Katalog

16 HAZİRAN 1999 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / ekonomi(o cumhuriyet.com.tr 13 Türkiye Masası Şefi Carlo Cottarelli, Türkiye ekonomisinde hızlanma gördüklerini söyledi IMF: Türkiye dönüm noktasındaEkonomi Servisi -Türkiye Masası Şefı Carlo CottareUi başkanlığındakı Uluslararası Para Fonu (IMF) heyetı, te- maslanna dün Istanbul'da iş dünyası, para ve finans kesi- miyle görûşmelerle başladı. Türkiye'nin dönüm noktasın- da olduğunu, ekonomisinde hızlanma gördüklerini belir- ten Cottarelli. ziyaretin her- hangi bir IMF programını tar- tışma amacını taşımadığını söyledi. Yıllık ekonomik inceleme çerçevesinde dün Istanbul'a gelen Uluslararası Para Fonu (IMF) heyeti, ilk görüşmesinı TLSİAD'la yaptı. Carlo Cot- tarelli başkanlığındaki heyet, TÜSİAD Yönetim Kurulu Cyesi ve Ekonomik Mali Ilış- kiler Başkanı Korkmaz Üko- rur, Ekonomik Malı Işler Ko- mısyonu Üyesi Hasan Çola- koğju. Dış îlişkıler Komısyo- nu Cyesı ÇetikKurtoğlu, TÜ- SİAD Ekonomi Danışmanı Erean Kumcu. TÜSİAD Ge- nel Sekreten HalukTükeL Ge- nel Sekreter Yardımcısı Ümit İzmen'den oluşan heyetle yak- laşık bir buçuk saat basına ka- palı görüştü. Toplantı sonrasın- da bir açıklama yapan IMF Türkiye Masası Şefi Carlo Cot- tarelli. Türkiye'nin bir dönüm noktasında olduğunu belirte- rek ekonomide hızlanma gör- düklerini kaydettı. Ziyaretlerinin iki ana hede- fi olduğunu anlatan Cottarel- li, bunlardan binnın 4. madde- nin görüşülmesi (yıllık eko- nomik inceleme değerlendir- mesi), diğennin de Türkiye'nin enflasyona karşı yürüttüğü programı desteklemek ama- cıyla IMF'den kredi olasılığı- nın görüşülmesı olduğunu bı1- dırdi. Cottarelli, Türkjye eko- nomisının durgunluktan çıktı- ğına ılişkın ışaretlerbulundu- ğunu ifade ederek "Ama çıkıp çıkmadığını gönnek için he- nüz erken. Ekonominin iyileş- mesi de hükümetin izleyeceği ekonomik poiitikalanna bağ- ü" diye konuştu.Cottarellı, açıklamasıru şöyle tamamladı: • IMF heyeti ilk görüşmesini TÜSİAD ile yaptı. IMF Türkiye Masası Carlo Cottarelli yetkililerle fondan Türkiye'ye bir kredi olanağı olup olmadığını görüşeceklerini söyledi. "Ziyarette herhangi bir anlaş- ma \apma\ı beklemiyoruz. Ama belirii görüşmeter sonu- cunda gelişmeler sağlamayı umuyonız. Ziyaretin nedeni, her üyeülkeyleoiduğu gibi kar- şdıkb göriiş alışverişinde bu- lunmak. YetkiHkrte IMF'den Türkiye've kredi olanağı gö- rüşeceğiz \e enflas) onla nıüca- deîe programını ele alacağız." IMF ne istiyor? TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Korkmaz llkorur da. Türkiye'nın siyası istikran ya- kaladıktan sonra ekonomik is- tikran sağlamamn çabası için- de olduğunu ıfade ettiklenni söyledi. IMF'nın zıyaretama- cmın Türkiye ekonomısi hak- kında fıkir alışvenşınde bu- lunmak olduğunu kaydeden tlkorur, mali yardım konusun- da çok erken aşamada olundu- ğunu söyledi. Türkiye'nin önemli bir siyasi istikrar firsa- tı yakaladığıru aktardıklannı söyleyen llkorur, buna kendi- lerinin de ınandıklannı vurgu- ladı. Heyet, öğleden sonra iMKB'yi nyaret ettı. Bugün bankacılarla yapacaldan gö- rüşmelenn ardından Ankara'da temaslara başlayacaklar. • Bankalar Yasas çıkanfeın. • Başta enerji, telekomünikasyon gibi kamu hizmeti sayılan alanlarda özelleştirme hızlandınlarak uluslararası tahkim