Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1O MART 1999 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI 13
ŞİRKETLERDEN
• CISCO ve Motorola.
kablosuz Internetin
altyapısım oluşturmak için
stratejik ittifak kurdular.
Cep telefonlannın
telekornünikasyon
dünyasında yarattığı
yeniligın bir benzerini
tnternet dünyasında
gerçekleştirmek üzere bir
araya gelen firmalar. telsiz
ve Internet teknolojilerinı
bir araya getirecekler.
• ECZ4CIBAŞI Üaç
sanayUSO9001Kalite
Güvence Standardı
belgesinin ardından şimdi
delSO 14001 Çevre
Yönetim Standardı belgesi
aldı. Eczacıbaşı İlaç.
'çevreye ve insana saygı'
kavramıoı sürekli etkin
kılan bir anlayışla
Lüleburgaz'daki
tesislerinde çevre yönetim
sistemi kurdu.
• 7-ELEVEN
Shouthland Corporation.
MarsoA.Ş\e VtPGıda
işbırligıyle yeniden
yapılanıyor. "24 saat açık
fast food ve market" olma
özelliğıne sahip şirket,
franchis sistemiyle
çalışırken bu konuda
bayilerine eğitim veriyor.
• XEROX'un bünyesinde
özellikle kiiçük ofîs ve e\
pazanna yönelik ve
pazariama faaliyetleri
gösteren Xerox Kanal
Grubu, 1 Mart-31 Vlayıs
1999 tarihleri arasında
babar kampanyası
başlattL Xerox ürünlerini
satan 4 bin 500'iin
üzerûıdeki bilgisayar
firmasına yöneük
düzenlenen bu kampanva,
saülan her kanal grubu
iirünü için puan
toplanmasuu, böylelikle
hazuianan armağan
katoloğundan ev
aletlerinden seyahatlere
kadar çeşitli hediyelere
sahip olunmasını içeriyor.
• CASTROL, 100.
vüında aracın motorunda 4
kat daha fazla koruma
sağlayarak, motor ömrünü
uzatan 'Yüzyıiın Ürünii
Castrol GTX Magnetic'i
Türk tüketicisine sundu.
Costrol GTX Magnetic,
modern katkı teknolojisı
kullanılarak geliştirilen
yeni bir ester sayesinde,
motor yüzeylerine
mıknatıs gibı yapışarak
mükemmel bir yağ filmi
oluşturuyor.
• ÇARŞI mağazalannda,
3-26 mart tarihleri
arasında alışveriş
yapanlar rengarenk,
modern ve çok
fonksiyonlu çantalara
uygun fîyatlarla sahip
olma şansı elde ederken,
yüzlerce marka ürünle
bayram öncesi hem hediye
hem de tatil hazırlığı
yapıvor. Tüm Çarşı'lardan
vade farksız, iiç eşit taksitle
ahş>eriş vapabilen.
"advantage card*"
sahipleri. peşin
ödemelerde yüzde 5
oranında ödiil çeki
kazanabiliyor.
Sanayi ve Ticaret Bakanı, Ege Tütün Piyasası'nı açtı. Başfiyat 1 milyon 400 bin lira
Tütün üreficisi sevinemediİZMİR (Cumnuriyet Ege Büro-
su)- Sanay ı \ e Ticaret Bakanı Me-
tin Şahin. Ege tütününde başfiya-
tı 1 milyon400bin lira olarak açık-
ladi. Venlen fiyat, üretıcılertaraftn-
dan tepkıyle karşılanırken Bakan
Şahin. bu yil da üretım fazlasının
fekel tarafmdan alınacağım belir-
terek. üreticilen sulak alanlarda tü-
tün ekimi yapmamaya çağırdı.
Şahin. Ege Tütün Piyasası'nı dün
Izmir v e Akhisar'da açtı. Egeli üre-
ticirun yaklaştk 1 aydırbeklediğı fı-
yat. beklentılereyanıt vermedi. Pa-
muk ve zevtinyagında olduğugibj.
prim isteyen tütün üretıcısinin bu
talebi de hükümet tarafmdan yerı-
ne getirilmedi.
