Katalog

14MART19S9PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 Oscar'a 7 dalda aday olan 'Hayat Güzeldir' uluslararası sanat gündemine yerleşti Ceçen yıl Ciak Si Gira dergisi tarafindan yapılan bir ara^tırmava göre Roberto Benigni İtaKa'da sinemaseverler tarafından yüzde 87'lik bir oranJa en sevilen komedyen seçilmişti. . .. 'Soykınmın şakası olmaz'• Oscar törenine bir hafta kala, Roberto Benigni ile AmerikaJılar arasmdaki mutlu ilişki sona ermiş gözüküyor. En iyi oyuncu adaylan arasına girmesi eleştirilen Benigni'ye ABD'nin önde gelen basın organlan tarafından tavır konulmaya başlandı. CUMHUR CANBAZOĞLU Bu vılki Oscar adaylan arasında şüp- hesiz en fazla konuşulan isim, Jtalyan yönetmen-oyuncu Roberto Benigni ol- du. Şu anda Türkiye sinemaJannda da gösterilen Hayat Güzeldir (La Vita e Bella) filmiyle ilk kez Ingilizce olma- yan bir yapıtla yedı dalda Oscar'a aday gösterilmeyı başaran Benigni. bir anda uluslararası sanat gündemınin baş sıra- sma yerleşti. 1952'de Arezzo yakınlannda bir köy- de dogan. anne-babası ve üç kız karde- şiyle zor şartlarda büyüyen Benigni'nin yaşamöyküsü Amerikalılan çok duygu- landırdı. 1973'te bir meyhanede çalışır- ken 'sanatçı'olmaya karar vermiş ve tüm zorluklan yenerek ünlii bir sinema. te- levizyon ve riyatro yıldızı halıne gelmiş- ti köylü Roberto. Işte bu alk*$tanacyk~bâşan: ABD'de tünrönemli sinema dergilerinde kapak- tan verilirken. dağıtimcı şirket Mira- ma\'ın ikı mılyon dolarlık tanıtım büt- çesiyle Benigni en fazla ızlenen talk- show'lara konuk oidu. 2. Dünya Savaşı sırasında toplama kamplanna düşen Yahudi bir babanın. çevredeki vahşeti oğluna hissetrirmemek içın verdiği çabanın anlatıldıgı film. son gelen rakamlara göre. yalnız ABD'de Chaplin'i örnek aidığmı söyleyen Benigni, 'Hayat Güzeidir'de katliamı parodileştirmeden bir masal anlartıgını bdirtiyor. 90 milyon dolarlık hasilat yaptı... Duruma bakılırsa bu yılki Oscarlann gerçek galibinın Miramaxşirketi oldu- ğu söylenebilir. Geçmişte Sol Ayağun, AgJatan Oyun. Piyano, Postacı, İngilis- Hasta, Ucuz Roman, Can Dostum'la Oscar'a uzanan ve son on yılda yüzden fazla adayjık kazanan şirket. lıstesinde yer alan Âşık Shakespeare'den de 110 milyon dolar toplayarak kasasını doldur- du.. HayatGüzeidir'in ABD'deki durumu işte bu kadar parlak: ancak Oscar töre- nine bir hafta kaia. Roberto Benigni ile Amerikalılarara.sındakı mutlu ilişki so- na ermiş gözüküyor... Öncelikle Ame- rikan Oyuneular Sendikası tarafından en iyi oyuncu adaylan arasına girmesi eleştirilen Benigni'ye ABD'nin önde -gelen basın organlarıuca da ta\ır ko- nulmaya başlandı. L'SA gazetesi Aka- demi üyelerinin vereceği oyu etkile- mek ıçin Benignı'nın soykırımı kullan- dığını ıddia ederken \ew Ybrker. *Se- vildi, çünkü soş kınmı reddediyor" baş- lığıyla filmi sucladı ve uzun yıllarsoy- kınmın acı görüntülerinı ızle>erek bü- yumüş insanları neşelendırerek pnm yaptığını yazdı. Nationai Rewiew'de John Simon ımzasıyla çıkan eleştırıde ise Amerika'daki