Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel \avın ^ onetnıenı Orhan Erınç
• Genel Vavın Koordınatoru HıKmetÇe-
tinka\a • Vazıı^len Muüuru İbrahim
Vıldız • SonımJu Mudur Fıkret Ilkiz
# Haber Vlerkezı Muduru Hakan Kara
9 Gors^l \ onetmen Fikret Eser
Istıhbjrat Cengi7 ^ ıldırım 0 tkonomı Mehmet
Saraç 0 kultur lljndaıı Şcnkokcn 9 Spor
VbdulUdir \ ucelman • MaLüeler Sami haraoreo
0 Du7ctono AbdulUh >. azıcı 0 Folojnıf Erdoğan
Köseoğlu 0 Bılgı Belgc Edibe Buğra 0 \ urt
Haberlen Mehmet Faraç
\z\m Kurulıı llban Selçuk
(Bd!,kan) Orhan Erınç. <>kta\
Kurtboke lllkrmt Çetınka>a.
Şiikran Suner. Ergun Balcı,
İbrahim > ıldız, Orhan Bursalı.
Vlustafa Balba\. Hakan Kam
AnkaraTemsılusı Mustafa Balba> -\taturk BuhanNo
125.Kat4,Bakanlık]ar-AnkaraTel 41s>sü20rhat) Faks
41s>502" • Izmır TemsıkiM Serdar Kı/ık, H Zı\a
Bl\ 1352 S 2 3Tel 4411220 Fak> 44191 r • Adana
TemsılciM Çetin\iğenoğlu, tnonuCd 1 ls>S No 1 Kat 1
Tel >6> 12 11. faks 363 12 15
Muevsese Mudunı Lstun \knun •
Koordınator Ahmet korulsan 0
\fuh*ehe Buletıf Ven*r#idare Hüse>ın
Gurer 0 l^ietme Önder Çelık 0 Bıltp
I^lem Naıl (nal 0 Bılgı^a\ar Sjstem
Mürû\et Çıkr#Saaş Fa/ilet kuza
MED\ \ C 0 >onetım K
Ba^kanı Genel Mudur G
Erdurao 0 Kourdınator
Işıtman 0 Oeneî Mudur Yardı
StMİa (, oban lel sM (T
513958O-SH846O-61 Faks 51
\»\tml*yiD ve Basan > enı Otın Haber Ajansı Basın ve YavıiKilık \ Ş
Ttıricocag'ı Cad 39 41 Cağaloğlu 34334 Isl PK 246 Istanbu] Tel |0 2121 si; 0> 0ı (20 hat) Fak> lO 212) <1 1 «^
11EYLUL1998 fmsak 5 04 Guneş 6 33 Oğlel3 08 lkındıl6 40 Akşaml9 29 Yatsı 20 53 w\v vv cumhuriyet cor
Gretchen Mol'a
büyiik ilgi
• Haber Merkezi -
Rounders fılmının
NevvYork'takı ılk
gostenmınde fılmın
başroloyuncusu Gretchen
Mol buyuk ılgı
gördu Fılmde Mol'un yanı
sıra Matt Damon. Ed Norton
ve John Malkovıch de rol
alıyor
Kozmetikte yeni
ürünfer
• Haber Merkezi -
Türkıye'de Temmuz 1994"te
faaiıyete geçen ve 4 >ıl
ıçınde onde gelen doğrudan
satış fırmalanndan bın olan
Amvvay. şımdı de kozmetık,
parfiım ve bayan kulotlu
çoraplannı Turk
tuketıcısının beğenısıne
sunuyor Amvvay'ın Artıstrv
markalı kozmetık urunlerı.