Başfiyat açıklaması sırasında.
tütünün Ege ve Türkiye ıçın önem-
li bir ürün olduğuna dikkat çeken
Bakan Şahin. 600 bin dolayında
üreticinın geçim kaynağının tütün
olduğunu anımsatarak Ege Bölge-
si'nde 344 bin ailenın geçımini bu
üründen sağladığını söyledı.
Şahin. Ege rekoltesmın bu yıl
134 bin ton oldugunu dıle getire-
rek "Türkiye çok uzunsüredirenf-
iasyonla mücadeteediyor.Çokyük-
sek noktalara varan enflasyon 55.
ve 56. hükümet dönemlerinde dü-
ergı tkniîimi sa£!iKÎı deâi
600 bin dolayında üreticinin geçim kaynağı olan tütün için açıklanan baş fiyat 1 milyon 400 bin lira.
şüşe geçti ve son olarak da yüzde
50"nin alnna geriledi. Enilasyonu
aşağı çekmemizden en fazla varar-
lanacak olanlar. kuşkusuz iiretki-
lerdir. Bu arada dünva pi\ asalann-
da Türk tütününün pa/arlanması-
IU. sabşını da sağlamak lazun. Fiyat
belirienirken üreticimizi gözettik.
İhracat edebilmeöJçüJerini dedik-
kateajdûVdedi.
Tütüne verilen fıyatın geçen se-
neki fıyata göre yüzde 55.5 ora-
nında arttınldığını belırten Şahin,
•"14 aylık bir süreçte üretilen bu
Orüne 1999 yılının en yfiksek fivat
arüşını uyguluyoruz" diyerek, di-
ğer tanmsal ürünlerde fiyat artışı-
nın yüzde55'in altında olacağını da
belirtmiş oldu.
Tansu ÇOler'in geçen hafta ya-
pılan Çiftçi Kurultayı'nda, tütüne
en az 2 milyon lira başfiyat veril-
mesi yolundaki açıklamalannın
anımsatılması üzerine Şahin. "Bir
dönem ekonomiden sorumlu
bakanlık vapan bir kişinin böyle
bir açıklama yapabüdiğine inana-
mıyorum. Bu konu sivasetin üze-
rindedir. Bu arada Tekel'in üretici-
lerle >aptığı bir anlaşma var. Ekim
anlaşması var. Bunlar çok büyûk
oranda aşılmadı. İlk aşamada üre-
ticilerle yapılan anlaşmalardaki
ürünk'râlınacak. Bunun ardından
fazlalıklar aluıacak" dedi.
Şahin'inaçıkladığı 1 milyon 400
bin liralık fiyat, üreticilerin sert
tepkisine neden oldu. Izmir Ziraat
Odası Başkanı ReşitKurşun. açık-
lanan fiyatın, üreticinın beklentisi-
nin çok altında oldugunu kaydetti.
Ege thracatçı Birlikleri Tütün ve
Tütün Mamulleri thracatçı Birliği
Başkanı Esin Ozgener ise tütünün
tamamcn iç piyasada kullamlma-
yacak bir ürûn olduğuna dikkat
çektı. lhracatolanaklan dikkatealı-
narak fıyatın açıklanması gerekli-
liğini belirten Ozgener, "Biz 1 mil-
yon 350 bin lira fiyat bekliyorduk.
Ancak bunun 50 bin lira üzerinde
fiyat açıklandı. Hükümet bu işte
yüzde 90'a yakın başanlı oldu" di-
ye konuştu.
Izmir'den sonra Manisa'ya geçen
Bakan Şahin. burada da Ege Ekici
Tütün Piyasası'nda açıklanan fi-
yatı. "Bu fiyat doğru ve iyi fryat-
nr" diye degerlendirdı.
