Katalog

7 HAZİRAN 1998 PAZAR CUMHURİYET SAYFA HABERLER 4.5 milyon kayıt dışı çalışan nedeniyle devlet, 500 trilyon lira vergi geliri kaybına uğruyor Sosyal güvenKğm faiH kayıt cksı BANUSALMAN ANKARA-Türkiye'dekayıtlı ekono- ıminin boyutlanna ulaşan kayıt dışı sek- ttör, her türliı sosyal güvenlikten ve ge- lecek beklerrisinden yoksun bir kuşak yaratırken; sgortalılann yararlandıkla- n haklann di kaybolmasına neden olu- yor. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) baskısı nederiyle sosyal güvenlik refor- rnu emeklilii yaşının yükseltilmesine bağlanırken; 4.5 milyon kayıt dışı çalı- şan nedeniyl; SSK'nin yıllık 920 tril- yon lira prim devletin de 500 trilyon li- ra vergi gelin kaybına uğradığı ortaya çıktı. • SSK; 50 ırilyon 52 bin liralık prime esas taban ücıeti ûzerinden. işçinin yüz- de 14, işvererin yüzde 20'lik prim payı dikkate alındı|ında, her kaçak ışçide as- • SSK; 50 milyon 52 bin liralık prime esas taban ücreti ûzerinden, işçinin yüzde 14, işverenin yüzde 20'lik prim payı dikkate alındığında, her kaçak işçide asgari ücret ûzerinden aylık 17 milyon 38 bin lira olan gelirden mahrum kalıyor. Bu kayıp, 4.5 milyon kaçak işçi dikkate alındığında yılda 920 trilyon liraya ulaşıyor. gari ücret ûzerinden aylık 17 milyon 38 bin lira olan gelirden mahrum kalıyor. Bu kayıp, 4.5 milyon kaçak işçi dikkate alındığında yılda 920 tnlyon liraya ula- şıyor. Yaklaşık 6 katrilyon lira yalnızca borç faızlerine aynlırken. kamu açığı- nın sorumlusu olarak gösterilen SSK. Bağ- Kur ve Emekli Sandığı'na 1998 bütçesinden 1 katrilyon 400 trilyon lira aynlıyor. SSK Başmüfettişi YıldınmTi- mur. prim toplama ve dagıtım esasına dayalı olan sosyal güvenlik sisteminin, gerekli önlemlerin alınmaması nedenıv - le kayıtlı ekonominın boyutlanna kadar ulaşan kaçak işçilık sebebiyle çöküş sü- recıne girdiğıni ortaya koydu. Hızlı nüfus artışı ve genç nüfus yo- ğunluğuna karşın yeni sigortalı kayıtla- nnın. SSK'den emekli olanlann sayısm- daki olağan artışın gensinde kaldığı sap- tanan araştırmaya göre, 1988 yılında 1 milyon 290 bin olan emekli sayısı 1996 yılmda 2 milyon 424 bine çıkarken; ay- nı dönem içınde yalnızca 1 milyon 484 bin kişı sigortalanarak. prim ödeyen ak- tif sigortalı sayısı 3 milyon 140 binden 4 milyon 624 bine ulaştınlabildi. Böylece, dünyada7aktifsigortalının 1 pasifsigor- talıyı fınanse etmesı ılkesinden uzakla- şılarak, 1988 yılında 2.43 olan aktif-pa- sifdengesinin 1996'da 1.89'adüştüğüne dikkat çekildi. Araşnrmada, 1988 yılın- da yüzde 58 olan SSK'nin gelirlerinin, giderleri karşılama oranının da 1996 yı- lında yüzde 15 "edüştüğüne dikkat çekil- di. Araştırmada, ortalama emeklilik ya- şının 10 yıllık süreçte 50 olduğu \urgu- landı. Ancak. dünyada ortalama emekli aylığı ödeme süresinin 10-13 yıl olduğu belırtilen araştırmada, emeklilik yaşının 55'ten az, 60'tan fazla olmamak üzere yeniden düzenlenmesi önerildi. Araştırmada, 4.5 milyon kayıt dışı ça- lışanın asgan ücret düzeyinden bile si- gortalanamaması nedeniyle devletin yıl- lık gelir vergisi kaybının yaklaşık 500 