mekanizması bir an önce uygulansın. • DVfF, reform olarak sunuian Sosyal Güvenlik Yasa Tasansı'nın bir an önce çıkarüarak sosyal güvenligin tasfıyesini İSÖVOT. • Şuanda kadınlarda 38, erkeklerde 43 olan emektilik yaşı 65'e çtkanisın. • Enflasyon en geç 1 yılda yan yanya düşürülsün. • Bütçe harcamabn düzentenerek uygulamalarda şefMhkve saydamfcktemct üke olarak benimsenso. IMFninmali saydamhk standartlan arasında. roOer, soramtalukiar ve bûtçenin haznianıp ırygulanmasında açıklık yer ahyor. • Kamu maliyesiyle ilgili geçmiş, cari ve gelecekteki bilgiler düzenli olarak ve zamanında kamuya açıkJansın. Türk-İş, koalisyonun ekonomik önlemler yükünü topluma eşit dağıtmadığını vurguladı 6 Dış borç ve özelleştirıneye giivenmemeli' Özelleştirme Elektrik satışına onay İSTANBUL (AA) - Elektrik dağıtım tesis- erinin işletme haklan- nın devredılmesi ile »lektrik dağıöm vetica- retinm yapılmasma ıliş- dn olarak 4 görev böl- jesındegöreviendirme- ^e ait ımtiyaz sözleş- nelerinın Danıştay ona- yından geçerek Enerji 3akanlığı'na ulaştığı jildırildi. Açıklamaya şöre, 3 No'Iugörevböl- gesinde (Tekırdağ, Edirne,Kırklareli)TEK AŞ, 4 No'lu görev böl- *esinde (BursaYalova) BURYAL, 20 Noiugö- rev bölgesinde (Trab- zon, Rize, Artvin, Gü- müşhane, Giresun) Zl- GANAve 29 No'Iu gö- rev bölgesinde (tstanbul Trakya yakası) İSE- DAŞ şirketlerine görev verilmesıne aıt ımtiyaz sözleşmelen Damştay onayından geçti. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türk-lş tarafın- dan hazırlanan "57. Hükü- met Programı ve Görüşler* başlıklı çalışmada, Türki- ye'nin sosyal güvenlik ala- nındakı düzenlemelennın kendi gerçeklerine uygun olması gerektıgi, dış telkin- lere göre çare aramanın Ata- türk'ün kurduğu cumhun- yete yakışmayacağı \urgu- landı. Bütçe açıklannın ne- deninin faiz ödemelen ol- duğuna dikkat çekilerek "Bütçe açıklannın özelleş- tirmeyleveya dış borçlara bel bağiamay la aşılması çözüm olamayacak" denildi. Hizmet devleti Hükümet programının alınacak önlemlerin yükü- nü toplumun her kesımin- ce eşit paylaşılacağı izleni- mi vermedıği belirtildi. Emekçi kesımin karşısında "rantiyedevieti" yerine "hiz- met devleti" görmek iste- diğıne dikkat çekilen çalış- mada, "Hangi yaş suunnı getirirseniz getirin, mevcut bütçe açıklanna derman ol- mayacakür" denildi. Türk-lş Yönetim Kuru- lu'nca hazırlanan ve hükü- mete sunulması kararlaştı- • Türk-tş Yönetim Kurulu'nca hazırlanan ve hükümete sunulması kararlaştınlan raporda, bütçe açıklannın özelleştirmeyle veya dış borçlara 'bel bağlamayla' aşılmasının çözüm olmayacağına dikkat çekildi. nlan raporda, 1999'unilk4 ayında vergı gelirlerinın tü- münün devletin faiz öde- melerine yetmez duruma geldiğı belirtildi. Bütçe açıklannın özel- leştirmeyle veya dış borç- lara "bel bağlamayla'' aşıl- masının çözüm olmayaca- ğına dikkat çekilerek şu gö- ruşlere yer verildi: "Bir kere hızb bir özel- leştirme yeniden kuşkuları davet edecektir. Türldye gi- bi kara paranın \e kayıt dı- şı ekonominin çok bü>ük mertebeye ulaştığı bir top- lumda özeUeştirmelerin şa- ibesiz olarak yapılması çok zordur." Türk-tş, özelleştirmeyle ilgili beklentilerini şöyle sı- raladı: "OzeUeştirme yasa- sına ve özelleştirme sözleş- melerine mutlaka ürerimin. istibdamın ve sendikal örgüt- lenmenin