Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel \a>m Yonetmenı Orhan Erinç
9 Genel Ya\ın Koordmatöru Hikmet
Çetinka\a# Yazıışlerı Mudurü Ibrahim
Vıldız • Sorumlu Mudur. Fikret İlkiz
0 Haber Merkezi Müdürıi Hakan
Kara # Görsel Vonetmen Fikret Eser
İstıhbarat Cengit Yıldırım • Ekonomı Özlem
Yüzak 9 Kültür Handan Şenköken 9 Spor:
Abdülkadir Yücelman 0 Makaleier: Sami
Karaören 9 Duzeltnıe Abdullah Ya/ıcı 9
Fotograf Erdoğan Köseoğlu 9 Bılgı-Belge:
Edibe Buğra 9 Yurt Haberlen. Mehmet Faraç
Ya\ın Kurulu llhan Selçuk
(Başkan). Orhan Erinç. Okta>
Kurtböke. Hikmet Çetinka>a.
Şükran Soner. tbrahim Yıldız.
Orhan Bursalu Mustafa Balba>.
Hakan Kara.
AnkaraTemsılcısı Mustafa Balba> ^tatürk Bulvan
No: 125, Kaf4. Bakanlıklar-Ankara Tel 4195020 C
hat), Faies 4195027 9 İzmır Teımılcısı. Serdar Kızık,
H ZıyaBK 1352 S 23Tel 4411220, Faks 4419117
9 AdanaTemsılcisi Çetin Yiğenoğlu. tnonü Cd 119
S.Nol Kat:l,Tel 363 12 ll,Faks363 12 15
Muessese Mudunı Üstün \kmen #
Koordmator Ahmet Korukın • Muha-
sebe Büieol Yener # ldare Hüseyin
Gürer* Bılgı-lşlem Vail lnal#Bılgı-
savar Slstem Mörû>et Çüer 0 Saüş
Fjiziet Kııza
MEDYA C: • Yönetım Kunılu
Başkanı - Genel Müdur Gûlbin
Erduran # Koordınator Reha
Işıtnun • Genel MüdurYarduncısı
SevdaÇoban Tel 514 CP 53 -
5I3 95S0-513846(WI,Faks 5138463
Ya>ımlı>an *e Basıın: \ enı Oun Haber AII.-M. Basın le Ya>ıncılık A S
TurkjcağıCaJ J9 41 Cagaloğ.u 34334 Uıanbul PK 246 - Sırkecı 34435 lstaııbul
Tel .0 212) 512 05 05 (ZOhatı
Faks (0 212)513 85 95
ww-w.cumhuriyet.com.tr 21 MAYIS 1999 lmsak:3.43 Güneş: 5.35 Öğle: 13.08 Ikindi: 17.03 Akşam: 20.27 Yatsı: 22.10
Bayern'e yeni
forma
• l\HNİH(Reuters)-
JVlünıh'ın Bayern Futbol
Kulübü dün basına yeni
formasını tanıttı.
Tanıtımında seksı bır model
kullanan kulübün 26
Mayıs'ta yapacağı Avrupa
Kulüplen Kupası final
maçına yeni forma ıle
çıkacağı belirtıldı. Bayern
kupa finalınde tspanya'nın
Barcelona kentınde
oynanacak maçta
Ingılızlenn Manchester
Lnıted takımıyla karşı
karşıya gelecek.
Kanuni Sultan
Süleyman
anılacak
• TRABZON(AA)-
Kanunı Sultan Suleyman,
doğumunun 504.
yıldönümünde. yarın
Trabzon'da düzenlenecek
törenle anılacak. Kanunı"nin
doğum yeri olması
nedenıyle Trabzon'da
düzenlenecek olan tören.
Muhteşem Kanuni Sultan
Süleyman Vakfı tarafından
gerçekleştinlecek. Türk-
Macar Dostluk Parkf ndakı
Kanuni Anıtı önünde
yapılacak törene, saygı
duruşu ve tstiklal Marşı ile
başlanacak. Konuşmaların
ardından geleneksel Kanuni
Pılavı dağıtılacak.
