Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yd\ın V.onetnıenı Orhan Erinç
• Genel 'laşın kcx>rdınjtonı HikmetÇe-
tinkava • ^ azvv>len Muduru İbrahinı
Vıldız 0 Sonımlu Mudür Fikret İlkiz
• Habcr Merkezı Muduru Hakan Kara
• Gorsel Yonctmen Fikret Eser
Dış HaK' !IT Şinasi Danışoğlu • Ktıhturut Cengiz
"^ ıldırım A r-konomı Mehmet Saraç • Kııltür
lljııdan yııköken # Spor \bdülkadir v, ucelman
• Makalck-r Sami karaören • Duzeltme Abdullah
\ aacı• [ otoğrat Erdoğan köseoğlu • Bılgı-Bclge
Edib« Buğra • v,'urt rUberfcn Mehmet Faraç
Ya\in Kurulu İlhan Selçuk
(Baçkani. Orhan Erinç, Okta>
Kurtböke. Hikmtt <,'etinka\a.
Şükran Soner. Er«on Balcı.
tbrahim \ ıldu. Orhan Bursalı.
Mustafa Balba\. Hakan Kara.
AnkaraTemsıleiM MuslafaBalba> AtaturkBuKan No
!25.Kat4.Bakanhklar-\nkaraTel 4195( 00 (~< hat). Fak^
414502" • Izmır TeniMİcısı Serdar Kızık. H Zı>a
Bh 1352 S 2 3Tel 441122(1. Faky 4419117 • Adana
TerrtsılciM Çetin Mğenoğlıı. lnonuCd 114 S. No 1 Kat 1.
Tel 363 12 ll.Faks 363 12 15
Muessese Müdum Ustün Akmen #
Koordınator Ahnıet korulsan #
Muha**c Bûfenl \ener•idıre Husevin
Gûrer • Ijlerme Onder i, clık • Bılyı-
l>teırt Nail înal 0 Bılgı\a\ar Sı^tem
Münı\et (jikr^Sans FaıiletKıua
\ C: • "lonenm I
BasLtn, - Irenel Vludur C
Erduran # Ko\>r<!m<ık>r
Işıtman 0 Genel Mudur Yarıi
Se\da(,oban Tel 514 (T
513458Ü-51J8460-61.Faks 5
\»>ıma-an\eBasaı>: ^enıCıun Habcr \ian-. Ba^ın \e Ya\mnlık \ i
Turkocağı Cad 39 41 Cagaloglu 34334 Nl Pk. 146 Ntanbul Tel 10 212 I 512 05 05 120 hat'
27TEMML'Z 1998 tnisak 3 58 Güneş: 5 48 Öğle. 13.18 İkındı: 17 12 Akşam. 20 34 Yatsı: 22.15
Turizm
pazarında
tekelleşme
IÎSEVŞEHİR
(Cumhurhet) - 8 Avrupa
ülkes nde yapılan
araştıntia sonucunda
• turizm sektöründe büyük
bır tekelleşme sürecı
yaşandğı ortaya çıktı.
TÜRSAB dergisınin
Fmancıal Ttmes
gazetesinın Batı Avrupa
sey ahat raporundan
derlediği bilgilere göre
toplam 10 büyük tur
operatörü Avrupa
pazannın yüzde 75'ıni
elınde bulunduruyor.
Ülkelere göre paket tur
pazannda en ciddı tekel
Ingıltere'deoluştu. Bu
ülkede Thomson Aırtours
ve Fırst Choıce şirketleri
pazann yüzde 58"ıni
elinde bulunduruyor
Acımeyve
çekirdeği
• KONYA (AA) - Selçuk
Ünıversıtesi Tıp Fakültesı
Iç Hastalıklan Ana Bilım
Dalı Öğretım Cyesi Prof.
Dr Mehdı Yeksan.
özellıkle kayısı başta
olmak üzere elma. şeftali
gibi meyvelenn acı
çekirdeklennın
yenmesının ani ölümlere
yol açabıleceğinı söyledı.
Acı çekırdekte bulunan
sıyanürün, zehirlenme
nedenı olduğunu
vurgulayan Yeksan,
tedavıde geç kalınması
halinde santral sıstemınin
bozulmasına. koma hali.
felç. solunum
bozuklukları. çene
kılıtlenmesı \e akciğer
ödemi ıle solunum
kesılmesı sonucu ani
ölümlere yol açtığını
söyledi.
