Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 HAZİRAN 1999 ÇARŞAMBA 6 DtZİYAZI Türkiye'de gizli dinlemenin hukuku var mı? F ürürlükteki yasal ya- pılanmamıza göre, anayasanın 22 nci maddesi haberleşme- nin gızlilığıne yasanın açıkça gösterdiği hallerde, usulüne gö- re verilmiş bir yargıç karan ya da acele hallerde >ine yasanın açıkça yetkılendirdıği makamın emn olma- dıkça dokunulamayacağını düzenle- miştir. Fakat bu maddenın sözünü ettiği yasa çıkanlmamıştır. Yanı ha- len hukuka uygun gizlı dınleme ya- pılmasına olanak veren bır yasa yok- tur. Bilıyoruz ki, anayasanın 22"ncı maddesindekı haberleşme gızlılığı kuraldır Gızli dınleme bukuralınıh- lalidır, hukuk dışı bır eylemdır. Onun hukukun himayesıne alınması, bir yasal düzenleme ıle meşruıvet ka- zandınlmasına bağlıdır. Ancak o za- man haberleşme gızhlıgınin korun- ması ıle gizli dınleme arasındakı ıliş- ki, kural ve ihlalı bağlamından çıkar, kural ve ıstısna nıtelığine dönüşür. Bu saptamamız yalnızca haber- leşme gizlılığı ıle sınırlı değildır. Özel yaşamın dokunulmazhğı (AY. M. 20), kişınin mane\ ı varlığırun ko- runması ve geliştınlmesi hakkı (AY. m. 17) gıbi temel hak ve özgürlük- ler açısından da böyledır. Bu durum sûrdükçe, yani gizli din- leme ile ılgiiı yasal düzenlemeler va- pılmadıkça. yazının başlığındaki so- ruyu, Türkıye'de gızlı dinlemenin hukuku yoktur, dıye yanıtlamak zo- rundayız. Böyle iken her geçen gün gizli dınleme grafığımn artışına tanık olu- yoruz. Neden? Sorunun yarutı. Tür- kiye'de temel hak ve özgürlûkleri ye- terli koruma altına alan ehenşli dü- zenlemelenn olmamasında yatmak- tadır. Hukukun üstünlüğü ilkesi, ye- re basacak ayaklanndan yoksundur. Var olan boşluk, hukuk dışı işlem ve eylemlere mümbit bir zemin sun- maktadır. Saptamamızın ışığında di- yebiliriz ki; anayasanın öngördûgü ya- samanın yapılmamış olması. hukuk- suz dınlemelenn önünü açraakta; ta- nığı olduğumuz saldınlan caydıracak yaptınmlardan yoksun kılmakta, te- mel hak ve özgürlûkleri korumasız bırakmaktadır. Sonuçta, DGM eski başsavcısı Demiral'ın söylemiyle; u Ben devletim dinlerim" yaklaşımı öne çıkmaktadır. TCK'nin sırnn masuniyetı aleyhin- de cürümler başlığı altındakı 195 ve takip eden maddelerindeki cezai yap- unmlar ıse. hukuka aykın bıçımde yü- rütûlen gizlı dinlemeleri engelleme- ye yeterlı ve elverişli olmaktan çok uzaktır. 195'nci madde, çağımızın bu en önemli ve ağır temel hak ve öz- gürlüğünü ıhlal suçuna venlecek ce- zayı, bir ay hapis cezası olarak belir- lemiş, onu da bır zarann doğmasına neden olma koşuluna bağlamıştır. Türkiye'de uygulanmakta olan yön- tem, kural olarak CMUK'un 91 ve takip eden maddelerine dayanarak, yargıcm verdıği kararla. hakkında soruşturma yapılan kişinin ya da suç magdurunun başvurması üzenne il- gilinın telefonlannın bazı hallerde bulunduğu mekânm gizlice dınlen- mesi biçimindedir. Bu maddelerin dınlemeye ve ses kaydı yapmaya elverişh olup olma- dığı tartışma konusudur. Çünkü bu maddeler, açıkça dınlemeye olanak veren ve nasıl bir usulün izleneceğı- ni içeren maddeler değillerdir. On- lar, yalnızca sanığa göndenlen mek- tup ve sair mersule ile telgraflann müsaderesi (el konulması) usulleri- ni göstermektelerdir. Böyle