Katalog

eJRAUK 1999 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER ÂBD'li ünlüjeolog Prof. Sieh, Marmara'daki depremriskininbüyüklüğüne dikkat çekiyor 4 Yerleşîm yeniden planlamııak^btanbul Haber Servisi-Kahforniya'da- ki 5an Andreas Fayı'mn özelliklerini ka- zı eknığiyle saptayıp jeolojide yeni bir adm atan ABD'nın Kalifomiya Teknolo- ji Enstitüsü'nün (Caltech) ünlü jeologla- nnlan Prof. Dr. Kerry Sieh, tstanbul'u et- kikyecek Marmara depreminin çok bü- vüL olacağını vurgulayarak, uzun vadede ı staıbul'un ağiT hasar potansiyeti taşıyan yeıieşim alanlannın taşınmasını önerdi. Prof. Dr. Kerry Sieh, Marmara Deni- zı'nde gerçekleşmesi beklenen ve Istan- buDulann kâbusu haline gelen depremin zananını bılmenin olanaksız olduğunu belırterek, ünlü Fransız yerbilimci Prof. Dr. Xaviere Le Pkhon'un söylediklerin- den alınacak önemli dersler oldugunu vurguladı. 17 Ağustos ve 12 Kasım dep- remlerine neden olan Kuzey Auadolu Fa- yı'na benzer karakteristik yapı gösteren San Andreas Fayı'nın özelliklerini kazı tekniğiyle saptayan Prof. Sieh, olasv Mar- mara depremıne ılişkın sorulanmızı ya- nıtladı: - LePichon veŞengör'ün Marmara'da- kifayın boydan boj a tek parça halinde kı- rdacağı tezine kaulıyor musunuz? -Prof. Le Pichon, Marmara Denizi'nin doğusundanbatısına uzanan fayın tekpar- ça olarak kınlacağı ve bunun büyük bır depreme yol açacağı tezını kanıtlamak için yeterti veriye sahip oldugunu söylü- yor. Marmara'daki fayın uzunluğu çok fazla. Bu nedenle çok büyük bir deprem yaratacaktır. Bazı bilim adamlan da fayın parça parça yırtüacağını düşünüyor. Bu ı- ki görüşten hangisinin doğru olduğunun belırlenmesi gerekiyor. Ben bu konuda yeterli veri olmadığı için yorum yapa- mam, ama sonuçta büyük bir deprem ola- sıhğı güçlü görünüyor. Prof. Celal Şen- gör'ün deniz dibi çahşmalan geliştirile- bilir, batimetnk çalışmalann sonuçlany- la bu görüşler doğrulanabilirse daha ke- sinbirkrnlmayorumuyapüabilir. 1509'da Marmara'daki fay hattı bir defada yırtıl- rruş. 1766'da ıkı ay arayla iki büyük kml- ma olmuş. Tarihsel depremsellik periyo- duna dikkat etmek gerekir. - Marmara'daki faytann karakterstiği stzce nasıklır? - Marmara Denizi içinde hem düşey atımlı hem de doğrultu atımlı fay karak- teristikleri gözleniyor. Marmara Deni- zi'nde beklenen büyük depremin hangi . karakteristikte ve büyüklükte olacağı ko- nusunda da verilere sahip değiliz. Ancak önümüzdeki bır zaman diliminde büyük bır deprem olacağı açıkça görülüyor. - Önceki gûn Marmara DenizTnde Te- kirdağ OeMarmara Adaa arasıiHİakibSt- gede meydana geien 3.7 büyüklüğündeld bağunsu deprem, beklenen büyük Mar- mara depreminin ÖDCÜSÜ oiabflir mi? - Bu beklenen bir gelışme. Bu deprem- lerin Marmara'da daha büyük bir depre- min habercisi olup olmadıguu bekleyip göreceğiz. 