Katalog

CUMHURİYET 6 EKİM 1999 ÇARŞAMBA HABERLER .923'te istanbul hem işgalden hem de gericilikten ve yozlaşmadan kurtanldı uuık geldiler., utanarak gittilerye, 1918'lere uzan- mak gerekiyor... tladığımız "ls- ı. Dünya Sava- nü", aslında sa- şı'run ardından "Os- in" sona erdiği manlı'nın parçalana- rak iileşümesini" ön- netimindeki 3. gören Sevres >23'teKadıkö> Uşması Anka- ahp.ertesigün ra'daki "Mû ıkarak Galata faa-i Hukuk" Imabahçe'yeu- gruplanncaredde- anbul'da yakla- dılmesıne rağmen sahipsiziik" ve tstanbul'un"salta- ıalımı" dönemi natyönetimi" tara- rdu. fından kabul edi- lelzmir'vnkur- lince, 55 parçalık lusal Kurtuluş Ortak donanmala- zanılmış ve 11 n yla 13 Kasım tnan Mudsnya 1918'de Haydarpaşa »-1M ordusunun açıklarına demirle- nperyalistlerin y e n "hflaf Devfetle- :cıbaşlatılmış-' ri" güçleri, 1923'e kadar sürecek n(Bele)kûçük dönemini" de res- nbul'a gelerek m en başlatmış oldu- a'yıtesiimalma |a r. asındaki halkm Emperyalistlerin ılen.bıranlam- lstanburu"kendBeri- ı "ük kutiama- ne bağlama" tutkusu onlan öylesine "gözû ükümeti'nın 1 kara" ve "saldırgan" ankakhrmasT. kılmıştı ki, örneğin 4 da Vahdettin in Mart 1920'dekı "kenti lstanbul'danay- tümûyle Türkiyeden u Ingüiz donan- koparma" nıyetlenyle zırhlısıyla yap- sonuçlanan Londra de "işbirfikçi ve Konferansı'nm hemen yönetıminin so- ardından. tngılız birlik- göstergeleri ol- | e r i "gece baskuılany- la" siyasal egemenlik- Banş Anüaşma- lenni asken güçle pe- sıyasal konumu kıştırmeye başladılar. c, Istanbul'da as- Önce Türk Ocağı'nı, Imaya başlamış ardından Telgraf merke- itanı Selahattin zim sılahla ele geçirip. e Fransız gene- 15 Mart 1920 gecesi de e Charpy ışgal Marmara kıyılanndan lanını" belirle- Boğazıçi'ne kadar v " ayında yapılan Kadıköy'ü de kapsayacak 1 dm 1923te son şekilde, "donanmakuşatmasıyla Dolmabahçe'de tanbul'u ablukaya aldılar. layarak" fîlika- Ertesi sabah bu ürpertıcı görüntü ile p, Marmara'ya uyanan tstanbullular, aynı gece Şehza- .ittileT... detaşı'ndaki Kafkas Tümeni'nın yine Ingilızler tarafindan "uykudayken" ta- ızdı'~ randığını duyduklannda, tepkılennı ör- açısından öne- gütlemek ve "direnişe geçmek" için de mhuriyet tarihi- artık çok geçti. Artık heraen tüm resmi lın genel dünya daireierde, htanbul'un türkülerine ko- "degertoTka?- nuolan okibar*Osmanlıkâtipteri" ye- î 'ten 5 yıl daha rine işgalci ordunun üniformalı subay- önce- lan vardı. Eski Haıbiye Nazın Cemal • 1918'den 1923'e dek süren 5 yıllık emperyalist işgal dönemindeki işbirlikçi Osmanlı yönetimi tahtta kalabilmek için her türlü tavizi verirken Istanburdaki sadece fahişe kadın sayısı bile 5OOO'e tırmanmıştı ve bunlann önemli bir çoğunluğunu da sanıldığının tersine 'Müslüman' kadınlar oluşturuyordu... ts- Paşatutuklanmış. Ingüizasker- ler Medis-i Mebusan'ı bile basarak iş- gal etmişlerdi. Sonunda padişah mec- lisi feshettiğı gibi. çok sayıda siyasi kadro da Malta'ya sürgüne gönderili- yor, tstanbul artık "emper>aMzmin Or- tadoğu'daki yeni başkenti" kabul edi- lıyordu... Yuıtseverlerln cHrenişl Tarihe "Mütareke Yıllan" olarak geçen işte bu işgal döneminde, Mus- tafa Kemaiin 19 Mayıs 1919da Sam- sun'a geçerek başlattığı ulusal kurtu- luş mücadelesine Istanbul'dan destek ri 16 Mart 1920'deki işgal Jata köpriisünden geçerken görülüyor. veren Kuvayı Milliyeci güç- lenn çabalan ve eylemleri de başlı ba- şma bir "destan" gibıdir. Istanbul'daki vatansever ve bağım- sızlıktan yana güçler, sadece işgalci emperyalist kadrolara karşı değil, tes- lımiyetçi Osmanlı kadrolanna