Katalog

18 MAY1S 1999 SALI CUMHURİYET SAYFA JİiJvOJ^I O 3 i J . / ekonomi@cumhuriyet.comt.tr 13 Ödünlerden vazgeçemeyen iş dünyası, suçu Ankara'ya yükledi Krizin faturası devlete çıkanldı• Yeni kurulacak hükümete ortak bir program götüreceklerini belirten iş dünyasının temsilcileri, devletin ekonomiden tamamen elini çekmesi ve özelleştirmelerin hızlandınlmasına çalışacaklannı söylediler. FATMAKOŞAR KAYSERİ - Geçen yılı "ödûnler is- temekveağlamakla" geçıren özel sek- tör temsilcileri şımdı de bütün sıkıntı- lann suçunu devlete yükleyerek "dev- letin ekonomiden bütiinüv le çekümesi için" ginşımlenni hızlandıracaklannı açıkladılar. "İç Anadolu Tetkik Gezi- si" çerçevesinde Konya, Nevşehir ve KayserTde söz konusu illenn sanayi ve ticaret odalan yetkilileriyle bir araya ge- len tstanbul Ticaret Odası Başkanı MehmetVıkknra tstanbul Sanayi Oda- sı (İSO) ve pek çok sanayi ve ticaret oda- sıyla bırlikte "özel sektöriin tam ba- ğunsızfcğr için Ankara'ya program gö- türecekJerini söyledı. Gezı süresınce bütün sanayi ve tica- ret odalarının başkanlarının yaptığı açıkJamalarda kriz konusunda "siyasi- ler" sorumlu tutulurken "ekonoınhi tamamen eJe geçirmekiçüT özel seİc- tör kuruluşlannı örgütleyecek bir sos- yal konsey oluşturulması hedefleniyor. "Yaşanan kriz sonrasmda Uzakdo- Hükümet kurulamazsa memura maaş yok Bütçe hesapları altüst ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - DSP-MHP koalisyonunun zora girme- si, bütçe hesaplannı altüst etti. Maliye Bakanlıgı, 1999 yılı kesin bütçesinin çı- kanlması için çalışırken: temmuz ayı başına kadaryeni hükümetin kurulama- ması durumunda seçimlerin yenilenme- si gerekecek ve komisyonlar da oluştu- rulamayacağı için geçici bütçe bile çı- kanlamayacak. Bu du- rumda devlet memur maaşlannı ödeyemeye- cek, tüm ödemeleri de duracak. DSP Genel Başkan Yardımcısı Rahşan Ece- vit'in MHP'ye ilişkin kaygılan dile getirme- siyle başlayan gelişme- ler, DSP-MHP-ANAP koalisyonu olasıhğmı çıkmaza sokma- sınm yanı sıra ekonomi bürokrasisinin çahşmalannı da etkiliyor. DSP azınlık hükümeti, vergi gelirle- rindeki düşmeye koşut olarak hedefleri yenileyerek, 1999 mali yılı kesin bütçe- , sinin çıkanlması için başlathğı çahş.rna- Vn vûrütüvordu. Ancak kpah'syon 6a ükümetin kurulamaması durumunda TBMM'de komisyonlar da oluşturulamayacak. Bu durumda, kesin bütçe değil, geçici bütçe bile çıkanlamayacak. zarlıkJannm uzaması sonucu geçici büt- çeyle bile sorunun çözülemeyecegi kay- gısı ohıştu. Hükümetin kurulamaması du- rumunda TBMM'de komisyonlar da oluşturulamayacak. Bu durumda, kesin bütçe def il, geçici bütçe bile çıkanlama- yacak. TBMM Başkanlık Divanı'nın20 Mayıs Perşembe günü seçilmesinin ar- dından 45 gün içinde hükümetin kuru- lamaması durumunda. anayasanın 116. mad- desi uyannca Cumhur- başkanı seçimlerin yeni- lenmesine karar verebi- lecek. 