Tom Cruıse ve Sharon Stone
gıbı pek çok unluyle çalışan
makyaj uzmanı Vıctona
Charles'ın konu
mankenlenne yaptığı
makyaj la basına tanıtıldı
Okul ihaleleri
Mıllı Egıüra BâUnlığı. 64
bın 500 öğrencı kapasıtelı
103 ılköğretım okulunun
ıhalesını sonuçlandırdı
Mıllı Eğıtım Bakanlığı
Basın ve Halkla llışkıler
Mdşavırlığfnden >apılan
yazılı açıklamaya gore, ılk
aşamada 25-29 Ağustos
arasında ıhaleye çıkarılan
134 okul ıçmalınan i 297
teklıfdeğerlendınlerek, 103
okul ıçın venlen 1 163
teklıften 991'ı geçerlı
sayıldı Bu çerçevede 623
bın 249 metrekare alanlı \e
64 bın 500 oğrencı
kapasıtelı 103 okul. toplam
35 trılyon 107mılyar510
mılyon 294 bın lıra bedelie
ıhale edıldı Bu ıhalelen
kazananlara teblıgat yapıldı
İshale dikkat
• BOLl(AA)-Bolu"da
ağustos a> ı başından ben
görulen ıshal vakası 1500"u
aşınca. Sağlık Bakaniığı 11
Saglık Mudurluğu"ne ozel
onlemler alınması ıçın
genelge gonderdı Oncelerı
lokal olduğu sanılan
vakalann daha sonra
baktenyolojık olduğu orta>a
çıktı Ishal gorulen yaşlı ve
çocuklann hemen bır
doktora göturulmesını
ısteyen uzmanlar.
vatandaşlara korunma
yontemlerıyle ılgıh
uyanlarda bulunuyorlar
Çürümeye terk edilen sarayın bodrum katmdaki çalışmalar Cumhuriyetin 75. yıldönümüne yetiştirilece
DolmabahçeMe 29 Ekhıı teHATİCE TUNCER
Dolmabahçe Saray ı. Cumhun-
yetm75 kuruluşyıldonumuneha-
zırlanıyor Mıllı Saravlar Daıre
Başkanı İsmail Hakkı Celayir. bın-
lerce kıv metlı eşyay la bırlıkte y ıl-
lardır çurumeye terk edilen sara-
yın bodrum katını temızleme ça-
lışmalarının >oğun bır ı,ekılde sıır-
duğunu ve eşyalann 29 Ekım Cum-
hun>etBayramı'nda ^ergılenece-
ğını belırttı Celayır, avncabılgı-
sayar sıstemıne geçtıklerını, Mıl-
lı Saraylar'dakı tum objelerın In-
ternet kanali)la tum dun>a)a ta-
nıtılacağmı bıldırdı
Kamuoyunda Dolmabahçe Sa-
rayı"nın depo olarak kullanılan
bodrum katının çurumekte oldu-
ğu ve bınlerce değerlı eşv anın >ok
olmaya başladığı haberlennın ar-
dından Mıllı Saraylar'da voğun ça-
lışmalar başladı Hazıran başında
Mıllı Sara\ lar Daıre Başkanlığf na
atanan Ismaıl Hakkı Celavir. Prof
Dr Metin Sözen başkanlığındakı
bılım kurulu ve 18 çalı^ma grubuv-
la sara>ın bodrum katını temızle-
me çalışmalannın yurutulduğunu
kaydettı Mımarlık tanhı. resto-
rasyon-konservasvon grubu. tab-
lo restorasvonu grubu. agaç kım-
yası. taş restora\\onu gıbı hergrup
kendı uzmanlıkalanındaçalı^ıjor
Bu çalışmalar Istanbul Teknık Lnı-
versıtesı. Yıldız Teknık L'nıversı-
tesı, Mımar Sınan Unıversıtesı ve
Istanbul Unıversıtesı'nden hocala-
rın başkanlığında surdurulu>or
Hıçbır saraydâ rolov e çalışmasının
bulunmadığını kajdeden Celav ır.
"Bu calışmavı İTU Mimariık Fa-
kültesi Fotogrametri ve l /aktan
AlgıiamaBilimDaİLMl veMSL
birlikte vürutuvor" dedı
Taglardaki bozulmalar
Taşlardakı bozulmaların da
onemlı bır sorun olduğunu ka>-
deden Celav ır. Hazıne kapiMnda-
kı taşlann sarardığına. bır kısmı-
nın onarıldığına dikkat ı,ekerek
"Taşlarerijorveyasaramor.Ta^-
lann sararması normaldeğil. Taş-
larda kim>asal bir değişim var. Tl-
BİT\K'la bağlantı kurularak ta$-
lardakj bozulmanın nedenleriaraş-
önbvor" dıve konu^tu
Sara> ın e^as >apısının ah^ap ol-
ması nedenıyle hızlı bır çurume.
mantarlaşma ve kurtlanmalar ol-
duğunu v urgulayan Celav ır >u bıl-
gılerı verdı
'•Sarav ın suradV bir an önceilaç-
lannmsı gerekü. Lç koltuktamiret-
mekle sarav kurtulma/. Mantan.