Yahudi lobisinin Ha- yat Güzeldır'in yedi Oscaradaylıöında büyük payı olduğunu belirttı. Yahudi sofcuiann dergısi Tikkun'da çıkaa yazıda ise edebiyat eleştiımeni Thane Rosenbaum. (babası soykınm- dan sağ çıkmayı bajarmiş) Amerikalı Vahudilerın Hıristıyanlar. Müslüman- iar kadar fılmı objektıf değerlendirme- lerine olanak bırakılmadığını söyler- ken kamplarda yaşamışlann neler de- diklerinın önemli olduğunu. onlann da Benignf nin fılmfnı çırkın biryapıtşek- linde değerlendırdıklennı vurguladı. Rosenbaum, kamplardaki gerçeğin Be- nigni hayranlannın hayal edemeyecek- len kadaracı olduğunu. katliamdan kur- tulanlann gerçek sözcüsü EBe Wîesel'in film hakkmda görüş bildirmemesine dikkat edilmesi gerektiğini de ekledi. . Aylık Jevtish News dergisinin editö- rü Phfl Blazer'a göreyse Hayat Güzel- dir, katliama uğramışlann yüzüne atıl- mış bir tokat ve heyecanlan kullanan ucuz bir film. Soykınm üzerineçalışmalan olan Sa- ul Friandler ise şu soruya yanıt aradı- ğını söylüyor: "Gerçegin hayalden da- ha güçlü olduğu bir olayda nasıl bir sa- natsal kurgu geliştirilebilir?" Azınlık- ta kalmış bu aykın sesler Hayat Güzei- dir'in Israıl'de sevılmesını ve Yahudi eleştirmenler tarafindan tutulmasını bir ırkın bilinç altında gizlenmış ezikli- ğine; filmin başkahramanı garson Gu- ıdo'nun bu kadar kabul görmesini de Na- TİIerden daha akıllı gösterilmesıne bag- lıyorlar. Ölüm ve vahşetın yerini gülüşmele- rin, aşkın aldığı filmi seyredip gülerek Nazilerin hiç de o kadar kötü olmadık- lan fikriyle evlerinegönderilmelerinin. soykınm kurbanlarına. en iyımser de- ğerlendirmeyle, büyük saygısızlık oldu- ğu üzerinde yoğunlaşıyor diğer eleşti- nler... Eğer yedi Oscar adaylığı. 21 Mart gecesi heykelciklere dönüşürse ne ola- cak? Soykınma uğramışlarla yakınla- nna göre, böyle birhata yapıhrsa 2000'e girilirken Benigni yardımıyla tarihte ycni sayfa açılacak ve kötüler bir kez daha kazanacak . Tüm bu eleştınlere karşı Italyan sa- natçının tavnnda değişiklik yok: üzü- cü seyleranlatarakzirveyeçıkan Chap- lin'i örnek aldığını söyleyen Benigni, fılmın komedi olduğunu, ancak paro- di yapmadıgını, prens ve prensesle bir- Iikte kötu cadının da gözüktüğü bir ma- sai çektiğini belirtiyor. Film yapıfamaz denen kitabı Raul Ruiz uyarladı Proust'un 'Bulunan Zaman 'ı sinemada Kültür Servisi - Şili asıflı yö- netmen Raul Ruiz.Joseph Losev ve Luchino Vlsconti gıbı yönet- menlerin yapıtlannın sinemaya uyarlanmasının imkânsız oldu- ğunu açıkladığı Marchel Pro- ust'un 'Bulunan Zaman' (Le Temps Retrouve) adlı yapıtını beyazperdeye taşıyor. John Mal- kovich. Catherine Deneuve ve Emanuelle Beartın rol aldığı film Cannes Film Festivali'nin de en ağır toplanndan biri olarak görülüyor. 