Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
14 OCAK 1998 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
Vergi iadeleri
şubatta
• ANKARA (AA) -
Maliye Bakanı Zekeriya
Temizel, ücretlilere şubat
ayından itibaren vergi
iadesi ödeneceğini
bildirdi. Temizel. aynca,
Hazıne'nin zorunlu
tasarruf nemalannın
ödenmesi konusundaki
çalışmalannı
sürdürdüğünü ifade etti.
KOBİ'lere destek
• ANKARA (AA)-
Kalkınmada öncelikli
yörelerdeki KOBİ'lere
destek çerçevesınde.
bunlar tarafından
hazırlanan fizibilite
raporlannın bedellerinin
yansı, Küçük ve Orta
Ölçekli Sanayii
Geliştirme ve Destekleme
Idaresı Başkanhğı
(COSGEB tarafından
ödenecek.
Liman satışları
şubatta
• ANTALYA (AA) -
Özelleştirme çalışmalan
sürekli ertelenen Antalya
ve Trabzon limanlannın,
şubat ayı içinde satışa
çıkanlacağı bildirildi.
Özelleştirme ldaresi
Başkanlığı (ÖlB)
yetkililerinden alınan
bilgiye göre, yılda 3
fnilyon ton yük kapasiteli
Antalya Limanı ile
Trabzon Limanf nın değer
tespit çalışmalan sürüyor.
Hazine binasında
çatiak
• ANKARA (AA)-
Yapıldığı dönemde
Türkiye'nin en modern
binalanndan biri olarak
niteiendirilen. Eskişehir
yolundaki 22 katlı Hazine
ile Dış Ticaret
müsteşarlıklannın
bulunduğu binanın
sütunlannda çatlaklar
ortaya çıkjı. 4. ve 5.
katlardaki sütunlarda
şıvalann yoğun olarak
dökülmesi ve sütun
demirlerinin eğilmesi
üzerine, Hazine. olayın
nedeninin açıklanması ve
üWöeme>e önlem"
ajlnabilmesi içm ODTÜ
lnşaat Fakültesi'nden
rapor istedı.
Vergi reformu
Meclis'te
• ANKARA (AA) -
Maliye Bakanı Zekeriya
Temizel. vergi reform
taslağının, önümüzdeki
hafla Meclis'e
sunulacağını bildirdi.
Ankara Serbest
Muhasebeci Mali
Müşavırler Odası'nın
düzenledığı toplantının
çıkışında sorulan
yanıtlayan Temizel, hisse
senetlerinin
vergiTendirilmesine ilişkin
tasannın ilk haliyle
taslakta yer alacağını
söyledi.
Bankalarda
atamalar
• Ekonomi Servisi - Bank
Kapıtal Genel
Müdürlüğü'ne kurumsal
bankacılıktan sorumlu
Genel Müdür Yardımcısı
Levent Uğurlu atandı.
Sümerbank Dış llişkiler ve
Işlemlerden Sorumlu
Genel Müdür
Yardımcılığı'na Haydar
Serezli. Kurumsal
Pazarlama"dan Sorumlu
Genel Müdür
Yardımcılığı'na ise Ahmet
Bağcılar atandı.
Emlakbank'tan
açıklama
• Ekonomi Servisi -
Emlak Bankası, bankanın
bilançosunu zararla
kapatacağı yönündeki
haberleri yalanlayarak, bu
tür haberleri yayanlar
hakkında yasal ışlem
yapılacagını bildirdi.
Personel
reformu
• ANKARA (AA)-
Maliye Bakanlığı, kamuda
yeni bır personel ve ücret
reformu için kollan
sıvarken, Devlet Personel
Başkanhğı da kendi
reform taslağını,
kamuoyunun tartışmasına
açıyor. Deviet Personel
Başkanhğı yetkilileri,
reform paketinin nihai
şeklini alacağı bu
çahşmanın iki hafta içinde
tamamlanmasının
beklendiğini belirtiyor.