kurtianmav ı onJevecek ilaçlan bu-
lup ilaçlamak gerekll Paul Gett>
VakA ile ilişki kurduk. Nenı ve ru-
• Saraym esas
yapısınm ahşap olması
nedeniyle hızlı bır
çürüme, mantarlaşma
ve kurtlanmalar
olduğunu vurgulayan
Mıllı Saraylar Daire
Başkanı Celayir,
"Sarayın süratle bir an
önce ılaçlanması
gerekii. Uç koltuk
tamir etmekle saray
kurtulmaz" dedi.
tubet ölçümü vapıvoriar. Ardın-
dan uvgun ilaclar ha/ırianacak \e
uvgulanacak."
Yıllarcayuzeysel bakımlarva-
pıldığını v urgulayan Celayır, Ata-
türk'un odasında da çatıdan akan
sular nedenıvle çurumeler oldu-
ğunu. kurtlanan kanolanın ılaçlan-
dığını v e cılalanıp onanldığını bıl-
dırdı Sarayın uitkatlannın vego-
runen bolumlenndekı çalışmalara
karşın bodrumun neredevse unu-
tulduğunu belırten Mıllı Saravlar
Daıre Başkanı Celavır "Bodru-
mu \e depolardakJ eşvaları temiz-
livoruz. Bodrum. insanakJının aJa-
mavacağı haldevdi. Fareler cirit
advordu. kuşlarvuv ayapmrçn. (K-
sa burası kıvmetli eserierle dolu"
dedı Bınlerce porselen eş>a, so-
balar koltuklar kılıtlı depolarda
korumava alınmı^ Celayır. ozel-
lıkle mutfak bolumunde çurume-
ve birakıJmıs. 3 bın kışıye vemek
hazırlanan dev kuzmeve dikkat çe-
kıyor Bodrumdakı bolumlerden
bınnde bulunan cumhurıvet do-
nemmeaıtbırkavığın Ataturk'un
kaldığı Savarona Yatı'na servib
ıçın kullanıldığı tahmın edılıvor Bır
bolmeve neden gızlendıgı ıse an-
la^ılmamıs Yıne sarav ınkılerkıs-
mının kapatılmasınadabıranlam
verılemıvor \apılan çalı^malar
kapsamındaa\dınlıklarınut.tuka-
patılıyor Cunku yağmur sulan.
oluklar kapalı olduğu ıçın ıçerı gı-
rıpzarar verebılıvor
Badana yapılıyor
Insanın gırmeye bıle korkacağı
bu bolumler 90 gunde temızlenmış
Iskeleler kurulmu>, badana >apı-
lıyor, ıçende bulunan eşyalar ıse
saray m çeşıtlı atolyelennde onanm
ve restorasyonda Yenılemeçalış-
malannda aynı malzemenın kulla-
nılmasına ozellıkle dikkat edılı-
>or Sıvalardahıtahlıledılerekay-
nı malzeme kullanılıyor
Mıllı Saray lar Daıre Başkanı h-
maıl Hakkı Celayır. çalışmaları
Cumhuriyetin 75 yıldonumune
kadartamamlamayı amaçladıkla-
rını belırterek "Bueserler29Ekim
( umhuriyct Bayramı'nda açıla-
cak sergide zivaretçilere sunula-
cak" dedı
Para sıkıntısı yok
Mıllı Saraylar'a geçen yıl ayn-
lan 1 3 tnlyon lıranın harcanma-
dan gen gondenlmesını hayTetle
karijiladığını ıfade eden Celayır,
kendılenneBeylerbeyı Sarayı'yla
bırlıkte 2 saray, 2 ko>k ve 8 kasrın
bağlı bulunduğunu. bu yılkı but-
çelennın ıse 3 trılyon TL olduğu-
nu bıldırdı Celayır. para veperso-
nel Mkıntilan olmadığını. ancak
çurume surduğu ıçın zamana kar-
şı bır y ans ıçmde olduklannı be-
lırtıvor
Dolmabahçe Saray ı'nın bodrum katının çurıimekte olduğu haberlerinin ardından >oğun çalışmalar
başladı. fskeieler kurulup badana yapıldı: içeride bulunan eşyalar sarayın çeşitli atöhelerindc onanm
\erestorasyünda. Saraydakiçalışmalann 29 Ekim'eyetiştirilmesi planlanıvor. |H \İ\C T. TUNCER)
Spielberg'in 'Er Ryan'ı Kurtarmak'ı bugün gösterimde
Ölümyazgıyadönüştiiğünde...