Aşırı sıcaklar
intihap ettiPiyop
• ISR\RTA(AA)-
Süleyman Demirel
Üniversıtesi (SDÜ)Tıp
Fakültesı Psıkıyatn Ana
Bilim Dah Başkanı Doç.
Dr. Ramazan Özcankaya.
mevsim değişiklığıne
paralel olarak sıcak yaz
aylannda intihar
olaylannın daha sık
görüldügünü söyledi. Son
bır ayda tneydana gelen
intihar \e ıntihara •
teşebbüs olaylannın
büyük oranda gençlerde
görüldüğüne dıkkat çeken
Özcankaya.
"Ünıversitenın açılması
ile hızlı bir sosyo-kültürel
değişim yaşanan
Isparta'da, entelektüel ve
psiko-sosyal desteklerı
yetersiz oian gençler, bazı
ekonomik kaygılann da
etkisiyle ciddi çatışmalar
yaşamakta. bunun sonucu
olarak da bunalıma
girerek intihara
kalkışmaktadırlar" dedi.
Aliağa'ya
üpkütücü rapor
• ALİAĞA (AA) - Dokuz
Eylül Oniversitesi (DEÜ)
Tıp Fakültesi Halk Sağlığı
Anabilim Dalı tarafından
hazırlanan bır rapor,
Türkiye "nin sanayisi en
yoğun bölgelerinden biri
olan lzmir'in Aliağa
ılçesinde hava kirliliğinin.
sınır değerleri aştığını
ortaya çıkardı. Bu arada
Aliağa'da, kısa ve uzun
vadede hava kırliliğine
bağlt olarak ortaya
çıkabilecek sağlık
sorunlanna yönelik bir
"izlem sistemi"
bulunmadığı da belirtilen
raporda. uzun süredir var
olan çevre kirliliğinin
etkilerini bütünsel olarak
belirleyecek çalışmalara
gereksinim olduğu
vurgulandı.
Türkiye'de her yıl trafik kazalannda 10 bin kişi yaralanıyor; Istanbıü'da ev kazalarmda yaralananlarm sayısı 15 bi
Evde yaralaıınıalar trafiği geçtSAADET USLU
tstanbul 'da ev kazalanndaki yaralanma
oranı trafik kazalannı da geçti. Istanbul Tıp
Fakültesi Acil Cerrahı Bölümü öğretim
üyesi Prof. Dr. Ömer Tiirel. Türkiye ge-
nelinde meydana gelen trafik kazalann-
da her yıl 10 bin kişinın yaralanmasma kar-
şın. ev kazalannda bu rakamın sadece Is-
tanbul'da 15 binı bulduğunu söyledi
Haşlanma, yanma. zehirlenme. balkon-
dan düşme gibi hepimızin başına gelen e\
kazalan, sadece lstanbul'da her y ıl 15 bin
kişinin yaralanmasma neden oluyor. İstan-
bul Tıp Fakültesi Acıl Merkezi'ne başvu-
ranlar arasında bir araştırma yaptiklannı
• İstanbul Tıp Fakültesi Acil Cerrahi Bölümü öğretim
üyesi Prof. Ömer Türel, ev kazalannda ilk sıraları düşme,
kırıklar, kesikler, yanma ve haşlanmanın aldığını söylüyor.
belırten Prof. Dr. Ömer Türel. şöyle ko-
nuştu:
"Bize baş>"uran hastalann yüzde 34'ü e\
kazalannda yuralananlar. Trafik kazala-
n nedeni> le ^lenJerin oranı ise > üzde 19.9.
İstanbul'da 11 hastanenin kabul ettiği acil
hasta sayısı yaklaşık 43 bin. Özellerle bir-
likte bu rakâm 45 bin ci\arında olu vor. Bu
hastalann yüzde 34'ünün e\ kazalan ne-
denivle yaralanantar olduğunu düşünür-
sek İstanbul'da bir vılda \aralananlann
sajısı 15 bin olarak ortaya çıkıyor."
Ev kazalannda ılk sıralan duşme. kmk-
lar, kesikler. yanma ve haşlanmanın aldı-
ğına dikkat çeken Türel, alınması gereken
önlemleri şöyle sıraladı:
• Sıcak sıvı bulunan kaplan sofraya ge-
tirmeyin.