olmak- la birlikte, usulün kıyasa izın ver- mesinden kalkılarak 91. maddenin, gizli dinlemelerde de uygulanabıle- ceğı kabul edılmektedir. Ancak, giz- li dınlemenın sonuçta kişi temel hak RAKS RAKSEV, RAKS ELEKTRİKLİ EV ALETLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. YÖNETİM KURULU BAŞKANLIGI'NDAN S.P.K. 2499 SAYILI KARAR GEREĞİNCE YAPILAN DUYURU ÖZET BİLANÇOSU (MİL. TL) AKTF (VARUKLAR) 1- DÛNEN VAflUKLAP A- HAZ1R DEĞERLER B- MENKUL DEĞERLER (NET) C- K V TCARI ALACAKLAR (NET) D- DIĞER K.V ALACAKLAR {NET) E-STOKLAR(NET) 1-SttJar 2-VerienSçanşAvanslan F- OIĞER DÛNB1 VARUKLAR 1- DURAN VARUKLAR A-UV TCARIALACAKLAfi(NET) B- DIĞER U V ALACAKLAR (NET) C-FNANSAL DURAN VARLKLAR (NET) D-MADDI DURAN VARUKLAR (NET) 1 Bmalar Arsa ve Arazfer 2 MakmeTessveC<haztar 3-DığerOuranVarMdaf 4 B<r*.-«şAm(xtemana;(-ı 5-Yap*na*iaOlanYatımiar 6-VentenSşan5Avansian E-MADOIOLM DURANVAHUKLAR(NET) 1- Maott Olmayan Duran VarlıHar F DIĞER DURAN VAflLKLAR AKT1F {VARUKLAR) TOPLAII C A R I D Ö N E H 31 12 1 9 9 8 1.580879 273.145 590332 1846569 78333 6.000 4033776 1.350.383 1854024 341514 1.532 0 1230793 1710292 214946! (1010429)' 68.631 183 242208 242.206 36176 7644030 3221.001 1OJ85JB1 Ö N C E K İ DÖNEM 3 1 . 1 2 . 1 9 9 7 2947836 159.517 335135 1178960 121499 (557852) 49108 0 •43321 3443 22418 2932576 6.370 714 234766 3107353 ! 70158 1.532 0 51093 1125J50 143.921 6226 1.330.622 7.701-J36 PASF(KAYNAKLAR) 1- KISA VADEU BORÇLAR A FMANSAL BORÇLAR B- TKARI BORÇLAR (NET) C DIĞER KISA VADEU BORÇLAR D- AUNAN SPARIŞ AVANSLARl E- BORÇ VE GİDER KARSJJKLARI •- UZUN VADEU BORÇLAR A FMANSAL BORÇLAR B-T)CAflBOflÇUfl(NET) C- DIGEH UZUN VADEU BORÇLAR D-ALNAN SfARİŞ AVANSLARl E- BORÇ VE GİDER KARŞHJKLAH III-ÛZSERMAYE A-SERMAYE B- SERMAYE TAAHHÜTLERI (-) C-EM6YONPRNI 0-YEMDEN DEĞERLEME DEĞER ARTIŞ1 1- Duran VarttlardaDegerArtış) E YEDEKLER t- Yasal YedeUer 2-SMüYedekten 3-OiafanüslûYedBHer F NETDONEMKÂRI G-DÛNEMZARARIH H- GEÇUIŞ YILLAR ZARARLAfll (-) PASİF (KAYNAKLAR) TOPLAM C A R İ D Ö N E H 3 1 . 1 2 . 1 9 9 1 4.011551 1.511506 896603 1275.925 42J62 346 298.794 417617 433.406 1.094.520 351Ü44 0 0 222862 300000 0 232.500 1275925 342.502 0 (206.007) 0 7271685 1 661.426 1944920 IUS5JOT Ö N C E K İ 0 Ö N E H 3 1 . 1 2 . 1 9 9 7 572.821 30322 346 164.699 2.896.514 1İ11232 23.402 525.740 252.822 429975 50&241 0 0 113104 300000 0 232500 572821 195367 141.618 0 0 1209710 1049320 1442306 7.701.336 B U N Ç O DİPNOTLAH: |Ho TL) 1 IsletTiennfitafyettoncu VanMatir sı&ct ve elekttdı ev alefen ûrem. S e d ( t k M .. . AstanTakn&al • RaksHoUngA.Ş 3 S«na)*yilemdedenhsttse>ıefemian O 2970 89086 2000 60000 f!«ya2lar I lertp - A- gmbu hese seneD» ırntyaz duo. YĞnetm Kun*j senedemr teflpen ve gn4*n Mara Handne TOPLAM TtrlH I I I lManı 2.5OD0O0TL'dır ToptmTıör 8000 12.000 3O0OO 250000 300000 yapkıamfto Bptam % 29 ve yılık ûrelrı gün sayisı 120 gün olarak atmnşaı ' Kriam TaBnnalı Karş«ılan 31121998 tori» ttan ile 223 776 TL'd» • Vev KanHv- $ M n ve? k a ^ Uan **U. • 8r incekı dönem ie can dönam ansnla ntasato pottUarmda deijşl* •AM*^il«ıKııul^TejHbtoma.Ar-GevePrc|eQderten- ŞııkeL seraeye artnmı sifasında duşan nesnfa ve k GenKeiğndekıharcamalartemadı*(*nayan duran