trilyon lira olduğu hesaplandı. Sigorta- sız çalışan kişilerin yaratmış olduklan katma değerın de hesaba alınması duru- munda kayıt dışı çalıştırmanın ülke eko- nomisine maliyetinin katrilyonlarla ifa- de edilebileceği belirtilen araştırmada, toplam işyerleri içinde 1 kişi çalıştıran işyeri grubunun 1988 yılında yüzde 42 ıken, 1996 yılında yüzde 46'ya çıktıgı, ancak 2-9 kişi çalıştıran işyerlerinin ora- nının aynı dönemde yüzde 50'den yüz- de 46'ya gerilediğine dikkat çekildi. Türkiye'de, büyük ve çok işçi çalıştıran ışyerlerinin, yerlerini küçük ve az işçi çalıştıran esnaf tipi örgütlenmelere bı- raktığı saptanan araştırmada, kamunun elındeki büyük işletmelerin özelleştiril- mesi ve kapatılmasıyla istihdamın olum- suz etkılendiğı kaydedildi. Bulut kümesinde şiddetli sarsıntı gecirdi Ecevit'in uçağıBangkok dönüşündetehliheatlattı İstanbul Haber Senisi - Başbakan Yar- dımcısı ve Devlet Bakanı Bülent Ece- vit'i, Bangkok'tan Istanbul'a getiren uçak, havada tehlike geçirdi. Antalya Ha- valimanı'ndan önceki gece havalandık- tan sonra motorunda meydana gelen bir arıza nedeniyle aynı havaiimanına zo- runlu iniş yapan Fransız uçağının da hur- daya çıkanlacağı belirtildi. Bir hafta süreyle resmi temaslarda bu- lunmak üzere giftiği Çin'den dün dönen Ecevit, Atatürk Havalimanı'nda bir ba- sın toplantısı düzenledi. Şanghay'dan aktarmayla yaklaşık 17 saat sonra fstan- bul"a ulaşan Ecevit, "Bir düegim de Çin ile Türkiye arasında direkt uçak seferte- ri başlaülmasKÜr" diye konuştu. Bu arada Ecevit'i Bangkok'tan Istan- bul'a getiren uçak, havada tehlike geçir- di. Bülent Ecevit ve eşı Rahşan Ecevit ile aralarında Anadolu Ajansı ve TRT ile Hürriyet ve Milliyet gazetelerinin mu- habirlerinin de yer aldığı 210 yolcusu bu- lunan uçak, kalkıştan yaklaşık I saat son- ra, Hint Okyanusu üzerinde kümülüs bu- lut kümesine girdi. Pilotlann gayretine rağmen bulut kümeanden sıynlamayan uçak, yaklaşık 1 dakıka süreyle şiddetli sarsıntı geçirdi, ardından da boşluğa düş- tü. Büyük heyecan ve gerginlik yaratan olay sonrasında gazetecilerle kısa bir sohbet yapan Ecevit. "Ecetin insaıu ne- rede yakalayacağı bclli olma/" dedı. Baş- bakan Yardımcısı Ecevit. daha sonra An- kara'ya hareket ettı. Antalya'daki kaza incelemede Antalya'da önceki gece zorunlu iniş yapmak zorunda kalan ve hurda haline gelen Fransız uçağı, gerekli incelemenin tamamlanması için birkaç gün daha bu- lunduğu yerde bekletilecek. Bu süre ıçe- risinde uzmanlar ve sigorta şırketlen ta- rafından raporlar hazırlanarak ilgili yer- lere verılecek. Charter uçağının ait oldu- ğu Fransız fiımasının yetkilileri de dün sabaha karşı Antalya Havalimanı'nage- lerek yetkililerden bılgi aldılar. • Kazayı yara almadan atlatan 157 Fran- sız turist ise geceyı Club Med'de geçir- di. Turistler, motorundakı arıza nedeniy- le Antalya Havalimanı'nı 6 kez pas geç- tikten sonra gövde üzerine zorunlu iniş yapan uçağın Fransız pilotlannın, kendı- lerini yatıştırabilmek için süreklı espri yaptıklarını ve şarkı söylediklenni belir- terek "Eğer pilotiar şoğukkanlı