58 yaşındaki Ruiz, Şili 'nin su- ikast sonucu yaşamını yitiren Sosyalist Cumhurbaşkanı Salva- dor Allende'nm sinema danış- manlığını yürütmüşrü. "Sinema izievidierinin haftzalam la oynu- yonjm"diyoryönennen. Buama- :a ulaşabılmek ıçin özellikledün- »'a çapında tanınan ve daha ön- :eki filmlerindeki rolleriyle öz- ieşleşmiş olan oyunculan seçmiş 'ilminde. Yaş dönüşümünün çok belir- in olacagını söylediği fılmde, \z- :yicinin Proust'a yakışır bir bi- imde zaman akışını kendi ya- ımlannda hissedeceklerini söy- iyor yönetmen. Zamanın akışı anusunda rolüne en uygun oyun- ı ise Catherine Deneuve. 59 ya- ndaki oyuncunun canlandıraca- Odette de Crecy karakterini "oust da "Zamanın akışı kuraJ- nnı inkâr ediyor" diye tanım- ordu. uiz'in gizemli estetiği Bulunan Zaman. 1927'de, ya- in ölümünden beş yıl sonra yımlandığında Losey ve Vis- iti. yapıtın karmaşıklığı ne- liyle kitabı sinemaya uyarla- planlanndan vazgeçmişlerdi. ha sonra Proust'un yapıtlan- beyazperdeye aktanlması ıçin tek girişim oldu. Alman yö- rien NblkerSchlöndorfr 1984 nda Svvann'lann Semtinden SinemaalarPnnjsf un vapıtiannı uyarlamaktan kaçıruyor. adlı yapıtı Swann'ın Aşkı adı al- tında beyazperdeye aktarmıştı. Filmde Alain Delon De Char- lus'u, Jeremmy Irons Svvann'ı. Fanm Ardant da Odette rolünü üstlenmişti. Schlöndorff, senar- yosu Peter Hall ve Jean- Claude Carriere tarafından yazılan film gösterime girmeden önce eleştır- menierden Proust'un kalemeal- dığı yapıtı unurmalannı ve filmi Swann ve Odette arasındakı aş- kı 24 saate yogunlaştırma çaba- sı olarak izlemelerini istemişti. Ancak yapıt Proust fanatikleri tarafindan Proust'un anısınaya- pılmış bir hürmetsızlik şeklinde değerlendınlmışti. Bu kötü tecrübenın ardından yapımcılar Ruiz'e daha önceki filmleri için bir eleştirmen tara- findan kullanılan 'gKemliestetik' tanımlamasına güvenerek des- tek verdiler. Ruızın Fransız se- naristi Gille$ Taurand da Pro- ust'un takipçilerının (Bugüne dek Proust'a 300 kıtap ithaf edil- di) yazann anlatım teknikleriy- lesinemadakı tekniklerarasında büyük benzerlikler bulacaklan- nı vurguluyor. Mengü Ertel'in son dönem çalışmalan Nisan'da sergilenecek 6 Sanatta çağdaş iiretim' • Türk grafik sanatının kiJometretaşı Mengü Ertel'in son dönem çalışmalan 17-30 Nisan tarihleri arasında Dolmabahçe Kültür Merkezi'nde sergilenecek. 'Büyütmeler' adlı sergide, dijital baskı tekniği kullanılarak çok büyük ebatlara getirilen yapıtlar yer alacak. Kültür Senisi- Mesleğinde 40 yılı geride bırakan. birçok uluslararası başanya imza atan. Türk grafik sanatının kilotnetre taşı Mengü Ertel'in son çalışmalanndan oluşan birsergi 17 Nisan'dan itibaren Dolmabahçe Kültür Merkezi'nde açılacak. 'Büyütmeler' başlıklı sergide. sanatçının dijital baskı tekniği kullanılarak çok büyük ebatlara getirilen son dönem grafik çalışmalan yer alacak. 'Sanatta çağdaş üretim' olarak nitelendirilen Büyütmeler 30 Nisan"a dek hergün Dolmabahçe KüJrür iMerkezi 'nde görülebilecek. 