5.5 buyuklugundeki deprem Doğu Anadoluyu sarstı Bolu'da eğitim çadırları hazu-laıuyor Yurt Haberleri Servisi - Erzurum Valisi Derya Kadıogtu, 3 Aralık'ta yaşanan 5.5 bü- yükîüğündeki depremden sonrabölgede ha- sar tespit çalışmalannın devam ettiğini, an- cak ilk bılgilere göre Şenkaya ilçesine bağ- lı 25 köyde hasar meydana geldiğini ve yak- laşık 300 konutun oturulamayacak halde ol- dugunu açıkladı. İlk belirlemelere göre 60 büyükbaş hayvanm telef oldugunu bu raka- mm artabileceğinı behrten Kadıoğlu, bölge- deki depremzedelere ait büyük ve küçükbaş hayvanlann Erzurum Et ve Balık Kurumu tarafından alınması için çalışmalann başla- dıgını bildirdi. Asken birliklerden temin edilen 100 çadınn bölgeye sevk edildiğim ve kunılmaya bas.landığını anlatan Kadıoğ- lu, Kızılay tarafından gönde- rilecek çadırlan beklediklen- ni belirttti. Deprem sonrası ulaşıla- mayan yerleşim biriminin kalmadığmı da bildiren Ka- dıoğlu, Karayollan ve Köy Hizmetleri'ne ait ekiplerin y- ol açma çalışmalannı ta- mamladıklannı ve ulaşılamayan bölge kal- madığını söyledi. Kadıoğlu, deprem bölge- sînŞe evleri oturulamayacak hale gelen yurt- tüslarin gıda ihtiyacının karşılanması için il ve ilçelerden gıda yardımının da bölgeye göndenldiğini bildirdi. Bolu'da 12 Kasım depreminde hasar gö- ren Gölyaka ilçesi ile hasar görmeyen Mu- durnu, Seben, Kıbnscık, Yeniçağa, Akça- koca, Gerede, Dörtdıvan ve Göynük ilçele- rinde okullar bugün açılıyor. Bolu, Düzce ve Kaynaşlı'da ise deprem- de hasar gören okullarda hasar tespit çalış- malan sürüyor. Bölgede yaşamın normale dönmesinin ardından eğıtıme çadır derslik- lerde başlanacağı bildırildi. Marmara depreminde 2 kilometrelik sa- hil şeridi çöken ve büyük hasar gören Kara- mürsel'de sahil alanının yeniden kullanıla- bilir hale getirilmesi için 1 trilyon liraya ih- tiyaç olduğu bıldirildi. Belediye Başkanı Sa- • Erzurum Valisi Kadıoğlu, 300 konutun oturulamayacak durumda oldugunu söyledi. Kadıoğlu, yurttaşlara dağıtmak için Kızılay'dan gelecek çadırlann beklendiğini belirtti. dettin Özalay. depremin ılçelennde büyük oranda hasar yarattığını belirterek çay bah- çelen ve dinlenme tesisleri bulunan sahilde- ki 2 kilomerrelik şeridin tamamen çökerek su altında kaldığını söyledi. Depremde yak- laşık 3 bin metrekarelik arazinin su altında kaldığını ifade eden özalay, büyük bölümü dolgu toprak olan sahili, deniz dalgalannın her geçen gün daha fazla tahrip ettiğini be- lirtti. Bolu"nun Düzce ilçesi Bulvar Cadde- si'nde bulunan 5 katlı ağır hasarlı bir bina dün sabah yıkıldı. Yetkililer, enkaz altında canh bulunabileceği şüphesiyle yıkrm son- rası 8 saat süreyle arama kur- tarma çalışmalan yapıldığım, ancak herhangi bir sonuç alı- namayarak çahşmalara son verildiğini bildirdiler. Devlet Bakanı Hasan Ge- mid, depremzedelerin yaşa- dıklannın yazılarak kitaplaş- tınlacağmı ve bu birüdmlerin gelecek kuşaklara aktanlma- smın sağlanacağını söyledi. Gemici, Adapazan'nda 118 Y Anadolu Yakası Lions Ku- lüplen Birliğı'nce yaptınlan 28 adet kon- teyner tipi konut ile 130 çadırlık çadırken- tin teslim törenme katıldı. Marmara depreminin merkez üssü olan Kocaeli'nin Gölcük ilçesinde, esnafa güven- li bir ortamda ticaret yapma irnkânı sağla- mak amacıyla tçişleri BakanlığVnca 200 adet prefabrike dükkândan oluşan iş merke- zi yapılacağı bildirildi. Gölcük Belediye Başkanı tsmailBanş Içişleri Bakanı Sadet- tin Tantan'a, Gölcük esnafının durumuyla ilgili bir rapor sunduklannı belirtti. Kızılay Genel Başkanı Dr. ErtanGönen. Bolu'da Kızılay'ın aşevi kuyruğunda bekle- yen depremzedelere yemek dagrttı. Gönen, Genelkurmay Başkanlığı'yla yaptıklan bir görüşmeden sonra Bolu, Düzce ve Kaynaş- lı bölgesıne 10 bin çadır, 20 bin soba, 80 bin kişiye yatak ve uyku tulumu ve 600 seyyar tuvalet göndermeye karar verdiklerini be- lirtti. T A RIHI ARNAVUTKOY İ Artumttköyhalkıdhvniyor .\rnav utköy SemtGirişimiüyekrt Ar- navutköy-KandiUi araanda yapüması pianlanan 3. köprü ptojesmin yenideo gündemegetirilmesiniprotestoederek projenin durduruhnasnı istediler. Bo- ğariçi Spor Kuiübû'nde dün bir basm toplântısı düzeoleyea girişim üyekri adına açıktama yapan tsmail Üstûn, "trtanbul'un tarih ve kühür dokusu «çısından büyük önem taşıyan semti- nriz3. köpru tehfikesiyie kâr^ kar^ya- djr" dedL tstanbul hafia, svfi toplum örgutleri ve rnesiek odabainca destek- Bakanı Koray Aydm'uı, görüştne ta- lepterine otumlu yaıut vermediğnıi Ha- deederekbütünçalışmalarmmasaba- şmdayaptkhğmı ve "halka hirmet" adı- na haiktan habersû işter yapdd^ou söyledi. 3. köprimün ardmdan 4. ve 5. köprülerin geleceğinin açık okhığunu ifade eden l'stün. "Marmaray Rayiı Tüp Geçiş Projesi"nin neden 15 yddır gecikürâdiğinin açıklanmasını istedi. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Başkanı Prof. Dr. Türkân Sa>lan da, a- yasi ve ticari amaçlarla yapdmak iste- nen 3. köprüve karş» okİukianru ifade etti. Sayian, Jstanbal'un yaşadığı dep- remi anHnsatarak "Depremekarşı ön- lemier ahnmasıgerekirken köprü yap- maya calnryorlar" dedL Siz Tûrkler olası bir büyük depremde hayatlannızı nasıl kurtarabileceğinizi dü- şündüğünüz içinbu depremlerin öncü mü artçt mı olduğuyla çok ilgileniyorsunuz. Gerekli önlemler alındığı zaman Türk halkı, gelecekteki depremlerle sadece me- rakettiği için ilgilenecek. Çünkü alınacak önlemlerle yıkunlar en aza indirilebile- cek. Bu deprem gece olursa sallanacaksı- nız ve uyumaya devam edeceksiniz. - Buönkmkri ktaı ahnahâzegöre; halk mı, devlet mi, srvfl kuruh^lar mı? - Bu önlemleri ya halk kendısı alacak ya da devlet yapacak; tercih sizin... Kali- fomiya yeni bir yer, tarihsel depremlerin yazılı kayıtlan yok, onun için tranching yöntemiyle San Andreas Fayı'nın özel- liklerini kazı yoluyla bulduk. Oysa sizin bu bölgenin 2 bin yülık bir tarihi var. Bu ne- denle Osmanlı arşivleri geç- miş depremlerle ilgili daha çok bılgi verebilir. - Bflün adamlan gelecek- tekidepremlere Oişkin göriiş- lerini serbestçe halka açrida- matamı? - Amerika'da deprem uz- manlan belirlidir ve her dep- rem olduğunda medyabu uz- manlann görüşlerine başvu- rur, ama devlet asla basının depremle ilgili bu görüşleri yayımlamasını engellemez, basın özgürdür. Ancak oto- kontrol yoluyla hangi bilgiyi nasıl vereceğini bilır Hatta Los Angeles Tımes gazetesi- ne 250 bin dolar karşılığında depremle ilgili gelişmeleri izleyeceği bir oda verildi. - KafiforniyaVladepremler halkuı yaşamını nasri etkfli- >x>r? Sizdepremlebirlikte ya- şama>ı öğrendiniz mi? - Deprem Kalıfornıya'da insanlann yaşamlannı pani- ğe sürüklemiyor, çünkü ge- rek binalann yapımı gerekse deprem sırasmda ve sonra- smda yapılacaklar biliniyor ve yapıhyor. Depreme daya- nıklı binalar yapıhyor, zemin koşullanna göre yerleşım ya- pılıyor, kriz yönetimi bilini- yor. - Marmara'da olacağı söy- lenen deprem için ne önerir- siniz? - Istanbul'u efldleyecek olası yıkıcı Marmara depre- minin büyük sayıda ölürnle- re neden olmasını engelle- mek için tstanbul'daki riskli bölgelerde yer alan yerleşim alanlan uzun vadede başka yerlere taşınmalıdır. Ekono- mik ve teknik zorluklan ol- ması nedeniyle kısa vadede bu yapılamaz. Ayrıca yeni yapılacak binalann zemin koşullan ve donatüan, iyi mühendislik uygulamalany- ladoğru tercihlete dayanma- h ve deprem yönetmelikle- rine uyıûmalı. AYDINLANMA EMRE KONGAR SoiHin Üreten Politikacılar; AÇH 1 , Faal Say ve Diğerleri Hızlı değişme bunalım yaratır. Tamam. Bunalım dönemleri, gelir dağılımları zaten bo- zuk olan ülkelerde daha şiddetle hissedilir. Bu da tamam. Bunalım sırasmda, hukuk, eğitim, sağlık gibi sistemlerin bütün eksik ve yanlışlan daha abartı- lı olarak toplumun gözüne batar. Bunu da biliyo- ruz. Dolayısıyia, Türkiye'nin bir yandan dünyadaki yent oluşumlar, öte yandan bu oluşumlann Tür- kiye'ye yansıyan sonuçlan açısından tam bir bu- nalım dönemini geçirdiğini zaten gözlemliyoruz. Hem dış hem iç öğelerin yapısal baskılanna ek olarak, deprem ve cumhurbaşkanlığı seçimi gibi özel koşullann bu bunalımı daha da şiddetlendir- diğinin de farkındayız. * • • Böyte zamanlarda politikacılara düşen işler da- ha da zoriaşır. Dünya ve toplum hakkında doğru teşhislere ve dolayısıyla geçerli ve olumlu çözüm öneri- lerine sahip olan iyi ve yetenekli politikacılar, böyle dönemleri, toplumu yeniden biçimiendir- mek ve yeni bir yaklaşım çerçevesinde ülkeyi yeniden yapılandırarak düze çıkarmak için bir fırsat olarak değertendirirter. Esas amaçlan ceplerini doldurmak, yandaş- lanna çıkar sağlamak, çağ gerisi ideolojileri- ni geJiştirmek ya da kişisel kartyerlerini güf- lendirmek olan kötü ve yeteneksiz politikacı- lar da bunalım dönemlerinı, bu hedeflerinı ger- çekleştirmek için bir şans olarak görürler. ••• Türkiye'de bir süredir, politikacılann sorun çöz- mekyerine, bizzat kendilennin yeni sorunlar üret- tiğine tanık oluyoruz. örneğin Merve olayı. Ana muhalefet partisi olan Fazilet, sanki soru- numuz azmış gibi başımıza bir de "Meclis'te tür- ban bunalımı" problemini sardı. Iktidar da ondan aşağı kalacak değil ya: Durup dururken garip bir af yasası tasansı ile ortalığı birbirine kattı. Bakalım değerii iktidar ve muhalefet mensup- lanmiz önümüzdeki günlerde, hangi yeni sorun- lan üreterek gündeme