davran- masalardı ve Antalya Ha\alimanı görev- lileri miidahale için önlerrüerini en i>i şe- kilde almasalardj, bir facia vaşanabilirdi ve bugün hayatta olmavabilirdik" dedı- ler. Cumartesi Anneleri 160.sessizorurmae\lemi- n i ç e v 1 k K u > > . e t p O , i S | e r i n i n k a l k a n l ı a b , u k a s ı a J . tında Galatasara> Lisesi'nin önünde gerçekleştindi. Cumartesi Anneleri evlemde sadece 31 Mart günii lz- mir'de ka> bolan Neslihan Lslu, Metin Andaç, Hasan Aydoğan ve Mehmet Ali Mandal'ın resimlerinin bu- lunduğu "Susurluk devleti kaybetmeye devam ediyor" yaalı dövizieri taşırken Aydoğan'ın yengesi Pamuk Aydoğan, "Hasan'unua sağ aldmız, sağ istiyoruz" dedL Almanya Sosyalist Partisi'nden Petra Sitieise Türv kiyc'nin. kaytplann akıbctini açıklaması gerektiğiııi belirterek "Eylemi çok yakından izliyoruz" di>c konuy- ru. Cumartesi Anneleri adına yapılan açıklamada. güvenlik güçlerinin kayıp yakınlannın çe\resini sararak onlan yurttaşlardan tecrit ermesi eleştirildi. "Hepimiz kayıp anasL, tutsak yakınıy ız" yazılı pankart açan Cu- martesi Anneleri, polisleri aUaşlaria protesto ettikten sonra eyletn sona erdL (Fotoğraf: ALPER TURGUT) HAFTAYABAKIŞ AHMET TANER KIŞLALI Kapgalan ve Bülbüller Üzerine Uzun yıllarönceydi.. Demokrat Partı ıktidarının son dönemle- riydi. Hem Mülkiye'de öğrencilik, hem de Yenı Gün'de gazetecilik yapıyordum. Spor servisindeydim, ama basın kartı sahibiydim. Ve de "Meclis muhabiri" olabilmek için de, san basın kartı sa- hibi olmak gerekiyordu. Gazetenin Meclis muhabiri rahatsızlanmıştı. Yazıişleri müdü- rü beni çağırdı ve bütçe görüşmelerini izlemek üzere TBMM'ye gitmemi istedi. Bütçe üzerindeki genel konuşmalar bitmişti. Sırada Malıye Bakanlığı bütçesi vardı. Sıkıcı olacağını düşünerek kalkmaya karar vermiştim ki söz alanlann isimleri okundu. Bir de baktım ki dördüncü sırada Esat Mahmut Karakurt Galatasaray üsesı Edebiyat öğretmeni.. Ünlü bir romancı.. Renkli bir kişi.. Ama bu nitelikleri ile "maliye" arasında bir bağlantı kuramı- yordum. Beklemeye karar verdim... Hoca kürsüye çıktı: - Valla ben maliyeden falan anlamam!.. CHP'li Karakurt'a hemen ıktidar sıralarından laf atıldı: - Öyleyse niçin çıktın oraya? Hoca da gevrek bir kahkaha artı: - Amma velakın.. Bülbül sesi ile karga sesini ayırt etmek için de müzikten aniamaya gerekyoktur... • • • Orfıan Veli'nin en popüler olduğu dönemdi. "Yenı Şiir" modası almış yürümüştü. Sevenı çoktu. Ama "ve- zin", ölçü falan olmaması da alışkanhklara çok ters geliyordu. Yenı Şiir'i sevip sevmedikleri sorulan bazı ünlüler, ellennı ıki ya- na açmaktaydılar: - Ne diyeyim bilmem ki!.. Yeni Şiirianlamıyorum.. Orhan Veli, "Veli'nin oğlu" da, en çok bu gibi yanıtlara bozu-' luyordu: - Gözünûzü bağlasalar ve size bir çıçek koklatsalar.. Sevmek ya da sevmemek için, ille de onun ne çıçeği olduğunu, rengıni, biçimini falan bilmeniz mi gerekir? • • • Fıkra Sayın Zekeriya Temizel'e ait. Almanya'dakıbırbüyükelçimızhıçbıroperayıkaçırmıyormuş.. Mozart, Puccini, Verdi, Donizetti O opera senın bu opera be- nim.. Türk diplomatlardan