vart*nteü^öaki[»ti(egdeoemaKWeştı™ka* Pmflıt 10 yt 4ğet macö otmayan dran vartMar se 5 ynda «a e d * » * » * 10 Btenço tanhnjen sonra ortaya pkan ve apkbnayi genMnn husutlar 31121998ta*ı ttonyte 2006TL atoıtademtazmnaiılavanı 01011999 tanhmdensom 286.3 oiarak&sfrtermtştr 01011999 Brtmfen sonra ludem tazmrat övan 286 3 TL olarak befetenmştr 11 Şartabagk 12 ^etnenn gayıtaf kâr oranlan iaennde 6nemk Oçüde eüode bukran nt 13Aktfde9>n^û2eııiaemevcuttulunarloQlampalekve«emtıallar1 MansaTıcaretOd3Slelıne15J>1.1992Mı.392yjio *e*sse*ı«ş10yılmudde42-*TL»efa?a*! 2-Nedertandse Franaernjs Maascna(wVoocOna*l<ıtgri»>)eııW<- nesss«*™ş1 dvecedeDEM20.OX000p^3-Naden^ndseFtnancmiç5MaalschamVoorOrM*^^ kısı 2)lşwatt» 3ı Şrtfil On Onag. o«ügJaöa Sdıetler Tlori 0 1242838 34206 TtOI«ı»ı»n 52.555 '29*468 0 TJcan 517 0 384 750 TlcOtMV» 0 0 0 Aynca mafı aooia'aa <17 618 TL tjtaıia ı « aiai >usa vadelı soanş avansiar hesat» şmıstKi çtırakıepnden Rate Sanayı Okün- lan Oağıdm A Ş 'nden avans nMğnde alrmş oUuğu çek ve senefentan okjşmakB* a SBMarv«<i^Har^lalernlentideunulanandeğerlem.en«anlervearıw1ı^^ hasebe poMubnnıta ânceh dönemler» göte yapılan defcHMer. bu deRi*eı»ııi9rasale(Uenveış(elrtwwi«elıağih 14*kadeğertente()lamSsc»tatut*ı 8209161-TL'd» 15 Alacaktarıçmalnra;danpotek veöge»mObrAlmmşcote*tuknnamaktadır Ş>ke>n3lacaktarıçnalmı;olduğu3iX TL temnal mettUn,, DEM105 30 ve 58 974 TL Mannda temnat sened mevcullur 16 Paa«evaalmayar,taattıu«leünloöarr(utan Ve*nKetateDv 39958.178 TL Temnat MekMörı 2.323.071 TL LaasngBoraj 4.266 USD V 17 BankadatmevduabrbkjkeoladınaıkşMHjtr 1794TL'd> 18 fBançoda maiyat bedel ioennden gostertmş menkul kıymetenn ve fnansa duran vaıtManntasa "ajnliBnegönî dejeıte- 1121998 tarin «banyle tahattı* eden merkul kıy- metlaeıroklur • A ! a e t o , e o r ç & v e a e e a o n t u - B f e r ^ k a y * * ^ vadei ahcaUaı. borçlar b atacak seneten. osMer ve borç senetan Hanço tarhndegeçerlıolanrwstentoranı(%80)ûzenn- dennestontvepretentedtnekteoV (Yateno parattr tabı oUuğu lac oranı üzBmden) Reedunl g«ten döneme grier, pre- tont oefcı doneme geir ctan* yazılmaködır Fmanın 31121998 tanh ıtban ie Vadei çrtvesemtreesta* 20801TL SaDa pretoftu 8251 TL ' Stt*la r Y'l sonunda sto* değeneme yw1em FIFO/ömemrtr Yıı ıçenanoe se standart ma*ye> yönlemı kuttanmatta ve standari malıyeder ıle M mafvet arasmdah larldar stok taianm oranön dkkals atınara* ılgılı hesapiara dağılmalaadır • SaM KıymeHer Etk etna malyetr» gSre kajnHara atranaMa ve yıl sonönrda Manye BaKaniıo/rcayayımlananvendBn degeriemeaıanıdkkaeaiınarakoeğe^rıekiecSr 31121998 tartn ıftanyle sfc tonuaı oran % 77 ffdr MadrJ Durar Vjr IMann venrjen değertenmes nefjcesmde maiıyeee meydana gelen artş 1069598 Ubmkrnışarnortsriartardamevdana ge- len artış 309 S2 7 Tl ve Deger Arîış Fonu 760 171 TL4r ' Ajnorisman ve DegeriGfne Yöntem: Veroj mevzuaitncs tsrınan sûrelerde normal amortîsrrân yorrtemne göre avnfenak- taoır Braâroa%2.maknevetesslerde% 6-%ia,dösemevedemıroa$aıtla%6 %'C naWvastaönnda% 10• %20 oranınds amorlısman uygulanmatdadır 'BorçlanmaMatyeİlen Va^ıUanneldeelnerflaiyelileaç*igslaırıılaUenborçlarrnama%el)e^ ransm*G«jenVı}ig*v^ı<jrımai»elre<l^e*.Ma!Mdu^ 0ı/anVan1 ıWanrakt8eşrMdb>»rnrekaclarr™lyae, b^la-r 5cnroı'rr^sn^g<^ne»,ı^aK'Jd.