Deri yüklü gemiler gümrüklerde bekliyor, tekstil rekabet kıskacında, demir-çelik ihracatı tehlikede
Kriz Türkiye'yi etkfliyorFİLİZ GÜMÜŞ / FATMA KOŞAR
NİLÜFERŞENSÖZ
Dünyanm gözünü ayırmadığı Uzakdogu
ülkelerindeki ekonomik kriz, Türkiye'nin
tıcari ilişkilerinde de belirgin bir rol oyna-
maya başladı. Kapasitesiyle dünya ekono-
misinin önemli çarklannı oluşturan Uzak-
doğu ülkelennin, mallannı bir an önce pa-
raya dönüştürerekyarattıklan ucuzluk, Tür-
kiye'nin üretim ve ihracat ilişkilerini etki-
lerken tüketici lehine olumlu sonuçlar
doğuruyor. Kriz ülkelennin, ürünlerini ucu-
za ihraç etmeleri, Türk şirketlerinin pazar
payını daraltıyor. Bu ülkelerin üretimden
çekümesi ve hammadde ithalatının durma-
sı, dünya piyasasında hammadde fiyatlan-
nın düşmesine yol açıyor. Asya şirketleri-
nin, imajlannm da zedelenmesiyle ticari
ilişkilerden soyutlandıklan görülürken bu
ilişkilerin kopmasıyla Türkiye'nin Uzak-
doğu'dan sağladığı ekonomik kapasitenin
de daraldığı görülüyor.
Sektörler bazında krizin yarattıgı ucuzla-
manın henüz Türk şirketlerinin maliyetle-
rine yansımadığı belirtilirken kriz ülkelen-
nin piyasalara sürdükleri mallar, rekabeti
önlüyor. IMF'nin kriz ülkelerine toplam 36
miryar dolar yardımının, dünyanın öteki ül-
kelerine yapılacak yardımlann paylannın
kesilmesi anlamma gelebüeceği ifade edi-
liyor. Bunun yaratacağı fakirleşmenin ise
Türkiye'nin diğer ülkelerle olan ticari iliş-
kilerinde bir talep azalması yaratabileceğı
kaydediliyor.
Deri sektöründe Güney Kore'nin dünya-
nm en büyük hammadde tüketicilerinden
ve aynı zamanda Amerikan pazannda bır
numara olmasından dolayı dünya deri sek-
törüyle birlikte Türk deri sanayi de olum-
suz etkileniyor. Deri hammaddelerinde ya-
şanan düşüş nedeniyle hem Kore'de hem
de Türkiye'de daha önce yüksek fıyatlarla
getirtilen deri yüklü gemilerin gümrükler-
de kaldığı belirtilıyor.
Deri sanayicileri Amerikan pazannda
Kore'nin bıraktığı boşlugun değerlendirile-
bileceği görüşündeler. Uzakdogu ülkeler-
ine toplam ihracatının yüzde 60'ını yapan
demir çelik sektörü ise yeniden ilişkiler
kurmaya çahşırken Asya kriziyle bu ümi-
dini de kaybetti.
Deride büyük düşüşler var
Krizin. dünya deri sektörünü,
özellikle ham deri ticaretini
önemh ölçüde etkilediği belirti-
liyor. Güney Kore'nin dünyanın
en büyük ham deri tükecilerin-
den biri \e deri konfeksiyonun
da önemli ıhracatçılan arasmda
olmasının den fiyatlannda yüz-
de 50 ila yüzde 30 arasmda değişen oran-
larda düşmesine yol açtığı kaydediliyor.
Deri Sanayicilen Derneği Başkanı Tur-
gut Koşar, "Korkunç bir beBrsizlik yaşaıu-
yor. Şu anda Türidye icin de bu beürsizlik
geçerli. Güney Kore gfimrüklerinde eski fi-
yaüardan yola çıkanlan yaklaşık bin kon-
teynere >akın ham deri parası ödenmediği
için bekletiliyor. Bizim gümrükierde de de-
ri yüklü 270'eyakın konteynerin
aynı nedenle çekilemediği anla-
alıyor" diye konuştu. Den sana-
yii üreticilerinin fıyatlardaki
düşme sonrasmda eski fiyatlar-
la getirilen bu mallan almakta
tereddüt ettiğini. Avustralya ve
Yeni Zelanda'nın da bundan şi-
kâyet ettiğini belirtti. Koşar. "Güney Kore,
Amerika'ya çok mal saoyordu. Şimdi üre-
tim durma noktasında. Biz, krizi .Amerikan
pazannda kendi iehimize dönüşrürebüiz"
dedi. Zeytinbumu Deri Konfeksiyonculan
Demeği Başkanı YaşarErez ise Güney Ko-
re'deki tabakhaneler ve konfeksiyoncula-
nn, ellenndeki mallan paraya çevirmek için
çok ucuza sattıklannı söyledi.