Carettalar
kurtarıldı
• TARSL'S (Cumhuriyet) -
Dünyada nesli gıttikçe
tükenen ve çevre
kuruluşlarınca özenle
korunmalan içın büyük
çaba harcanırken Tarsus
sahıllerinde ağlara takılan
50 caretta caretta
kaplumbağası 2.5 saat süren
operasyonla kurtarıldı. Içel
Çevre Gönüllülen Derneğı
ve Doğal Hayatı Koruma
Derneğı üyelerince Içel'in
Kazanlı sahillenne tnrakılan
caretta carettalann
korunması için yoğun
çahşmalar yapılacağı
belırtıldi.
Kopsan
yayımcılık
• ANKARA(AA)-
Başbakanlık Müsteşan
Ahmet Şağar. süreli
olmayan yayınlarda
gü\ enlik hologramı
uygulamasına ılışkın bir
genelge yayımladı. Şağar.
genelgeyle korsan ve kaçak
yayımcıİığın önlenmesınde.
ilgili bakanlıklar arasında
koordınasyon sağlanmasını
ve bu yönde gereklı
tedbirlerın alınmasını ıstedı.
Öğretmen
adaylarına burs
• ANKARA(ANKA)-
Millı Eğitım Bakanlığı.
daha nitelıklı adayların
öğretmenhği tercıh etmesıni
sağlamak amacıyla adaylara
burs verecek. Bakanlık.
ÖSS'de ılk 5 tercihınde
öğretmenhk programlannı
kazanacak aday lardan 5 bın
900'ünebursdesteğı
sağlayacak.
Canary VVarra
yeni otel
• Haber Merkezi - Fours
Seasons Hotels and Resort».
yeni otelini Londra'nın
finans merkezi
konumundakı Canary
Warf"ta açmaya
hazırlanıyor. Dublın ve
Kahıre otellennin yanı sıra
Parıs'tekı George V otelınin
de tamamen restore edılerek
Four Seasons Pans olarak
hizmete gırmesi beklenıyor.
Yıldız Savaşlam, Tîtanic'i
babracak George Lucas'ın yönettiği film 115 milyon dolara
mal oldu. Filmin ilk bölümü 22 yıl önce çekilmişti
Çeviri Servisi - Hollyvvood,
içınde bulunduğumuz günlerde
'Titanic'le yeniden canlanan me-
lodram anlayışına 'Star Wars' fıl-
miyle savaş açtı. Star Wars di-
zisinin dördüncü ayağı olan "The
Phantom Menace' önceki gün
Amerikan sinemalannda göste-
rime girdı.
Bir ayı aşan bir süredir dün-
yanın dört bir yanından gelen
insanlar, uzayıpgıden bılet kuy-
ruklannda, yağmur-kar deme-
den sabahlara kadar sokaklarda
yattılar, bıletler karaborsada 500
dolara kadar yükseldi ve fılm
ılk gününde. gösterildıği tüm si-
nemalarda kapalı gişe oynadı.
Sinema tarihine geçecek nıte-
likte bir reklam kampanyasıyla
aylardırtanıtı-
mı yapılan
Star Wars'un
(Yıldız Savaş-
ları) ilk bölü-
mü 1977 yı-
lında çekıldı.
O günden bu-
güne uyandır-
dığı ilgiden
hıçbir şey kay-
betmeyen, hâ-
iâ sinema \e
telev izyonlar-
da oynayan ve
milyonlarca video-kaseti ve
CD'si satılmış olan Star Wars
dizisinin ilk bölümü 9.5 milyon
dolara çekilmişti. George Lu-
cas'ın çektiği son bölüm 115
milyon dolara mal oldu.
Filmin sadece kopyalama hak-
kı Pepsi tarafından 2.5 milyar
dolara satın alındı OyuncakStar
Wars figürlerini üretme hakkı
ise 500 milyon dolar karşılığın-
da Hasbro \e 50 milyon dolar
karşılıgında Lego'ya satıldı. Çiz-
gi romanlar ıçin milyonlarca do-
lar ödendi. Amerikalılar Star
VVars'la ilgili her şeye büyük il-
gi gösterdiler. Sadece New York
Toys-R-Us'ta, bır hafta ıçinde
tam 125 milyon adet farklı Star
VVars oyuncağı satıldı.
115 milyon dolara mal olan
Star VVars'un 1.8 milyar dolar
kâr etmesı \e yönetmen Geor-
ge Lucas'ın filmden toplam 3
milyar dolar kazanması bekleni-
yor.
Devam karan
Ancakyönetmen Lucas'ın ya-
kın çevresi. onun aslında mil-
yarlann değil •Titanic'ın başa-
nsının peşınde olduğunu ve tüm
zamanlann en büyük gişe hası-
latını getıren bu gemiyi bır kez
daha batırmak istediğinı öne sü-
rüyorlar. Lucas'ın Star VVars'a 22
yıl sonra devam etme karannı.
son y ıllarda yaşanan melodram
furyasının Hollyvvood'u ikiye
bölmesınin
• Filmin sadece
kopyalama hakkı Pepsi
tarafindan 2.5 milyar
dolara satın alındı.
Oyuncak Star Wars
figürlerini üretme hakkı
ise 500 milyon dolar
karşılıgında Hasbro ve
50 milyon dolar
karşılıgında Lego'ya
satıldı.
sonrasında al-
ması da bu ka-
nıyı güçlendi-
riyor.
Titanic ile
Star Wars ara-
sındakikavga-
yı bır yanda
kültür. diğer
yanda cinsle-
rin kavgası
olarak nitele-
yen eleştir-
menler ise sa-
vaşımı Star Wars'un kazanaca-
ğından o kadar da emın değiller.
New York'ta gerçekleşen gizli
öngösterimlerde, seyircinin ha-
yal kınklığını gören eleştirmen-
ler. 'The Phantom Menace'ın
ilk üç bölümle karşılaştınldığın-
da beklenenı vermeyeceğini dü-
şünüyorlar. Bunun en önemli
nedenlerinden bin olarak ise ilk
bölümlerdeki büyüleyicı figür
Darth Vader'ın yerinın 9 yaşın-
da bır çocukla. seyircinin mace-
ra filmlerindekı favorisi Harri-
son Ford'un yerinin ise Schind-
ler'in Listesi gıbi fılmlerle ağır
bir karakter olarak hafizalara ka-
zınan Liam Neeson'la doldurul-
maya çalışılması gösteriliyor.
Önceki gün Amerikan sinemalannda gösterime giren Vıldız Savaşlan kapalı gişe oynadı.
Sektörde çarpık kenleşme, su ve elektrik sorunu yaşanıyor
Tıırizme altyapı engeli
ÖZCANÖZGÜR
MUĞLA - Türk tunzmının şu an-
da en önemli sorunu 'turist yokluğu"
olarak görünse de, kanalizasyon, çar-
pık yapılaşma, su ve elektrik gibi alt-
yapı sorunlan 'kangrenleşmiş' olarak
sürüyor. Muğla'nın önemli merkezle-
rinde tunzmcileraltyapı sorunlanndan.
belediye başkanlan da ya kendilerin-
den önceki yönetimden ya da kaynak-
sızlıktan yakınıyorlar.
Bodrum
Muğla'nın en eski turizm merkezi
Bodrum. Ne var ki Bodrum hâlâ alt-
yapı sorunlannı çözebilmiş değü. Bod-
rum Otelciler Derneğı (BODER) Baş-
kanı MuratŞereroetlişunlan söyledi:
"En önemlisorun,koordinesizlik. So-
kaklar degişik nedenlerle sürekli ka-
zıbyor. Bu işler aynı anda başlanıp bi-
tirilemez mi? Üstelik bu işleri sezon
sonunda değil. hakedişkrini yüksehe-
bilmek için sezon başında vapıvoriar.
Bodrum'da kanalizasyon büylik prob-
lem: Gümbet'i kay bediyoruz. Içme su-
yumuzyok. Çarpık yapılaşmanın önü
• Turizmi, hâlâ
çözülemeyen altyapı
sorunlan baltalıyor. Sektör
sahipleri sorun nedeniyle
yerel yönetimleri ve elektrik
dağıtım şirketlerini suçluyor.
alınamadL Deniz itfaiyemiz yok. Ak-
lına gekükçe elektriğe zam yapan TE-
DAŞ, voltaj düşmelerinin. elektrik an-
za ve kesintilerinin önüne geçemiyor."
Bodrum Belediye Başkanı Emin
Anter aynı sorunlan dile getirirken
"Kanalizasy onumuz var. Antma tesi-
si oimadığı için Gümbet elden gidiyor.
Turizm Bakanlığı'na antma tesisi için
yerteslimini beşyıidır yapmamışlar. He-
men yer teslimini yapacağız. Su konu-
sunda 'Dalaman'dan gelecek' diyçhal-
kı oyaladılar. Mumcular Barajı'ndan
sanivede 450 litre su getiriyoruz. 2050
yılına kadar Bodrum'un içme suyu
sorunu olmayacak" dedi.
Yıllardır aynı sorunlarla boğuşan
Dalyan, Türk-Alman işbirlıginde Çev -
re Bakanlığı'nca gerçekleştirilen Köy-
ceğız Dalyan ÇevTe Koruma Projesi
sayesinde 2000'li yıllara sorunsuz gir-
meye hazırlanıyor Dalyan Belediye
Başkanı Suat Tufan, "Şu anda her
tiirlii aftyapı ve çevre sonınunu yaşı-
yoruz. Bu sene çevTe koruma projesi
uygulamaya konuluyor. 2000'liyıllann
en sorunsuz beldesi biz olacağız" diye
konuştu.
Fethiye
Fethiye'de de altyapı sorunlan çö-
züm bekliyor. Fethiye Otelciler Der-
neği Başkanı Muzafler Konakçı. so-
runlara ılişkin. "Kanalizasyon var. ant-
nıaa yok. Deniz kiıienmeye devam edi-
yor. Olüdeniz'de kanalizasyon da yok.
Sivrisinek sorunu sürüyor" dedı. Fet-
hiye Belediye Başkanı Behçet Saatçı
da şunlan söyledi: "10 bin nüfusluk
bir kanalizasyonumuz var. Şimdi nü-
fus 50 binlerde. Sezonda bu rakam ar-
nyor. O nedenle kanalizasyonumuz var
diyemiyorum. 2000 yılmın Mart ayın-
da yeni proje uy gujamaya konulacak.
Çöp sorunumuzu Özel Çe\re Koruma
Kurumu tesis kurarak çözecek. ama
ne zaman beDi depL Fethiye'nin yol kap-
lamalan çok tskL Araçlar dökülüyor."
Bakanlıktan genclere gezi
Tan: Turizmi 12 aya
yaymak istiyoruz
e-posta : tan (o prizma. net. tr
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Turizm Bakanlı-
ğı'nın Doğu ve Güneydoğu
Anadolu bölgelerinin tanı-
tılması amacıyla düzenle-
diği gençlik projesi kapsa-
mmda ODTU'lü 80 öğren-
cinin katılacağı tren gezisi
bugün başlıyor. Turizm Ba-
kanı Ahmet Tan, GAP'ın
daha uzun yıllar Türkiye'nin
önündeki projeler arasında
rekoru kınlamayacak bü-
yük bir görkem taşıdığını
söyledi.
Turizm Bakanlığı 'nın Ga-
ziantep ve Şanlıurfa'yı kap-
sayacak "GAP Tren Turu"
hakkında ODTÜ öğrencile-
rine brifing verildi. Brifin-
ge katılan Turizm Bakanı
Ahmet Tan, ODTÜ'lü öğ-
rencilere yönelik tren gezi-
si ile bir ilki denediklerine
işaret etti. Geziyi en uygun
bölgeye en iyi kesimle yap-
mak istediklerini, en güven-
li araç olması açısından da
tren yolu seçtiklerini anlatan
Tan, demiryollannın çok ih-
mal edildiğine dikkat çekti.
Yalnızca güneş-kum-de-
niz üçgeninde 3 aya daya-
nan tatil anlayışmın ekono-
mi ve siyaset için fazla gü-
venilir bir zemin oluştur-
madığını belirten Tan, bu-
nu 12 aya yaymak istedik-
lerini kaydetti. Tan, "Buan-
lamda GAP doğru bir se-
çimdir. GAP'ın turizmle U-
gSi boyıraan hakkındada ça-
hşmalar yapıy oruz. Turizm,
gençlik ihmal edilerek ör-
gütknmiş. Gençlik için or-
ganizasyonlar ihmal edil-
miş" diye konuştu.
GAP Tren Turu'na katı-
lacak 80 ODTÜ'lü ögrenci
bugün saat 17.00'de trenle
Gaziantep'e hareket ede-
cek. Öğrenciler 24 Mayıs
Pazartesi günü Ankara'ya
dönecekler.
İstanbul Üniversitesi
Harç ödemeyen
öğrencilere son
bir şans verildi
• İÜ'de harçlannı zamanında yatırmayan
öğrencilerin, sınıf tekran yapmalanna neden
olacak senato karanna tepkileri üzerine harç
yatırma 31 Mayıs'a kadar uzatıldı.
tstanbul Haber Servisi -
istanbul Üniversitesi (1Ü)
Yönetim Kurulu. Rektör
Prof. Dr Kemal Afemdafog-
lu'nun önensiyle. ögrenci
katkı payını ödemeyen öğ-
rencilere son bir hak daha ta-
nıyarak öğrenim harçlannı
yatırma süresıni 31 Mayıs'a
kadar uzattı.
1Ü Siyasal Bilgiler Fa-
kültesi (İÜSBF) Mezunlar
Derneği Başkan Yardımcı-
sı MahmutŞahin'm, üniver-
site senatosunun "bölümle-
rin birleştirihnesi'' karanna
tepki niteliğindekı açıkla-
masını polıs engelledi.
İÜ'de harçlannı zamanın-
da yatırmayan öğrencilerin,
sınıftekran yapmalanna ne-
den olacak senato karanna
tepkileri üzerine harç yatır-
ma süresı uzatıldı. 1Ü Yöne-
tim Kurulu. bu öğrencilerin
harç yatırma süresini son
kez olarak 31 Mayıs Pazar-
tesi günü saat 16.00'ya ka-
dar uzattı.
tÜ Rektörlüğü'nden yapı-
lan açıklamada, İstanbul
Ünıversitesi Yönetim Ku-
rulu'nun, dün yaptığı top-
lantıda, ögrenci katkı payı-
nı 9 Nisan 1999 tarihine k'a-
dar ödemeyen öğrencilere
son bir hak daha tanımaya
karar verdiği belirtilerek öğ-
renci katkı paylannın yatı-
rılma süresinin 31 Mayıs
1999 günü saat 16.00'ya ka-
dar uzatılması karan alındı-
ğı kaydedildi.
Açıklamada. bu tarihe
kadar ögrenci katkı payla-
nnı yatırmayan öğrencile-
rin kayıtlannın kesinlikle
yapılmayacağı vurgulan-
dı. tÜ Senatosu, bir süre
önce. Rektör Prof. Dr. Ke-
mal Alemdaroğlu'nun öne-
risi üzenne, 9 Nisan'a ka-
dar katkı payıru yatırmayan
öğrencilerin final ve bü-
tünleme sınavlanna alın-
mamasına karar vermiş,
sınav lara girecek ögrenci
lısteleri de öğrencılenn kat-
kı paylannı ödeyip öde-
memelenne göre düzen-
lenmıştı.
Bunun üzerine. karardan
doğrudan etkilenen ve öğre-
nım süreleri kendiliğinden 1
yıl uzayacak olan yaklaşık
1500 ögrenci. kendilerine
son kez bir hak daha tanın-
ması ıçin fakülteler ile gaze-
teleri adeta telefon bombar-
dımanına tutmuştu.
Fakültelerin
birleştirümesi
IÜ Siyasal Bilgiler Fakül-
tesi (IÜSBF) Mezunlar Der-
neğı Başkan Yardımcısı
Mahmut Şahin'in, IÜ Sena-
tosu'nun "Siyasal bilgiler,
iktisat vı> işletme fakültelerin-
de ay nı adla eğitim veren bö-
lümlerin birlestirilmesi'' ka-
ranna tepkı nıtelığınde üni-
versite kapısı önünde açık-
lama yapması polıs tarafın-
dan engellendi
Derneğın, Serpil Akyol
imzalı yazılı açıklamasın-
da, senato karannın, özgür,
özerk, demokratik, bilimsel
üniversite yapılanmasına
karşı olduğu öne sürülerek
"tstanbul Üniversitesi'nin
tarihine bir leke olarak yer-
leşen bölümlerin birleştiril-
mesi karannı esefk kınıyo-
ruz" denildi.
SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN
Benzetmek Gibi Olmasın, Ama!..
/^bayram sabahı, benı, Boğaziçi Lisesi'nden
V-/ (Çiftesaraylar) alıp, şair Faruk Nâfiz Bey'in,
Amavütköyü'ndeki evine götürüp, onun elini öp-
türtmüştü.
Amcam, Edebiyat Öğretmeni Hayrertin (llhan)
Bey, bizi hepşaşırtmıştır. Babam, Medrese'den çık-
ma, 'sanklı' hoca olduğunu söylemişti; oysa ben,
balolara giden, hatta dans eden bir 'cumhuriyet'
öğretmeni olarak tanıdım. Yazları Suadiye Plajı'nı
hiç ihmal etmez; kaç 'banyo aldığını' gızli bir ifti-
harlasöylerdi. 'Çamlıca'daki köşkte, geceleri, üst
kattaki odasınaçekilip Kur'an okuduğunu işitirdik.
Istiklâl Savaşı'nda o, Akşehir'de 'muallim' imiş;
Garp Cephesi Karargâhı da, bir ara oradadır; Is-
met Paşa'yia 'muârefesi' oradan geliyor; o yüz-
den, ona asla lâf söyletmezdi, fakat dindarlığı, as-
rîliğine rağmen, 'müsellem'...
İki temel' kural ki!..
(~* amlıca'nın bazı semtleri, o tarihte, henüz elekt-
V^riksiz; köşkte, karpuzlu lâmbaların, solgun sa-
n aydınlığına sarınıyoruz. Bazı geceler, arada du-
raklayıp, bizim duymadığımız bir sesi dinleyerek,
konuşurdu. Bir keresinde, Müdafaa-i Hukuk Ce-
miyeti'nde, nasıl olup da, mü'minle bolşeviğin,
Türk'le Kürd'ün ve Çerkes'in, bir arada olabildiği-
ni soımuştum; hiçtereddütsüz, Islâmın derinlikle-
rinden gelen iki kuralı söylemişti; sonralan, üzerin-
de hayli kafa yorduğum, hatta Islâmiyet'in 'diya-
lektiğini' ifade ettiğini düşündüğüm iki kural:
"...evvelâ 'zaruretler haram şeyleri mubâh
kılar; sâniyen. Hayata ve maişete hâkim olan
ahkâmın, zaman ile değişmesi, gelişmesi ve ye-
nileşmesi zaruridir'; vatanın hürriyet ve istik-
lâli tehlikedeydi, onlan kurtarmak bir 'zaruret';
Osmanlı, düşmanla teşrik-i mesai hâlindeydi,
'hayata ve maişete hâkim olan hükümlerin' de-
ğişmesi, bir başka 'zaruret'..."
Mütareke dönemindeki bazı 'ittifaklan', ancak
bu sözlerin aydınlığında izah edebilirsiniz. Musta-
fa Kemal'i ve arkadaşlannı, idama mahkûm eden
fetvanın sahibi, Şeyhülislam Dürrizâde de, Ingi-
liz ajanı Sait Molla da. Müslüman'd\r; Ankara ve
Denizli müftüleri, ayrıca Sütçü İmam' ve birara-
ya gelip, Dürrizâde'nin 'fetvasına' karşı bir 'fetvay-
la' cevap veren, onlarca Anadolu müftüsü de!
Müdafaa-i Hukuk aydınlarının ferâseti, inanç-
lan ve metodlan ne olursa olsun; 'zaruretlerin id-
râki içinde bulunmalan'dır: halk şaşmaz sağdu-
yusuyla, 'zamana ve maişete hâkim olan hüküm-
lerin değişmesi zaruretini' idrâk etmiş; Ingi-
liz'le işbiıiiği halindeki Halife/Padişah'ın değil;
ona isyan etmiş Müdafaa-i Hukuk'un ardından
yürümüştür.
Benzer bir dalâlef!..
Bundan herkese çıkan ders nedır? Büyük zaru-
retler, küçük idrâklerı aşar; eğer 'ecnebi'nin
'sistem 'li olarak, 'milli varlığı' küçük düşürdüğünü;
'ecneö/'çıkarlannı, 'm/7//'çıkarlann üstündetuttu-
ğunu görüyorsan; hele senin 'küçük idrâkini' kul-
lanıp, 'm////b/ry/ö/'dağıtmakgibi 'hesapları'varsa;
üstelik bu gittikçe daha açık olarak fark ediliyor-
sa. artık tereddüt ihânetten farksızdır; ısrar, ihâne-
tin ta kendisi! Dürrizâde'nin fetvasını, Ingiliz gizli
servisleri bastırmış; Anadolu içlerine, Yunan tay-
yareleri' atmıştır: ihanete başka kanıt mı gerekir?
Benzetmek gibi olmasın, benzer bir 'dalâlet',
epeyce zamandır yaşanıyor; bazılan, bilerek bilme-
yerek, -'küçük idrâkleri'n'm zebûnu olarak- 'ihane-
te' yönelıyorlar: iş o mertebeye gelmiştir ki, Ana-
dolu ahalisi; ecnebiyle 'flörtlerini', vahim bir
teşrik-i mesaiye' dönüştürmek istidadı göste-
ren; bazı siyasetçileri ve partilerini, son seçim-
lerde çökerterek; hangi 'zaruretin' karşısında
bulunduğumuzun, 'tarihi işaretini' vermiştir.
'Soğuk Savaş'ta Rusya korkusuyla, kendisini Ba-
tı'nın ('Sistem'ın) kucağına atan Türkiye; farkın-
da olmaksızın, 'Hürriyet' ve 'istiklâli'ni tehlıkeye
düşürmüş; aynen Mütareke'de olduğu gibi, par-
çalanma ihtimaliyle karşı karşıya kalmıştır: açık
açık, Cumhuriyet'in temeli 'laikliğin', terkedilme-
si telkin ediliyor; tek geçerli 'düzen' olarak, 'özel-
leştirme' ve 'küreselleşme' dayatılıyor.
Küçük idrâklerden
sıyrılmanın vaktidir
Böyle bir ortamda, halk, 'milliyetçi' vasıflan be-
lirgin partileri öne çıkardıysa; o partilere düşen,
kökenleri ve mahiyetleri ne olursa olsun, 'küçükid-
râkler'in dar çerçevesi içinde kalmayıp; 'büyükza-
ruretler'\n gereğini kavramalarıdır. En büyük 'za-
rûret', 'hayata ve maişete hâkim olan hüküm-
lerin, zaman içinde değişmiş olması'dır; artık,
'Rusya'nın tahakkümü ve ideolojik 'dayatma-
sı' tarihe kanşmıştır, tam tersine, orada bera-
ber geliştirebileceğimiz, çok büyük Avrasya
'imkânlan' mevcut; buna mukabil, asıl 'Soğuk
Savaş' en ciddi şekliyle, Türkiye ile Müttefık-
leri (!) arasında cereyan edryor. Halkımız, bu 'za-
rureti' şaşmaz sağduyusuyla 'idrâk etmiş'; se-
çimlerde, durumun henüz farkında olmayan ya
da olmak işine gelmeyen siyasetçileri ve par-
tileri, bir güzel cezalandırmıştır. Halkın iltifatına
mazhar olan, sağdaki ve soldaki 'milliyetçi' parti-
lere düşen görev, 'küçükidrâkleri'aşıp, 'büyükza-
ruret' karşısında, gereken 'diyalektiğe' geçebil-
mektir.
Zira, bir başka 'büyük zaruret', Türkiye Cum-
huriyeti'ni 'muhafaza ve müdafaa etmektir';
çünkü. 'istikbalimizin ve mevcudiyetimizin ye-
gâne temeli budur ve bu temel bizim en kıymet-
li hazinemizdir'; içte, bizi 'o hazineden mahrum
etmek isteyecek bedhahlar'; boy boy, çeşit çe-
şit, zuhûr etmiş, etrafımızda dolaşıyor; kimisi 'Şe-
riatçı' kılığınagimniş, kimisi 'insan haklan' tellâlı; ki-
misi sözde demokrat, kimisi üçkâğıtçı liberal, ki-
misi 'petşişe' ilericisi! Öyleyse, zevahire aldanma-
yıp 'küçük idrâkler'öen sıynlmanın tam vaktidir.
Bunun tarihteki adı, biliyorsunuz, Müdafaa-i
Hukuk Cephesi idi. Bugün de öyledir; Müdafaa-
i Hukuk Cephesi!..
http:// www. prizma.net. tr/ A İLHAN
http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.ntlm