Fılm. ılk 25 dakıkasında tam anlamıyla
şoke edıyor ızleyıcıyı Spıelberg'ın zafen
olarak nitelendınlen bu sahnelerde görsel \e
işıtsel hıçbır aynntı atlanmıyor.
Kültür Servisi - Yazarla-
nn. sanatçıların ve fılm ya-
pımcılannın sık sık cazıbe-
sıne kapıldıklan bırtema sa-
vaş Sanatçılann bu konu-
yu ırdelerken karşılaştığı en
buy uk guçluk ısedonemle ıl-
gılı bılgılerı doğru olarak
toplamaktan çok, bu v en le-
n doğru bır şekılde akîar-
mak ızleyıcıye Bır y onet-
men. aklında savaş temasıy-
la kameranın arkasına geç-
tığınde ya bır savaş fılmı ya
da savaş uzenne bır fılm çı-
kıyorortaya \ncak fılmın
amacı ıster sav aşı anlatmak.
ıstersavaşı ırdelemek olsun
mutlaka bınlen çıkıp "Savaş
anlatjlamaz.yaşanır" dıyor
Savaşı yaşamayan bırının
gerçekçı bır savaş filmı yap-
ması ımkânsızlık derecestn-
de guçturbelkı de, ancak bu,
yonetmenlenn savaş tema-
e-posta : tan 1ı prizma. net. tr
sinı ele almalarını engelle-
mıyor elbette Bu gozu ka-
ra yonetmenlerden bırı de
Amerıka'da cıddı tartışma-
lara yol açan, Venedık Fılm
Festıvalfnın açılısını ger-
çekleştıren ve bugun Turkı-
> e"de gostenme gırecek olan
"ErRyan'ı Kurtarmak" ad-
lı fılmın yonetmenı Steven
Spielberg Tom Hanks. Ed-
Hard Burns. Vlatt Damon
ve Tom Sizemore'un rol al-
dığı fılmı ızleyenlenn ço-
ğunluğu. Spıelberg'ın en
azından savaşın anlatılmaz-
lığını buyuk başanyla yan-
sıttığı konusunda hemfıkır-
ler Bır zamanlar Er Ryan
olarak tanırıan Amenkalıas-
kerpek çok dostunun olumu-
nu gordukten sonra şehıtler
mezarlığvnda ağlamay a bas-
lar Karisina şu sozcuklerle
yahanrErRyan "Banaiyi
bir adam olduğumu soyle!
Bana yaşamımda iyi bir çiz-
gi izkdigimi söyle. lıitfcn!"
Ryan'uı durumundan etkıle-
nen ve onun ıçın endıselenen
eşı onu yatıştırmak ıçın elın-
den gelını yapar. ama ızle-
yıcıler, kadının. Ryan'm ne
demek ıstedığım hıç anla-
madığından emındır
Savaşın ınsan psıkolojı-
sınde yol açtığı en buyuk y ı-
kım, savaştan kurtulanlann
ustesınden gelmek zorunda
olduklan vabancıla>maduy-
gusu Psıkolojıkyabancıla^-
maf DunyaSavaşı'ndanbe-
n ozellıkle Av rupa ve Ame-
nka 'da çok rastlanan bırbu-
nalım Ancak savaşın yol aç-
tığı bu turden bır yıkımın
gucu gunumuze yaklaştıkça
artıyor Öncelıklehergeçen
gun aydınlanan ınsanlığa sa-
vaşın mantıksızlığını paket-
leyıp sunmak, kelle koltuk-
ta, vatan-mıllet ıçın olmele-
nnı ıstemek gıderek guçle-
şıyor Savaş karşıtlığını art-
tıran ıkıncı neden ıse kadın
ve erkek duny alannın gıde-
rek ıç ıçe gınp benzeşmesı
kadın ve erkek ımajlannın
değışmış olması Dunyage-
nelınde değerlendınldığınde
savaş somut olarak hâlâ er-
kekler dunyasinın egemen-
lığınde <\ncak savaşa karşı
olmalan artık erkeklenn 'er-
kek adam'lığından bır şey
goturmııvor Erkeklerınpek
çoğu artık hıç çekınmeden
ve gocunmadan bır zaman-
lar kadınlıkla ozdeşleştırı-
len 'smryjşamı sav unuyor-
lar Sanat dunyası bır turlu
uzak kalamıyor savaşlan
Bunda savaşa katılmış olan-
lann başlanndangeçenle-
n, ıçınde bulunduklan psı-
kolojıyı bırebıranlatama-
malan da etkılı Durum
bu olunca ış sanatçılara
duşuyor elbette. kalemler
ya da kameralar kanlı sa-