1931 yılında Istanbul'da dünyaya gelen Mengü Ertel öğrenımını Devlet Giizel Sanatlar Akademisi'nde tamamladıktan sonra çalışmalarına 1959"da Muhsin Ertuğrul'un teşvikiyle tiyatro afişleri yaparak başladı. Bu tanhten sonra Şehir Tiyatrolan. Devlei Tivatrolan ve birçok özel tiyatro içın afışler hazırladı. İlk tivatro afişleri sergisini I%9 yılında (stanbul'da Türk-Alman Kültür Merkezi'nde açtı. Sanatçı daha sonra yurtiçi ve yurtdışında Varşova, Brüksel. Amsterdam. Bmo gibi merkezlerde kişisel sergiler düzenledi. Afişleri Varşova ve Münih Şehir Müzeleri ile Wilanow Afiş Müzesi'ne alındı. ilk uluslararası ödülünü Cannes Film Şenligi Afiş yanşmasında aldı. Çekoslovakya Devlet Tiyatrosu için 'Keşanlı Ali Destanı' oyununun dekor ve gıysilerini hazırlayan Mengü Ertel 1975 yılında Paris MengüErtel mesleğinde 40 yib geride bıraktı. Uluslararası Sinema Sergisi'nde büyük ödüle değer bulundu. Çalışmalan Graphis (Isviçre), Novum (Almanya), Graphic (Almanya) ve Modern Publicity (lngiltere)gibi dergı ve yıllıklarda eenış bir şekilde yer aldı. 1979yılmdalstanbul Devlet Tiyatrosu'nca sergilenen 'Deli Dumrul' oyununun dekorlannı hazırladı. Vedat Dalokay'ın projesiyle Islamabad'da inşa edılen c;ımmin seramık kıble duvar tasanmını gerçekleştıren sanatçı 1980 Moskova Olimpiyatlan için açılan uluslararası afiş yanşmasında üçüncü oldu. I. tstanbul Festivali'nin afişi de Mengü Ertel imzasını taşıyordu. Ertel I. Ihap Hulusi Ödülü'nü Türk grafik sanatçısı Ihap Hulusi'nin elinden aldı. 1988 yılında Jstanbul Şehir Tiyatrolan'nda yeniden sahnelenen Keşanlı Ali Destanı'nin dekorlanyla Tiyatro ve TV Yazarlan Derneğı Ödülü'nü kazandı. 1989'daColorado Intemational Poster Exhibition'a katıldı. 1992'de Muhsin Ertuğrul \'üz Yaşında etkinliğinde sergi açtı. 1993 yılında Istanbul Holiday Inn Oteli'nin bütün dekoratif panolannı tasarladı ve gerçekleşrirdi. Grafik Sanatçılan Derneği'nin kurucu üyeleri arasında yer alan ve bu derneğin başkanlığının yanı sıra çeşıtli dönemlerde Sinematek'in genel sekreterliği ve başkanlığını da yürüten Devlet Sanatçısı Mengü Ertei, 1994-98 yıllan arasında TRT'nin Cumhuriyet'e Kanat Gerenler yapımrnda dızinın sunuculuğunu yaptı. Y A P I Freud, KraliçeElizabeth 'in portresiniyapacak m Katfterlrte Hepburne Oscar getiren 'Kış Aslanı' adlı film yeniden beyazperdeye uyarlanıyor. Pat O'Connorprojeyi yönetmek için vapımo Martın Poll ile anlaşmaya çalışıyor bugünlerde. • Nlkfta MikhalkOV a saldın... Yönetmen Mıkhalkov, yenı fılmı "Sibırya Berben'run tanıtımı sırasında Ulusal Bolşevık Parti üyesi ikı gencın saldınsına ugradı. Gençler sahneye yaklasarak Mikhalkov'a domates attılar. • B0b Dyfan ve Paul Simon önümüzdeki aylarda birlikte sahne alacaklar. Sanatçılar haziran ve temmuz aylarında gerçekJeştırecekleri turnelerde birlikte şarkı söyleyecekler. • David Bowle, u: grubunun solisti Bono. Prodrgy vc Antonello Vendıttı, 'Jubilee 2000' projesıne katkıda bulunmaya karar veren ilk müzisyenler oldular. Müzisyenler, yoksul ülkelerin borçlannın silinmesini öneren ve Papa Giovannı Paolo II tarafından orta>a konan projeyı desteklemek içın 1985 yılında düzenlenen Live Aıd benzen bir konser gerçekleştirmeyi tasarhyorlar. • Ctticago sanat EnStftÛSÛ büyük bir sergiye imza atmaya hazırlanıyor. 