ve se>Teden enflas- yonun dikkate alınacağmı söyledi. Gökalp. FP'li Altan Ka- rapaşaoğlu'nun "IMF'nin talimaü> la çiftçilerin destek- lenmesinin zavıflanlmak is- tendiğini. ABD ve AB iilke- lerinde tanmın destekkndi- ğüri" belirtmesi üzerine. "EMFden talimat alan bir bakanlık değiliz. Ancak öne- rüerini dinleriz" diye konuş- lar Bakanlığı'nın bütçesi üzerinde yapılan görüşme- lerde ise FP'li milletvekille- ri, elektrik dağıtım ihaleleri- ni eleştırdi. Altan Karapa- şaoğhı, TEAŞ ve TEDAŞın kâr etmesine karşın dağıtı- mın özelleştirilmesinin ka- munun yaranna değil, özel şirketlerin yaranna olduğu- nu söyledi. 'Medvaya nakit destegr Nazfa Ibcak da, bu uygu- lamayla medya patronları- nın nakit gereksiniminin karşılanmaya çalışıldığmı vurgulayarak şirketlerdeki medya paymın güvenilir ki- şilere devredilerek hile ya- pıldığını savundu. Ilıcak, "Devlet ihaksine gjren, kre- di ve teşvik alan basın hür olamaz. Orada çakşan gaze- teci de uvdu oJur" dedi. Ilı- cak. Enerji ve Tabii Kaynak- lar Bakanı Cumhur Ersü- mer'e "Bırakın bu medya patronlan değil, size halk te- şekküretsin" dedı. Ersümer ise Uıcak'ı yanıt- larken REFAHYOL döne- minde başlatılan sürecı sür- dürdüğünü belirterek "Sayın Ibcak kötü falcılık yapıyor. Medya kuruluşlanna usul- süz ihale verileceğini belirt- mek. somut verüere dayan- mamaktadır" dedi. Ersü- mer, nükleersantral içinça- lışmalara hız verileceğini bildirdi. Kayıt dısı goz ardı ediliyor Kaçak işçiler SSK açığını kapatır ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-Yaklaşık 5 mılyon ışçinin kayıt dışı çalıştırıl- ması nedeniyle SSK ayda 130 tnlyon 500 milyar, yıl- da 1 katnlyon 566 trilyon li- ra gelir kaybına uğruyor. Kaçak çalıştınlan işçinin ka- yıt altına alınması durumun- da SSK'nin 1999 yılı bütçe- sınde öngörülen 1 katrilyon 200 trilyon lıra düzeyindeki açığı kapanıyor. Hükümet, 30 milyondan fazla yurttaşa sağlık hizme- tı sunan SSK'nin açığını ka- patraak ıçin emeklilik yaşı- nm yükseltilmesi ve sağlık hizmetlerini tamamen özel- leştinneye dönük projeleri yeğlerken, kayıt dışı göz ar- dı ediliyor. Kayıt dışı sektör, SSK'nin yanı sıra her ay 39 trilyon 500 milyar. yılda 474 trilyon lıra düzeyinde vergi gelir kaybına yol açıyor. Türk-tş Genel Başkanı Bayram Meral, yalnız emeklilik yaşının yükseltil- mesi ile başta SSK olmak üzere, sosyal güvenlik kuru- luşlannı içinde bulunduğu zor durumdan kurtarmanın mümkün olmadığmı belirtti. Meral, öncelikli olarak yak- laşık 5 mılyon kaçak işçinin kayıt altına alınmasını ıste- di. Kayıt dışı çalıştmlan yak- laşık 5 milyon işçinin asga- ri ücret üzennden kayıt aln- na alınması durumunda SSK'nin aylık prim gelirin- de 130 trilyon 500 milyar lı- ra, yılda 1 katrilyon 566 tril- yon lira artış olacak. Net 57 milyon 620 bin 790 lira as- gari ücretle çalışan ısçi, her ay 10 milyon 930 bin 500 li- ra (ücretin yüzde 14'ü ora- nında), işveren ise her ay 15 milyon 224 bin 625 lira (üc- retin yüzde 19.5'i oranında) SSK'ye prim ödüyor. SSK. kayıt dışı ıstihdamdan dola- yı işçi başına ayda toplam (işçi ve işveren payı dahil) 26 milyon 155 bin 125 lira. yaklaşık 5 milyon işçi adına ayda