Katalog

Cumhurlyt Aj«nd««ı Cumhuriyet Kitap Kulübü Sergi Salordarında ve Temsilcililderinde TS" Cumhurtvet Tuftocag Caddes No 3&41 Ç34334) CağaloSlu L*^ kitap kulubû btantxJTag12)514 0t 96F*s{21Z)514Crt95 Cumhuriye Cumhuriyet MfiUL VE ÇEVRESINDE YAYINDAYIZ 75. YIL SAYI: 26727 / 150000 TL (KDVıçmde) KURUCUSU: Y U N U S NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) 10 ARALIK 1998 PERŞEMBE Ankara, AB 'nin çağnsını geri çevirerekAvrupa Konferansı 'na katılmayacağını açıkladı TürkiyeVîyana'ya gitmiyor• Ankara, Viyana'da düzenlenen Avrupa Konferansı için AB'nin yaptığı çağnnın "niteliği ve çerçevesini uygun bulmadığını" açıkladı. AB adayı 12 ülke ile eşit koşullar isteyen ve ara formülleri kabul etmeyeceğini yineleyen Türkiye, konferansa katılmayacak. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye, Viyana'da düzenlenen Avru- pa Konferansı'na katılmayı reddetti. Dışişleri Bakaniıgı Sözcü Yardımcısı Sennet Atacanlı, "davetin niteliği ve çerçevesinin uygun olmadığuu", 12 adayla eşıt değerlendirilmeyi isteyen Türkıye'nin ara formülleri kabul et- meyeceğini söyledi. Atacanlı, dün düzenlediği haftalık basın toplantısında Viyana doruğuna ilişkın sorulan yanıtlarken AB Dö- nem Başkanı Avusturya'dan Türki- ye'ye bir davet iletildiğini söyledi. Türkiye'ye diğer adaylarla eşit olarak onaylanmış şekilde çağrı yapılması durumunda bunun düşünüleceğini kaydeden Atacanlı, "Davetin niteliği ve çerçevesini uygun bulmadığunız için katılım obnayacak" dedi. Atacan- lı, Türkıye'nin AB'den iki beklentisı bulunduğunu anımsatırken "Bu bek- lentilerimiz, Türkiye'nin adaylığının hukuken bağlayıcı bir şekilde AB ta- rafindan kabulve tesciledilmesive bu- nun doğal sonucu olarak Türtdye'nin diğer adaylarla eşit muamele görme- sidir" dedi. Atacanlı, AB'nin şu ana kadar net bir adım atmadığını, bunun dışındakı formüllerin Türkiye'nin beklentılerinden uzak oiduğunu kay- detti. Türkiye'nin "hükümet bunaİı- nu" yaşadığı gerekçesiyle doruğa çağnlmadığı yolundaki haberlerin anımsatılması üzerine Atacanlı, ''Tür- kiye'deki hükümetkrizinden önce, bi- ziın için yapılan davetin mahiyeti ve kabul ediİebilirliği önemhdir" dedi. Atacanlı, Avrupa Genel îşler Ko- misyonu'nun 6-7 Aralık günlerinde Brüksel'de yaptığı toplantının ardın- dan kabul edilen raporda, Türkiye'ye degöndermeleryapıldığını belirterek M Arkası Sa. 8, SiLÖ'da FRANSA, ÖCALAN'I SORGULADI • 4. Sayfada Siyasi boşluk, üretim sektörüne yönelik alınacak önlemleri daraltıyor Ekoııoıııiye yeııipaket Bildirgenin 50. Yılı İnsan Hakları Şimdî ınsan Haklan Evrensel Bildırgesı, 10 Aralık 1948 günü BM Genel Kunılu'nda kabul edildı. Türkıye'nin de aralarında bulunduğu BM'ye üye devletler, bıldirinın albna imzalannı atmışlardı. Ama bildiri yalnızca bir lyı niyet dışavurumuydu, herhangi bıryaptınm gücü yoktu. Bildirinm uluslararası hukuk anlamında bağlayıcı bir niteliğe bûrûndüğu, 1976'dayürüriüğe gıren Uluslararası Kişisei ve Sıyasal Haklar ve Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kûltûrei Haklar sözleşmelerini Tûrkiye de ıçınde olmak ûzere pek çok ülke onaylamadı. Bu noktada ınsan haklan hukuku önemli bir sıntrtama ıle karşı karşıya. Denetleyenleri kimin denetleyeceğı ıse bir başka soru. Uluslararası polıtikada gûç ve çıkar ilişkileh temel bellrleyici olmayı sürdürüyor. 