vaş alanlanna donuyor
Yıne de pek çok sa-
natçı savaşın gerçek-
lığıyle ancak taşla-
ma ya da abartıya
başvurarak ba$a çıka-
bılıyor
Spielberg ıse farklı bır
stratejı kullanıyor Gerçeğı
yakalama konusunda her-
hangı bır sorunla karsildşrı-
ğında daha çok para koy u-
yor tılmlenne Bo>lukları
mılyonlarca dolara trul olan
gorsel ve işıtsel etektlerle
tamamlıyor Sonuç olarak
"ErRyan'ı Kurtarmak" da
sav aş alanlannı bey azperde-
ye ta^ıma konusunda sınema
tanhının en buy uk v e en pa-
halı. dolay lı olarak da en ger-
çekçı yapımı "Er Ryan'ı
Kurtarmak"ı en gerçekçı
savaş filmlen arasına sokan
sahneler filmın ılk 25 dakı-
kasında tam anlamıy la şoke
edıyor ızleyıcıyı 6 -Vğustos
1944'te Omaha sahılıne çı-
karma yapan \menkan as-
kerlennın kanlı ve olumcul
oykusu konu alınıyor bu sah-
nelerde Baştan ba^a duş-
man askerleny le kuşatılmı^
olan sahıleyuruyerek çıkan
Atölyeler
Onanm
sarayda
yapılıyor
Dolmabahçe Sarayı,
atolyelenvle kendı
kendıne yeten buyuk
bır ışletme şeklınde
Gumuş, tekstıl,
mobılya cıla, saat,
sedef, porselen. cılt
atolyelennde hem
onanm yapılıyor hem
de gereklı
malzemeler uretılıyor
Saatler koltuklar,
sobalar, muhurler,
perdeler, ahşap
eşvalar hep bu
atolyelerde onanlıp
restore edılıyor
\tolyelerde saray
personelınınyanı sıra
Guzel Sanatlar
Fakultesı oğrencıleri
hocalannın eşlığınde
ozenle çalışıyor
Saray a gereklı
kumaşlar Hereke Halı
ve fpeklı Dokuma
Sanayıı'nde
uretılıyor Sarayda
yıpranmış haldekı
600-700 tablonun
restorasyonu ıçın de
tablo hastanesı gıbı
çalışan atolye var
-GedikJi cariveler"
bolumunun tablo
deposu halıne
getınlmesı
planlanıvor Raylı
sıstemlerın
yerleştınleceğı
bolumde onanlan
tablolar korumaya
alınacak
SÖYLEŞİ ATTlLÂ İLHAN
Sendikacılık, Raydan Çıkarsa!..
askerler arasmdan 10 bın ka-
yıp venyor Amerıka Ame-
rıkan askerlennın kan golu-
nun ıçınde tepeyı aşıp Al-
man sav unma hattını geçe-
ne kadar v erdıklen mucade-
lenın bevazperdedekı van-
siması bır Spielberg zafen
olarak nıtelenıyor pek çok
eleştırmen tarafından Gor-
sel ve işıtsel olarak hıçbır
ayrıntıyı atlamıyor Spiel-
berg Izleyıcıler. bedenlenn
parçalandığı, kollann-kata-
İarın uçuştuğu, can çekışen
ınsanların gosterıldığı bu
sahnelerde bır anda savaş
alanının ortasında buluyor-
lar kendılennı Ben kımım,
neredeyım turunden sorula-
n sormaya bıle vakıt bulamı-
yorlar
Izleyıcıyı 1944 Hazıra-
nfna goturen film, savaşla ıl-
gıh ozel ay nntılarya da ozel
efektlerden çok daha fazla-
sını taşıyor beyazperdeye
Haberı, aynada gormuştum, bır berber aynasın-
da ensetıraşı olan koltuk komşum ıkıelıylega-
zetesını onune açmış okuyor bırıncı sayfa. olduğu
gıbı aynada manşetı oradan goruyorum Sıkıyöne-
tim, Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi'ni
(TSEKP) ve Türkiye Sosyalist Partisi'ni fTSP); bu
partılerın çıkardığı gazete ve dergileri, bu parti-
lerle ilişkili sendikalan kapatmış! Suratsız kış gu-
nu camlardasoğukvegrıbıraydınlıkbulaşığı, ıçım-
de ansızın, korkulu bır telâş. henuz oğrencıysem de,
o dergılerde şııryayımlıyorum. o partı ve sendıkalar-
da dostlanm var Tarih 16 Aralık 1946.
Sızı bıraz şaşırtayım mı? O tanhte, 'sosyalist' par-
tılen yasaklamaya elvenşlı bır kanun, mevcut değıl-
dı, o yuzden 'kapatma' kararı, 'bu partilerin yaban-
cı çıkarlara hizmet ettikleri' gerekçesıyle alınmış-
tı Akıl almaz ama, gerçek Feror Ahmad, olayla ıl-
gılı bır notunda aynen dıyor kı
"... bu iki partinin davalan senelerce sürdü ve
sonunda Türkiye Sosyalist Partisı beraat etti.
1950'de tekrar kurulan parti, 1952'de gene ka-
patılmıştır; bu kez dava sekız sene surmüş ve par-
ti mahkemede gene beraat etmiştir. Böylece
'sosyalist' partilerin kurulmasını yasaklayan bir
kanun olmamasına rağmen, bu çeşit partiler,
aşağı yukan on beş yıl çeşitli baskılar altında
bulundurulmuştur...!" (Turkıye'de Çok Partılı Polı-
tıkanın Açıklamalı Kronolojısı. s 27 Bılgı Yayınevı,
1976)
Bu utanç vencı 'tablo, 'Soğuk Savaş' başlangı-
cında gerçekleştınlmış. bır İnönü/Bayar/Mende-
res 'yapımı' ıdı ne çok ınsanın hayatını ne kadar
acımasızca tahnp etmiştir o ayn ve acıklı bır bahıs,
ınsanı asıl dehşete duşuren. 'kendılığmden' oluş-
muş sendıkalann kapatılmasıyla, sendıkacılığımızın
'tanhı' gelışme rayından çıkanlmış olmasıdır Kapa-
tılanlar', hem 'kendiliğinden', hem 'aşağıdan yu-
kanya' örgütlenmişlerdi; yerierini, 'uzaktan ku-
mandalı' ve 'yukardan aşağıya' kurulan, 'işçi der-
nekleri'ne bıraktılar, çunku 'sendika'nın adından
bile korkuiuyordu.
Şu 'en buyuk' ışçı federasyonumuz varya, çoğu-
muz 'ışçı derneklerı'nm 'devamı' olduğunu bılmez,
oysa onu 'kokmaz bulaşmaz' bır 'toplusozleşme
mekanızmasına', temelde, (Gramsci) 'sıyası top-
lum'un 'uzantısı' olması ındırgıyor mayası 's/w/'tu-
tulmamıştır
Grevden grev beğen!..
Odağdağalı mıtıng akşamı ustumuzde sırmalı bır
yağmur, çevremızde sılah gıbı atılan sloganlar,
sıralı sırasız marşlar l'Avant-Garde, Chant des
Partisans vs. Vel'-d'Hıv'den (kışlık velodrom) çık-
mış, yuruyoruz Renault'da ustabaşı, CGT'de sen-
dıkacı, 'Camarade' Paul; beresı bıyıkları ve pıpo-
su sınlsıklam, bana bır çırpıda, sekız grev çeşıdı sa-
yıyor
"-... iş bırakma, bir; sembolik grev, iki; uyan
grevi, üç; oturma grevi, ki yahudi grevi' de de-
nir, dört; zincirleme, ya da 'müteselsıl' grev, beş;
tıkama grevi, altı; destek grevi, yedi; dayanışma
grevi, sekiz!.."
O 'dırenışçı' ışçının ayakustu yaptığı sıralamayı, yıl-
larsonra, neredeyse kelımesı kelımesıne Marksist
Ekonomi Sözlüğü'nde bulmayacak mıydım'' An-
kara 7O'lı yıllar, kadîm dostum Enver (Aytekin), M.
Bouvier, A.J. İbarolla ve N. Pasguarelli'nın onem-
lı çalışmasını dılımıze çevırtmış, kıtabı Zafer Çarşı-
sı'ndagorup hemen alıyorum (S 197, Sosyal Ya-
yınlar, 1977 ist) Şımdı elınızı kalbınıze koyup, soy-
leyınız bırakın grevın çeşıtlennı, bunlan hak savun-
ması ıçın 'ozel' ışyerlerınde uygulamış olmayı, (çun-
ku o bır hayâl), s/z bana grev muessesesmı ve çe-
şıtlennı boyle bır çırpıda sayabılecek kaç sendıka-
cı gosterebıhrsınız?
Sendikacılığımız, -basınımız gibi- 'bürokra-
si'nın bir 'uzantısı' olmuş; işin acıklı yanı, iktida-
rın değişmez çekirdeği 'oligarşi'nin (bürokra-
si+burjuvazi) öteki kanadını himayesıne almış
gibı, asıl ağııiığını Kamu İktisadi Teşekkulleri'ne
(KİT) kaydırmıştır: sendıka, sayısı yuzlere varmış hol-
dınglenn, bınlen geçen ışyerınden, kaçına gırebıl-
mıştır kı' Bunlann hangılennde ış ıhtılâfı patlak ver-
mış ne zaman ne kadar sureyle greve gıdılmıştır?
Ya hıç yoktur, ya da devede kulak, çünkü federas-
yonlar üreticinin hakkını savunmak için, üretim-
deki gücünü kullanacaklanna; 'bürokrasi'nin 'kır-
tasiyeciliğine' gömülmüşlerdir: ışçı, sendıkasına
gıttı mı, kendısını devlet daıresınde sanabılır aynı gev-
şeklık, aynı ıdare-ı maslahatçılık, aynı vurdumduy-
mazlık!
Yoksa Harb-lş ulkemızdekı ABD ışyerlennde. cıd-
dı bır greve gıdecek ustelık bu grev, ayını doldura-
cak da -adları lâzım değıl- o buyuk federasyonlar
Türkiye'yı ayağa kaldırmayacak1
Olacak şey mı bu
?
'Grev oylaması!..'
(T~ornacı' Ömer, kf KUTV kuşağındandı, kafası
/ 'şurâ'a 'aksıyona' yatkın, gozlerı yıldız boceğı
bır ışçı, sendıkacılık bahsı açıldı mı, dercfı kı
"-... istihsal tabanındaki amele, sahib-i selâ-
hiyet olamazsa, sendikacılığın memuriyetten ne
farkı kalır? Atölye, mekteptir; tezgâhın başı, en
büyuk siyaset kürsüsu; ameleyı, tarıh ve sınıf şu-
uruna, yığın hâlinde istihsal yapması kavuştura-
caktır."
Onun bu sozlennı tatsız ve tepeden ınme 'emr-ı
vâkıler'\e karşılaştığımız bunalım gunlennde, huzun-
le hatırlamışımdır bılıncı açık ve aydınlık federasyon-
lann. o dakıka harekete geçıreceğı bır 'genel grev',
"emr-ı vâkılerı'de, bunlardan hayır bekleyenlen de,
ne kadar kısasurede, nasıltâr-u-mârederdı, bılırmı-
sınız''
Şıırle başlamıştık, şıırle kapatalım o bunalımlı do-
nemlenn bınnde, 'Grev Oylaması'nı yazmıştım, ba-
kalım beğenecek mısınız
"... yıldız alacasında çoktular çok basıyortar-
dı yere / saklı gulüşmeleriyle utangaç birer ço-
cuktular/ omuzlan dalga dalgaydı sığmıyordu hiç-
bir yere / ağır çekiyorlardı yumruklarıyla kor-
kunçtular..."
"... durmuştu duracaktı transmisyon kayışlan
fabrikanın / dinamolar şafakta son ampullerini
çatlatıyordu / şalteri indirecekti birazdan son iş-
çisi son vardiyanın / dışardakı kalabalık sessiz
ve kararlı dayatıyordu..."
"... bin başlı on bın ayaklı sankı bir devdiler /
grev oylamasında bir ağızdan 'grev' dediler..."
(Tutuklunun Gunluğu, 6 Basım, s 53 Bılgı Yayı-
nevı)
http:// www. prizma.net tr/ A İLHAN
http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htim