toplam 130 trilyon 500 milyar. yılda toplam 1 katnl- yon 566 trilyon liralık prim gelirinden yoksun kalıyor. Yaklaşık 5 milyon işçinin kayıt dışı çalışması nedeniy- le SSK'nin yanı sıra devle- tin de ayda 39 trilyon 500 milyar, yılda 474 tnlyon lira vergi geliri zaran oluyor. Uzmanlar, kaçak işçiliğin ülkenin kanayan yarası ol- duğunu belirterek, son yıl- larda sürekli büyüyen kayıt dışı işçiliğin ulusal gelirin yüzde 40'ına ulaştığını be- lirttiler. Kayıt dışı işçilikle mücadele etmenin en etkin yönteminin, işyerlerinin sü- rekli denetlenmesi olduğu- na dikkat çeken uzmanlar, burada devletin yanı sıra iş- çi ve işveren sendikalanna da büyük görevler düştüğü- nü kaydettiler. Kartal'da KESK'e bağlı bir grup memur hükümetin öngördüğü düşük zammı pro- testo etti. Memurlar tepkilerini bordrolaruu yakarak gösterdDer. (Fotoğraf: AA) Düşük zamnta tepİdbüyüyor İZMİR / İSTANBUL (Cumhuriyet) - Hükümetin memur maaşlanna yapmayı planladığı düşük zamlara tepkiler sürü- yor. Eğitim-Sen Genel Başkanı Kemal Bal, eğitün ve sağlık gibi tüm insanlann gereksinimi olan alanlara aynlan payla- nn çok yetersız olduğunu söyledi. Bal, "Çalısürdığı memura verdiği üc- retin yetersizliğini ülkede vönetenlerdışm- da herkes biliyor. Bu ülkenin zenguüUde- ri hangi odaklara aktarüıyor" dedi. Hükümetin kamu çalışanlannın ücret- lerinı IMF'nin görüşleri doğrultusunda belirlemeye çalıştığını vurgulayan Bal, hükümetin küçük ortağı ANAP Genel Başkanı Mesııt Yıhnaz'ın 1994 yıluıda muhalefette iken, "Bu şartlara is>«n et- meyen memurun aklından şüpbe ede- rim" sözünü hatırlamasını istedi. Tek ta- raflı ücret belırlenmesini kabul etmeye- ceklerini ıfade eden Bal hükümet yetki- lilennin, kendi maaşlanyla memurlann aldıklan maaşı karşılaştırmalan halinde sorunun çözülebıleceğıni vurguladı. Istanbul Tabip Odası Basın Sözcüsü Rıfet Yûcel. de "Yüzde küuriuk maaş arbşlannuı, hekünlerle ve tüm kamu ça- hsanlanyla alav etmekie eşdeğer otduğu- nu düsünüyonız" dedi. Yücel. dün yap- tığı açıklamada, maaş artışlan öncesinde hükümet yetkililerinin telaffuz etmeye başlayarak kamuoyunu düşük zam konu- sunda hazırlamak amacı taşıyan demeç- lerini üzüntüyle karşıladıklannı bildirdi. tstanbul'da 14 bin hekimı temsil eden bir meslek kuruluşu olduklannı belirten Yü- cel şunlan kaydetti: "Ev ldraiannın 150 milyonlarda olduğu bir ilde, hekime reva görülen ücretin 180 milyon ounaa, bu pa- rava da yüzde 10 mu yoksa yüzde 20 mi zam y^apılacağmın tarOsıhrolmasının baş- ka bir açıklaması yoktur." Ecevit'i ziyaret ettiler İşdünyası: Acil reformlargecikmesin ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Sanayici ve Işadamlan Derneği (SİAD), .Ankara'da hükümet yetkilileriyle görüşerek alınacak ekonomik karar- larda etkin olmak istediklerinı bildirdi. Türk Sana- yici ve Işadamlan Derneği (TÜSİAD) Başkanı Er- kııtYücaoğhı, Uluslarası ParaFonu'yla (IMF) Tür- kiye'nin ciddi bir program oluşturacağına ınandık- lannı belirtirken "Temmuz sonuna kadar Türld- ye'de çokönemli yasalar hayata geçirilmiş olacak. Bu bem iş âlemi için hem de dış kaynağın gelmesi açı- sından bir mesaj. Sonbahara kadar Türidve'ye dış kaynak