1999 yılınm ilk yansını kapsayan geçi- ci bütçe de haziran so- nunda ömrünü doldura- cak. Bu zamana kadar kesin bütçe ya da geçi- ci bütçenin çıkanlamaması durumun- da. devlet hiçbır ödemeyi gerçekleştire- meyecek. Hükümetin bütçe üzerinde tasarrufta bulunamayacağını öngören anayasanın 163. maddesiyle, yasal düzenleme dışın- ,da şorynun çözümü için hiçbir yola baş- ayacağı ottaya konüuiyon •.,.... ğu ülketerinin mali>etterini düşürmesi ve rakipJerine göre avantajlı duruma gd- mesi, Rus\a pazannın kapanması, Al- manya'datakbindaralınası'' gibı olum- suzluklan sırala\ arak geçen yılı "ödün- leristemek veaglamakla" geçiren özel sektör şımdi de bütün sıkıntılann * dev- letin ekonomideki roHinden" kaynak- landığını ileri sürüyor. Ankara'daki belirsiz ortamdan ve si- yasetçilerin kamuoyuna da yansıyan tutarsızlıklanndan yararlanan iş dünya- sı, daha önceki hükümet döneminde DSP kurmaylannca hazırlanan Vergi Ya- sası'ndan 'vergiyükünü hafifletecek' dü- zenlemeler yapılarak değiştinlmesini istiyor. tTO, "faiz ve repo geürierinin stopaj yoluyia vergUendirilmesi, 3 ayhk pepn verginin acilen ele ahn- ması" başta olmak üzere ya- sanın "en can alıcı noktata- n" olarak nitelendirilen ko- nularda yeniden düzenleme yapılmasını istiyor. Ekonomik ve Sosyal Kon- sey' in devletin elinde oldu- ğunu iddia eden Yıldınm ile diğer sanayi ve ticaret oda- lan yetkililen, "ekonomNi si- yasilerie kol kola olmaktan knrtarmak" amacıyla çeşit- lı çalışmalara başladıklannı belirttiler. Kaysen Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Ha- san Ali Kilci de yaklaşık 20 yıl önce Türkiye'nin en önemli ticaret merkezi konu- mundaolan Kayseri'nin "ge- rikabnasınT sıyasi ıstikrar- sızlık ve devlet polıtikalan- na bağladı. Tavizler mayıs sonunda yaşama geçiyor Gözler stopaj kararnamesindeEkonomi Servisi-Geçici ver- giden sonra gözler. kurum ka- zançlan üzerinden yapılan ge- lir vergisi stopaj oranlanyla il- gili düzenlemeye çev-rildi. Ge- lirler Genel Müdürlüğü"nün, 55. hükümet döneminde yapı- lan taahhütler çerçevesinde sto- paj oranlannı kurum kazançla- rı için halka açık şirketlerde yüzde 0, diğerleri için de yüz- de 10'a düşüreceği bildirildi. Şirketlerin 1998'eait kurum kazançlannın vergilendirilme- sinde, halka açık şirketler için yüzde 10, diğerleri için de yüz- de 20 oranı uygulanıyordu. Söz konusu düzenlemede isrisna ka- zançlarına uygulanan stopaj oranlannın da yer alacağı belir- tilirken, bu grupta da tek oran şekJinde yüzde 15 uygulanma- sı öngörüldü. Gelir vergisi stopaj karama- mesinde, yabancı kurumlann stopaj oranlannın da düzenle- neceğı kaydedildi. Gelirler Ge- nel Müdürlüğütaslağında. hal- ka açık olmayan şirketlerin ku- rum kazançlan üzerinden yapı- lan gelirler vergisi stopajının yabancı kurumlar için de ay- nen uygulanması planlanıyor. Yabancılara aynı oran Bu durumda, yabancı kurum- lar için de yüzde 10'luk bir ge- lir vergisi stopajı uygulanacak. Kararname taslağında. kapıdan kapıya yapılan satışiarla ilgili mağdunyetin giderilmesi de ön- görülüyor. Kapıdan satışlariçin geçen yıl belirlenen yüzde 20'lik stopaj da gelir vergisı oranlann- daki indirim çerçevesinde yüz- de 15'e çekiliyor. Sabancf ya sitem tşadamı SakrpSabana'ya, Kayseri'ye yatınm yapma- dığı gerekçesiyle sitem eden Kilci, ıllerinın kalkınması için konsey oluşturmaya ha- zırlandıklannı. ancak Saban- cı'yla temasa geçmedikle- rini söyledi. Kilci. "Bizden öncekfler Sakıp Bey'le gö- rüşmüşler. niye yapmıyor bfl- miyoraz," Havada Zürih rekabeti Ömirates doğrudan yolcu götüren şirketler arasında TARIKYILMAZ ZÜRİH - Dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Isviçre'ye Türkiye'den