- 31 121998tannnde 19 Mal UloMakı "tSğer- baresn aşıyan hesap kaiemlenndeıı daM Diduğu grubur Bg<am Uannrı % 2ffsn veya btoıçc. ak 8 tophninn \5Tn aşan kalemlenn ad ve Utartan DıojrKısaVaıMtaaHar 1.350 383 j y r Sönen Var*ar 34-5:4 De.lXlniyaWbr 36176 DgaKısaYaetBonjar 898603 °Pe?n«knenlBnkalndllaızr 74İ09 'GaMıYiBaalQd>ir 34513 •RaXs:^r cra»Ş 362721 'Fanneıaecelıhametbedei: 165040 20 Yabano paalaia temsi edfen vetargarante olmayan abcak ve bon^ar ile aktfle mevcutyabanopafalanııaynavniutarö- KaVadplBantılEıedM: B78514172JSCx312T 20 500 000 DBIı 187 340 Taplam UzurVaılelBanteKıagBi 3500 000 U50<312721) Top&n UzmVadelTcanaontr 591 997 USC1312720 199 000 DEM 1187 340 1283.444 FFR »55843 302.810 OOOUTı 188 .2.747230 • 93670 ^2840960 1094520 1094520 = 185129 = 37281 • 56 982 = 351043 KjaV«WTcanAİKaUtr 317D97SüSCı312.7 20 483.483 DEMıiS? 340 14 892 GBP »522.790 1.Mİ000LT.188 Topan DinzTevdBlHesanlan 50 335.49 USD 1312720 32328 DEM 1187^0 115GBPı522790 26.655 FFRı55i43 Toctam • 991 £27 = 905^ . T 78S = 197 = 1090185 = 15.741 = 61 = (C = 1489 = 1'351 907J21USOx 312720 391535 DEM 1187J40 205i2E6J62LITx1sg 1602.7C0 FFR x 5SM3 283738 73350 386616 89500 26495 Şakslikş- nlulann^olduğukred^ derac8de<Mskver- mtşör RAKSEV, RAKS ELEKTRİKLİ EV ALETLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. ÖZET GELİR TABLOSU (Mio TL) A- BRÛTSATIŞLAR B- SABŞLARDANINDIRMLER (-) C- NETSAT1ŞLAR D- SATIŞLARIN MALIYFI NET) BRÛTSATtS KAH VEYA ZARARI E- FAALIvETaOERLERIl-ı ESAS FAAUYn Û H VEYA ZAflAH F- DĞER FAALiYZTLERDEN SEL'RLER »'E KARLAR G- DGERFAALIYETLEROENGIDERLERVEZARARLARH H- FINANSMAN GIDERLERI -ı FAAUYET KAM VEYA ZARARI 1- OLAĞANÛSTÛGEURİ.ERVEKÂRLAR J- OLAĞANÜSTÛGIOeRVEZMlARLAR DÖNEM KAffl VEYA ZARARI K- OOENECEK VERGI VE OIGEP YASAL YÛKÛMLÛLUKLER (-) NET DÖNEM KAH VEYA ZARARI CAR DÖNEH 31.12.1998 9 705255 {51 313). 9653942 (6.592.826) 1061.116 1955814) 2.1O5J02 359 724 (257566) (3.960123) (1.752663) 1624090 (77434) (2O&O07) 0 (206JJ07) ÖNCEKİ DÖNEH 31.12.1997 6187476 (65.722) 6121754 I369İ890) 2.42U64 (445.722) 1J83.142 223.073 •81893) (1.966.268) 158454 97111 (14.359) 24O806 (99188) 141.618 RAKSEV, RAKS ELEKTRİKLİ EV ALETLERİ SANAYİ VE TİCARET AMOMM ŞİRKETİ 01.01.1996 • 31.12.1996 DÖNEMİNE AİT BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU 1 • RAKS ELEKTRKU EV ALETLERİ SANAYİ VE TKARET ANONM ŞIRKETrr» 31 Ara«k 1998 tanh ttanyte (fcenBv mşi^iMabiaiijOMinuyebulanniesonaenin hesap danemneai geir etosuru.bmkm.rattıtam.sag^nnııatfit'n öngıWwkarda^1attobnmıncöen»ştüunuyonB irnleınelennngenellıaMgennûşdenellerneıluesasveslandaft- lanna uygun olarak yaprtmş ve doöyısıyta hesap ve çlemlene ılgl olaralı muhasebe kayıeanmn Kontrolû üe agiı gereki giıdû- ğümüz dğer ıtenellene vörtem ve teknikJem ıçsrmşiır 2- Genjşûmûze göıe yıiunda bnno paragrate sözû sdfen mai taUoiar, RAKS ELEKTRtKU EV ALETLER! SANAYI VE TKARET ANOMH ŞfflKETTnm 31 Aıal k 1998 tantıındeh garçek maf dunnuu ve bu tarNe sona eren nesap dönemre a* gefçak taatvet sonucunu, mevaıata vettroncekı lesap dönem ie Uarlı br seUde uygubnan Sermaye Fıyasası Kurukj lara- fından yaymlanan genel kabul görniüş ny^sebe ıkelenne uygun Dlarak do^u b» bıçvnde yansHmaMadıı (tirüi, 1103.1999) A HEHBEfl OF MEXU KTEHNATMNAL GÛRHİ AKYÛ7^ÛNEL-OEDE SERBEST HUHASEBECJ HAIİ HÛŞAVMJK A^. OR. M. Öıgûr OÛNEL (SonımkıOıiakBasDenelfi) 9 GELİR TAM.OSU DİPNOTURI :(HtoTL) 1 Dönemm lûm amortsman ^de'ien ıle ıtfa ve tükanme tularian , 255699 TL a)AnxrismanGıdene(i 194827TL blltfaveÜıentTKPaytarı . 