• Yıkanma suyunun sıcaklığını önce-
den kontrol edin.
• Sıgortayı kapamadan ampul değiş-
tirmeyin.
• Elektrıkle uğraşırken kalın lastık
ayakkabı gıytn.
• Şofbeni iyı çeken bır bacaya bağla-
yın. Şofbeni ha\alandırnıasız \e 6 metre-
kareden küçük mekânlarda kullanmayın
\e tüp ile arasında 125 santimlık bır hor-
rum kullanın.
• Kaygan yüzeylerin temizligi sırasın-
da yaşlılan ve çocuklan oradan uzak ru-
tun.
• Ev ve apartman merdivenierini iner-
ken tırabzana tutunun.
• Bıçakların yeni bilendiğini aile bi-
reylerine hatırlatın.
• Çatal ve bıçağı yüksekten düşebilecek
şekılde ortada bırakmayın.
Şekerçocuklarzoru başartyortstanbul Haber Servisi
- Herkesm "Şekerçocuklar"
olarak tanıdığı dıyabet has-
tası çocuklar. pek çok bü-
yük ıçın bile zor olanı ba-
şardı. Yaşamlan boyunca
ınsüline bağımlı olan ço-
cuklar. rahatça "Hastalığın
korkulacak bir yanı >ok.
Dikkatettiğimiz için biz di-
ğer insanlardan daha sag-
lıklıyız" dıyebıliyorlar.
Dıyabet hastası çocukla-
nn hastalık konusunda bil-
gılendınlmesi veözgüven-
lennı saglamak amacıyla
TÜDtTEV tarafından dü-
zenlenen "DiyabetleGüzel
Vaşam Yaz Kampı" Iznık'te
devam edıyor. Kamp süre-
since yüzmeden yürüyüşe,
tarihi yerlerin gezilmesıne
kadarçeşitli aktivitelere ka-
tılan 9-19 yaş arası çocuk-
lar. hastalık hakkında ya-
pılması gerekenlen de öğ-
reniyor. 19 Temmuz - 2
Ağustos tanhleri arasında
ıkı de\re daha devam ede-
cek olan kampa toplam 80
öğrencı katılacak.
Vücutlan ınsülınhormo-
nu üretmedigi ıçın yaşam-
lan bov unca kendı kendile-
rıne ığne yapmak zorunda
olmalarına ragmen \ aşama
sevınçlerinı kaybetmeyen
şeker çocuklar. "Bizhasta-
>ız diye kimse ü/ülmesin.
Diğerinsanlardan farkımız
yok. Dengeli beslendiğimiz
için diğer insanlardan daha
sağlıklıyız. Bir tek şeker ye-
mivoruz" dıye konuşuyor-
lar
Türkiye Diyabet Tedavi
veEgitimVak'fı(TÜDİEV)
Başkanı Prof. Dr. Temel
Yılmazda ınsanlann hasta-
lık konusunda bilinçsiz ol-
duğuna dikkat çekerek
u
Ai-
lelerin ilk andaki panikleri
çocuklann kötü etkilenme-
sine neden olu\or" dedı. Tİ DİTEV'in düzenlediği. 9-19 yaş arası çocuklann katıldıgı "Diyabetk Güzel Yaşam Yaz Kampı" İznik'te sürüyor.
Izmir'deki çalışmalar 1932 yılmdan bu yana sü
Agora gün ışığını görecek
OZAN YAYMAN
İZMİR - izmir'ın
antık çaglardaki kent
alanı olarak bilinen
agoranın. tamamının
gün ışığına çıkanlma-
sı ıçın 1932 yılından
bu \ ana yürütülen ka-
zı çahşmalannda son
aşamayagelindi.Ge-
çen yıl bu dönemde
araverilenkazıçalış-
malanna yenıden baş-
landığını belirten Iz-
mır Arkeoloji Müze-
sı Müdür Vekılı Ar-
keolog \aşarCanbaş,
"Anrik İzmir'in bir
parçası olan agoranın
orta\ a çıkarüması ül-
ke kültürünün yanı SH
ra e\ rensel kültüre de
katkı sağla>acaktır"
dedı.
