Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 11 EYLÜL 1998 CUMA
OLAYLAR VE GORUŞLER
Tarikat mı, Din mi?
Doç. Dr. TONGUÇ GÖRKER
A
skerbabamınSıırt'ınGar- şeriat ve mezhepler ortaya çıkrruştı On-
zan ılçesınde gore\lı ol- ce Sunni \e Şii mezheplen oluştu Sonra
duğu >ıl. yedı >a>ındavar- Sunnı mezhebınden Hanefi, Şafi, Maliki
dım Kasabanın memur \e Hambeli mezheplen Şıı mezhebın-
hanımlannı agırladığı bır den ıse \ese\i \le\i, Bektaşi, Bayrami.
sundeanneme Garzan ın İsmaiüve Mutezile mezheplen doğdu
duğu y ıl. yedı y a?ında var-
dım Kasabanın memur
hanımlannı agırladığı bır
.gundeanneme Garzan ın
yerlısı yetmişinı a^km bır hanırn yardım
edıvordu Elındekı ağır tepsıyı taşırken
çocukluk dunusuvle tepsıden bır kurabı-
yealmak ıçm uzandım Bırden çığhk ata-
rak tepsıvı bıraktı Kınlan bardaklardan
sıçravan çavlar ve tabaklardan fırlavan
yıveceklerverlere vayıldı Dehşet ıçınde
ızledığım olaya benım neden olduğumu
hemen oğrendım Elım yetmişını aşkın
nınenın parmağına dokunmuştu ve su so-
rununun dorukta olduğu ka^abada yaşlı
hanımın gu\ul aptesı bozulmus.ru
O gunlere değın bırçok nedenlerle ba-
zıhanımlannelınedokunmuştum Orne-
ğın vaşlı hanımlann elını opmek yaygın
bırgelenektı Değışen ney dı ? Çok geçme-
den vaşlı hanımın Şafi olduğu sovlendı
Şafi ne demektı' Musluman degıl mıy-
flerleyenyaşımlabırlıktebılgımgehş-
tı Pev gamber olduğunde Kuran yazılı de-
ğıldı •V.etlenezberleyenkışılennbellek-
len )se'farklılıklargOî.tenyordu Değişık
savlan uzlaştırrna çabalan gostenlerek
Kuranyazılmıştı Farklı goruşler. vazıldık-
tan sonra da dev ametmıştı Dınveahlak
uzenne kurallar zamanın toplum vonetı-
cısı olan pevgambenn hukuk duzenı ıle
karıştınlmış ve o tanhlenn hukuk duze-
nı de Kuran ıçınde yer almı^tı Sonunda,
y uzv ıllar bov u tartiıjmalara neden olacak
Mezheplenn doğuşunda kışısel çıkar
ya da ıktıdar kavgası belırgın değıldı
Mezhep mensuplan kendı ınançlannın
Kuran'da var olduğunu ancak yazanlann
bunlan kıtaba almadığını soyluyorlardı
\nlaşmazlıkınançuzenneydı Inançlann
oluşumunda, ozellıkle Muslumanlığı son-
radan benımseyen topluluklann (orneğın
Turklenn ve lranlılann) eskı dınlennden
\e toplumsal geleneklennden yansıvan-
larla bır kompozıs>on oluşması da soz
konusuydu
Izleyen y uzy ıllar ıçınde, Ortaçağ Avru-
pası nda dın y onetımının dın adamlanna
sagladığı toplum ustu a>ncalıklar, Mus-
luman dunyasının uyanıklanna esın ver-
dı Muslumanlıkta olma>an bazı uygula-
malar yakıştırmalar doğdu Arap kabıle
reıslen ıçın kullanılan şeyh unvanı Arap
dişı topluluklarda dın unvanı gıbı tanıtıl-
dı Kendısıne şeyhdıvenı kımın şeyh vap-
tığı da bellı olmadı Muslumanlıkta dın ada-
mıyokken ortaya ımamlarçıktı Muslu-
manlıkta kıvametten once cennet cehen-
nemolmadığı halde cenazelerde konuşan
ımamlarcennenekı meleklerden sozettı-
ler Papazlann kılısedekı cenazetorenlen
gıbı Muslumanlıkta ıbadetın yen olma-
\ ıp her yerde v apılabılecegı bılınırken, Hi-
nstıyanlann pazar ıbadetlen gıbı cuma
namazlan doğdu
Gıderek şeyh unvanlan da \etmedı
Araplıkla ılgısı olmayan kımseler, pevgam-
benn akrabası anlarranda Seyitunv anı kul-
lanmava başladılar Bunlar kendılerını
şeyh'ten de ustun saydılar Doğu Anado-
lu'dakı 1925 Kurt ısyanını tstanbul da tn-
gılızlerle pazarhk ederek başlatan \anli
Sevıt \bdulkadirveoğluSevıt\Iehmet.