gelebikcektir" dedi. Yücaoğlu, SİAD kokteylinde, dış kaynağın ne- reden geleceği sorusuna, önemli olanın sosyal re- formlann yapılması olduğunu belirterek Tınans çevrelerinin Türkiye'nin üzerinde kurduklan bir risk primi var. İlle de IMF ile anlaşma şart değiL Ya- pılacak reformlar piyasalarda çok ciddi bir biçim- de ajgılanacak ve para akısı başlayacak" dedi. TUSlAD Başkanı Yücaoğlu ile Mersin Sanayi- ci ve lşadamlan Derneği (MESİAD) Başkanı Mu- sa Tîmıır başkanlığındaki heyet, dün Başbakan Bü- lent Ecevit'i ziyaret etti. Yücaoğlu, iş dünyasının uzun süreden beri beklemekte olan reformlann hü- kümet düzeyinde ele almmış olmasuıdan memnu- niyet duyduğunu belirtti. 3. SİAD zirvesi hazırlık- lan olağanüstü Başkanlar Kurulu toplanösmda, hü- kümete şu görüşlerin bildirilmesi kararlaştınldı: - Ihtiyaç duyulan çok sayıda reformun gecikme- sinin, ekonomide ve sosyal hayatta yarattığı sıkm- tının her geçen gün artması, hükümetimizin ve Meclisimizin vakit yitirmeksizin yoğun bir çalışma temposu içine girmesini zorunlu kılıyor. - Kamu maliyesini güçlendirecek, enflasyonu aşağıya çekecek, mali sistemi disiplin aluna alacak, Vergi Yasası'nı, istihdamı caydmcı unsurlardan anndıracak, sosyal güvenlik sisteminin açıklanm ekonomiye yük olmaktan çıkaracak, özelleştirme- yi kamuoyuna güven veren, şeffaf ve kamu yaran- nı gözeten biçimde hızla gerçekleştirecek, Güney- doğu'nun kalkınmasını hızlandıracak her türlü ön- lem ve yasal düzenlemeye destek verilecek. - AB ile uyum yasalan bir an önce çıkanlsuı. HAFTAYA BAKIŞ AHMET TANER KIŞLALI Kürtler ve Türkler Mektup geleli aylar olu- yor. Kürtleşmiş Türklerden, Türkleşmiş Kürtlerden söz eden biryazımdan sonray- dı. Kürtleşen Türkler kırsal kesimdeydi, Türkleşen Kürtler ise kentsel. Yavuz Selim'in güvenlik nedeniyle Güneydoğu'ya yerleştirdiği sekizTürkmen boyunun adlannı teker te- ker yazmıştım. Oysa bunlar şimdi Kürtçe konuşuyorlar- dı. Kerkük'teki Talabani aşiretinin bir bölümü ise Türkçe. Kültür ya da köken ben- zeriiğini öne süren ilginç araştırmalar da vardı... Işte Turgut Çarıkh'nın önemli mektubu o günler- de gelmişti. Ama asıl bu- günlerde güncelleşti. • • • Sayın Çarıkh'nın babası Hacim Çanklı, Elcezire ve Şark Istiklal Mahkemeleri Başkanı olarak çok dolaş- mış. Tuttuğu günlüklerde şu satırlara rastlanıyor: "Birecik-Suruç, 1 Mart 1339 perşembe Galiba bu gün hareket edemeyeceğiz. Çünkü sa- at üç buçuk olduğu halde hayvan bulunamadı (...) Suruç iki yüz veya üç yüz hanelik biryer imiş. Ahali- si Kürt veyahut Kürtleşmiş Türk. Çarşısı da varmış. Gece olduğu için göreme- dik. Urfa-Yedi Kuyu Karye- si, 4 Mart 1339 pazar Sabahleyin saatikide Ur- fa 'dan hareketle dokuz bu- çukta Yedi Kuyu karyesine geldik. Burası Kürt Badıllı aşiretine mensup ve bura- da aşiret reisi Sait Beyin yeğeni Ahmet Ağadır. Ba- dıllı aşireti üç, dört yüz ha- nelik. Esasen Türk, fakat Kürtleşmiş bir aşiret imiş. Ve yüz atlı çıkarabilirmiş. Siverek-Kara Bahçe, 7 Mart 1339 Sabahleyin saat ikide Si- verek'ten hareketle şiddet- li birpoyraza karşı yol ala- rak, akşam on birde Kara- cadağ'ın şimali şarki ucun- daki Karabahçe karyesine geldik. Karye