egemen olacaklar? ••• Bu arada Türkiye'de bilimde ve sanatta çok güzel şeyler de oluyor. örneğin başında dünyaca ünlü profesörümüz Çiğdem Kâğıtçıbaşı'nın bulunduğu Anne-Ço- cuk Eğitim Programı, laçkalaşmış bürokrasi- den beklenmeyecek bir biçimde Milli Eğitim Ba- kanlığının desteğı ile Türkiye bütçesıne milyon- larca dolar Dünya Bankası kredisi sağlayarak, eğitim sistemimize katkısını sürdürüyor. Sanattaki başarılanmız ise tarihsel zenginlikle- rimize ek olarak çağdaş sanatlaralanında da Tür- kiye'yi bir "Dünya Kültür Ülkeçi" konurrıuna.gşr tirmiş durumda. Değerii sopranomuz Leyla Gencer'den son- ra, üstün yetenekli bestecimizve piyanistimiz Fa- zıl Say da uluslararası müzik alanında ülkemizın adını duyurmaya devam ediyor. Fazıl Say, 13-19 Aralık tarihlen arasında Ana- dolu Üniversitesi'nde bir "Piyano Master Kur- su" verecek. ••• Çiğdem Kâğıtçıbaşı ya da Fazıl Say veya onlar gibi daha pek çok bilim ve sanat insanımız... örneğin Gazi Yaşargil, örneğin llhan Başgöz, örneğin Yelda Kodallı, örneğin Halil Inalcık, ör- neğin Sedef Erçetin ve daha pek çoklan... Acaba diyorum, politikacılar bunlara gölge etmeseler, işleri daha mı iyi gider? Araba alırken keyfinizi kaçırmayın! Nakit Otomobil Nakit Otomobil, slzi istediğlnlz gibi bir araba sahibi yapıyor... hiç zorlanmadan. Nakit Otomobil, iktisat'ın özel ihtiyaçlara getirdiği özel çözumlerden sadece bin. Gelın konuşalım, sıze en uygun çözümu sunalırn. (0212)2741616 www. iktisatbank.com .tr ÎKTİSAT Memnuniyetle Uzmanlar, Türkiye'deki kentlerin riskli bölgelerde kurulduğunu söylediler Bilim adamlan deprem bölgesinde BARIŞDOSTER KAYNAŞU - Bilim adamlan, Türkiye'de kentle- rin deprem riski en yüksek olan yerlerde kurulduğunu belirterek "Son depremler- den büyük zarar gören Düz- ce, Adapazan. Izmit ve Göl- cük gibi yerler hem fay hattı üzerindeier hem de zeminle- ri çok kötü. Kentler kunılup binalar yapdırken gerçekler gözönünealmmah" dediler. İTÜ'de 2 Aralık tarihinde başlayan deprem konulu uluslararası konferansm son gününde deprem bölgeleri- ni gezen uzmanlar ve bilim adamlan, sırasıyla Aşağıyu- vacık, Sapanca ve Kaynaş- h'da depremden etkilenen İTÜ'de 2 Arabk tarihinde başlayan deprem konulu uluslararası konferansm son gü- nünde uzmanlar deprem bötgeterini gezdüer. (Fotoğraf: HATlCE TUNCER) bölgeleri ve fay hattını incelediler. Çoğunluğunu öğrenciler ve özel- likle yapı, ınşaat konusundaki özel kuruluşlardan gelen yabancı uz- manlann oluşturduğu 5 otobüslük konvoyda depremin etkileri konu- sunda bilgi veren ITÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Tûysuz, fa- yın kıramadığı bir şeyle karşılaştı- ğı zaman sıçradığını ve Aşağıyuva- cık'taki hattın böyle oldugunu, hat- tın köstebek izini çağnştvrdığını söyledi. Marmara'da oluşacak bir faydan bölgenin çok etkileneceği- ne dikkat çeken Tüysüz, "Bölgede bina yapıbnamah ve ne yapıhrsa ya- pılsın fa> dikkate alınmah. Petrol bonı hattuun yapunmda da bu çok ÖDemH" dedi. Sapanca Gölü'nde sualtı heyela- nı