bılınenlenn en unlulen Kurt olduğunu
soyleyenvatansatıcısı Abdulkadır e na
sıl olup da Arap olan pe>gambenn akra
bası olabıldıgını kımse sormadı
Bu arada şevhler seyıtler ımamlar.
Muslumanlık adına >arattıklan unvanlar
sayesındebolluk ıçınde vaşadılar Bunla-
nn medreselı olanlan. Osmanlı'nın ume-
rasınıfındanoldularveımparatorlukha-
zıneMnden beslendıler Cahı) olanlan ıse
şeyhlıkle se>ıthkle ımamlıkla sıradan
ınsanlarayaslandıiar \almzdınlendeğıl.
olulen bıle kazanç sağladı Şeyhlenn me-
zarlanna turbe dendı. mumlar dıkıldı, ça-
putlarbağlandı.adaklaradandı Turbele-
nn bakıcılanna ıhsanlaryağdı
Dın adamlığı kısvesı ıkbal sağladıkça
gıderek dın adamlığı ısteklılen de çoğal-
dı Mezhepler ve unvanlar yetmez oldu
Bunlann da ustune çıkmak ıstevenler ıçın
bu kez tankat adı>la yenı kapılar açıldı
Tankat ımamlan ya da şeyhlen, mucıze
soy lentıien yarattılar vahıv lerden soz et-
tıler lçlennde Tann olduğunu ıma eden-
lerbıle bulundu Alçakgonullu olanlan pey -
gamber ımajı yarartı Meşrutıyet done-
mının Ittıhad-ı Muhammedı Cemıyetı
uyesı ve 31 Mart ırtıca ayaklanmasının des-
tekçısı Bıtlısh Said-i Nursi (aslı Nersi).
Rısaleyı Nur adını verdığı yazılannda,
14
Bunlan ben söMemedün. bana sovtethor-
lar" tumcesını sık sik kullanarak kendı-
Mmn pev gamber olduğunu ıma ettı On-
de gelen kışılennı zahmetsızce zengın v e
guçlu kıldıkça tankatlardaçoğaldı Nak-
şıbendıler Batınıler Rıtaıler Hahetıler
Kadınler Mevlevıler Nurcular Sulev-
mancılar Aczmendıler bugun ısımlennı
duşunmeksızın sayabıldığımız ornekler
Bunlann ıbadet adına uyguladıklan gos-
tenlenn Muslumanlıkla ılgısı bulunma-
maktadır Bunlara savgı duvan kımsele-
nn bıle en azından bunların Musluman-
lıktan avn dınlerolduklannı kabul etme-
len gerekır Musluman olduklannı soyle-
melen ıçınde>aşadıklan Musluman top-
lumu kavbetmemek onlan çevrelennde
toplavıp guçlennı koruvabılmek ıçındır
Ibadet verlen de camıler değıl. tekkeler-
dır
Her tarklı dınde olduğu gıbı tankatla-
nn da tarklılıklan vardır Ama bırkonu-
dadavatmalan avnıdır Hepsı de Kuran'ın
tercume edılemeveceğını ıbadetın Turk-
çe vapılamayacağını, ezanın Turkçeoku-
namavacağını savunurlar Bunun nedenı
okuma vazma bılen her Turkun kolav lık-
la Turkçe Kuran ı anlavabıleceğını tan-
katlann Muslumanlıkla ılgılennın bulun-
madığının kolaylıkla anla^ılacağını bıl-
melendır Kı^ılenn ıçınde nevazdığınıbıl-
meden Kuran a tnanmalannı ıstemekle
Kuran ı putla^tırmaktadırlar Musluman-
lığa bundan daha bu\uk ıhanet olamaz
CumhunvetTurkıvesı nın kurulu^un-
dan hemen sonra oncelıkle bu konu> u ele
almasi.30Kasım 1925 tetekkelen veza-
vıvelen kapatması halkıdın>ızleı>tırmek
ıçın değıl. lıalkı dın satıcılanndan kurtar-
mak ıçındır
1950 yılında DP ıktıdan ıle ba^layan kar-
şıdevTİm,45 > ıl sure ıle cumhunyetın ka-