Öncelik eğitim ve sağlık projelerinde
TOBB de Güneydoğu'da
EkonomiServisi-Hükümetin Güneydo-
ğu paketının ardından Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliği de bölgeye yöneük proje-
lerine start verdi. Ilk etapta eğitim \e sağ-
lık alanındaki projeleri hayata geçirecekle-
nni belirten TOBB Başkanı Fuat Miras.
ışadamlannı bölgeye yatınm yapmaya ça-
Moskova'ya ticaret merkezi
Türkiye thracatçılar Meclisi ile Türkiye Odalar ve
Borsalar Bıriiği halen krizle boğuşan Rusya'da tica-
ret merkezi kuruyor. 21 milyon dolara mal olacak ve
yaklaşık iki yilda tamamlanacak olan Moskova Tica-
ret Merkezi'nin faaliyete geçmesmin ardından Ukray-
na ve Pekin'de de benzer projeler gündeme gelecek.
TİM ve TOBB'nin ortakJıgında oluşturulan TOB-
TÎM AŞ'nin başlattığı Moskova Ticaret Merkezi Pro-
jesi'nin imza töreninde konuşan TİM Başkanı Okan
Oğuz, Rusya'nm kısa bir süre sonra içinde buJundu-
ğu kriz ortamından kıırtulacağmı belirterek, "'Dev bir
^ merkeayje Türk işadambn orada olacak.
1
ğırdı. Eğitim projelerine süratle hız vere-
ceklerini belirten Miras, bölgede okul yap-
tıracaklannı ve bazı okullara da yardımda
bulunacaklannı kaydetti. Sağlık konusun-
da daha önce Odalar Birliği olarak 110 adet
tam donanımlı ambulans alarak Sağlık Ba-
kanlığı'nın hizmetine verdiklerini anımsa-
tan Miras, bölgede bulunan
ve malzeme eksikliğı çeken
hastanelerin bu eksiklikleri-
nin giderilmesinin yanı sıra
sağlık ocağı yapnrmayı amaç-
ladıklannı da bildırdi.
Odalar Birliği bölgede ka-
dınknnayönelik olarak kılırn
ve halı atöryeleri açarak isrih-
dam yaratma gayretinde. 3-
4 ay içerisinde bu atölyeler-
de üretımın başlayacağmı ıfa-
de eden Miras. bölgeye yö-
nelik ve kısa vadede hayata
geçecek yatınmlara öncelik
\ ereceklerini vurgulidı.
Celik: Vergi denetimi sağlıklı değil
'Naylonfatura'da artış
BANU SALMAN
ANKARA- Ankara Serbest Muhasebe-
cı Mali Müşavirler Odası Başkanı Men-
metÇelikTürkıye'de vergi denetim oranı-
nm yüzde I oldugunu, piyasada birkaç kat-
rilyon liralık naylon fatura döndüğünü ve
200'ün üzerinde naylon fatura düzenleyen
firma bulunduğunu bildirdi. Çelik, 1998
yılında karşılıksız çıkan çek sayısının 1
milyona ulaştığı tahmm ettığini belirtti.
Çelik Muhasebe Haftası nedeniyle mu-
hasebecilerm görüşlerini ileten bir metin ha-
zırladı. Istemlerine kulak tikayan siyası
partilerin kendilerinden oy alamayacağını
vurgulayan Çelik, mesleki ve toplumsal so-
runlan şöyle sıraladı:
- Şu anda işlev i olmayan tek vergi numa-
rası bankalardada uygulanmalı. Banka,ta-
pu ıdaresi ve nakil işlemleri bilgisayarla
birbırlenne bağlanmalı.
- Lfak bir firmada300-400milyon lira.
3-5 rrılyon Jıra crrosu olan bir firmada za-
man zaman 300-500 mılyar lira naylon fa-
tura ortaya çıkanlıyor. Anlaşmah matbaalar-
da fatura basılırken hologramh faturalann
basılması ıle naylon fatura ortadan kalkar.