oluştuğunu vurgulayan Tüysüz, Kaynaşlı'da da zeminin alüvyon ol- ması nedeniyle taşıma gücünün çok zayıf oldugunu söyledi. Kay- naşlı'nın tutturulmamış kayalardan oluştuğunu ve bu durumun depre- min ivmesini 10 kat yükselterek bi- nalara aktardığını ifade eden Tüy- süz şöyle devam etti: "Depremde binalann hasarnu önlemek için 3 yolun birlikte izJenmesi gerekir. Bi- rincisi, binanın aktif fav uı üzerinde oturmaması, ikincisi binanın kötü zemin üzerinde oturmaması ve üçüncüsü de binanın iyi yapılması- dır. Fakat ilk iki madde dikkate alınmamışsa. bina ne kadar iyi ya- pıhrsa yapüsın, hasar bü>ük olur. Bina yapunmda deprem gerçeği dikkate ahnmalı ve zemin iyi seçilmelidir.'* Fay hatümn geçtiği yerler- de bazı evlerin sapasağlam dururken bazı evlerin yerle bir olmasını değerlendiren ve bu durumu bol bol görün- tüleyen yabancı uzmanlar da bina yapımmda gerekli tek- nıklere uyulmasınm önemi- ne değindiler. ABD'deki Fe- deral Emergency Manage- ment Agency'den (FEMA) Louis Elise. inşaatlarda ge- rekli tüm teknik şartlara uyulmasının ve deprem riski göz önüne alınarak bina ya- pılmasınm çok önemli oldu- gunu anımsatırken Milano Teknik Üniversitesi'nden Alessandra Zambrano da mühendislik eğitiminin öne- mi üzerinde durdu. Sivil savunma uzmanı Yunus Kızmaz ise önemli olanın insanlann deprem öncesin- de, sırasmda ve sonrasında ne yap- malan gerektiğı konusunda bilgi- lendirilmesi oldugunu kaydetti. Kızmaz, deprem anında yatak, mutfak tezgâhı, çamaşır ya da bu- laşık makinesi, buzdolabı gibi sert ev eşyalannın yanına uzanmak, sarsıntı biter bitmez de hemen ka- palı alandan çıkmak gerektiğini ifade etti. Yeni sismîk araştırma gemisi ahnacak ANKARA(AA)-Marmara Bölge- si'nde 17 Ağustos tarihinde meyda- na gelen depremin ardından günde- me gelen yeni bir sismik araştırma gemisinin teminine yönelik alım, Yüksek Planlama Kurulu'nun (YPK) gündemine geldi. Edınilen bilgiye göre, Maden Tet- kik Arama Enstitüsü'nün (MTA) tek- lifı ve Devlet Planlama Teşkılatı'nın da (DPT) onayı doğrultusunda YPK'nin gündemine getirilen gemi ahmına yönelik karann, önümüzde- ki günlerde ilgili bakanlann imzası- na açılacağı öğrenildi. Bu doğrultu- da MTA'mn satın alacağı bir adet 3 boyutlu araştırma gemisi için YPK'den de yatınm ızni çıkması ha- linde, söz konusu gemi alımı içinça- hşmalara başlanacak. MTAGenel Müdürü Cengiz Atak, yaklaşık 15 milyon dolara mal olma- sı pianlanan yeni sismik araştırma gemisinin alımının,Denizcüik Müs- teşarlığı, Deniz Kuvvetkri Komutan- hğı ile MTA'nın da yer alacağı bir komisyon tarafından yürütüleceğini bildirdi. Atak, komisyonun yapaca- ğı çalışmalardan sonraözellıİden be- lirlenecek olan teknik donanımı yük- sek gemınin, bir yıl içinde Türkiye'de hizmete alınmasının mümkün olabi- leceğini söyledi. MTA'nın elınde bulundurduğu ve teknolojik kullanım süresini tamam- lamış bulunan Sismik-1 araştırma gemisine alternatıf olarak alınması pianlanan yeni gemi, üç boyutlu sis- mik araştırma çahşmalarına katıla- cak.