zanımlanna ters bır eğıtımı surdurmeyı ba-
şarmış cumhun>etın temel dayanakJan-
nı çurutmede.duşunulenın çok ustunde
vol almıştır Sonunda cumhunyet oncesı
doneme benzer bır ortama gınlmış eskı
dın cambazlannın yennı bugun din ka]-
kanipoBtikacambakandoldumıaştur Ye-
nıden başlayan dın tacırlen eylemlen, gu-
numuzun azınlık hukumetı donemınde
de dev am etmektedır Unıv ersıtelere sım-
gesel turbanJarla gırmek ısteyenlenn da-
vatmalanna kar>ı vasalann gereğı yenne
getınlememıi; anavasavasavgılı Istanbul
Lnıversıtesı Rektoru Prot Kemal AJem-
daroğlu valnız bırakılmı^tır Avdın Mus-
îuman Konca Kuriş kaçınlmış, faıilen
bulunamamıştır Beledıve gelırlen ıçın
toplanan vergıler, dın tuccarlannın mılı-
tanlanna eğıtım bursu olarak dağıtılmak-
tadır Parlamentonun sozde sagcılan ıle soz-
desolculan, sozdeıdeolojıkçekışmegos-
lenlen yaparlarken memurlara bırkaç ku-
ruş zam \ apıp kendı a\ lıklannı bır buçuk
mılyara >ukseltmekte ve seçım oncesı uç
ay lıklannı peşın almakta hıç çekışmeden
bırleijmı^lerdır
Sol dedığıraız partılenn bınsı Mende-
res'ın v e Ozartn ızınde olduklannı açık-
larken otekıs^ı tankatlann u\dusu olma-
\ı yeğlemektedır Yapılacak seçımlerdeva-
tanda^ın gonul rahatlığıvlaov verebılece-
gı partı kalmamıştır
Partılennse sağcısından solcusuna tu-
munun hesabı tankatlann oylan ustune ya-
pılmaktadır Mılletçe sılkınmenın zama-
nı çoktan gelmıştır, şımdıyse geçmekte-
dır'
Şirket Birleşmeleri ve Piyasa Ekonomisindeki Rekabete Etkisi
Dr. ŞEVKET SAY1LGAN
G
unumuzdunyası >a>gınbır>ırketev!ı-
lıgınetanıklıkedıyor Bırvandanyone-
tım hısselennı ele geçırme gayretı. obur
yandan çok say ıda kuçuk şırketı bırleş-
tırerek ortav a çıkan venı holdıngler gu-
numuzdeadeta bırpatlamadonemıya-
>ıyor 1996 \ılında şirket bırleşmelennın toplamı 1 tnl
yon dolara ula^mış bulunuyor Sadece ABD'de 199^
yılında 650 mılvar dolarlık şırket ev lılıgı yapılmıştır
Buev lılıklenn bırvoğunun buyuk >ırketleraraiindamey-
dana geldiğmı goruyoruz 1998 y ılı ıçınde bugune ka-
darkı en onemlı bırleşmelerden olan BP ve Amo-
co'nun bırleşmesı gerçekleijtı Ancak bu bırle^mc
mayıs ayı ıçındekı Chrysler-Daımler Benz bırîe^me-
sınden de buvuk bır bırleşmedır
Ortaya çıkan bu oluşumda rol alan etmenler (tak-
torler) arasında. orneğın hammaddeyı daha ucuza sa-
tın almak. bır dağıtım hattıy la daha çok urun pıy a^a-
ya surerken ortu^en malıyetlen duşurmek ıçın yapı-
lan bırleşmelerde vardır
Gunumuzde bu etmenlere ozellıkle aşağıda goste-
nlen başka etmenler de e^lık etmektedır Bunlar. hız-
la yukselen hısse senedının sagladığı kolavlıklar. ma-
lıyetlen du^urerek ya daha fazla pazar payı kaparak
kâr artışı sağlamak ya da bır şırketın yonetımını de-
netım altına almak olarak sıralanabılır Aslında çok sa-
yıda neden arasında e^as dıkkatı çekenın kuresel eko-
nomının gelıştırılmesı olduğuna hıç kuşku voktur
Kuresellesme surecınde ÂBD nın çokuluslu şırket-
len bu gelıs.ımın on saflarında y er almakta v e oluşum
dan en fazla yararlanan kuruluijlan oluşturmaktadır
Yerel esnekleştırme hareketı esnek ışgucu pazarları
veteknolojıkvenılıklerekarşı açık tav ırları \uzunden
ABD şırketlen bu gelı^meye en ıvı uyumu goster-
mektedırler Bununla bırlıkte, orneğın \unanıstan"da
yabancı sermavenın çok olumsuz koşullar ıçınde ça-
lıştığma ışaretedılmektedır Ozellıkle, butunçokulus-
lu proje ıhalelerı hukumetle muhalefet arasında bır
dedıkodu kaynağı durumuna gelmekte ve sureklı sı-
kıntılarlakarşılaşılmaktadır Yabancı şırketlenn. orne-
ğın Sıemens'ın Yunan pazannda karşılaştığı en onem-
lı sorunlardan bazılan hukumet ve yasalardakı Mk ve
kafa kanştıncı degışıkJıkJerden kayTiakJanmaktadır An-
cak memnunıyetsızlığın buyuk bır bolumu, esneklık
gostermeyen ışçı sendıkalanndan ve kırtasıyecılıkten
doğmaktadır Bu koşullar altında, bır dızı çokuluslu
şirket. emeğın malıyetının daha duşuk olduğu Orta -\v -
rupa ulkelennde yerleşmeyı duşunmeye başlamıştır
Gerçekten. 1960'lıyıllardabuyumegızılgucu(potan-
sıyelı) ve ucuz emek açısından Yunanıstan çok cazıp
bulunmuş ve o donemde sağlanan vergı ımtıyazlan ve
serbest sermaye hareketını hızlandıran teşvıkler bır-
çok şırketı bu ulkeye çekmıştır
Ne v ar kı. o gunlenn gende kaldığı ve çokuluslu şır-
ketlerın bu ulkeden kaçmaya başladıklan gozlenmek-
tedır Omegın 1961 yılında Yunanıstan 'dayatınmva-
pan Pırellı. ışten çıkarma planlannı protesto eden ış-
çılenn sureklı grev len ve fabnkayı aylarca ışgal etme-
lennın ardından 1993 yılında Yunanıstan'dan cekılmış-
tır Benzer »ekılde Good ^aar, maJjyetlârın yuksek
oluşundan doiayı, daha sonra Lev ı s kot uretıcısı, Yu-
nanı»tan pazannı terk ederek uretımını Polonya ya
kavdırmaya başlamıştır Mukayeselı araştırmalann da
gosterdığı gıbı \unanıstan yıllar ıçınde sureklı reka-
bet gucunu kaybermeye başlamıştır Ozellıkle ıddıa edıl-
dığınegore. Yunanıstan AB'de ışcı başma emek ma-
lıvetının en hızlı arttığı ulke halıne gelmektedır
ABD'de de Boeıng ve McDonell Douglas bırleşme-
M. yanşma dışı kalmaktan korkan Avrupa şırketlen-
nı de baş dondurucu bır hızla bır dızı bırleşme eğılı-
mı ıçıne sokmuştur Ozellıkle Fransada şırketlenn
birleşmeleri konusunda hızlı bır hareketlılık gozlen-
mektedır Gelışen kureselleşme, serbestleştırme ve
ozelleştırme çok say ıda şirket evlılıklenne yol aç-
maktadır Ne var kı, Avrupa'nın kulturel ve gelenek-
sel y apısı. ABD tıpı çok hızlı bırleşmelenn onunde bır
engel oluşturmaktadır Iddıa edıldığıne gore. "A\TU-
pa şirkerlcri her ne kadar birieşmelerle AB'nin reka-
bet gucunun arttırılmasını hedeflediklenni sovleseler
de. son zamanlarda mevdana gelen birieşmelerin ço-
ğıı ulusal sınıriann içınde gercekleşmı$&'r."
Gunumuzdunyasındabazı ulkelerdeşırketlerartık
o kadar buvuduler kı bunlann gucu bırçok ulkeyı
ekonomık açıdan aşmaktadır Gerçekten gunumuzde
"500 buyuk şirket.dunyaparasalgucunun \uzde 42'si-
ni elinde tutuvor. Dunvamızın en guçlu 100 ekonomi-
sini, buvoık şirketler \c ulkeler van yarıva pavlaşnor.
Enbıivuk lOşırket. 100 kuçuk ulkeden daha çok ciro
vapıyor. Shell ve L\\on petrol şırketiennin dunya ci-
rosunu geçebilen ulke savısı 27'dir. Shell'ın eiindeki
400 bın donumluk ara/ı 146 ulkenin \u/olçunıünden
buvuktur. Rakamlara bıraz daha devanı edersek In-
gıltere'de bir v ıl içınde harcanan tum paranın vansını
250şirket pa> laşıvor. General Vlotors'un >ılük saüş ka-
zancı 133 milyar dolar, Tartzanva. Envopya, Nepal.
Bangladeş. Zaire. l ganda. Nijerva. Kema \c Pakıstan'm
toplam GSMH'sinden fazJa \ani GeneraJ \lotors tek
başına. soz konusu ulkelerde yaşayan 500 nıilyon in-
sandan çok daha fazla para kazanmaktadır. İhıma-
nın en onemlı 12 sanavi kolunun -otomoti'v. havacilık
ve ıua>, elektronık, çeiık, petroL bügısavar ve aıedya
dahü- vuote 40'ını sadece 5 fırma paylaşnıaktadır."
Bu fırmalar sadece maddı açkLm degıl. sosyal açı-
dan da guçlu bulunuy orlar Dunya gıda tıearetının tu-
munu sadece 10 fırma butunuyle elinde bulundur-
maktadır Son20yıldayaşananbugelışmeler komu-
nızmın geçen v ıllardakı y ıkılışı kadaronemlıdır Mer-
kezı vonetımlenyle bu derece ba>arı kazanan buyuk
şirketler. aynı yonetım tarzını ->av unan eskı Sovyetler
Bırlığı'nı bırçok yonden geçmış durumdadırlar 1991
yılında 5 Japon şırketının elde ettığı kazanç. Sovyet-
ler Bırlığı nın tum kazancına eşıttır
Pazar ekonomılennde anahtar oğe rekabettır Re-
kabet. tekelcı fıyatlan onler ve tuketıcılenn satın al-
malannı en ly ı koşullarla yapmalannı guvenceye alır
Uretıcılenn venmlı olmak ve kalıtelı mal uretmek ıçm
her turlu çabayı harcamalannı saglar Lretıcıler bu
çabayı gostermezlerse, daha lyı fiyat ve kalıte sunan
başka uretıcıler duşuk kalıteyı yuksek tutarak tuketı-
cıye yarar sağlamaktadır Rekabet. butun olarak eko-
nomıyedeyararsağlar \enıgınşımcılerherhangı bır
ışalanınadahaıyı fıkır fıvatyadakalıteylegırebılır
ve kendılerınden oncekılede rekabet edebılırler Bu-
tun budeğışımlebırlıkte ArR(meU'ın 'VeşilTepki'ad-
lı yazisında belırttığı gıbı buvuk şırketlenn dev letler-
le olçuşecek dev yapılara ula^masına rağmen, bunla-
nn bır sosyal :>orumluluk ustlenmeyı duşunmedıkle-
n gozlenmektedır D. Korten 'Şirketier Dünvayı Ne
Zaman Yonetecek" ısımlı kıtabında şoyle bır değer-
lendırme vapmaktadır "Hukumetierin de basiretsiz-
liğivle. artık guç nıerke/j yonetimden buvuk şirketie-
rekaymaktadır. Bu>ukşırkeüeruıgucuarttıkçabire>-
lerin ve merkezi yonetımlerin gücu azalmaktadır."'
Bugun ıncelenecek olursa hıçbır şirket, hıçbır hu-
kumet. buy uk şırketlenn vapabıldığı gıbı 40 bın ınsa-
nı ışten çıkaramaz Dunyanın bırçok ulkesınde huku-
metler buvuk şırketlen kendısıne çekebılmek ıçın teş-
vıkler. vergı ındırımlen sağlamaktadır Butun bunlar
merkezi gucun bellı egemenlık haklanndan vazgeç-
mesı anlamına gelmektedır Orneğın, NAFTA'nın ger-
çekleştınlmesmde buy uk şırketlenn dıkkat çekıcı gay-
retlen olmuştur
Bu brrleşmenın Meksıka ıçın ılgmç sonuçlardoğur-
duğu gozlenmektedır Bu uJkede, sanayıde uretım ar-
tarken tanmsal uretım azalmış ve gıda sektorudışa ba-
ğımlıbırdurumadonuşmuştur NAFTAnm ımzalan-
masından bu yana 2 2 mılyon ınsanın ışınden olduğu
ve 40 mılyon ınsanın da açlık sınınnda yaşamaya ça-
lıştığı ıddıa edılmektedır
Kureselleşmenın bır sonucu olarak karşımıza çıkan
şirket bırleşmeien ıle bırlıkte vaşamlan dunyanın çok
cıddı gelırdağılımı bozuklukluğuna duşmesıdır Bır-
leşmış Mılletler'ın tnsam Gelışme Raporu'na gore
1970 y ılında duny a nufummun en zengın yuzde 20 sı-
nın gelın. en yoksul yuzde 20 sının gelınnın 30 katı
ıken 1994 yılında buoran 61 katınayukselmıştır An-
cak ne olursa olsun. kureselleşmenın vapısal reform-
lannı ve bılgı çağının donuşumlennı gerçekleştıre-
meyen ulkelen cıddı ıstıhdam ve gelırdağılımı sorun-
lan beklemektedır
PENCERE
Jeton Düştii!..
Cumhunyet'te 9 Eylul Çarşamba gunu yayım-
lanan habenn ust başlığı "Global kapıtalızm, ül-
kelerın kulturel değerlerıne ve sıyasetlerıne de
saldınyor "
Manşet
"Buyuk Çokuşi "
Haberden vurgulamalar "Newsweek dergısı
son sayısında 'Soğuk Savaş'/n ardından kuresel
kapıtalızmın dunyaya refah ve demokrası vaadıy-
le ortaya çıktığını, ancak sonucun husran oldu-
ğunu yazdı Newsweek, global kapıtalızmın yok-
sul ya da gelışmekte olan ulkelenn ekonomılen-
nı çokerttığını, zengın ulke yatırımcılannın ıse bu-
yuk zarar gormesıne yol açtığını belırtıyor Dergı-
ye gore global kapıtalızm artık bıçak sırtında Der-
gı, knzın daha derın bır açıklamasını piyasa kapı-
talızmının yalnızca bır ekonomık sıstem olmayı-
şında buluyor Kapıtalızm yalnızca ekonomı adı-
na ışleyen bırmekanızma değıl Aynı zamanda dı-
ğer ulkelenn kulturel değerlenne ve sıyasetlerıne
de saldırarak berabennde çatışmaları getınyor "
•
Haberın hazırianma surecınde tartışması yapı-
lırken ıçımızden bın dedı kı
- Ne olacak! Cumhunyet bunlan yıllardan 6e-
n yazıyor
Yanıt
- Newsweek gıbı bırpopuler Amenkan dergı-
sının 'çokuş'u ıtıraf etmesı onemlı
Soru
- Dınozorlann dedığı doğru çıktı, değıl mı?..
-Evet
- Pekı, donekler ne yapıyortar?
- Susuyohar1
'Soğuk Savaş 'tan yengıyle çıkan kapıtalıst blo-
kun doruğunda oluşturulan 'egemen model' bu-
tun dunyaya dayatılmıştı "Tanhın sonu gelmıştı
artık Turkıye bağılsız koşulsuz bu modelı benım-
semelı, çağın gerısıne duşmeden uygar dunya-
ya katılmalıydı."
Ruzgâr bu yonde oylesıne guçlu esıyordu kı
tum medya onunde eğılmıştı
Cumhurıyet dışında.
•
10 Eylul tanhlı Cumhurıyet'ten bır haber
"Dunya nufusunun yaklaşıkyuzde 20'sıne sa-
hıp olan kuzey, doğal kaynaklann yuzde 80'mı
kullanıyor Yerkuresınde yaşayanlann yuzde 5'ını
oluşturan Amenkalılar, hammadde kaynaklarının
yaklaşık yuzde 40'ını tuketıyorlar Dunyanın en
yoksul ulkelen 1960'ta kureselgelınn yuzde 2.3'ünu
alırken, bugun yuzde 1 1 'ını alıyortar "
10 Eylul tanhlı Hurnyet'ten bır haber
"Bırleşmış Mılletler Kalkınma Programı kapsa-
mında hazırlanan rapora gore zengın ulkelenn tu-
ketımı rekor sevıyeye ulaşırken yoksul ülkeler aç-
lık ve sefaletın pençesınde kıvranıyor Zengın ul-
kelerdekı yoksullann sayısı da artıyor "
Model ıflas ettı
Eskıden tuketım rakamları bır ulkenin ovuncuy-
du, gelışmışlığın gostergesıydı, değer yargıları de-
ğıştı, doğayı tuketen, ama sanayı atıklannı tuke-
temeyen kuresel duzen çıkmaza saplandı, çokuş
Newsweek'ın dılıne'be duştukten sonra bız de
uyanırmıyK?..' »9 *
Heeyi Turkıye solu, uyan
1
MANİSA1. SULH HUKUK MAHKEMESİ'NDEN
DosvaNo 1995 881 E 1997 448 K.
Davacı Saıt Kava vekılı Av Nun Türkan tarafından davalılar
Yahya Tüzun v e arkadaşlan aleyhıne açılan ızak-ı >UVÜ davasının
vapılıp bıtınlen duruşmasında venlen ara karan gereğı Manısa
merk Horozkoy Has mevkıınde bulunan 1835 ada, 13 parselde
kayıtlı 141 m2 mıktanndakı ev ve arsanın satış suretıvle tarafın-
dan ortaklığm gıdenlmesıne karar venlmış olup davalılardan Fa-
zıle Kaya'ya davetıye teblığı yenne geçerlı olmak uzere ılan olu-
nur 27'7 İ998 Basın 39662
sız mağazayı açın
Türkiye'nin
en işlek alışveriş merkezinde
ayda 200 dolardan başlayan
[iralarla siz de bir mağaza açın.
SUPCRÖNLIN€
"fOPP/NG
müşteriler kuyrukta
Türkiye'nin internettekı ılk ve tek elektronık
alışveriş merkezi Superonlıne Shoppıng'e, ayda yaklaşık
50 000 ınternet kullanıcısı uğruyor. Giyimden kahveye,
muzıkten oyuncağa, festıval bıledennden çıçeğe, akla
gelen her turlu urun ve hızmetı sunan kuruluşlar,
Superonlıne Shoppıng'de bır "mağaza" açarak, yalnız
Turkıye'de değıl, tum dunyadaki internet kullanı-
cılarına doğrudan satış yapma fırsatını yakalıyorlar.
Sız de hemen Superonlıne'ı araym, ayda yalnızca
200 dolardan başlayan kıralarla, boylesıne ışlek bır
alışveriş merkezinde bır "mağaza" açın Alışverışlenni
mternetın olanaklarından yararlanarak Superonlıne
Shoppıng'den yapmak ısteyen bınlerce ınternet kul-
lanıcısı var. Bır başka deyışle, müşteriler kuyrukta
Sız yeter kı mağazayı açın
SUP£RC JN
Y A P I K R E D I ' N I N
İ N T E R N E T
t K U R U L U Ş U D U R
Superonlıne Hızmet Hattı (0212) 284 04 44
http //shop superonlıne com
E-Posta shop@superonlme com