yirmi hanelik ve evleri pek basit. Adeta bir in gibi (...) Bunlar Türk- men aşiretlerinden imiş. Şimdimuharrefolarak Tür- kan namı almışlar. Ve milli Kürtaşiretimeyanındandır. Elli sene evveline gelince- ye kadar Türkçe konuşur- lar ve kıyafei millilerini mu- hafaza ederlermiş. Şimdi Türkçe konuşanlan pek az. Agel ve kefiye giyiyorlar ve kısmen Arapça konuşuyor- lar." ••• Mektupta daha birçok il- ginç bilgi ve anı var. Fazlı Güleç, Şark Müfet- tişi Umumiliği Müşavirfiği yapmış. Bir konuşma sıra- sında mektubun yazanna şunlan söylüyor. - Bir Kürt aşireti reisi ba- na şöyle demişti: "Biz bir süre öncesine kadar kendi- mizi Türk olarak bilirdik. Sonra ne olmuşsa olmuş, Kürdüz demişiz." Peki durup dururken ni- çin Kürtleşmiş bu Türkmen aşiretleri? Hacim Çanklı'nında Faz- lı Güleç'in de buna verdik- leri yanrtın aynı olduğu an- laşılıyor: - Abdülhamid'/n hatalı aşiret politıkası!.. • • • Sayın Turgut Çarıkh'nın mektubu şu satırîaria nok- talanıyor: "Birinci Cihan Savaşı sı- rasında Şam'a bağlı Hav- ran sancağında mutasar- nflık yapmış olan babam Araplaşan Türklerden de bahseder ve ömek olarak isyanlanyla bizi çok meş- gul eden Dürzilerigösterir- di. Dürzilerin aslında Tınaz- lı aşireti olduğunu söylerdi (...) Mektubuma son verme- den, kentlerde Türkleşen Kürtlere de iki kelime ile değinmek isterim. Ata- türk'ün çok güvendiği es- ki Roma ve Moskova bü- yükelçimız Vasrf Çınar, Iz- mir'de ikamete memur edilmiş Bedirhan Pa- şa'nın (Kürt asıllı) oğludur. Onun kardeşi Esat Çınar da Izmir Erkek LJsesi'nde edebiyat öğretmenimizdi ve hararetli bir Türk milli- yetçisiydi. Diğer taraftan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda senelerce Kürt davasını sa- vunmuş olan Bedirhani de aynı aileye mensuptu. Bu- na da talihin garip bir cilve- si diyebiliriz." ••• Olaylara tarihin geniş penceresinden baktığımız- da her şey nasıl da farktı görünüyor. Irkçıhğın anlam- sızlığı nasıl da sırıtıyor. Ve Atatürk'ün bir "kültür sentezi"ne dayalı ulus an- layışı, nasıl bir kat daha an- lam kazanıyor... İIİ he rke Ariston ürünlerinin kalitesine duyduğu güvenle garantide yeni bir çağ açtı. Sunduğu standart 3 yıl garantinin üzerine 11.500.000 TL ödeyerek 5 yıl garantiye sahip olma dönemini başlattı. Ve şimdi de 7-30 Haziran tarihleri arasında satın aiınan Ariston buzdolapları ücretsiz 5 yıl garantili! Tek yapacağınız bir Ariston bayisine gelip bir Ariston buzdolabı almak, Ariston servisini çağırarak montajını yaptırmak, faturanızı göstererek garanti kartınızı onaylatmak ve n.mm ' ntmum n<Bi I H M nrni &0800 _/« 21140A2 t > 2114043 • 1850 Yetkili Sjbcı • TSE ycterlitik bclfcsine sahip TDrkiye çapmda *ao yctküi servts w konusunda onnan 650 servis ctemam 2 Uksıtle %ıo.ı lytık ıt - S*A Eanhınflekı KDV v* t*rgı kjnuıUnndjk detı^klıkttn doUyi («İ«bü«tk ftiı /»'jue-' fryalljra >yn«n y»iitıtjc*k-.f "Ocrets; 5 yı firan- " «sipaifînu 7 30 HAZltAN 1999 tanMcri atasında ETM£ış2iUiHpuyatuHteMır Per»lıtn<l« p*«« fiyjt <İJ$JU]ük»n SWT» a-** tıtsrtit %3 9 P*6 uks.Me %s 8. P+S »kıttte %? 1, f+10 taksrtle %»1, K»«p»»y»ı»ııı Sınfyı n îlcaret B ARİSTONE v i n i z e d e ğ e r k a t a r