Namazgâh semtin-
de bulunan Izmir Ago-
rası.MÖ 333 yılında Iskender tarafın-
dan kurulan Smyrna'nın, MS 2 vüz-
yıl Roma Dönemi'ne ait. Agora. MS
178 yılında meydana gelen deprem
sonrası yapıldı. Izmir Agorası, dık-
dörtgen formda, geniş bir av lu etrafın-
da sütun ve kemerler üzerine ınşa edıl-
miş, üç katlı bir yapı. Agora. antık
kentlerde, halkın toplandığı ve sanat-
tan sıyasete değin pek çok konuyu tar-
tıştığı alanlar olarak biliniyor. Buralar-
da şenlikler ve dinsel törenler de ger-
çekleştiriliyordu.
Arkeologlaruı görüşü
Arkeologlar. 18 yüzyıl öncesıne
ait İzmir Agorasfnm. şu anki görü-
nümüyle. döneminin demokrasi ıde-
aline uygun bir izlenim y ararmadığı-
nı savunuyorlar. Binlerce yıl önce
halkın şenlik alanı olarak kullandığı
Kazayla' deyip geçiştiriyoru
Göz göre göre
gelen ölümler
(AA) - Tür-
kiye'de hemen her gün on-
larcası meşdana gelen ve
çoğu kez "kazayîa" diye
geçıştınlen olaylar. gaze-
telerin sayfalannda, tele-
vızyonlann haber bülten-
lennde yer almaya devam
ediyor. Çoğu ölümle ve ya-
ralanmayla son bulan vaka-
lannaslındakazadeğıl "göz
göregöre" mey dana geldı-
ğı bır gerçek. tşte haber bül-
tenlennde yer alan olaylar-
danbırkaçı
• Sıvas'm Kangal ılçe-
sinde, Kangal Beledıyesı
Genç Futbol Takımı'nı Te-
relik mevkunde bulunan
kampa götüren otobüste
yolculuk eden bır kasaba ait
satır. otobüsün üst baga-
jından, birbaşka yolcu Ru-
şen Karakaya'nın başına
düştü. Karakav a kazayı ha-
fıf yaralı atlattı
• Samsun'un Salıpaza-
n ilçesı Taçalan köşünde
oturan Zekeriya Çobanoğ-
lu (28). evlennin önünde
bulunan elektnk dıreğın-
den kaçak olarak evıne
elektrik çekmek isterken.
düştü veolay yerindeöldü.
• Adıyaman'ın Kâhta
ilçesı yakınlanndaki Ata-
türk Barajı gölü kenannda
ailesıyle pıknık yapan KJ).
(17), soğuması içın suya
bıraktıklan karpuzun kıyı-
dan uzaklaştığını görünce
su> a atladı. Yüzme bilme-
diği bildirilen K.D., boğu-
larak yaşammı yitirdi.
• Malatya'da, Tım
Çelik (36), anahtannı b
lamaymca, evine balkc
dan gırmek isterken yt
düşerek olay yerinde )
şamını yitirdi.
• Ağn'nm Taşlıçay ık
si Bayramyazı köyünc
beşiğe bağlanmadan k
nan 3 a> 1ık bebek rL4> c
şerek öldü.
• Sıvas'ın Gürün ilçes
de yöresel âdetlere gc
darnadı kaçırarak sağdıçt
bahşış almak ısteyen E
kirKaraodakın(27)el
dekı tabanca ateş aldı. C
madm yakını G.U. (17) t
cağından yaralandı.
• Şanlııirfa'da. sebze t
lasında nöbet tutan Me
met Küçükgergerli (3'
tarlasına gıren köpeği vı
mak ıçin a\ tüfeğiyle at
açtı. Acemi atıcı köpek j
nne tarla yakınlannda oy
oynayan A.Y.'yı (12) >
raladı.
• Osmaniye'de. yakal
yamadığı tavugu tüfek
vuımak ısteyen bır ki
komşusunun ağır yarala
masına neden oldu.
• Adıyaman'ın Sinc
ilçesı Kıran köyü yakını
daki Kıran Çayı'nda, en<
ji nakil hattına attıgı elel
rik kablosu ile akım veı
rek balık avlamak istey
A.Ç. (15), bahgı yakal
mak için suya girın
yaşamını yitirdi.