komnmasına > ö- nelik bağla>icı maddeler ko- nulmak SÖzleşmelerin Sa- yıştay ve Yiiksek Denetle- meKurumugibi\üksekde- netim kunımlanmızca de- netlenmesi sağlanmahdır. Şûndi\e kadarki uygulama- larda Özelleştirme İdaresi BaşkanhğTnııı kendi sözkş- melerindeki istihdam koru- yucu hükümleri bile uygu- İatmada gavretli ohnaması biri bu konudabûvük bir gü- Kuruluşlarparçalanarak satılacak ANKARA (Cumhuriyet Büre- sn)-Özelleştirmede 1999 ydı için ön- görulen 4 milyar dolarlık satış ve 3.5 milyar dolarlık tahsilat hedefi tut- turulamayacak. Ekonomideki dur- gunluk nederuyle iç piyasadaki ko- şullann olumsuzluğu, kuruluşlann parçalanarak tasfiyesini \-e bedelsiz devirleri gündeme getirirken ulus- lararası tahkimJe dış piyasalara umut bağlandi. Ozellikle DSP, kuruluşlann satı- şmdabölge sanayi odalan, çalışan- lar gibi yöre haikına öncelik tanın- ması amacını Ön plana çekmeye ça- hşıyor. Kamu açıklanna neden oldukla- n gerekçesiyle KTT'leri özelleştir- mek üzere kurulan ÖlB'nin 1986 yı- lından bu yana gerçekleştirdiğı uy- gulamalardan elde ettiği 6#7 tril- yon lirahk gelire karşılık 505 tril- yon liralık gideri oldu. Böylece 13 yıldır sürdürülen özel- Jeştirme uygulamalanyla 113'ün- de kiç kamu payı bırakılmaksızın \ap\am 131 kuruluşa ilişkin satışlar- dan elde edilen net gelirtutan. 142 trilyon lirayla sınırlı kaldı. Bu tutar, Hazine'nin yalnız bir ihaleyle ger- çekleştirdiği borçlanma tutanna ve 24 katrilyon liralık bûtçenin yûzde 1.6'sına denk geliyor. Budönemdeyapılacak özelleştir- melerde satılacak işletmelerin, de- ğerierinin çok altında satılma riski bulunuyor. ÖÎB, 1999 yılı için 26 kuruluşun 4 rrrilyon dolara satışını planlıyor, yıl içinde de 3 milyar 250 miryon dolar tahsilat öngörüyordu. Aynca taksitlerden de 150 milyon dolar gelir bekliyordu. Ancak Turgft Ctaer'e saölan HA- VAŞ başta olmak üzere özelleştir- meyje kuruluşlan satın alan firma- lar ÖlB'ye borçlannı ödemediler. Bunun üzerine sözleşmeyi fesih yet- kisi kullanılmayarak bu şirketlere ye- ni taksitlendırme olanaklan sağlan- dı. vensizüge itmektedir. İşsiz- lik sigortası uygulamasına geçilmeden özelleştirmele- rin başlatdmaması da bir başka somut talebimizdir." 'Yamaya karşıyız' Özelleştirme gelirlerinin bütçe açıklanna "yama" yapılmasma karşı çıkılan çalışmada, bütçe açıklan- nın nedeninin faiz ödeme- leri olduğu ve faiz dışında bûtçenin açık vermediği be- lirtildi. Ekonomik programın enflasyonla mücadele he- defıne mi yoksa ekonomik durgunluğun aşılmasına yö- nelik önlemlere mi öncelik vereceğinin açıklığa kavuş- turulması istenen değerlen- dirmede, "Enflas>'onla mü- cadele kuşkusuz tamamen bir kenara itilebilecek bir hedef değildir. Ancak bu- nun, sadecedüşük geliıü ke- simlerin sırtmdan gerçek- teştirilmesi gelir dağüımım daha da bozacakür" denil- di. Türk-tş, hükümetin ulus- lararası tahkim konusunda "Temel ulusal çıkarlannu- za ters düşmeden çözüm ge- tirümesigözetOecekrir'' söy- lemi anımsatıldı. ÇIFTÇIDOSTU SADULLAH USUMİ Çay Üreticileri Bu Yıl da Vurgun Yedi Yaş çay yaprağı üreten yüz binlerce Doğu Karade- nizli ne yazık ki bu yıl da perişan oldu. Hükümet, bir kilosunun malıyeti 150 bin lirayı ge- çen yaş çay yaprağına 118 bin lira alım fiyatı verdi. Çay üreticileri, 118 bin liralık alım fiyatını