0te yandan İnsan haklan hukukunun son 50 yti içerisinde ilerlediği de bırgerçek. Dünya, insan haklan hukukunun temellerini artık tartışmyor. Tartışma yeni bir boyuta taşındı. hrsancıl hukuk ve insanlığa karşı işlenen suçlar. Doğuştan kazanılan haklar. Uzmanlar ne diyor. 12 Eyiül ve Türkiye. Insan haklannı çiğnemeyen ülke yok. • Haberleri 9ve 10. Sayfalarda • Maliye Bakanı Zekeriya Temizel başkanlığında hazırlanan önlem paketi ile bankalann maliyetlerinin düşürülmesi ve ellerindeki nakit paranın arttınlması için düzenlemeler getirilmesi amaçlanıyor. Hükümet böylece kredi baskısı yaratan bankalann bu tutumlanndan vazgeçmelerini ve üretim sektörünü desteklemeye başlamalannı özendirmek istiyor. Ecevit, bütün olanaklan zorlayacaklannı söyledi. • Devlet Bakanı Hüsamettin Özkan, Halk Bankası'na esnaf ve sanatkârlara yönelik kredi için 4.2 trilyon liralık ek kaynak aktanldığını belirtti. Dışsatımın arttınlması için Eximbank'ın sermayesi 1999 yılı başında 200 trilyon liraya çıkanlacak. ASO Başkanı Çağlayan, ekonomik olağanüstü hal ilan edilmesini istedi. TÜSlAD, Bankalar Birliği, Ihracatçı Birlikleri ve TOBB yann bunalımı değerlendirecekler. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Uluslararası eko- nomik bunalımdan etkile- nen üretim sektörü için ban- kalara teşvik getirilerek çö- züm bulunmaya çalışılıyor. Kredi baskısı yaratan ban- kalann maliyetlerinin düşü- rülmesi amacıyla mevduat munzam karşıhğı ve dispo- nibilite yükümlülüklerinin indirilmesi planlanıyor Devlet Bakanı Hüsamettin Özkan, Türkiye Halk Ban- kası'na esnaf ve sanatkârla- ra yönelik kredi için 4.2 tril- yon liralık ek kaynak aktanl- maya başlandığını bildirir- ken yann yapılacak toplan- tıda dışsatımın arttınlması- na yönelik önlemler de ele alınacak. Başbakan Mesut Yılmaz, önlem paketınin pa- zartesı günü açıklanacağını belirtirken "Cuma günü de Bakanlar Kunılu'nda bu konuyu göriişeceğiz. Hiç kimse krizden kendine siya- si menfaat çıkarmaya, krizin sebeplerini başka \erde gös- termeye çahşmasuı" uyan- sında bulundu. Hükümet, Maliye Bakanı Zeke- riya Temizel başkanlığında önlem- ler paketi hazırlıyor. Yasal düzen- lemeler gerektiren önlemlerin yer almayacağı pakette, Rusya bunalı- mı nedeniyle bankalara ve borsala- ra verilen ikinci ödün paketinde açıklanan kaynak kullanımını des- tekleme fonunun (KKDF) 1 Ocak 1999'tan itibaren kaldınlarak kre- dili dışahma olanak sağlayan dü- zenlemeler yapılacak. Böylece dış- satım ve dışahmla uğraşanlara 300 Maliye Bakanı Temizel'den bankalara tepki 'Devalüasyona gerekyok' • Maliye Bakanı Zekeriya Temizel, üretim