bırisı dayanamayıp sormuş: - Sayın Büyükelçi, siz ne Italyanca biliyorsunuz nede Alman- ca.. Ne anlıyorsunuz bu operalardan? Yanıt kısa ve yalın olmuş: - Ben kuşdilinden de anlamam, ama bülbülü dinlemeye de bayılınm.. • • • Aristo'nun Politika kitabı ünlüdür. Kendisi pek eşitlikçı ve demokrat bir düşünür sayılmaz. Ama somut gözlemlerinden sonuçlarçıkarmaya çalışmıştır. Bu neden- le de, demokratik düşünceye önemli katkılan vardır. Kıtabının bir yerınde şu düşünceyi savunur: - Bir şey hakkında, onu yapan değil yapmasını bılmeyen, a- ma onu kullanan daha iyi hüküm verebilir. ûmeğın, bir yemek hakkında aşçıdan çok o yemeği yıyenler.. Bir geminin dümenı hakkında da, marangozdan çok o dümenı kullananlar... Yani? Yasalar hakkında, uygulayanlar ve uygulananlar. Yönetım hakkında da, yönetilenler.. Bülbüller.. Çiçekler. Müzikler. Anlayanlar. Anlamayanlar. Yapanlar. ve seyredenler.. , Kıssadan hisse!? ""' '" Kargalann gırtlaklannı yırttığı yerde bülbüllerin sesi duyulmaz.. Ta ki, bülbüllerin yüzlercesi binlercesi bir araya gelene kadar! O zaman kargalar susar, bülbüller şakır... MİMAR StNAN ÜNİVERSİTESİ CUZEL SANATLAR FAKÜLTESİ Yetenek sınavı puanı yükseldi YUSUFZtYAAY Mimar Sinan Ünıversite- si (MSÜ) Güzel SanatlarFakültesi. ye- tenek sınavına girecek adaylardan ge- çen yıl istediği ÖSS'den 105 puan al- ma koşulunu bu yıl 120'ye yükselt- ti. MSÜ Senatosu'nun aldığı karar ne- deniyle binlerce aday. üniversitenin ye- tenek sınavına giremeden baştan kay- bedecek. Mimar Sinan Üniversitesi Senatosu. 31 Mart 1998 tarih ve 6 sayılı karany- la Güzel Sanatlar Fakültesi'nin yete- nek sınavıyla öğrenci alan bölümleri- ne girebilmek için adaylardan bu yıî ÖSS'den 120 puan almış olma koşulu getirdi. Üniversite Senatosu'nun 29 O r t a ö ğ r e t i m B a ş a r ı P u a n ı Damştay'm okul değiştirme karan bu yıl geçerli değil İstanbul Haber Servisi - Öğrenci Seçme ve Yerleştirrne Merkezi (ÖS YM). Danıştay tdari Dava Daire- leri GeneJ Kurulu'nun. 1998 ÖSYS'de uygulanacağı sınav kılavu- zoyla duyurulan, "30 Mayıs 1997*den sonra okul degiştiren adayiann orta- öğretim başan puanlan, ayrıkfaklari ve naktedildJkleri okullar ayn ayn ol- mak üzere bu okuflarda aldıklan not- lann ortaiamalan göz önünde tutula- rak hesaptanacaktu-" kuralı için yü- rûtmeyi durdurma karan vermesi üzerine, uygulamanın bu yılki suıav- da geçerii olmayacagîiu kararlaştırdı. OSYM, bu kuralm 1999 ÖSYS'de uygulanacağını biidirdi. _ ÖSYM'nin karanna göre, 1998 ÖSYS Kılavuzu'nun 6.1. maddesin- de belirtilen kurai. 1998 ÖSYS'de uy- gulanraayacak. Bu kural, 29 Mayıs 1998 tarihi e- sas alınarak 1999 "ÖSYS'de geçerli olacak. Buna göre, bu yıl lise son sı- nifta okul degiştiren adayiann OÖBP'yi, yalnızca geçtikleri okulda- ki not ortalamalanyla hesaplanacak. Böylece. genel başan ortalaması dü- şük okullara son sinıfta geçiş yapan ve geçtikleri okulda başanh olan üni- versite adaylan. geçtikleri okulun ge- nel başan ortalamasınra düşüklögün- den yararlanarak OÖBP'yi yükselt- miş ofacak. Mart'ta yapılan ÖSS'den ıkı gün son- ra aldığı kararla