- Alacağın tahsılı konusundakı hukuki
boşluk. mafyaya iş yaratıyor. Bu ortam ya-
sadışı güçlere fırsat veriyor. Çekle ilgili son
yasal düzenlemenin yapıldığı 1986'da 10
bin dolayındaki yargıdaki çek dava sayısı,
1995'te 180 bini aştı. Karşılıksız çek kul-
lanımına ağır vecaydıncı cezalargetirilme-
li, çek davalan hızlandırılmalı. hamiline
çek sisteminden vazgeçilmeli.
- Türkiye'de yasadışı yollardan elde edi-
len paranın miktan milyarlarca dolarla ifa-
de edilmektedir. Bunun karanlık güçler. ül-
kemizın finans, sanayi, medya alanındaki
önemlı kurumlanna sahip olarak güçlerini
arttırmayaçalışıyorlar. Bu suç örgütlerinin
ekonomik baglantılannm ortaya çıkanlma-
sı noktasında dısıplınli \e dış etkilerden
uzak çalıştırılacak bir Mali Suçlar Araştır-
ma Kurulu'na büyük görevler düşüyor.
Doğu'ya altuı gibi vergî avantajları!
VERGİ ]
SORUNLARIMi;
Islam Çankay
Burası doğu/güneş önce burda
gühunser/yaşam gülmese de...
Yaşam Doğu için gülümseme-
ye başlayacak mı. ne dersiniz?
"Cumhuriyet döneminin en ileri
düzeyde vergi avantajları sunuldu
Doğu'ya" desem abartmış olur
muyum? Önce. Doğu'ya sunuları
destek \e avantajları görüp sonra
karar verelim.
Kalkınmada öncelikli vöreler
olarak da tanımladığımız "Doğu"
için çeşitli yasa ve yönetmelıkler-
le sağlanan vergı ve dığer avantaj-
ları aşağıdaki şekılde sıralayabı-
linz.
• Doğu'ya yapılacak yatınmla-
nn tamarru gelir ve Kurûmlar Ver-
gisi'nden bagışık tutuldu.
• Sadece yapılan yatınmın de-
ğil. bir sonraki yıl yapılması dü-
şünülen yatınmın da önceki yıl
kazancından indırilmesi olanağı
sağlandı.
• Indirimi mümkün olmayan
yatınmlann her yıl enflasyon ora-
nında değerlenerek gelecek yılla-
ra aktanlması olanağı sağlandı.
• Yurt içi ve dışından sağlanan
"makine ve teçhizatiar" için yüz-
de 15 KDV bağışıkhğı getirildi.
• Gümrük vergisi ve fon bağı-
şıkhğı tanındı.
• Vergi. resim ve harç bağışık-
hğı getirildi.
• Arsa vermek yoluyla destek
sağlandı.
• Indirimli elektrik enerjisi ta-
rifesi getirildi.
• Çahşanlann SSKprimlerinin
devlet tarafmdan ödenmesı üstle-
nildi.
• Düşük faizli, ödemesiz dö-
nemli, uzun vedeli kredi olanak-
lan sağlandı.
• Bunlara diğer destek ve avan-
tajlan da eklediğimizde paketin
büyüklüğü ortaya çıkıyor.
Acaba bu avantajlar, olanaklar
Doğu'nun birikmiş sorunlannı çö-
zebilecek. özlenen yaşamsal can-
lılığı sağlayabıleek mi? Bunun ya-
nıtı,yatınmlann Doğu'yaakıpak-
mamasına bağlantılıdır.
Yukanda saydıgımız destek ve
avantajlarla devlet demek istiyor
ki, Doğu'ya yatınm yapanlardan
vergi almıyorum, arsa, enerji. kre-
di desteği sağlıyorum, aynca ça-
lıştırdığımz işçilerin "sigorta pri-
mini
r
de ödüyorum, yeter ki Do-
ğu'ya yatınm yapın.