doğ- rudan yolcu taşıyan havayo- ' u $i r k e t ' e n n e Emirates de eklendi. Dünyanın zengjnlik- lennm kasası olarak tanınan Isvıçre'ye havayol- lannın ilgisi her geçen gün artıyor. Yaz aylan- nın yakJaşmasmın etkisıyle hareketlenen turizm mevsiminde havayolu şirketleri yeni hazırlıklar yapıyor. Emirates de bu hazırlıkJar içinde çiko- lata cenneti lsviçre'ye doğrudan uçuşlar düzen- leme karan aldı. Şırket, 370 bin nüfusa sahip Zü- rih kentıne her gün bir sefer düzenliyor. Yaklaşık 2 saat süren uçuşlann haftalık gidiş dönüş bilet fıyatı 350 dolardan (yaklaşık 13.8 milyon lira) başlıyor. Şirket. 50 yaş üzeri ve gençlere indirimli olarak bilet satıyor. Paralan- nı Isviçre'deki bankalara yatırmak ve bınnci sı- nıf uçmak isteyen kışılerin bilet fıyatlan ise 1200 dolar olarak belirlenmiş. WTO'da güç savaşı 'ABD ekonomisi yavaşlayacak' Uluslararası Para Fonu (IMF) Başka- nı Michel Camdessus, Asya ülkelerinın, ihtiyaç duyduklan ekonomik reform prog- ramını yerine getirmemesi halinde, ABD ekonomisinde görülebilecek olası bir yavaşlamadan olum- suz etkilenebileceği uyansın- da bulundu. Camdessus, Hong- Kong'da bir grup işadamına yönelik yaptığı konuşmada, pi- yasalann, ABD ekonomisin- de olası bir yavaşlama veya enflasyon basİasınahazırolma- sı gerektığini ifade ederek "Hiç kimse bunun olup olmayaca- ğmı bilmiyor" dedi. Asya mali krizinin en kötü döneminin sona ermesine kar- şılık, bölge ülkelerinden. eko- nomik reform programlannın ertelenmesine yol açacak *'ken- dOerini manüksız bir şekilde aşın düzeyde zinde hissetmc"" duygusundan kaçınmalannı is- tedi. Dünyaticaretineegemen olan4 gü- cün geçen hafta Tokyo'da gerçekleş- tirdikleri ve Kasım ayında dünya ça- pındaki WT0 Bakanlar Konseyi top- lantısma hazırlık niteliği taşıyan zir- ve, dördüzlerin kendi aralanndaki güç kavgalanna da sahne oldu. 30 Ni- san'da görevi bırakacağını açıklayan Renato Ruggiero'nun yerini alacak yeni WTO başkanının seçimı, ABD, Avrupa Birlıği, Kanada ve Japon- Pakistan'dabankalar piyangoylapara topluyor Pakistan'da piyango düzenleyen bankalarbiryılda 652 mil- yon dolar (30 milyarrupe) topladı. Bankalann "Çabokzen- gm ol" sloganıyla gerçekleştirdikleri piyangolar, din çevre- leri ve iş dünyası tarafindan yaylım ateşinetutulurkenbu uy- guiamanın birçokbankaya lıkidite sağladığı ileri sürüldü. Pa- ra, altın ve arabagibi ödüllerin verildiği piyangolar için ban- kalann sadece 250 milyon rupe harcadıklan belirtildi. Islami îdeoloji Meclisi (CII) tarafindan, bankalann piyan- go düzenleyerek mevduatlannı arttırma uygulamasının Is- lami yasalara uygun olmadığı açıklanarak söz konusu uy- gulamanın kumara girdiği belirtildi. Aynca, Karaçi Ticaret ve Sanayi Odası yetkililen de ban- kalann piyango düzenlemesinin bankacılık sıstemı için uy- gun olmadığını kaydettiler. ya'nın örgüt içindeki güç dengeleri- ni kontrol etme çabası nedeniyle sı- kı bir çekişmeye dönüştü. Geçen hafta yapılan ve yaklaşık 3 gün süren toplantılarda, WT0 ka- rarlannın çıkanlmasında başlıca söz sahibi olan dört büyük güç, Çin'in WTO"ya ahnması ve dış ticarette li- beralizasyon süreci gibi konularda he- men anlaşmalanna karşın örgütün başkan seçimi konusunda görüş bir- liğine varamadılar. ABD, Kanada ve Ja- ponya fmans bakanla- n ve Avnıpa Komisyo- nu eşbaşkanı, başkanm bir an önce belirlenme- si gerektiğini, ancak he- nüz ortak bir görüşe va- ramadıklannı açıkladı- lar. Başkanlık için Ja- ponya'nm, Tayland'm eski başbakanı Supac- bai Panitchpakdi'yi; ABD'nin, Yeni Zelan- da'nın eski başbakanı Mike Moore'u; Kana- da'nın ise ülkenin eski tıcaretbakanıRoyMac- Laren'ı desteklediğı bi- liniyor. DSP ile MHP arasındaki krizi fır- sat bılen Fazılet, Bahçdi'ye "Bir- likte kuralım" mesajı göndermiş. 