60 872 TL 2 •anenınreesfcontveksşılıkgKieriefl 564595TL 3. DönerrinFnansmanGıdenefi • 3960123U 4. DSnemn Rnanstnan âdertennden OrtaMar. Bağlı onaktık ve ıştnaklerie ıkjıb kısmın lutan 280 217 -TL'dır. 5 Ortakiar bağlı ortakl* ve iştırakletie yapılan satişvealışlaraşagıdakjgıbKtr AUŞUH SATISLAH RaksSanayıÛnJnlenDağıtıınA.Ş. 366.331 5967260 RaksOışTKaretAŞ : 343273 703631 RaksHotdıngA.Ş 656023 163.828 Rapai Baskı ve Ambal^ Sanay A Ş 100461 55962 6 Ortata Bağlı Otalık ve Iştıraklerden alınan ve burtara ödenen fac. kıra ve benzeıten ALtŞLAR SAT1ŞLAR RaksSanayıOûnlenDağıtımA.Ş : 1200 906122 Ftaks Diş T«aret A Ş • 112253 RaksHoUngA-Ş : 167364 RapakBaskjveAntalaıSanayıAŞ. ' 31122 7. Yûne«mKuruluBa$u!iveÛyeiefi <e Genel Mûdûr. Genel Kborolnaor. Genel MüdüryartTCilangfaüstyöneticilereca- n dönemde sağlanan ûcıel ve bcızen mer'aatlenn logiam tutan 21 396 TLaır 8. AınortaiOThesapiamayonteınlefiiebuyântemlenfc yaptoı degtşiklıklenn amortsman gıdeiennde meydana getırdıj değrş*» U.lunr,anaHadı- S Stoklareldeetmemakyetinegöredegenenmekledf ŞıtetyılıçenindesBndafimaiıyetyöntemıtpvgulamakiaıto Yılso- nunda stok degerteme yönsmı FIFO yöntemıdır 10 Stok sayımı Şırket tarafından aiti ay» ve yıflık olarak yapılmakıadır Yıl sonunda stok sayıımna Denrtp Rrma ştrak • lş«'3K Satış Kâr, • Maddı Duran Vari* Satışı 11 Yur^veYurldışısalışlarresapkatoniıpnaeyaralanyanürün.rufDa.dâlıûntûgbmadU^ SF 997 TL an 12 Iştetmenm satışlan ie ılg* bu dönemde g * yaîilan Issv* ve sûbvansıyoolar butınmamakiadır 13Otaganûstûge'uvc«irta.' otağanûsiû gxler ve zarariar d^er faalıyetJeTien gekrter ve kMar ie ağer faatyetefden gn dertar ve zarartann tulartan ve kaynaklan. OtaganusU QMw ve Zmhar 1279012 • Geakme Ce2alan 30.078 325J76 • Çalışmayan Kısım Gıder ve Zaranan- 23 667 Faalıyetle Kgill Dtgef Glder v. Z m r t r •FaaGeiırten 125.783 • Kambıyo Kârian 177426 • Kambyo Karlan 204755 • 1997Y*BorçSenet)enPrekonlu 55.306 14 Dönem kân bmunmamaktadır 15 Isletmenm dörem ıçensınde gerçekteslırdığı mal ve lnzmet ûretm mMarlanndakj değ^meler MAHULSRUBU 1997,12 1996/12 (\) Sogutuxj 194850 233314 197 Isftıc 158039 117669 -215 DığereleldrMevalefcn 173927 150675 -134 16 IşMnenn dönem ıçnde gerçsfcleştınJaı mal ve Kzmet satış m*arta/ından değış/neler HAUUL 199712 1996,12 (%) Soğutucu ' 233998 250944 72 Isıtıcı 155241 120039 -227 DçereleJ&ittevaMHİ 198069 156657 203 Tele-kulak hetyerde EffîSCÖŞKVN ve özgûrlüklenni sınırlayan, daraltan bir uygulama olması nedenıyle ve aleyh- te kıyasa başvurulamayacağı ilkesıne da- yanarak, bu teze karşı çıkılmaktadır. Genişletici ve geliştıricı yorum yön- temiyle bu maddenin, (CMUK m. 91) gizli dinleme ıçın kullanılabileceği gö- rüşü de eleştirilmiştir. Çünkü, denil- miştır, 1924 Anayasası telefon dınleme- yi yasaklamışken, daha sonra yürürlü- ğe gıren CMUK aynı doğrultuda bır