çok düşük buldu ve ısyan etti. Bir ay süre ile fiyatlann hiç olmaz- sa 150 bin liraya yüksetölmesi için harekete geçti. Yetkilı kurullar, ziraat odalan temsilcileri, koopera- trf yöneticıleri Ankara'yı komşu kapısı yaptılar. llavefi- yat verilmesi için ilgili bakanlıklan uyardılar. Ama hiç kimse ılgilenmedi. Hatta üretici temsilcılerinin yüzü- ne bakan bıle olmadı. El altından yapılan vaatler de sonuç getıremedi. Her çay üreticisi bugüne kadar en azından kilo ba- şına 40 ile 50 bin lira zarar etti. Aynca urun bedelleri- nın 1 Hazıran'dan itıbaren peşin olarak ödeneceğı ilan edilmıştı. 15 Haziran'a kadar bir tek kuruş öde- me yapılmadı. Daha da kötüsü, önceki gün ürün be- dellerinin temmuz ayından önce ödenemeyeceği du- yuruldu. Böylece yüz binlerce çay üreticisi bir kez daha şok yaşadı. Geçimı sadece çaya bağlı olan yüz binlerce üretici şaşkınlık içinde. Çay üreticılennin sorunlan bu kadarla da kalmadı. ÇAYKUR fabrikalannın günlük yaprak işleme kapasi- tesi 6 bin 500 ton. Üretm ıse 11 bin ton civannda. Böy- lece her gün 4 bin ile 4 bin 500 ton çay yaprağı açık- ta kalıyor. ÇAYKUR bu yıl da kota uygulaması ile alımlara baş- ladı. Her gün üreticilerden dekar başına en çok 10 kı- lo yaş çay yaprağı alıyor Örneğin, 10 dekar bahçesi olan bir üretia günde 180 kilo bile çay toplasa ÇAYKUR'a bunun ancak 100 kilosunu verebıliyor, gerisi elinde kalıyor. Üreticinin elinde kalan yaş çay yaprağının ömrü ise 24 saat. Bu sure içinde mırtiaka işlenmesı gerek. Eğer iki veya üç gün bekletilirse kalitesi bozulduğu için ya çöpe atılıyor ya da bazı firmalar tarafından satışa çı- kanlacak çaylara katılıyor. • • • ÇAYKUR'dan başka, çay alımı yapan özel fabrika- lar da var. Ama üretici artık onlara güvenmiyor. Çün- kü Rize ve Trabzon'da özel sektöre yaş çay yaprağı verip de canı yanmayan üretici hemen hemen yok gi- bi. Çayını teslim ettiği halde 5 ile 6 yıldan beri hâlâ pa- rasını alamayan on binlerce üretici var. Buna rağmen üreticiler ÇAYKUR'un almadtğı çay- lan özel sektör firmalanna vermek zorunda. 2ra ya özel sektöre verecek ya da çöpe atacak. Özel sektör fabrikalan uzun yıllar üreticilerin bu du- rumundan yararlanarak çay yapraklannı topladılar, ama paralannı ödemediler. Ödeyenlerin bir kısmı da en azından 5 ile 6 yıl paralan kullandılar. Bu yüzden Doğu Karadeniz bölgesinin ekonomik durumu bozuldu. Üreticilenn çoğu parasız ve aç kal- dı. Bu arada yedi esnafın da işleri bozuldu, rflas eden- ler oldu. Kota uygulaması aslında bir çeşit vurgun düzenı- nin bir parçasydı. Uygulamayı yapan ÇAYKUR'du, ama sistemi yerleştiren turgut Ozal hükümetlenydi. Özel- leştjrme adı altında ÇAYKUR devre dışı bırakıldı. Bir tek kuruşluk yatınm yapmasına ızın venlmedi. ÇAY- KUR'un yönetimine getirilenler de kendi kottuklannı koruyabilmek için yapılan yanlışlıklara sessiz kaldılar. Buna karşılık özel sektöre fabrika kurabılmeleri için düşük faızlı krediler yağdınldı. İşletme sermayeleri is- tediklennden fazla venldı. Doğu Karadenız'ın çeşrüi böl- geterinde çay işleme fabrikalan yerden bıter gibi fış- kırdı. Zamanın Başbakanı Turgut Özal bütün bu gelişme- ler yaşanırken özel şektöru ureticılere bir kurtuluş yo- lu olarak gösterdi. Özel sektörün pıyasaya girmesiy- le biriikte rekabet ortamı doğacağını ve üreticilerin bundan kârlı çıkacaklannı söyledi. Bu tür parlak söz- lere inanan on binlerce çay üreticisi de özel fabrika- lara koştu ve kapılannda kuyruklar oluşturdu. Ancak daha ilk yıl çay bölgelerinde büyük bir vur- gun başladı. Hükümet düşük alım fiyatı verdi. Tüccar bundan yararlanarak üreticilerden son derece düşük fiyatlarla çay topladı. Üreticiler paralannı aylarca ala- madı. Böylece yıllar yılı aynı bozuk düzen devam etti. 1999 yılında da aynı uygulamalar sürüyor. Guneydogu'da yaklaşık 55 bin aile geçim sıkıntısı yaşayacak Kuraklığın faturası 100 trilyon HAFTA İÇİ KESİNTİSİZ EKONOMİ MAHMUTORAL DİYARBAKIR - Başta Mardin olmak üzere Diyarbakır. Batman ve Şanlıurfa illerini kavuran kuraklığın ardından başlatılan hasar tespit çalışmalan Mardin'de sona erdi. Tanm tl Müdürlüğu'nün tespitlerine göre Mardin'de kuraklığın verdıği zarar yüzde 80 olarak tahmin edilıyor. Hasar tespiti Diyarbakır, Batman ve Şanlıurfa'da hasar tespit çalışmalan son hızıyla devam ederken uzmanlar, bu illerdeki zarann da yüzde 50'den az olmayacağı görüşünde. KurakJığın verdiği maddi zarann 100 trilyonun üzenne çıkacağı belirtilirken, söz konusu dört ilde hububat tanmı yaparak geçımlerinı sağlayan yaklaşık 55 bin aile sıkıntı yaşayacak. Diyarbakır, Batman ve Şanlıurfa'da da durum, Mardin'deki gibi endişe verici nıtelikte. Bu arada Tanm Bakanlığı'nm kuraklıktan zarar gören çiftçilere, bir sonraki ekim dönemınde ücretsiz olarak tohumluk venlmesi için gerekli miktann ivediIikJe saptanmasını istediği çalışmalar da sona erdi ve çiftçilere verilmesi gereken tohumluk mıktarlan, tanm il müdürlüklerince bakanlığa bildirildi. Ücretsiz tohmn Tanm Bakanlığı ıse illere gönderdiği genelgeyle kuraklıktan zarar gören illerde çiftçilere ücretsiz tohumluk verilmesi için çalışma yapılmasını istedi. Buna göre çiftçilere 100 bin ton ücretsiz tohumluk verilecek. Mardin'de, hububat eken çıftçı hektar başına 2 bin 800 kilo buğday yerine yalnızca 600 kilo buğday hasat edebılecek Mardin dışında hasar tespit çalışmalan yapılan Buna göre Diyarbakır'da 22 bin ton, Mardin'de 38 bin ton, Şanlıurfa'da 35 bin ton ve Batman'da da 5.5 bin ton tohumluk buğday, kırmızı mercimek ve arpa destek amacıyla önümüzdeki ekım sezonunda çiftçilere ücretsiz olarak verilecek. Afetbölgesi Çiftçiler, kuraklık nedeniyle karşı karşıya kalman zaran tek başlanna üstlenemeyeceklerini vurgulayarak bölgenin afet bölgesi ilan edılmesinı isterken sanayici de zarar gördüğünü belirtiyor. Güneydoğu Sanayici ve tşadamlan Derneği Başkanı Vasfi Akyd, "Cyelerimizin yüzde 70'inin tanm kökenli olduğunu düşünürsek. kuraklık bölge sana> isini de etldliyor. Bu sana> iciler. zaten zarar edhor. Hem sana>iden hem de kuraklıktan zarar etmek bölge yatıruncısı için çok ağırbiryük"dedi. 2 yıl erteleme Kuraklık nedeniyle karşı karşıya kalınan zaran tek başlan- na üstleneme>eceklerini vıırgula\an çrftçiler, bölgenin afet bölgesi ilan edilmesini istiyor. Kuraklıktan zarar gören çiftçilerin Ziraat Bankası'na olan borçlannın 2 yıllığına yine faizsiz ertelenmesi gerektiğini belirten Akyıl, Cumhurbaşkanı Sük>man Demirel ile Başbakan Büient Ecevit'e de birer mektupla konuyu arzedeceğini kaydetti. Anında Doğru Güvenilir Haberinîzolsun. KANALE TÜRKİYE'NİN İLK EKONOMİ VE HABER KANALI