SÖYLEŞİ ATÎİLÂİLHAN
"Batı'da, Kara ve Müthiş Bir Pençe
Arkeologlar, kaa çalışmalannın tamamlanmasıyla İzmir Agorası'nda tekrar forumla-
nn düzenleneceğini, şenliklerin gerçekleştirileceği umudunu taşıyorlar.
mekânın. şımdı tel örgülerle çe\ nlı
ve kent insanına v abancı olduğunu be-
lırten arkeologlar. kazı çalışmaları-
nın tamamlanmasıyla, İzmir Agora-
sfnda tekrar forumların düzenlene-
ceği. şenliklerin gerçekleştirileceği
umudunu taşıv orlar.
tzmır Arkeoloji Müzesı arkeolog-
lan ve İzmir Büyükşehir Belediye-
sı'nin işçıleriyle tamamlanması plan-
lanan kazı çalışmalannın süresı. Bü-
v ükşehir Beledıv esı ışçilerinin, ago-
ra kazısına ne kadar sürevle devam
edeceklerine bağlı Bu konuda sağ-
lıklı birişbirliğı iürdürülemıyor. Yet-
kılıler. İzmir Arkeoloji Müzesi ar-
keologlannın v ani sıra. 20 ışçiv le ka-
zı çalışmalannın tamamlanabıleceği-
ni \Tjrguluyorlar İzmir Arkeolojı Mü-
zesı Müdür Vekılı Yaşar Canbaş. nor-
mal bır agoramn 100 metrelik bir
alanı kapladığını. ancak İzmir'inal-
tında antık bir kentin oldugu kabul
edildiğinde. İzmir Agorası'nın tama-
mının ortaya çıkanlmasının güç ol-
duğunu söyledi. Canbaş. Agora'nın
kuzey kapısı yönünde kamulaştır-
maya gıdildiğını ve yenı dönem ka-
zılanna Külrür Bakanhğı'nın izniy-
le başlandığını da sözlerine ekledı.
Agora kazılannın 18 yıldır ıçinde
olan ve proje sorumluluğunu üstle-
nen. ancak yenı dönem kazılannda gö-
rev v enlmeyen arkeolog Yusuf Gül
de. agoranın asıl gıriş kapısmı bul-
duklannı belirterek. "Sıra bu kapının
açıldığı antik caddenin ortaya çıkanl-
masına geldi. Kadifekale'ye çıkan
dehlizin bulunması ve projede belir-
tilen hususlann gerçekieşniesi bundan
sonragerçekleştirilecek kazılarla sağ-
lanabüir" dedı.
Hasankeyf kazılarına
15 ıııilyaı* lira ödenek
ARİFASLAN
e-posta : tan (sı prizma. net. tr
BATMAN - llısu Baraj Gö-
lü suları altında kalacak Ha-
sankey f "te kurtarma kazıla-
rına 7 v ıllık aradan sonra ye-
niden başlanıvor. Kültür Ba-
kanlığf nınçıkurdığı 15nul-
yar hrahk ödenekle çok ı^
v apmav a çalışacaklarını be-
lirten kazılardan sorumlu
Prof Dr. Oluş Ank. ılk kez
bir bakanın v erdiğı sözü tut-
tuğunu kaydederek Kültür
Bakanı İstemihanTalay ı kut-
ladı.
Tarihi Hasankeyfkentının
kurtanlması ıçin bölgeye ge-
len her bakanın çeşitli söz-
lerverdigini, ancak aradan 7
yıl geçmesine karşın ilk kez
15 milyarlık ödeneğin çıka-
nldığını anlatan Prof. Dr.
Ank. ödeneği alır almaz 14
kışılık ekiple kazılara baş-
layacaklannı söyledi. Ank,
"Külrür Bakanı İstemihan
Talay'ın ilgisi biri veyöre hal-
kını mutlu erri. İlk kez bir ba-
kan tarihi bir kentin kurta-
nlması için bu kadar büyük
ilgigösterdi" dedı.
/ / ^ z a m a n datartışılmıştır: 1917 Ihtilâli'nde, ka-
yv^pitalizm 'zinciri', -Vladimir iliç'in dediği gi-
bi- 'en zayıf halkasından' (Rusya) mı kınlmıştır;
yoksa, kapitalizm, Batı'da sapasağlam duruyor-
du da, 1. Dünya Savaşı, emperyalizm 'zincirinin'
en zayıf noktasından (Rusya, Türkiye, Çin) kırıl-
masına mı yol açmıştır?