sektörünü desteklemek yerine Hazine'yi kullanmayı tercih eden bankalan daha duyarlı olmaya çağırdı. Bugünkü koşullarda devalüasyona gereksinim olmadığını belirten Temizel, "Ya gelecekte kredi ödenmezse, bugün hemen alalım denemez. Bu konuda herkesin çok duyarlı olması gerekir. Bu olaylar domino taşı gibidir. Herkes kendi sorumluluğunu bilmelidir" dedi. • & Sayfada trilyon liralık rahatlama sağlanaca- ğı belirrildi. AJınan bilgiye göre bankalann maliyetlerinin düşürülmesi ve elle- rindeki nakit paranın arttınlması amacıyla bazı yükümlüIükJer kal- dınlacak. 14 bankanın isteği üze- rine Hazine ve Merkez Bankası yetkililerince yakJaşık 10 gün ön- ce yapılan toplantıda, mevduat munzam karşılıklan (toplanan mevduat karşılıgında Merkez Ban- kası'na bloke edilmesi gereken tu- tar) ve disponibilıte (mevduat sa- hıplerinin isteği düşünülerek para- ya çevrilebilir değer bulundurma zorunluluğu) oranlannın teblığle düşürülmesi ele alınmıştı. Halk Bankası Genel Müdürü Ye- nal Ansen. AA'ya yaptığı açıkla- mada, üretim sektöründeki sıkıntı- nın finansmandan kaynaklandığı- nı vurgularken Türkiye'de kredile- ri sürdüren 3-5 banka kaldığtnı kaydetti. "Vadesi gelmemiş kredi- lerin önceden firmanın durumun- da bir anormallik yokken geri çağ- rdması mantıgına biz kaûlnuyo- ruz" diyen Ansen, mevduat faiz oranlannın yükselmesi- nin bankalann kaynak mali- yetini arttırdığını, ihracata destek veren bankalann munzam karşıhkJannın da- ha düşük tutulabileceğini sa- vundu. Mevduat munzam karşılıklan ve disponibilıte yükümlülüklerinın kaynak maliyetini arttırdığını belir- ten Ansen, "Özellikleçokşu- beli bankalarda kasalarda kalan paralar disponibilıte sayılabiür. Kasalanmızda duran paralar için her gün tekrar piyasadan borçlana- rak nakit ekte ediyor, bunu da Merkez Bankası'na dis- ponibih'te olarak yabnyo- ruz" dedi. Devlet Bakanı Işın Çele- bi'nin verdiği bilgilere göre de dışsatımın arttınlması için Eximbank"ın sermayesi 1999 yıh başında 200 tri lyon liraya çıkartılacak. Açıkla- nacak önlemler paketinde dışsatımın arttınlması yöne- lik olarak kredi ve teşvikle- rin de gündeme geleceği be- lirriliyor. DTP Genel Başkanı Hüsamet- tin Cindoruk, iç tüketimdekı da- ralmaya karşı konsolıdasyon ve memur maaşlannın arttınlmasını isterken düşürülmüş olan hüküme- tin, bu düzenlemeleri ele alması beklenmiyor. Temizel başkanlığın- • Arkası Sa. 8, Sü. 3te SOSYAL DORUK ÖNERlSİ • 8. Sayfada GSaray'dm burukveda İadelereilişkin birörnek • Galatasaray deplasmanda Athletic Bilbao'ya 1 -0 yenilerek Şampiyonlar Ligi'ne veda etti. San-Kırmızılılar 44. dakikada Guerrero'nun attığı golle 1-0 yenik duruma düştükleri karşılaşmada eline geçirdiği pozisyonlan harcayınca sahadan boynu bükük aynldı. Grubun ttalya'da oynanan diğer maçında ise Juventus, Rosenborg'u 2-0 yenerek averajla çeyrek fînale yükseldi. En iyi ikınciîer arasına giremeyen ve çeyrek finali kaçıran Galatasaraylı oyuncular maç sonrası gözyaşlannı