Acaba tüm bu destek ve avan-
tajlardan sonra yaünmlar Doğu'ya
akacak mı? Akan yatınmlar Do-
ğu'nun "kara yazgısını" değiştir-
meye yetecek mi? Yatınmlar Do-
ğu 'ya aksa da akmasa da devietin
Doğu için yapacağı en önemli gö-
rev heniiz duruyor. O da, doğunun
ulaşım ve altyapı sorunlannın çö-
zümlenmesidir. Kara ve hava yo-
lu ağı, iletişim sistemi yetersiz-
liklen, bürokrasi. bankacılık vb.
hizmetlerde kaliteyı arttırmak ge-
rekiyor. -Başlamakbitirmeninya-
nsıdır" diye anlamlı bir sözümüz
var. Hangizarnandaolursakolalım.
başlamak için geç degil.
Dava açılmasaydı, 1994 yılına ilfşkfn hesaplar zamanaşımına uğrayacaktı
Aydın Ayaydın'a Emlakbank davası
• Banka, Başbakanlık Teftiş
Kurulu'nun hazırladığı fezlekeye
dayanarak eski genel müdürü
Aydın Ayaydın hakkmda, İstanbul
Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç
duyurusunda bulundu. Savcılık
da adres tespiti yaptıktan sonra,
ANAP'tan milletvekili adayı olan
Ayaydın'a görevini kötüye
kullandığı gerekçesiyle dava açtı.
TARIKYTLMAZ
Emlak Bankası, Başbakanlık'ın ve ılgı-
lı bakanın verdiği yetkiyle Başbakanlık
Teftiş Kurulu'nun hazırladığ] fezlekeye
dayanarak bankanın eski genel müdürü
Aydın Ayaydın hakkında emnıyeti suiisti-
mal ve görevin kötüye kullanılmasıyla il-
gili olarak İstanbul Cumhuriyet Başsav-
cılığı'na suç duyurusunda bulundu. İlgi-
li duyuruyu inceleyen savcılığın da, Ayay-
dın ve yönetimdekı diğer kişilerin adres
tespitini yaptıktan sonra davayı açtığı be-
lirtildi.
Dava açılmamış olsaydı. 1994 dönemı-
ne ilişkın hesaplann zamanaşımına uğra-
yacağı ileri sürüldü. Başbakanlık Teftiş
Kurulu'nun Erdin An dönemi için hazır-
ladığı bir dosyanın da Başbakanlık ve il-
gili bakanlıkta beklediği bılinıyor.
Rekabet Kurulu Başkanlığı'ndan ayn-
Siyasilerne demişti?
Emlakbank'm 1994-1996 yıllan ara-
sındaki hesaplannı tartışan KÎT Komis-
yonu'ndaki milletvekilleri, 1997 yılının
martaymdaki görüşmelerde ilginç yorum-
lar yapmışJardı.
DSP Izmir Milletvekili Ahmet Pr^ö-
na: Emlak Bankasfyla hangi firma iş
yaptıysa banka sahibi oldu.
DSP Kastamonu Milletvekili HadiDi-
lekçi: Ayaydın hem mali hem de makam
yönünden sürekli yökseldi. Ayaydın ge-
nel müdürlüğü döneminde, Beşiktaş Yö-
netim Kurulu üyesiyken yaptığı harca-
malar çok yüksekti. Ben bürokratlara
yüklenmek istemiyorum. ama bu gibi
hareketieT dikkat çekiyor.
ANAP Ordu Milletvekili NaM Poy-
nr. Yüksek Denetleme Kurulu raporla-
nna yansıyan iddialar TOFAŞ, TEDAŞ
larak ANAP'tan Bakırköy bölgesi 4. sıra-
dan milleUekili adayı olan eski Emlakbank
Genel Müdürü Aydın Ayaydın hakkında
Türk Ceza Yasası'nm 240. maddesi ve
Borçlar Yasasf nın 41. maddesi geregin-
ce dava açıldı.