108 milletvekili ile uzlaşmaya ha- zır olduklannı bildiren Kutan, solu iktidar yapmak yerine sağ ittifak öneriyor. Millryetçi cephe iktidan için atter- natif çok. Gerçi MHP-FP-ANAP- DYP iktidan paylaşmada biraz zor- luk çekebilir. bırbirlerine çok fazla ayak oyunu yapabilirier. Ancak bir- birierine çok yakışacaklan da tar- tışılmaz. Ecevit'inkıne altematıf Milliyet- çı Cephe'nın hükümet prDtokolü- nün birinci maddesi "türbana öz- gürtük" olabılir. Belkı MHP'nın dı- şarda başı örtülü, Meclis'te açık milletvekılinin büyük özverisinin(l) andından, "Meclis'te de"diyen bir protokole bu saatten sonra MHP'nin ve ANAP'ın da "Evef demesi biraz zor olabilir. Gizli ABD vatandaşlığı nedenı ıleTürk vatan- daşJığını kaybeden Merve'nın Mec- lis'e türbanh sokulabılmesinde zor- lanılabilir. Ama Meclis'ı, bütün ka- mu kurumlannı ikincı aşamaya bı- rakan bir esnek anlatımla, üniver- siteler ve lıselerde türban özgürlü- ğüne açıklık getinen maddeleri pro- tokollerine geçırebilırler. Bana sorarsanız Milhyetçi Cep- he hükümetinin havasının tam ol- ması için, protokolün en başlanna MHP'nin Apo'nun tdamı önerisi alınmalı. Hemen ardından pişman- lık yasasınm çıkanlmayacağı vur- gulanmalı. Gerçı bağımsız yargı hakkı, Türkıye demokrasisi dün- yada biraz daha fazla tartışılabilır, ama ne gam? Bir koldan Türkçü- lükle Orta Asya'ya, diğer koldan IŞÇİNİN EVREMNDEN ŞÜKRAN SONER Yakışın... Müslümanlıkla dünya Islamına uzandık mı işler tamam. Türkiye dünyanın süpergücü olmaya aday konuma getirilirken, AB hatta ABD kızdınlmış, ne yazar? Hem onlann daTürk-lslam sen- tezınde buluşmuş bir Milliyetçi Cep- he iktıdanndan, programından hoş- nut olmayacaklannı kim söylüyor? Özal ünlü dörtlü felsefesi, vizyon- misyonunda milliyetçilikle Islam- cılığı kaynaştırmaklayetınmıyor, li- beralizmle Amerikancılığı, Kürtçü- lüğü.. akla gelen her şeyi, hep bir- den kucaklamıyor muydu? Protokolün yukanda sözünü et- tiğimiz maddeleri ile milliyetçiler mutlu kılındıktan sonra, şeriatçıla- nn agzının suyun akıtacak mad- delere geçilir. 8 yıllık kesintisiz egi- tim, dört koalisyon ortağı partinin de hoşuna gidecek bir formülle 5 artı 3'e çevrilir. Ortak protokolün yazılmaya ge- nek duyulmadan uzlaşılacak mad- desi kadrolaşma" olabilir. Gerçi bundan her partinin de anlayaca- ğı kendi tabanı ile tüm kamu kuru- luşlannda yeniden kadrolaşma ola- bilir. Bu küçük pürüz, bakanlıkla- nn adil(!) paylaşımı ile tatlıya bağ-, lanabilir. Partilerarası kimi pürüzler de, bakanlıklara bağlı bankalann paylaşımında gidenlebilır. Doğrusunu isterseniz DSP-MHP koalisyonu suya düştü diye, serma- yecephesinin karalar baglaması akıl işı değil. Dünkü haberter borsanın düştüğünü, faizlerin yükseldiğini bildiriyor. Seçim sonuçlannın alın- dığı akşamdan bu yana, iş dünya- sı ANAP desteginde bir DSP-MHP koalisyonuna bastınyordu. Geçen hafta boyunca da, Ecevit'in ayak sürtmekte olduğu anlaşıldığından, "Zaman kaybedıliyor. Ekonominin birgün beklemeye bile tahammü- lü yok" diye bastınlıyordu. "Nasıl, hangi ilkelerle birkoalis- yon, nasıl bir hükümet protoko- lû?" diye aldıran olmuyordu. Bu ölçülerle kimileri, Rahşan Ece- vit'in çıkışına, Ecevit'in özür dile- memesine çok kızmış olabilirler. Sanki DSP-MHP koalisyonunun olusmamasıntn Rahşan Ecevit'in çı- kışı, Ecevit'in özür dilememesı ve bu nedenle MHP'nin göruşmeyi iptal etmesi ile bir ilışkısi varmış gi- bi. Vıtrinde görünen bütün bu med- yatik çıkışların arkasında, DSP- MHP koalisyonu oluşturma koşul- lan, hükümet protokolü pazarlığı- nın olduğu bu kadar görmezlikten gelinebilir mi? Sermayenin istediği hükümet oluşumunda protokolde kolay an- laşacak bir iktidar ise işte size Mil- liyetçi Cephe. Yukanda bir kara mizah gibi vermeye çalıştığım Mil- liyetçi Cephe'nın hükümet proto- kol taslağı bir varsayım, bir fante- zi değil. Seçim sonuçlanndan bu yana, MHP'nin DSP ile koalisyon koşullan ıçın, medyaya "çokuysal, çofcâzver/F'partiyioynarken, "o/- mazsa olmaz" dayatmalanndan. Noktası, virgülü ile MHP sözcüle- rinin hükümet koşullarına ilişkin açıklamalanndan alıntılar. Tabii ki Milliyetçi Cephe'nın hü- kümet protokolü fantezisine, MHP'nin dayatmalan arasından bir de "çetelere hesap sorulamaz" maddesini eklemek gerekiyor. DSP ve Ecevit'ler bu tabloda ne yapabilirlerdi? Seçimde bektenenden dahafaz- la dört puan almanın, ancak Mec- lis'te 12 Eylül düzeni sayesinde çok fazla sandalye kapmanın, bir de FP, ANAP, DYP içinde yandaş bulmanın şımarıklığındaki MHP, kamuoyuna kuzu postu giymiş ola- rak, kurt oyununu oynuyor. MHP'nin bu hali belki çok fazla sürpriz değil. Ama benim aklım, aklı başında geçınenlerin bütün bu gerçekler ortada iken, önceden konuşulmadan, kurallan konma- dan bir DSP-MHP koalisyonu kur- durmak için çırpnmalanna ermıyor. MHP'nin hükümet kurma, ko- alisyon koşullan, hukuk devletı, de- mokrası ile temelden çatışan, bir koldan ırkçıltğa, dığer koldan şeri- ata uzanan, laikliği, Cumhuriyeti temel ilkeleri ile sarsacak hüküm- ler ıçeriyor. Türkıye'ye soluk aldı- racak bir hükümet hak götüre, an- cakTürkiye'nin geleceğinı dinamit- leyecek bir milliyetçi cepheye yakışıyor. Eski tıraş makinenizi 10 milyon TL yerine sayıyoruz! Artık tıraş olmak bir zorunluluk değil zeyk! Philips sizin için ıslak tıraş deneyimiyle - kuru tıraş pratikliğini bir arada sunan yepyeni bir tıraş makinesi geliştirdi; Yeni Philishave Cool Skin. İşte kesiksiz, çiziksiz, şaşırtıcı yakınlıkta tıraşın sırrı; Philishave Cool Skin'in içindeki özel Nivea tıraş kremi, sakalı tıraşa hazırlar. Nivea krem ayrıca gözenekleri açar ve sakal tiiylerinin dik durmalarını sağlar. Philishave Cool Skin Philips patentli iki bıçaklı sistem, kaldır-kes özelliği ile sakalı daha derinden keser. Nivea krem sayesinde ıslak tıraş tazeliğini gün boyu hissedersiniz. getir ' - gotur Eski tıraş makinenizi getirin, Philishave Cool Skin'i götürün! Philips Yetkili Satıcıları sizi Philishave Cool Skin ile tanıştırmak için sabtrsızlamyor. NIVEA _>fi^ TUKETICI DANIŞMA İ f 0 800 261 33 02 www.philips.com.tr İMp JaUa yiye,. PHİLİPS