2001 yılında düzenlenecek olan sergide Vincent Van Gogh ve Paul Gauguın'in yaklaşık 150 resmi bir araya getinlecek ve iki ressamın sanatlan arasındakı ilişki irdelenecek. Sergilenecek resımler, Amerika, Rus)'a, Japonya, Avrupa'daki müzelerden ve özel koleksiyonlardan seçilecek. • Luclan Freud, Kraliçe Elizabeth'in portresini yapmayı kabul etri. Freud, altı yıl boyunca bu teklifi reddettikten sonra, kendı şanlanna uyulması koşuluyla kraliçenin resmini yapmayı kabul etti. Freud'un şartlanna göre. resım kendi stüdyosunda yapılacak ve kraliçe. Freud'un istediği pozlan verecek. Bu süre içinde Freud ise en fazla beş kez Buckingham Sarayı'nı ziyaret edecek. Freud'un daha önce resimlenni yapmayı reddettiği isimler arasında Papa II. John Paul ve Prenses Diana da var. • Van Morrlson yıllardır birlikte çalıştığı Polydor plak şirketınden aynlarak Virgin'le anlaştı. Morrison'ın, yayımlanması beklenen yeni albümünde 1970'li yıllardaki sound'una döndüğü açıklandı. • John Travolta. Gus van Sant'in yöneteceği 'Standing Room Only' adlı filmde şarkıcı Jimmy Roselli'yi canlandıracak. • BeastieBoys grubu u\eicnnden Adam Yauch tarafından. Tibet'ın özgürlüğüne kavuşmasmı desteklemek amacıyla heryıl düzenlenen festıvalın buyıl Avrupa'da da gerçekleştırileceğı bıldinldı. Avrupa'daki festival, Amerika (Chicago) ve Av ustralva'dakilerle fSydney) eşzamanl ı olarak, bü>ük olasılıkla Amsterdam"da gerçekleştırilecek. • Paul McCartneynin eşi Lmda McCartney'nin çektiği fotoğraflardan oluşan 'Linda ^icCartney's Sıxties: • Ponraıt ofan Era' başlıklı sergı tüm Amerika ülkelenni dolaşacak Aralannda Rolling Stones, Beatles, Jimi Hendn\. Bob Dylan ıbı unlulenr lotogratldrının bulunduğu sergi,. 2001 yılının Ağustos ayına dek dokuz ülkeyi dolaşacak. 9 BebeK IMITI" •'ıl-nde bir donıtvıa ba;,roıierı paylaşan oyuncu James Cromwell, hayvan haklan içın mücadele eden bir gruba katıldı. Cromvvell. grup tarafından hazırlanan tanıtım fılmlenne de anlatıcı olarak sesiyle katkıda bulundu. • Pearl Jam şu günlerde studyoda... Henüz yenı albümün kaydınâ başlanmasa t& " 5 grup. yenı elemanıyla " onçalışmalar yapıyor. Soundgarden'ın eski üyesi Maft Cameron, Jack Irons'm yerme gruba katıldı. • Dead Can Danee'te20yıiiık beraberliğın ardından çözülmeler yaşanmaya başladı. Grup üyelennden Brendan Perry, ilk albümünü ilkbaharda çıkanyor; diğer üye Lisa Gerrard ise kariyenni solist olarak sürdürmekte. Gerrard son olarak Michael Mann'ın yeni filminın müziklerini sesîendirdi. • Jennlfer Lopez. Walt Dısney'in yapımcılığını üstleneceği Where in the World ıs Carmen Sandiego?' adlı fiimde rol alacak. Amerika'da yayımlanan birçizgi fılmden esinlenen filmde dünyada her şeyin daha ıyı olması için hırsızlık yapan bir kadın , • anlatılıyor. • Shekfıar Kapur ('Kralıçe Elizabeth' filmınin yönetmenı), 'Steinbeck'sPointof Vievv' adlı yeni filminin çekimlerine başlamak ikere. • Lynn R9dqrnve. Bobbıe'sGırl' adlı fılmın başrolünü oynayacak. Filmde, kardeşının oğluna bakmak zorunda kalan bir kadının ailü'-t olan yaşamı konu eıiıiiyor.