Başbakanlık'ın onayıyla Başbakanlık
Teftiş Kurulu'nun hazırladığı fezlekeye
dayanarak Emlakbank 3 konuda Ayay-
yolsuzîuklannın da üzerindedir. Ayay-
dın döneminde banka ihtisas bankası gi-
bi değil, bazı firmalara finansman sağ-
lama bankas» gibi çalıştı. Hazine ve
YDK'nin uyanJanna karşın stokta 32
bin tane konutbulunmasınakarşın sürek-
ii yeni ihale açıidı. Ihalelerbüyük firma-
lara veriliyor. sonra da burılara yüksek
avansiarödemyor. fnşaatbaşlamadan ön-
ce bu firmalara niye avans ödendi?
ANAP Giresun Milletvekili Yavuz
Koymen: Hazine ve diğer yetkili kurum-
iar zarara yol açacaği kaygısıyla onay
vermemesme karşm bankanın Çerkezköy
konut projesini başlatü. Çerkezköy iha-
lesinin yanlışhgı orfadayken. banka yüz-
de 100 faizle kredi sağlayıp müteahhit fir-
maya sıfır faizle "ifrazat" ödemesi yap-
mış. Bankanın her işlemi rezalet
dın'ı mahkemeye verdi. Dava eğeryargı-
ya iletilmeseydi 1994 yılına ilişkin hesap-
lar 9 Mart 1999 tarihi itibanyla zamana-
şımına uğrayacaktı.
İki projede 31 trihon lira
Banka, Mavışehir 2. etap projesinde 14 tril-
yon lira, Bevlikdüzü projesinde de 17 tril-
yon lira zarara uğrattığı v e 1994 yılında ka-
patılan Impexbank ve TYT Bank'ta para ba-
tırdığı gerekçesiyle Borçlar Yasası'nm 41.
maddesine dayanarak dava açtı. Ayaydın,
davayı kaybetmesi durumunda. söz konusu
zararlan tazmin etmek zorunda kalacak.
Daha önce TYT Bank ve Impexbank'ta
parasmı batıran eski Türkiye Kalkınma Ban-
kası Genel Müdürü Özal Baysal 7.5 yıl ha-
pis cezası almıştı.
Ayaydın ayrjca söz konusu işlemlerin ya-
nında Ahmet Özal'ın sahibi olduğu dönem-
de Artı Yaymcılık'a verilen kredilerde gö-
revini kötüye kullandığı gerekçesiyle
TCK'nin 240. maddesınden yargılanacak.
ANAP'ta rahatsızhk
Edınilen bılgıye göre. Aydın Ayaydın'ın
ANAP'tan aday olması bazı milletvekilleri
arasında rahatsızlık yarattı. Partinin millet-
vekili adaylarının belirlendiğı dönemde
ANAP Merkez Yürütme Kurulu'nda bazı
milletvekillennin, hakkında raporlar bulun-
duğu için Ayaydın'ın adayolmasına karşı çık-
tıklan belirtiliyor.
İbra edilmemişti
1997 Mart ayında KlT Komisyonu'nda tar-
tışılan. Emlakbank'ın 1994-1996 dönemıne
ilişkin hesaplan milletvekilleri tarafından
temize (ibra) çıkanlmamıştı. Yüksek De-
netleme Kurulu'nun 3 yıl üst üste hazırla-
dığı Emlakbank raporlan, milletvekilleri
arasında sert tartışmalara neden olmuştu.
ÇİFTÇİ DOSTU
SADULLAH USUMİ
TEKEL Bu Yıl da Tütün
Üreticisini Yakü!
Türkiye'de yıllardan beri izlenen yanlış politikalar
yüzunden yarı aç, yan tok yaşam kavgası vermek
zorunda kalan üç milyondan fazla tütün üreticisi bu
yıl da ne yazık ki umduğunu bulamadı...
izmir'de dün törenle açılan Ege Ekici Tütün Piya-
sası'nda hükümetin ilan ettiği düşük alım fiyatlan ve
tüccardan yana uygulamalar milyonlarca üreticiyi bir
kez daha canından bezdirdi...
Buna karşılık, bütün istekleri yerine getirilen Ame-
rikan, Ingiliz, Fransız ve onlann yönetimindeki yerii
tüccar ise sevincinden neredeyse meydanlarda zil
takıp göbek atacaktı...