düzenlemeyi ıçermemektedir. Öğretide bu taTUşmalaryapılırken, uy- gulamada yargıçların, genellikle ne CMUK 91 ne de bir başka yasaya yol- lama yapmadan, dinleme karan ver- diklen de görülmektedır. Oysa her ka- rarın açıkça bir yasal dayanağı olması ve onun karar yerinde yazılması gere- kir. Böyle olmakla birlikte, ülkemızde genellikle sulh ceza yargıçlan, dınleme kararlannı her hangi bir yasa maddesı- ne değıl, dogrudan dosyadab evraka gö- re verdiklerini karar yerinde yazmak- tadırlar. Bu ılgınç bir durum yaratmak- tadır. Çünkü yargıcın önüne gelen dos- yadaki evrak, polısın izin ısteme ve C. SavcıhğVnın yaalanndan ıbarettir. Böy- le olunca verilen kararlar. veren yargı- cı basit bir onay mercıi halıne indirge- mektedir. Bu yanhş uygulama, anayasamıza, ya- salanmıza ve Insan Haklan Avrupa Mahkemesi yargı dağarcığına aykın- dır. Anayasamıza aykındır, çünkü; yü- rürlükte açıkça düzenleme getiren bir yasa yoktur. Yasalanmıza aykındır çün- kü; örneğin hukuka aykın toplanmış birdelilın hükme esas alınamayacağı ku- ralını benimseyen CMUK ile çelişmek- te, dahası bu kuralı meşru olmayan bir yolla etkisızleştiren bir sonuca yol aç- maktadır. Insan Haklan Avrupa Mah- kemesi ıçtihatlanna aykındır, çünkü; o içtihatlarda belırlenen ortak ilkeleri ih- lal etmektedir. Demokratik bır toplum- da kabul edilebilır bir düzenlemeden yoksun olarak temel hak ve özgürlük- len ihlal etmekte, Insan Haklan Avru- pa Sözleşmesi'nin 8'nci maddesiyle çelişmektedir. öyleyse ne yapmalı? Biz yapılması gerekenı kendi adunı- za daha 1974 yılında yayımlanmış ilk çalışmamızda yazmıştık: Ceza ve CMUK"ta açık düzenlemeler yapılma- sından başka yol yoktur. CMUK'un 91 'nci maddesine eît fikralar getirilerek dinleme karannın bır yargıç tarafından ve nasıl bir usul izlenerek verileceğı dü- zenlenmelıdir. tkincı olarak, Ceza Ya- sası'nın 195 ve takip eden maddelenn- Gizli dinleme veyankdanan DGMKaran Olay ılk kez 16 Eylül 1966 günkü ga- zetelerde kamuoyımun bilgisıne yansıdı. Emniyet Genel Müdürrüğü'nün başvuru- su üzerine Ankara DGM Yedek Hâkim- liğı. geniş kapsamlı, cep telefonlan da dahil tüm telefonlan dinleme yetkisi ta- nıyan bır karar vermiştı. Bırdenbire ül- kede tansiyon yükseldi, yaygın birtartış- ma başladı. Tam da bu sırada DGM Ye- dek Hâkimliği, Emniyet Genel Müdûrlû- ğünün yeni bir başvurusu üzerine daha ön- ceki karanru genişletenikinci bir karar ver- di. Bu karara ÖDP Genel Başkanı üfuk Uras, iürazda bulundu. Konuya ilişkın itirazı gönlşen Ankara 2 Numarah Dev- let Güvenlik Mahkemesi, oy çokluğu ile yedek hâkimliğin kararlanru kaldırdı. Ankara 2 Numaralı Devlet Güvenlik Mahkemesi karannda şu 3 ana görüş iş- lenmekteydi: 1. Devlet ülkeye yönelik her türlü teh- dit ve terörü önlemek için, gerekli öalem- leri alarak mücadele eder. Ancak bu mü- cadeieyi yaparken, hukukun üstünlüğü ilkesini daima göz önünde tutacak, te- mel hak ve özgürhlklerin özüne dokun- mayacaktır. 