tutamadılar. MSpor'da • Türkiye'de işledikleri veya işlettikleri suçlar dolayısıyla, ülkemiz mahkemelerinde yargılanabilmeleri için, Öcalan'ın Italya'dan, ÇaJaci'nın Fransa'dan iadesini istediğimiz bugünlerde; özellikle ölüm cezasını gerektiren bir suç işleyen sanıkların iadesinde karşılaştığıraız sorunlara ışık tutacak ve bugüne kadar hukukçulanmızın bilgisine sunulmamış bir örnek olayı, kamuoyunun ve özellikle hukukçulanmızın bilgisine sunmayı bir görev sayıyorum. Vapgttay CaalM'iyet Btşaavcm VüttL S/HIŞ'll yta» • 2 Sayfada ANAYOL-SOL'a Çiller'den ret Eceviften 'azpihk' önerisi I • Hükümeti kurmakla görevlendirilen Ecevit, Çiller'den "ANAYOL-SOL'a hayır", "FP ve : CHP de katılsın" yanıtını alınca, "Cüretkâr bir öneri olacak belki ama azınhk hükümeti kurmaya talibim" dedi. Ecevit, destek aramak için TBMM'de grubu bulunan tüm partilerle konuşabileceğini söyledi. Başbakan Yılmaz, "Ecevit'e güvenimiz tam ve desteğimiz de şartsızdır" dedi. • 5. Sayfada Gözler CHP'ye çemldi •, • DSP lideri Ecevit'in, DSP azınlık hükümeti önerisini gündeme getirmesi üzerine gözler CHP'ye çevrildi. CHP yönetiminin, sol bir partinin kuracağı hükümete güvensizlik oyu verilmesi karan çıkarmasının kolay olmayacağına dikkat çekildi. CHP'li Kumbaracıbaşı "Sayın Ecevit önerisini getirsin, değerlendiririz" dedi. • 5. Sayfada C U M H U R İ Y E T ' İ N K Ü Ü R H î Z M E T 1 M. Kemal Atatürk'ten Yazdıklarım Prof. Or. A. Afetinan Prof. Dr. A. Afetinan''ın bu belgesel çalışması, Atatürk'ün yakın tarihimize, ulusal kültürümüze, Cumhuriyetimizin kurulmasma ve gelişmesine ışık tutacak çok önemli düşünce, görüş ve önerileri içermektedir. Yann Cumhuriyet 'le TOKTAMIŞ ATEŞ'ÎN 'ARAYIŞ' KÖŞESI U 6. Sayfada MÎMARLARIN AKDENİZ DAYANIŞMASI • 15. Sayfada BAYSAL, ANKARA'YA GÖTÜRÜLDÜ M 4. Sayfada DOLAB | MARK 305 JOC Once*u 306.000 183^00 182^00 Oun 2JBO0JJO0 GÜNCEL CUNEYT ARCAYUREK Yollar Çoook! Medyanın peşinde koşacağı yeni bir formül üreti- linceye kadar belirsizlik döneminden geçeceğiz. Siyaset adamlarımız -deyimi mazur görün- mangal yürekli. Dışarda içerde kimi sorunlar bugüne dek görülme- dik biçimde giderek artıyor. Ülkenin yönetiminden sorumlu olan iktidaria muha- lefetin kılı kıpırdamıyor. M Arkası Sa. 8, Sü. l'de -65 Bir dil ustası BERKEVARDAR Değerli hoca, örnek insan, eşsiz bilim adamı Prof. Dr. Berke Vardar'ı yitireli 9 yıl oldu. Birçok dostu, bilim adamı ve öğrencisi 8 Aralık 1989'u izleyen günlerde Berke Vardar'ın aramızdan ayrılışının neden olduğu acının, boşluğun onulmazlığını dilegetirdi. GUNDEM MLSTAFA BALBAY Bugün Cumhuriyet'le birlikte AP'den Apoliten Şarkılar! Italya'nın Apossolini konusunda, Avrupa Birli- ği'nden sığınma hakkı isteyip "Bu sadece benim de- ğil, hepimizin konusu. öyle demiştiniz. Bir an önce çözüm bulun" yaklaşımının ardından gelen haberler çeşitli... Bugünlerde, Avrupa üzerinden sadece kar yüklü "alçaak" basınç gelmiyor. Başka alçaklıklar da dik- kati çekiyor... 8, Sû. 8'de