Çeşitli kuruluşlann ve Ziraat Odalan'nın ortakla-
şa veya ayn ayn yaptıkları hesaplara göre, bir kilo
tütünün maliyeti bir milyon 600 bin lirayı geçiyordu.
Bu nedenle, üreticilerin baş fiyat beklentisi en azın-
dan bir milyon 750 bin liraydı... Hükümet ise bir mil-
yon 400 bin liranın üstüne çıkamadı...
Bu duruma göre, tütünlerin tamamı birinci kalite
olsa ve hepsi baş fiyat üzerınden satılsa bile, üreti-
cilerin kılo başına zaran en azından 200 bin lirayı ge-
çecek...
Halbuki, tütünlerin yansından fazlası değişik ka-
litelerde olacağı için fiyatlar daha da düşecek ve üre-
ticilerin zaran belkı de kilo başına 400 bin, hatta 500
bin lirayı bulacak...
Ege tütün piyasasının iki kez üst üste ertelenme-
si yabancı tütün şirketlerinin ve yerli ihracatçılanmı-
zın işıne yaradı... TEKEL'in boş bıraktığı aJanlara gi-
ren tüccar, tütünlerin en kalitelisini seçti ve almayı
planladığı 45 milyon kilo tütünün yansına yakınını sa-
tın aldı. Dün de bazı eksiklenni tamamladı... TE-
KEL'e de tüccann beğenmediğı tütünler kaldı...
Ancak, tüccara yapılan "kıyak"\ar bu kadaria da
kalmadı... TEKEL Genel Müdürü Mehmet Akbay,
TEKEL'in ilk iki gün "kesin aJım" yapmasını yasak-
ladı...
Genel Müdür Akbay, Ege Bölgesi işletme müdür-
leri ve baş eksperlerie önceki gün yaptığı toplantı-
da. TEKEL'in üreticilere sadece fiyat vermesini, fa-
kat kontrat kesilmemesini istemişti.
Nitekim, dün Ege Bölgesi'nde tüm alım merkez-
lerinde genel müdürün bu talimatı uygulandı. TEKEL
eksperieri üreticilerin tütünlerine sadece fiyat ver-
mekle yetindiler. Ama, kesin anlaşma yapamadı-
lar...
Böylece, Ege ekici tütün piyasalan, iki gün süre
ile tamamen yabancı şirketlerin kontrolündeki yerli
tüccara kaldı. Onlar da, şaşkına dönen bin\erce üre-
ticinin elindeki tütünleri düşük fîyatlarla satın aldı...
TEKEL bugün de "kesinalım"yapmayacağı için,
üretıciler gene tüccann kapılannı aşındırmak zorun-
da kalacaklar...
Kota fazlası tütünler için verilen sözler de tutul-
madı... Genel müdür, kota fazlası tütünlerle ilgili iş-
lemlerin piyasa sonuna bırakılmasını istedi... Fiyat-
lar da daha sonra belirienecek...
Tekel Genel Müdürü'nün verdiği talimata göre,
önce idarenin ihtiyacı kadar tütün âlınacak... Des-
teklenmesi gereken tütünler piyasanın son günleri-
ne bırakılacak...
Piyasanın açıhşından ve ilk uygulamaJardan alınan
izlenimlere göre, önümüzdeki günlerde daha bü-
yük sıkıntılaryaşanacak... Zira, rekabet ortamı kalk-
tığı için tüccar çok rahat. istediği tütüne istediği fi-
yatı verebiliyor ve alabiliyor...
Büyük bir olasılıkla, tüccann piyasa açılmadan
önce satın aldığı tütünlerle ilgili sorunlar da yaşana-
cak. Yaptığı anlaşmalan bozacak ve daha düşük fi-
yatlarla bağlantılar kurmaya çalışacak...
• • •
Türkiye genelinde tütün rekoftesi 250 milyon kilo
tahmin edilıyor. Ege Bölgesi'nde beklenen tütün
135 milyon ile 140 milyon kilo arasında... Tüccar, Tür-
kiye genelinde 60 milyon kilo, Ege'de ise 45 milyon
kilo tütün almayı hedefliyor... 190 milyon kilo tütün
deTEKEL'e kalacak...