2. Dinleme ancak yargıç karanyla ve o karara uygun olarak, yalnızca somutbir olayda uygulanabılir. Emniyet Genel Mü- dürlüğü'nü genel yetkili kılan bir düzen- leme yoktur. Polisin herkesi genel bir yet- kiyle istediği zamandinlemesineyasalar olanak ve izin vernuyor. yasanın verme- diği bır ızni yargıç da veremez. Oysa ye- dek hâkimlik, anayasaya, hukuka ve ya- saya aykın biçimde, anayasa değişikliğıy- le bile Emniyet Genel Müdürlüğü'ne ve- rilemeyecek genişlikte, herkesi dinleme olanağı sağlayacak, kötüye kullanılmaya açık bır yetkiyi vermıştir. Bu durumda, Emniyet Genel Müdürlüğü her somut olayda önceden yargıç izni almaya gerek duymaksızin dinleme yapabilme olana- ğına sahip olacaktır Böyle bir uygulamay- la haberleşme özgürlüğü ve gizliliği cid- di olarak tahrip edilmiş olur. 3. Yedek hâkimlik anayasanın ve ya- salann tanımadığı, herkesi kapsayacak genişlikte bir yetkikndinne karan vermiş- tir. CMUK'un 297/2 maddesi diğer kişı- lerin kendileri ile ilgili mahkeme karar- lanna itiraz edebilecekJerini öngörmüş- tür. Bu bakımdan ÖDP Başkanı Ufuk Uras, itirazda bulunma hakkına yasal ola- rak sahiptır. de değışiklikleryapılarak. bu temel hak ve özgürlüğün ihlahni engelleyecek, caydıncı bir ağırlık ve etkinlikte yapti- nmlar konulmalıdır. Bu yasama çalış- malanna koşut olarak mahkemelenmiz ve Yargıtayımız, Borçlar Kanunu 49 ve MK 24'ncü maddeleri uyannca dinle- nen kişilerin açacaklan davalarda, ağır tazminat kararlan vererek, yasalann ön- gördüğü manevı tazminata, caydıncı et- kınliğe sahip bir medeni ceza, yapunm nıteliği kazandırmalıdır. Her halde tçiş- len eski bakanlanndan Mehmet Ağarza- manında hazırlanan ve halefi Meral Ak- şenerve onun halefleri bakanlann ısrar- lı takıpçıleri olduklan, 57. hükümetin de gündemıne aldığı; mev- cut hukuksuz, vahşi din- leme uygulamalanna kı- lıf saglamak sonucunayö- nelik, ÇıkarAmaçlı Orga- nıze Suçlarla Mücadele Yasa Tasanlannda oldugu gıbi bir düzenlemeye as- la itıbar edılmemelıdir. Düzenleme mutlak ola- rak öncelikle CMUK, In- san Haklan Avrupa Mah- kemesi içtihatlan ve kar- şılaşbrmab hukuk, özellik- le alanında en son düzen- leme olan Fransa Usul Ya- sası göz önüne alınarak yapılînalıdır. Bu temel ya- sal yapı kurulduktan son- ra, Çıkar Amaçlı Organi- ze Suçlarla Mücadele Ya- sası'nda gerek duyulacak istisnaı düzenlemelere de gerek duyulursa yer veri- lebilir. Ama istısna kura- lın yenni alamaz, alma- malıdır. Toplumumuz tü- müyle çıkar amaçlı orga- nize suçlarla mücadele kapsamı içinde görülme- melidir. BİTTİ IRMIK /AYDIN ENGÎN aengin(5doruk.nettr. Niye suskun diye me- rak ediyordum. Nihayet o da baklayı ağzından çıkar- dı. Amatör ressam, profesyonel cun- tacı, emeklı general Kenan Evren de koroya katıldı; fetvayı bastırdı. Öcalana idam cezası biçti. Ardından da bu cezanın infazını buyurdu. In- faz edilmezse "Halkın sokaklara dö- küleceğini" de haber verip sustu. Önceki gün "yüksek fikirierini" ak- tardığım, ototamircisi "CellatBekir Usta"y\ anlayabiltyorum da, silah zoruyla da olsa, bu ülkede Cumhur- başkanlığı koltuğunda oturmuş bir zatın ve orada epey oturmuş, yani yol yordam, hukuk-mukuk gibi kav- ramlarta zorunlu olarak tanışmış bi- rinin pervazsızlığını ne anlıyor, nede içime sindirebiliyorum. Ama o adamcağızın yaptıklannın hangisini içimize sındirebildik ki, bu son marifetini sindirelim? General emeklisi Evren'i, resim paleti ve kan kırmızı renkleriyle baş başa bırakıp, sözlerinin arasına sı- kıştırdığı bir "cümlecik"\ irdeleye- lim. Ne