yetenek sınavına katı- labilme koşulunu 120 ÖSS puanına yükseltmesi, ÖSS'den 120'nin altında puan alarak yetenek sınavına girmeyi bekleyen binlerce adayın sınavı baştan kaybermelerine neden olacak. Geçen yıl 105 ÖSS puânı alan aday- lan yetenek sınavına kabul eden MSU, yeni karanyla, bu yıl ÖSS'yi kazanmalan için yeterli olan en az 105 puanı aldıklanna güvenerek MSÜ yetenek sı- navına girmeyi bekleyen bin- lerce adayı hayal kınklığına uğrattı. MSÜ Senatosu'nun aldığı yeni karardan mağdur olan 120 ÖSS puanından az puan almış binlerce aday, değişik- liğin ÖSYS sınav süreci baş- ladıktan sonra yapılmasının "haksızhk" olduğunu savun- du. Güzel Sanatlar Fakülte- si'nin yetenek sınavına gire- bilmek için ÖYŞ'e girme ko- şulu olan 120 ÖSS puanının istenmesini anlayamadıklan- nı belirten adaylar. üniversite- nin bu karannı, ÖSS başvuru- lannın başladığı 27 Ekim 1997 tarihinden önce alma- masına tepki gösterdi. Mağdur adaylar, uygula- manın iptal edilmesi ya da önümüzdeki yıl başlatıl- masmı istediler. Bu çatı altında. 2241 adayın başvuruda bulunduğu sınav dün yapıldı Fiyaûar özel okullara talebia:xılttı İstanbul Haber Servisi - Özel okullar sınavı dün İstanbul, Içel, Samsun, Edirne ve Adapazan'nda yapıldı. 2 bin 241 kontejan için 1723 adayın başvurduğu sınav sonucunda 518 kişilik kontenjan açık kalacak. Geçen yıl 17 bin aday başvurmuştu. Fiyatlanna yüzde 100 zam yapmaları özel okullara talebi geçen yıla göre büyük oranda düşürdü. Saat 10.00'da başlayan sınav, 12.00'de sonaerdi. Sınav sonuçlan 31 Temmuz'da açıklanacak. Asıl liste kayıtlan 7-10- 11-12 Ağustoscuma, pazartesi, salı ve çarşamba günleri yapılacak. Yedek liste ön kayıtlan ise 13 Ağustos Perşembe günii gerçekleştirilecek. Ön kayıt dönemi olarak 18- 28 Ağustos tarihleri belirlendi. Son kayıt dönemi ise 1 Eyiül'de başlayacak. Dün yapılan sınavın yanıtlan: TÜRKÇE TESTİ 1-A.2-D, 3-B, 4-D, 5-C, 6-A. 7-D. 8-B. 9-C, 10-B, 11-A. 12-C, 13-D, 14-B, 15-C, 16-D, 17-A, 18-B. 19-D, 20-C. 21-A,22-A, 23-C, 24-B, 25-D IVIATEIVUTtK TESTf 1-B, 2-C, 3-B.4-C. 5-B, 6-D, 7-B, 8-B, 9-D, 10-C. 11-B, 12-A, 13-D, 14-D. 15-B, 16-A, 17-D, 18-C, 19-C, 20-A, 21-B,22-C, 23-B, 24-A, 25-C FEN BİLtMLERİ TESTt 1-A, 2-B, 3-A, 4-D, 5-B, 6-C, 7-D, 8-C, 9-A, 10-C, 11-D, 12-A. 13-C, 14-A. 15-A. 16-B. 17-D, 18-C, 19-B. 20-D, 21-A, 22-B. 23-A, 24-B, 25-A SOSYAL BİLtMLER TESTt 1-A, 2-C, 3-B, 4-D, 5-B, 6-A, 7-C, 8-B, 9-C, 10-A, 11-C, 12-D, 13-C, 14-B, 15-D, 16-A. 17-D, 18-C, 19-D, 20-B, 21-A, 22-C, 23-D, 24-B. 25-A Kredi kartı sahibi olmak kolaylıktır. Emlak Bankası Vısa ya da Mastercard sahibi olmak ise ayncaiıktır. Dünyanın en saygın iki kredi kartı olan Vısa ve Mastercardia açamayacağınız kapı yok... Üstelik Emlak Bankası çatısı altında kredi kartınıza en düsük faiz, ödemede en uygun kosullar sizleri bekliyor. Bankaalıkta daha faziasını arayanlar daima Emlak Bankası'na gelirler. Gelin, Emlak Bankası'nın uzmanltkla bütünlesen üstün bankacılık hizmethriyie yasamınızı kolaylaştınn. Kredi kartı rcunuz en düşü faiz EMLAK BANKASI Bir b a n k a d a n f a z l a s ı . . .