Inge Bruckhard, su mavisi gözlü, o buğday sa-
rışını Leipzig'li kız, derdi ki: "-...Ingiltere ve Fran-
sa'da kapitalizm sapasağlamdı: Almanya'nın
'kanşması', Avusturya/Macaristan'da olanlar,
'yeniîen taraf olmanın getirdiği çalkantılarmış;
oysa Lenin ve Trotskiy bunlara bakıp, 'Dünya
Devrimi'ni Batı'dan bekliyoriardı, ama olmadı,
sonuç Stalin'in 'imparatorluğu'dur."
'C/nan Inkılâbı'vtm, Türk ve Müslüman lideri Sul-
tan Galiyef, daha ışin başında, kapitalizmin iç çe-
lişkilerinden ziyade, emperyalizmın küresel çeliş-
kısi üzerine basmış; 'Mazlum Milletler"\n, emper-
yalist Batı tarafından 'soyulduğunu'; Batı'da dev-
rim de olsa. 'soyulmanın süreceğini' öne sürerek,
gerçek değişikliğin Doğu'dan geleceğini ıddia et-
miştir. Diyordu ki:
"...Dünyadaki siyasal ve toplumsal gelişme-
leıie, dünya sosyalist devriminin geleceğe iliş-
kin başansı, Doğu'nun geri kalmış kolonyal
halklanna özel bir değer vermeyi ve özel bir ta-
nımlamayı zorunlu kılıyordu. Doğu halklarının
öznel ve nesnel koşullarıyla, devrimin başan-
sı, sürekliliği eşdeğerdeydi. Bu eşdeğerliliğin,
uzun yıllardan beri ezilen koloni halklarını dev-
rimin içine çekmesi ise kaçınılmazdı..."
Acaba yanılıyor muydu? iki savaş arası bunalı-
mı, kapitalizmin temel çelişkisinı, ansızın, demok-
rasi/faşizm karşıtlığına dönüştürmüştü; ama yüz-
yılın asıl büyük çelişkisı, bu çatışmadan doğan II.
Dünya Savaşı ertesinde. 'Mazlum Milletler' uya-
nışının, 'ulusaT kurtuluş savaşları zinciri halinde, ge-
zegeni kuşatmasıdır. Galiyef'in rüyası, ('Sömürge-
ler Enternasyonali'), Üçüncü Dünya'nın ayağa
kalkmasıyla, somut bir gerçek oluyordu.
Hele üç çeyrekyüzyıllık 'Sovyet parantezi'rim, tam
bir fiyaskoyla kapanmasından sonra, rahatlıkla de-
nebilir ki 20'li yıllarda Rusya'daki Galiyef yandaş-
ları da, Anadolu'daki Kemalistler de, uluslara
konjonktürün gidişine daha doğru 'teşhis' koy-
muş; soruna, çok daha 'gerçe/cç/'yaklaşmışlardır:
Tarih onları haklı çıkarmadı mı?)
Altında toplanılan bayrak ...
Yunus Nâdi Bey, 'Cihan Inkılâbı 'na bu açıdan
bakıyordu; iki 7n/f//âö/'yanyanagetiripdeğer-
lendirirken, diyor ki:
"...tarihinyazacağı sahifeleri şimdiden görür
gibi oluyoruz: insanlık hayatının akışına, şim-
diden 'Cihan inkılâbı' yeni bir devir açmış; ve
orada, milletlerin hürriyet ve istiklâllerini, önü-
ne geçilmek ihtimali olmayan olaylar şeklinde,
bir ucundan kaydetmeye başlamış olan tarih,
yıkılacak dünyalan ve yükselecek âlemleri yaz-
maya hazırlanmıştır..."