karşı da hem yaşamlaruu hem de "davalannı" korumak ve savunmak için efsanevi çabalar gösterdiler. Anadolu'ya "gJzHce" aktanlan si- lah, asker ve cephane yardımlannın yanı sıra, ömeğin Hatkk Edipın ön- derliğinde yapılan Sıütanahmetmhin- gL aynı amaçla düzenlenmiş "Darül- fünun grevi" gibi "açık ve cesur" top- lumsal dıreniş eylemleri^ tanhe *^urt- severlikgösterüeri" olarak geçtıler. "Karakol Cenüyeti" gibi kimi ye- raltı (ülegal) örgüt- lenmelerle de Ana- 'dolu'daki kurtuluş hareketine yapılan destekler, "gizli ma- halle teşküatiarT ku- rularak gerçekleşı- yordu. Benzer şekil- de "Müdafaa-i Milli- ye Teşküad" adlı ör- gütlenme de Istan- bul'daki Galatasaray SohanisLTıbbiyeOku- hı.Harbiyeve Darüle\- tamgibı yüksek eğitım kurumlannda ve öğren- ciler arasında "dayanış- mayı" sağlayarak, hatta işgalcilerin denetimin- deki askeri depolara baskınJar bile yaparak, Mustafa Kemal güçleri- ne yardım gönderiyor- du.. Kozmopolrt1 kültür... Mütareke yıllannda ls- tanbul'un sosyal ve kültü- rel yaşamındaki "altüst ve "sefaletle safa- haün" yan vana ve hatta iç ıçe yaşanma- sıyla gelişen "kozmopoüt" orta- mın kent halkı ve kent kimliği üzerin- de yarattığı "yıpratıa ve yozlaşüncr etkilenni de 6 Ekim'in tarihsel anlamı- nı tûm yönlenyle değerlendırmek için irdelemek gerekıyor.Bu konuda, özel- likle Rusya'dakı Sosyalist Devrim'den kaçan Çarlık döneminin varlıklı Rus- lannm tstanbul'a yerleşerek yarattık- lan yeni kültürel ilişkiler, bir yandan "geleneklerin parçalanmasuu n yol açarken, öbür yandan Osmanlı tutucu- lugunun hızla etkisini kay betmesinde ve halkın günlük yaşamının da- ha bir "Baöh" davranışlar içinde geliş- mesinde etkili olmuştur. İşgal döne- minde sayüan bir ara 200.000'ibul- duğu söyle- nen bu göç- men Rus nü- fusunun, eğ- lenceden yeme ıçmeye. sınema-tiyat- ro alışkanlıklanndan kenttekı gizli ve açık "aşk serüv«nleriııe'' kadar. hatta eski "mesire" geleneğınin yerinı "plaj kültûrÜDe" bırakmasına dek çok çe- şıtli alanda nasü renklı ve "gizemM'' bir sosyo-kültürel yaşam farklılığı ya- rattığını, ZaferToprak'ın akıcı ve bi- rikımli kaleminden İstanbul Ansiklo- pedisi'ndekı "Mütareke Dönemi" maddesinde okumanızı diliyorum.Bu- rada, şunu eklemekle yetineceğim ki söz konusu renkli sosyal yaşam istan- bul ıçın "yeni" bir kültürel dönemi baş- latmış olmakla birlikte, özellikle 5 yıl süren "işgal ortamının" yarattığı yok- sulluk, çaresizlik ve "sosyal çûrûme'' sürecı içinde bütün bu radikal değişim- ler, bir bakıma "kinüiksiz*' ve "kendi- ne yabancılaşan" bir toplumu ortaya çıkardığı için de aslında yine emperya- listlenn ışıne yarayan genel bir "ay- mazlıgm" mayasuu oluşturuyordu. Örneğin, yine ZafeT Toprak'ın vur- gulamasıyla, mütareke yıllannda tstanbul'da geçi- minı "tuhuşla'' sürdüren kadın sayısı 5OOO'e tırmanmıştı ve sanıldığının ter- sine. bunlann önemli bir kesimini de "Müslüman kadınlar'' oluşturuyordu. Resmı rakamlara göre de oran aynıy- dı ve örneğin Dersaadet Polis Mekte- bi Müdürü MustafaGaKpBey'in kayıt- lanna göre; mezhebt "müslim" olan "vesikalı" fahişe sayısı 774 iken. gay- nmüslımlerin vesika sayılan ise 691 Rum, 194 Ermenı ve 124 Museviydi... tşte 6 Ekim. işgal altındaki İstan- bul un "Osmanheliııde''yaşadığıböy- lesine bir yozlaşma ve toplumsal yıkım sürecinden de "Cumhuriyet'i kuran- lar" tarafindan "kurtanlmasıııın'' yıl- dönümüdür. Son > ıllarda 6 Ekım'lerdeki törenle- re "gönulden değil resmen" katıldıkla- nnı her türlü tavu"lanyla göstermekten çekinmeyen, hatta belediye hizmetle- rini tanıttıkları lüks baskılı pahalı ve gösterişlı kitaplannda kentin "1923ten sonrakendine yabancılaşoğını*' açıkça dile getırerek kendi yerel ıktidarlannı da "1923 öncesi kûltüre dönüş" olarak ilan edebılen kımi siyasetçilerin, bir bakıma Yahdettin'le de aynı yazgıyı paylaştıklanru "ABD vatandaşı olan tûrbaiüı millervekilkriyle" görmedik mi?.. istanbul"un hem emperyalist işgal- den hem de Osmanlı aymazhğuun elinden kurtuluşunun 76. yıldönümü, tüm ulusumuza ve bu kenti bir "Dün- ya MirasT olarak kabul eden tüm in- sanlığa kutlu olsun... [email protected]. ooop, Duvara Yaslandık! çisi. emir kulu DGM yargıcı- ıdıkilebildi. Onlardaüç-beş serbest kaldılar. Polis me- lanndan biriktırerek aldıklan îrcedeslerine kurulup, elle- sallayasallaya DGM bahçe- daştılar. Şimdi aramızdalar im kadar itibarlı TC yurttaş- olanıyofiar... riuk pisliğinde, başladığımız tia gerisindeyiz. tetikçileri, rtk, milletvekilliği, üst düzey yapmış ve yapmakta olan m de şefleri Susurtuk sıra- nazsa "sanık°t\\ar. Şimdi ne- teım/ş, paklanmış yurttaş" anızdalar. ira geri bir noktadayız. Sır- ıbiraz daha yaklaştı. • • • gazetesayfalannı... in Malki Cinayeti! Bunun ılacak- verecek cinayeti ol- jecede 700 milyon dolann Ş anlaşılınca gene ayağa irteryapıldı, yorumlaryazıl- gtı goreve çağnldı. tK kı cınayetin tetikçilerinin £İleri kaldınldı, tetikçilere buyruk ve para verip hedef gösterenler ya "Babanın aile fotoğrafında" baş kö- şeye kuaıttıp, gözlerimizin içine baka baka poz verdiler ya da kaçtıklan yurt- dışından bedelli askerlik için başvuracak kadar rahatladılar. Yani Malki cinayeti patladığında hiç olmazsa "suçu hemen hemen kanıtlan- mış sanık" konumunda olanlar, nere- deyse eski itibariannın da ötesine geçip aramıza katıldılar. Işin peşini bırakma- mak için hâlâ çırpınan gazeteci takımı- na (Merhaba Tuncay Özkan) büyük olasılıkla nanik yapıp keyiflerine bakı- yorlar. Yani. Yani Malki Cinayeti'nde de bal gibi daha geri bir noktadayız. Sırtımız duva- ra biraz daha yaklaştı... ••• Gazete sayfalanndaki can sıkıcı tura devam edelim mi? Haydi cinayet, silah, bomba, şantaj, kara para, kanlı paradan uzaklaşalım. Mesela... Mesela... Hah RTÜK... Televizyonlan, anmudun sapı, üzümün çöpü mantığı ile karartan, Abdülhamit sansürüne rahmet okutan RTÜK'ün de- ğişmesi için nice yazılar yazıldı, nice yo- rumlar döktürüldü. Tam artık, bu kadar yaygın bir kamu- oyu tepkisi karşısında şu RTÜK demok- ratik bir çözüme kavuşturulur diye umut ederken... Örneğin partilerin yolladıklan ve ister istemez kendilerini yollayan partilerin düdüğünü çalan RTUK üyeleri sepetle- nir, yasa değıştirilip, bundan böyle Yar- gıtay'dan.Danıştay'dan Sayıştay'dan, üniversitelerin iletişım fakültelerinin öğ- retim üyelerinden, TGC gibi, ÇGD gibi, Basın Konseyi gibi demokratik meslek kuruluşlannın temsilcilerinden oluşan "özerk" bir kurula dönüşür umudunu büyutürken... Bir de baktık ki RTÜK yasası degişi- yor ve bundan böyle kanallann deneti- mi, hükümetin emir kulu bürokratlann, gelecekleri sicil amirierinin insafına kal- mış memurlann oluşturacağı ve TV ka- nallannın geleceği de başbakanın, vali- nin. kaymakamın, mahalle muhtannın i- ki dudağı arasına hapsedilen bir RTÜK doğmaküzere... Yanı RTÜK sözkonusu ise bal gibi da- ha geri bir noktadayız. Sırtımız duvara biraz daha yaklaştı... Yaklaştı ne söz, duvara yapıştık, ya- ptşıyoruz... Ezılip yamyassı olmaktansa, ben bu gazete sayfalan arasındaki gezintiden vazgeçiyorum. Siz istersenız devam edin... Üıtiversite Adayları Gelecek elinizdei ergı BAYILERDE