MaJiyetin altında verilen düşük fiyat üreticilen şo-
ka sokmuştu... Ege Bölgesi Ziraat Odası yönetici-
leri de TEKEL'in tüccardan yana başlattığı uygula-
malar karşısında şaşkınlıklannı gizleyemiyoriar...
Özelükle, Manisa ve Akhisar'daki alım merkezle-
rinin önünde biriken on binlerce üretici ne yapaca-
ğını bilemez halde bekleşiyor... Ama hepsi burnun-
dan soluyor ve patlamaya hazır bomba gibi...
Asıl kızılca kıyamet bugün veya yann kopacak. Zi-
ra, üreticilerin büyük çoğunluğu, TEKEL'in iki gün
"kesin alım" yapmayacağını ve sadece fiyat verrnek-
le yetineceğini henüz bilmiyor... Kota fazlası tütün-
lerin alımlannın piyasa sonuna bırakıldığından da ha-
beri yok...
1980 yılından beri tütün üreticilen heryıl çeşitli se-
naryolaria sömürüldü... TEKEL desteklemedi, tüc-
car ucuza aldı... Paralan ihracatçı kazandı...
Bu yıl da değişen bir şey olmadı... Geçmiş yıllar-
dan farklı olarak, üreticilerin sırtından kazanılan pa-
ralara Amerikan, Ingiliz ve Fransız şirketleri de or-
tak oldu... Milyonlarca dolar gene Türk ekonomisin-
den kopacak ve yabancı ülkelerin ekonomisine kat-
kıda bulunacak...
Tabii ki Türk ekonomisi biraz daha bunalıma gi-
recek ve halkımız biraz daha fakirieşecek...
Filistiııli bakandan
yatanm çağnsı
Ekonomi Servisi - Isra-
il tarafindan işgal edilen ve
Filistin'e devTedilen Gaz-
ze ve Eriha bölgelerinin
yeniden inşası için Türk
işadamlanna yatınm çağ-
nsı yapıldı.
Filisrin Idaresi Dış Ti-
caret Bakan Yardımcısı
Süleyman Ebu Karsh, Fi-
iistin'ın sanayi ve altyapı
projeleri ıçın Türkiye'ye
işbirliği çagınsı yaparak
"Mey-veteri başkalan gei-
meden bir an önce topla-
maüsmız. tiksiz gelin, ya-
tınm yapın, başkalann-
dan önce meyveleri topla-
yın" dedi.
Filistinlı işadamlan he-
yetıyle Dış Ekonomik tliş-
kıle'r Kurulu'nun (DEİK)
düzenlediğı toplantıda ko-
nuşan Karsh, "Filistin'in
ABD, AB ve Kanada gibi
ülkelerle yaptığı iizel an-
laşmalar doğrultusunda
ülkedeki sanayi bölgele-
rindeüretilen maliar güm-
rükten muaf\ekota uygu-
lanmıyor" açıklamasını
yaptı.
Karsh. bu uyglamanın
ihracat avantajı yarattığı-
nı söyleyerek Türk işa-
damlannm bu olanaklar-
dan yararlanmasını istedi.
Birçok Türk ürününün
Filistin'e tsraıl kanalıyla
geldiğini belirten Karsh,
"Bu şeküdefiyaüararoynr,
rekabetgiicfiazalıyor. Ken-
di ürünleriniz için Filis-
un'deremsilcilikkrbuhın-
dursanız, böyle çok daha
kâriı olur" dedi.
Türkiye'nin Filistin'le
ilgili özel bir sorumlulu-
ğu bulunduğunu kayde-
den Karsh, Filisrin ve Türk
işadamlannın ortak çalış-
ması için yeni bir komis-
yon kurulması ve ikili ça-
lışmalann daha yakından
yürütülmesi gerektiğini
vurguladı.