dersiniz, haik gerçekten sokak- lara dökülür mü ? Soruyu böyle düzenlersek, işimiz kehanete kalır, "Bence dökülür - bence dökülmez" çıkmaz sokağına dalanz. Ama "Halk ne zaman sokağa dö- külür" diye sorarsak!. Eğer ülkede ırkçı-şoven payan- dalarla pekiştjrilmiş bir milliyetçilik dal- gası kabarmışsa... Eğer medyanın karar verme yet- kisine sahip "tepeleri"n\ de arkanı- za alıp Mudanya sahilinde ve TV ek- ranlannda ve gazete sayfalannda darağaçlan kurmuşsanız... Tam da Zamanıdır... Eğer liberalızmin partisi rolüne so- yunmuş ANAP'ın lideri, "Meclis'e gelirse ben 'evet' oyu kullanırım" diyebiliyorsa... Eğer bu ülkede toplumsal bir linç psikolojisı durmaksızın pompalanı- yorsa... O zaman... O zaman halk "Öcalan'ı niye as- mıyorsunuz" çığlıklan ile belki sokak- lara dökülür... Anayasayı fesh ve ilga etmeden, altına bu devletin imzası konmuş uluslararası anlaşmaları yırtıp atma- dan hükümet etmek zorunda kalan- lar ise büyücü çırağının çaresizliği içinde, kendi yarattıklan canavann karşısında kıvranmaya başlariar... Gözden kaçınlıyor, hiç anılmıyor, Av- rupa Biriiği, üye ülkelerde idam ce- zasını kaldınrken. aday üyelik çırpı- nışındaki Türkiye de Avrupa Birli- ği'ne güvence verdi, "Yasalanmda idam cezası var. Ama ben bu karar- lan irrfazetmeyeceğim" dedi ve o gün bugündür, 44 idam mahkûmu, ha- pishane avlulannda, pek de gün say- madan volta atıyoriar... Eğer Türkiye birsuçluyu, ömeğin Abdullah Öcalan'ı bu nedenle idam etmeyecekse yuf olsun! Bu, "Valla bize kalsa asardık da, şu her işimize başını sokan Avrupa Biriiği engel oluyor. Eh, biz de bun- ca ekonomik ve siyasal bağımız olan Avrupa Birliği'ne karşı çıkamadığı- mız için elimiz kolumuz bağlı. Yani sorumlu biz değiliz; Avrupa Bihiği- dir" mazeretinin ardına sığınma he- saplan yapan utanç verici bir "Do- ğu kurnazlığrdw. Hayır, sorun bu değil. Türkiye çağdaş bir ülkeye dönüşmesini engelleyen ayak bağlanndan birini daha ortadar kaldırabilecek, idam cezasnı Türk hu- kuk sistemınden kazıyabilecek mi- dir, kazıyamayacak mıdır? Sorun bu! ••• Kimi okuyucu, 'Bu Aydın Engn as- lında Abdullah öcalan'ı ipten kur- tarma telaşında. Dogrudan söyleye- mediği için, hak, hukuk, guguk di- ye geveliyor" diyecek. Böyle düşü- nüp bu satjriann yazannı umursama- mak mümkün. Ama soru ortadan kalkmayacak ki! Soru zehirli birçen- gel gibi karşıda duracak: İdam ce- zasınayandaş mısınız, karşı mı? Ki- mi okuyucu "Tam da öcalan dava- sı sırasında bu tartışma yersiz" di- yecek. Bu da topu taça atmaktan başka bir şey olmayacak. Kuzum, söyler misiniz, idam cezasını tartış- mak için bundan daha elverişli bir ko- şul mümkün mü? Şu anda köyde, belde, kentte, "^ca/7verıane"de, "ca- fehaus"da idam tartışılıyor. Herkes gönüllü yargıç, kimileri gönüllü cel- lat. Toplumun bütün kesimleri bu konuya ve soruya duyarlı ıken ida- mı tartışmayacaksak, ne zaman tar- tışacağız? • • • Peki, idam tartışmasının, özellik- le öcalan hakkında verilecek olası bir idam karannın infazının, hukuk çerçevesi dışında da tartışılması ge- reken bir "siyasal" yanı yok mu? Olmaz olur mu? Peki bunu tartışmayacak mıyız? Hiç olur mu? Hele Tırmıkfa bu mümkün mü? Kuştan korkan dan ekmez... Bir sonraki yazıyı bekleyin...