"...tarihi yapan mı vardır, yoksa tarih kendi ken-
dine mi tekerrür eder? Ve, kalem-i gayb ile ya-
zılır gider? Çarlık Rusya yerinde, insanlığın hür-
riyet ve saadetini hedef olarak almış, bir yeni
yığın; koca bir emperyalist ve kapitalist âleme
karşı, savaş ve ihtilâl bayrağını açmış bir Ana-
dolu Millî Hükümeti; ve sonra bunlann, aynı
ser-i menzile giden iki yolcu saffet ve samimi
yeti ile kavuşması!.. O üç beş senelik yakın bî
geçmişe dönüp bakıtınca, muhâl sayılan bı
hadise, bugün büyük bir gerçek olmuştur; v<
büyüklüğün şanına yakışır bir akışla yürüyüf
gitmektedir. Şüphe yok ki bunu insan değil, in
sanlık yapıyor; ve bundan ötürü, denilebilir k
tarih -fert fert, insanların arzulan üzerinde bi
kudretle- buyruğunu yürüten manevi bir man
zumedir..."
"...bu arada, kendi nefsimizde tecrübeye da
yanan bir keyfiyet olmak üzere, sâbit olmu;
gerçek şudur ki, fenalık Rusya'da veya ingil
tere'de değil, emperyalist ve kapitalistliktedir
Çariık'ın ortadan kalkmış olması, İngiltere vt
Fransa'nın, Çarlık'a rahmet okutacak kadar
zalim ve kaniçici olmalarına engel olmadı. Bu
na binaen gâye, daha fazla bir vuzuhla kendi
liğinden belli oldu: alelıtlak emperyalistliğe vc
kapitalistliğe karşı ve bunlan ernûgün edince
ye kadar cidâl!.."
"...bu bayrak altında birieşen milletlerin sa-
vaşı. dünyanın ve insanlığın en mukaddes biı
ihtilâlidir. Bu ihtilâl ki ona nazaran, İngiliz hür-
riyetleri ve Fransız ihtilâlleri, zikrolunmaya bi-
le değmeyecek ufaklıkta / -görünür görünmej
meşkûk bir hüviyetle- gölgede kalıyor..." (Ye-
nigün, 6 Teşrin-e Evvel, 1336)
îyi de, Yunus Nâdi Bey'in, 'aynı bayrak' altındî
topladığı milletlerin hepsi 'Mazlum Milletler'; altın-
da toplanılan 'bayrak' ise, Galiyef'in ve Mustafc
Kemal Paşa'nın açtığı 'ulusalkurtuluş've 'tamba-
ğımsızlık' bayrağı değil mıdir?
İki 'temel' neden...
Sultan Galiyef'e göre, bu, iki temel nedender
böyleydi; (binnci neden, Gâzi'nin, Balıkesiı
konuşmasında, Türk toplumu için de aşağı yukar
aynı şekilde tanımladığı, 'proleterhalk' olmak özel
liği):-
1/ "Müslüman toplumun hemen tüm sınıfla
rı, bir zamanlar sömürgeciler tarafından, farl
gözetilmeden ezildiği için sömürgeleşmiş tün
Müslüman halklar, proletertopluluklardır, hep
si proleter olarak anılmaya lâyıktır" (Erol Kay
mak, 'Sultan Galiyef ve Sömürgeler Enternasyo
nali', s. 114. Irfan Yayınevi. 1993)
(ikinci neden, Batı'lı işçi sınıfının, 'Mazlum Mil
letler'\r\ sömürüsüne karşı, süregelen duyarsızhjŞ
-ki Gâzi, onu şöyle ifade etmişti: "...bizi aşağı oi
maya mahkûm bir halk olarak tanımakla yetin
meyen Batı, yıkılmamızı çabuklaştırmak için m
yapmak lâzımsa yapmıştır")
2/ "...Ingiltere'de devrim zafer kazanacak ol
sa, bu proletarya sömürgeleri ezmeye devar
edecektir ve bugünkü burjuva hükümetinin po
litikasını izleyecektir. Çünkü sömürgeciliği sür
dürmeye niyetlidir. Doğu emekçilerinin ezilme
sini önlemek istiyorsak, Müslüman yığınlar
yerli özerk bir hareket içinde birleştirmeliyiz.
(Aynı eser, s. 116).
Gâzi Mustafa Kemal, hemen hemen aynı tarir
te, durumu nasıl özetlemişti, hatırlayınız: "Kısacas
Doğu'da ittrfak vardır; Batı'da kara ve müthi
bir pençe sürüp gitmektedir" (25 Eylül 1920).
http:// www, prizma.net. tr/ A İLHAN
http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm