Katalog

9 AĞUSTOS 1998 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR 13 Evin îlyasoğlu, Cemal Reşit Rey ve Necil Kâzım Akses'in yaşamlannı kaleme aldı Çağdaş Türk ınüziğinden ild tısta GÜL ERÇETtN Evin İKasoglu, "Cemal Reşit Re>-Mü- zikten İbaret Bir Dunyada Geantikr" adlı kıtabınınardından Necil Kâzım -Vk- ses'ın yaşamını aktardığı "JVfinyaturden Destana Bir Yokuluk" adlı bıyografiyı detarmmladı Yapı Kredı Yayınlan'ndan çıkan kıtaplar 'çatık kaşlı' bıyografıler- den degıl llyasoğlu ele aldığı bestecı- lenn renklılığının de katkısıyla bu tur ya- pıtlann getırdığı katı kurallan y ıkıyor Kı- taplann adindan daanlaşılacağı gıbı ade- ta bır gezıntıye, bir yolculuğa çıkanyor okuru Bestecılennı herkese 'pazarfayabil- mek' ıçın muzık bılgısının yanı sıra ede- bıyat yetısıne romanin olanaklanna da başvurmuş llyasoğlu Okurbestecılenn yaşamoykulennı ızlerken onlarla bırlık- te Pans'ı. Vıyana'yi Prag'ıgezıyor do- nemın muzığını edebıyatını resmınıta- kıp edebılıyor Cemal Reşit Rev'ın ba- yan hayranlan donemın toplumsal ge- Iışmelen kadınlann konserlere gıder- ken neler gıydıklen, saçlannı nereye yaptırdıkları, konserler oncesınde ve sonrasında neleryenılıp neler ıçıldığı, Ne- cil Kâzım ınyemekduşkunluğu, hazır- ladığı sofralar hatta yemek tanflen kı- taplardakı renklı ayrıntılardan bırkaçı yalnızca Kitaplar iki CD ile zenginleşi>or Cemal Reşit Re> ve Necil Kâzım Ak- ses bıyografılennın ardından pek çok muzık meraklısı tlyasoğlu'nun Turk Beş- len'nın bıyografılennı tamamlamasını beklıyor, ancak llyasoğlu'nun bu ışe baş- larken amacı Turk Beşlerı'nı tamamla- mak değıl bır uçleme yazmaktı Cemal Reşit Rey ıle lstanbul u. Istanbul'un sa- nat merkezı halıne donuşmesını anlatı- yor yazar Necil Kâzım Akses ıle de An- kara'nın muzık başkentı oluşunu akta- nyor llyasoglu onumuzdekı gunlerde kaleme alacağı tlhan Lsmanbaşbıyog- rafısıyle de 'Türk müziginin globalleş- mesi' temasını ışleyecek llyasoğlu, Cemal Reşit Rey ve Necil Kâzım Akses'in yaşadıklan şehırlerüze- nndekı etkılerıne değınırken her ıkı bes- tecının de lstanbul ve Ankara nın kul- tur yaşamının bıçımlenmesınde onemlı rol len olduğunu bel ırtıy or "Cemal Re- Rfvin îlyasoğlu, biyografilerinde ele aldığı bestecilerin renkliliğinın de katkısıyla bu tür yapıtlann getirdıği katı kuralları yıkıyor. //eı erikikitapla birlikte bestecilerin kendi seslerini yapıtlannın yorumunu içeren iki de CD sunuluyor okurlara. şit Re> lstanbullularuı konsere gftme alış- kanlığı kazanmasında onemli bir rol ov- nadL Evlerde dinlenen konserlerin (b- şında bilet alıp salonlarda konsere gitme altşkanlığını kazandı ınsanlar. Konserva- ruvan kuran, Devlet Opera ve Balesinin ilk muduru olan Necü Kâzımın da An- kara uzerinde buyük etkileri oidu elbet- te." Öte yaııdan bu şablon ıçınde Adnan Saygun'un ve bugune dek hıç ışlenme- mış olan ve devlet sanatçılığı alamadan aramızdan aynlan Hasan Ferit Alnar'ın da mutlaka kıtap halıne getınlmesı ge- rektıgını düşünuyor tlyasoğlu Her ıkı kıtapla birlikte bestecilerin kendı seslerını ve yapıtlarını içeren ıkı CD sunuluyor okurlara îlyasoğlu CD ler sayesınde kıtaplann etkısının arttığına ve yenı ışlev lerkazandığına değınıyor "Bes- tecilerin kendi seslerini içeren ük CD'ler sayesinde bir yandan yitip gidecek olan bu sesler olumsdz kılınıyor, öte vandan da soyleşilerde kendikrinin neleri onem- sediği, v urguladığı anlaşüıyor. Bu sanat- çılann mürikleri kadar kendi sesleri. mü- zikleri uzerine kendi sovledıkleri şeyler de onemli Sov leşılerde asıl vurgularçı- kjvor ortaya. İkıncı CD'ler sayesinde ise v apıtlan da takip edebiliy or okur. Yazım aşamasının yanı sıra bu CD'lerin hazır- lanması da çok valdt aldı. Gerek söjieşi- ler gerekse parçalar çok titiz bir değer- lendirmenin sonunda elendi. Bütün bu kav ıtlar arasında benım ıçın en onemli olan Cemal Reşit Rev "in kendı pıv ano ça- lışının kaydı. Bır gun bır oğrencısi ders sırasında habersiz olarak amator bir ka- yıt aletiy le kav detmiş. Boylelikle bu eşsiz yorum da zamanın içinde hapsedilmiş ol- du." Okur her ıkı bestecının yaşamoyku- sunu ızlerken cumhunyetınılkyıllannın coşkusu ıçınde buluvor kendısını Ote yandar Cemal Res.it Rey ve Necil Kâ- zım Akses'in yaşam bıçımlen arasında- kı farklar İlyasoğlu nun yaklaşımını ve üslubunu da etkılemış Necil Kâzım'ın yaşıyor olması. aılesının ozellıkle de oğlunun arşıvler konusunda çok tıtız davranmış olması tlyasoğlununbubıyog- rafıyı yan surede bıtırme<;rnı saglamış 'Tannnın şanslı bir kulu' olarak nıtele- dığı 90 yaşindakı Akses ın bıyografı- sınde bestecının ruhundan kaynaklanan çocuksu bır neşe hâkım Cemal Reşit Rey bıyografısınde ıse bestecmın şaşaa- lı konak yaşamının ardından bır apart- man daıresınde ölmesının neden oldu- fu bır huzün sarıyor okuru Çağdaş Türk müziği gerçeği Onumuzdekı gunlerde de "Çagdaş Turk BestecUeri' adlı yapıtını okurla buluştura- cak olan tlyasoğlu bugun çağdaş Turk muzığının de çağdaş Turk resmı ve çag- daş Turk edebıyatı kadar bırgerçek oldu- ğu goruşunun savaşını venyor Yazann tek isteğı çağdaş Turk bestecılennın bü- tun parçalarının çalınması ve plak halıne getınlmesı Bestecıler hakkında belgeler toplayarak kaynak nıtelığınde kıtaplar oluşturmasma karşın muzığın öncelıkle sesıyletanıtılması gerektığmı savunuyor Turkıye de bır çokseslı muzık muzesı ku- rulması ıçın de mucadele veren tlyasoğ- lu elıne gecen her fırsatta çağdaş Turk bestecılenyle ılgılı butun belgelen arşıv- lıyor Kendısını en çok mutlandıran konu ıse hâlâ "Müzik mi musikı mi" tartışma- lannın surduğu gunumuzde çokseslı mu- zıfın kalıcılığı ıçın çalışıyor olmak ve yaptıgı ışlerın zaman zaman referans ola- rak ışeyaraması 'Zaman İçinde Muzik' v e 'Muzigin Ka- natlannda Söyleşiler' adlı kıtaplarının ye- nı baskılan çıkacak olan îlyasoğlu, Cum- hunyetın 75 yılı kutlamalan kapsamın- da çağdaş Turk muzığının tamtımı ıçın yurtıçı ve yurtdışında vereceğı konferans- ların yanı sıra Zebra Vüdız ve Ilhan Us- manbaş bıyografılennı de tamamlayacak Okurlan Doğıı ve Güneydoğu 'nun insanlarıyla tanıştıran usta öyiçüya^arı BekirYıldız dünyaşamınıyitirdi Arbk öykiilerînde yaşâyacak Bekir Yıldız'ı kaybettik ATAOL BEHRAMOĞLU Bekir Yıldız'ı kaybettik Bu üç söz- cuğün benım ıçın taşıdığı anlamlan say- falara sığdırabılır miyim° Kısa öykü tû- runun büyuk ustası Halkın ıçınden ye- tışmış gerçek bır halk sanatçısı tçenk- te toplumcu - halkçı, bıçımde modern, yenıhkçı Olağanustu,olağandışı bırkı- şılık Alıngan, kınlgan, odünsuz, zekı. duygulu, espnlı, romantık. gerçekçı. ço- cuksu, haksızlığa karşı ısyanla dolu, per- vasız, sözünu sakınmaz, yüreğının kapı- lannı açmaya da kapamaya da aynt öl- çude yatkın, kıpır kıpır. eşsız benzersız bır ınsan Bekir Yıldtz, Ömer Seyfettin - Saba- hattin Âli çızgısının, günümuzdekı en büyuk ustasıydı Çarpıci bır bıtışle so- nuçlanan kısa öykü turünün "Kaçakçı Şahan", "Bedrana" gıbı öykuler kendı türlennde başyapıtlardır Keskınbırgöz- lem yeteneğt, çarpıcı bır betımleme gü- cu, şımşek gıbı parlak ve yalın bır anla- tım ustahğı Bu ozellıklenyle o, yırmın- cı yüzyıl Türk edebıyatının hıç kuşlcu- suz kı en onemli klasıklennden bın ola- rak kalacak Bekir Yıldız benım kardeşımdı Aslın- da gözlenmden akan yaşlann şu satırla- n yazmama engel olması gerekır. Ne ya- zıİc kı hayat devam edıyor ve kultür say- fasına yazımm yeüşmesı gerek 60'lıyıl- lardan bugunlere bır dostlugu büyüte- rekgetırdık 80sonrasıTürkıyesıonuhak- h olarak kustûrmuş.ıçınekapatmıştı Bu küskunluğü ozel ılışkılerıne de yansı- yordu Benım ıçın Bekir Yıldız 6O'lı yıl- lar toplumcu kuşağının seçkın bır tem- sılcısı, yırmmcı yüzyıl Türk ve dürrya ede- bıyatının büyük bır yazandır Günümüz genç kuşaklannın onu yetennce tanıma- maü, yapıtlanndan bır seçmelenn bütün dünya dıllennde yayımlanmamış olma- sı Türkıye'nın, entelektuel yaşamımızın bağışlanamazbırkusurudur Asılsorun, belkı de l *Bedrana"lann. "Kaçakçı Şa- han''lann, oykulenndekı halk kahraman- lannın ona henuz ulaşamamış olmalan- dır Turkıye kendı kımiığını tanıyip bu kımlığe sahıp çıkabıldığı olçude Bekir Yıldız gıbı halkın gerçek yazarlannı da daha dennlığıne tanıyıp, külturel belle- ğının. ulusal kımlığının en yüce doruk- lanna yerleştırecek Halkçı, toplumcu modern bır yazan, ender yetışen bır ye- teneğı, Maksim Corki'lenn, Jack Lon- doo'lann soyundan buyuk bır çağdaşı- mızı sonsuzluga ugurluyoruz Kültur Servisi-Oncekı gün geçır- dığı kalp knzı sonucu Sılıvn Mıllet Hastanesf ndeyoğun bakıma alınan 65 y aşındakı yazar Bekir Yüdız.dun aramızdan ayrıldı 1933 yılında Ürfa'da doğan Bekir Yıldız. lstanbul Sanat ve Matbaacı- lık Okulu Dızgı Bölumu'nde eğıtım gordu Bır sure basımevlennde dız- gı operatörlüğü yapan Yıldız, Al- manya'da fabnkalarda meydancılık. montorluk. mürettıplık yaptı Alman- va "dan donuşunde ıse istanbul'da kur- dugu Asya Matbaası'nı yonettı Bekir Yıldız. oykülennde çocuk- luk ve yetışme yıllannı geçırdığı Ur- fa ve dolaylannda yaşayan ınsanla- nn gunluk yaşamlarını çarpıcı bırşe- kılde anlatıyordu Yıldız'ın yazıları Yeditepe, May, Halkın Dostlan gıbı dergılerde yayımlandı 1968 yılında Kara Vagon adlı kıtabıyla May Ede- biyat Ödülü'nu alan Bekir Yıldız. 1971 yılında da Kaçakçı Şahan ıle Sa- it Faik Hikâve Armağanının sahıbı olmuştu Pek çok yapıti yabancı dıle çevn- len ve beyazperdeye uyarlanan Be- kir Yıldız'ın yapıtlanndan bazılan şunlar Tıirkler AJmanya'da, Reşo Ağa, Kara Vagon, Kaçakçı Şahan, Sahıpstder,E\ KHk Şirketi, Harran, Be- yaz Turku, Alman Eknıeği. Dunya- dan Bir Atiı Geçti, İnsan Posası, De- mır Bebek. Halkalı Kole. \amanGöç Reform Masalı, AileSavaşlan. Yaza- nn Ölümsuz Kavak v e Anlar Ordu- su adlı ıkı de çocuk kıtabı bulunuyor Bekir Yıldız'ın eşı Oya Yılda, eşı- nın anı olümü üzenne çok uzgun ol- duğunu belırterek Bekir Yıldız'ın ölumune ınanamadığını soyledı ŞÜKRAN KURDAKUL - Çokuzuldum Yıi- larca Turkıye Ya- zarlar Sendıka- sı'nda, PEN Yazar- lar Derneğı'nde birlikte çalıştık Guç ınanır, ınanma aşamasından son- ra da yan yolda bı- rakmazdı sızı 1960'hyıllardaoy- kumuze yenı bır so- luk getırdığı ede- bıyattakı karşıtlannca da onaylan- mıştır Yuksekduzeydekıanlatımgü- cu. Güneydoğu Anadolu'ndan getır- dığı konular. tıpler, goçmen olarak ya- şamlannı surdurmek zorunda kalan Anadolu ınsanının dıyar-ı gurbette- kı serüvenlerını yansıtmadakı başa- nsı unutulmayacak MEMETFUAT-Gerçekçıyazını- mızın çok etkılı bır vazannı vıtırdık Güneydoğu'da yaşayan ınsanlanmı- zın çılesını sarsıcı bır sanat gucuyle yansıtmış. unutulmaz oykuler yaz- mıştı Gençoldu Kadın-erkek ılışkı- lerını bırakıp Güneydoğu ınsanını anlatan romanlar yazacağını umu- yordum ALPAY KABACALI - Çarpıcı oy- kuleny le edebıy atımızda çok ozel bır yer edınmış, oykuculuğumuze yenı soluk getırmış bır yazardır Onun edebıyatçevrelerınce kabul edıhşını sağlayan May Odulu oldu Bu odu- lu kazanışının 30 yılı dolay ısıyla bır toplantı duzenlemeyı onermıştım ken- dısıne Şu gunlerde konuyu yenıden goruşecektık Bu hıç beklenmedık haber benım ıçın çok sarsıcı oldu Ya- zarlar Sendıkası'nın, PEN'ın yone- tımınde y ıllarca birlikte çalıştığımız sevgılı dostum Bekir Yıldız edebı- yatımızın unutulmazlan arasında yer alacak Tesellımız budur METtN DEMİRTAŞ - Olum ha- bennı sevgılı dostum Osman Şa- hın'den aldım Ikımız de telefonun ıkı ucunda aglamakh susup kaldık Acı- lıyım Sevdığım bır yazan. bır dos- tu, bır ağabeyı yıtırdım Dılımızın yalnız seçkın bır yazan değıl, sosya- lızmın, sosyalıst degerlenn az bulu- nur odunsuz, onurlu bır savunucu- suydu. Oykulen gıbı açık. yalın ve ay- dınlık bır ınsandı Seçıp durdugu saf- ta onuruyla yaşadı, yazdı, oldu Bu gece. 'Kaçakçı Şahan'. 'Barutçu Maho', 'Bedrana', 'Şahinler Vadisi' ve bazı öykulennı bır kez daha oku- vacağım Sevenlennınbaşısağolsun OSIVL^N ŞAHİIS - Bekir Yıldız 196O'lı yıllarda tıkanan oykuculüğü- muzun onunu açan, okurlan, Doğu ve Güneydoğu ınsanlanyla tanıştı- ran, ıkı mılyondan fazla kıtabı satıl- mış. öyküculügumuze y epyem okur- lar kazandırmış buyuk bır oyku ya- zanmızdır Cokdeğerlıbırarkadaşı- mı, y akınımı, bedenımın yansını kay - betmış gıbıyım TARIK DURSUN K. - Yol açıcı bırhıkâyecımızdı Türk hıkâyesıne hıç bılıp tanımadığımız. gelenek gore- neklenn boğucu cenderesıne sıkışıp, çaresız kalmış bır bolge ınsanını, olanca urkutucü gerçeklenyle taşı- mıştı Senıvenlerle dolu bır yaşamı oldu Almanya'ya ılk ışçı gıdenlen- mızdendır Burada buyük bır bınkım oluşturmuştu Geldı velınotıpdızgı- cılığe başladı, son- ra da hıkâyecılığe Okuru şaşırttı Baş- ka yazarlan ve eleş- tırmecılen de tna- nılmazbırbest-sel- ler yazardı Ama hakkıydı bu onun Son yıllannda ken- te de okuruna da edebıyata da kus- kundu Kuskungıt- tı ORHANDURU- Bekır Yıldız. Turk oykuculuğunde toplumsal gerçekçı çızgının onemli yazarlanndan bıny- dı Bu çızgı onun olumuyle, seçkın bır kalem yıtırmıştır Onun yapıtla- nna Turk toplumunun geçırdığı acı- lı ve kaygılı devrelenn tanıklıği go- zuyle bakabılınz ATIL ANT- Değerlı bır yazanmız- dı Erken olümune çok uzülduk Y Ap|ro Tom Hanks, Dean Martin 7 oynayacak • Martin SCOrseSe. Dean Martın'ın yaşamını konu alacak yenı filmı "The Voıce un kadrosunu belırledı Fılmde Martın'ı Tom Hanks Frank Sınatra'yı John Trav olta Peter Law ford'u Hugh Grant. Joey Bıshop'u Adam Sandler ve Jerry Levvıs'ı Jım Carrey canlandıracak Scorsese'nın başrolunu Nıcolas Cage'ın ustlendığı 'Bnngıng Out The Dead' adlı fılmının çekımlen de suruyor • Linda McCartney m çektığı sanatçı portrelen Lıverpool'da sergılenıyor Paul McCartney *ın geçen aylarda yaşamını yıtıren eşı Lında McCartney'ın fotoğraflan Lıverpool'da daha once sergılenmemıştı • Marilyn Monroe nun 36 olum yıldonumu nedenıyle 100 kadar hayranı geçen gunlerde bır araya geldı Anma torenı Manlyn Remembered kulubu taraftndan duzenlendı Monroe. 5 Ağustos 1962'deaşın dozda uyku hapı alarak yaşamına son vermiştı • Southebysde eylul ayının 15'ınde, Beatles'ın 'Hey Jude' ve Sergeant Pepper'ın 'Lonely Hearts Club" bandı ıçın yazdığı hrıklenn bulunduğu defter satışa sunulacak Grubun menajen Mal Evans tarafından duzene konulan deftenn 90 bın pounda alıcı bulması beklenıyor • Brian De Palma'nın yonettığı Snake Eyes' adlı film Avrupa'da göstenme gırdı Fılmde Nıcolas Cage. Gary Sınıse, Kevın Dunn, Carla Gugıno ve John Heard rol alıvorlar • Elizabet Taylor yenı fılmı ıçın hazırlıklara başladı 1994 yılında çevırdığı 'Taş Devn' fılmınden sonra sınemaya ara veren Taylor. ılkı 1939 yılında çevnlmış olan Judy Garland klasığı 'Oz Buyucusu nde başrolu ustlenecek • lan McEwan m kısa bırovkusunden yola çıkarak Jesse Peret'ın yonettığı "Fırst Love Last Rıdes geçen gunlerde Avrupa'da göstenme gırdı Fılmde Natdiha Gregson VVagner, Gıovannı Rıbısı, Ely Manenthal \e Robert John Burke rol alıvorlar • Aridy Varhol un Ne\v \ork takı evı bır grup mımar taratından kentm kultur noktası olarak belırlendı Sanatçının, olduğu jıJ olan 1987 yedek yaşadığı evde gerçekleştırılen toren 15 dakıka surdu VVarhol "Dunyada herkes bır gun 15 dakıkdlığına ünlu olacak demıştı • Jlmi HendriKm •All Alongthe Watchtower sıngle'ında kullandığı Gıbson Sunburst marka gıtar Londra'da 32 bın 600 dolara ^atıldı • Ceorge Clooney venı tılmı "Leatherheads'ın çekımlenne kısa bır sure sonra başlıyor Romantık konıedı turundekı fılm 1920 lenn profesyonel futbol dunyasında yaşanan bır aşkın oykusunu anlatıyor Clooney'ın yonetmenlığını Steven Soderbergh'ın yaptıgı son filmı "Outof Sıght" dd eylul ayında Venedık Fılm Festıvah'nde gostenlecek • Clenn ciose ve Mansa Tomeı Sarayevo Ulusal Tıyatrosu nda sahneye çıkıyorlar Eve Ensler'ın 'Necessary Targets" oyununda Close ve Tomeı ve Bosnalı kadınlar eşlık edıyor Oyunda savaş donemınde eskı Yugoslavya'da yaşayan kadınlann oykusu anlatılıyor Tayfun AKgül'ün 'Meta-Matik' karikatür sergisi • Kültur Servisi - Tayfun Akgul, 'Meta-Matık' adlı kankatur sergısını 15 Ağustos'ta açıvor 31 Ağustos a kadar surecek sergının açılışı. Kankaturculer Derneğı'nın Yerebatan Sarnıcı Çıkışı'ndakı sanat galensınde saat 14 30dayapılacak Bılım konulubazı çalışmalan geçen aylarda Bılım Vakfı nca kartpostal album olarak yayımlanan sanatçı, kankatur çalışmalarında bılım çalışmalarından yola çıkarak bılım, bılım ınsanı. matematık. bılımın komıklığı. bılım ınsanının sorumluluğu temalannı ırdelıvor EPOI Evgin Rumeli Hisarı'nda • Kültur Senisi - Erol Evgın 12 Ağustos gecesı Rumeli Hısan'nda vereceğı tek konserle sevenlenyle buluşacak Evgın. konserde'Ben Imkânsız Aşklar lvın Yaratılmışım'. 'Neden' 'Bız Daha Olmedık 'Gonlumdekı Kuşlar ve dığer sarkılarını seslendırecek Evgın'ın oğlu Murat Evgın de gıtanyla babasına eşhk edecek Ankara Açıkhava Sineması • KulturServisi-Hotel Bılkent-Ankara \çıkhava Sıneması'nda 'Cehennem Sılahı-4 gostenlecek Yonetmenlığını Rıchard Donner ın vaptıgı başrollennı Mel Gıbson ıle Dannv Glover ın payla^tığı fılmın ılk gostenmı 11 Ağustos Salı gunu saat 21 30 da yapılacak 13 Ağustos'ta aynı saatte tekrarlanacak tılm ıçın rezervasyon yaptırmak ısteyenler 312 266 46 86 numaralı telefonu arayabılırler