Tekstil eşitşarûara gelmeli
Kriz sırasında ortaya çıkan
Asya ülkelerinin para birimle-
rinin hızla değer kaybetmesi,
bu ülkelerden ihraç edilen
iirünlere fiyat avantajı kazan-
dınrken, Türk tekstil firmala-
nnın aynı pazarda rekabet etme
şansını azaltıyor. Maliyetlerini
hızla düşüren Uzakdoğulu firmalarla ay-
nı pazarlarda rekabet eden Türk firmala-
nnm, çok kısa sürede bu ülkelerle eşit şart-
lara gelmeleri gerektiği uyansı yapılıyor.
ABD ve Avrupa ülkelerine karşı para
birimleri değer kaybeden ve dolayısıyla
ürün fiyatlan ucuzlayan Uzakdogulu üre-
ticiler, suni ve sentetik iplik piyasasında
şimdiden üstünlük kazandılar. Türk üre-
ticilerinin zor durumda kaldı-
ğı ıplik piyasasında Uzakdo-
gu ipliğı ucuz olmanın avan-
tajıyla uluslararası piyasada
ilgi görüyor. Ihracatın azaldı-
ğı belirtilirken, dıger ürünler-
de de aynı sonuç bekleniyor.
Türkıye Giyim Sanayicile-
ri Derneği Başkanı Turan Sangülle.
Hong-Kong ile Çin'in birleşmesiyle Tür-
kiye'ye kayan müşteri potansiyelini elde
tutmak gerektiğini söyledi.
Türkiye İhracat Meclisi Başkanı Okan
Oğuz da orta ve uzun vadeli tedbirlerin za-
ten almabileceğine dikkat çekerek, bugün
yapılabilecekler üzerinde tartışılması
gerektiğini ifade etti.
Endonezya'da öğrenciler IMF karsıti gösteri yapülar. Kriz Uzakdogu'da IMF'ye olan tepkiyi brmandınyor.
ABD Başkanı Clinton ve Hashimoto Endonezya'yı konuştu
Suharto baskı atbndaEkonomi Servisi - Asya'da son gün-
lerde yaşanan gelişmelerle birlikte
diplomasi trafiği yoğunlaştı. ABD
Başkanı Bill Clinton \ e Japonya Baş-
bakanı Ryutaro Hashimoto bir tele-
fon görüşmesi yaparak Asya'daki du-
rumu değerlendirdiler. İki lidenn te-
lefon görüşmesinde, Endonezya'nın
IMF anlaşması cerçevesinde ekono-
mik reformlan gerçekleştirmesinin
önemi konusunda görüş birliğine var-
dıklan kaydedildi.
AA'nın habenne göre. Hashimoto
ile Clinton'ın görüşmesi, dünya li-
derlerinin, Asya'daki finansal krizin
çözümlenmesi yolunda giderek daha
fazla koordinasyon yaptıklannm be-
lirtisi olarak nitelendiriliyor. Endo-
nezya Deviet Başkanı Suharto da pa-
zanesi günü Hashimoto ve Almanya
Tokyo Borsası'nda rehine krizi Tokyodaborsa
• binasında bır
Irîşiyi rehin alan ve borsa işlemlerinin durdurulmasııu isteyen silahh bir
saldırgan, dün Japonya'ya heyecanlı saatier yaşattı. Öğle saatierinde Ma-
liye Bakanlığı müfettişini rehin alarak Maliye Bakanı ile görüşmek istedi-
gini bildiren saldırgan, daha sonra etkisiz hak getirildi.
Başbakanı Helmut Kohl'le bir görüş-
me yapmıştı.
Endonezya'da bulunan ABD Sa-
vunma Bakanı VVOliam Cohen, Was-
hington'm Endonezya'nın ekonomi-
sini istikrara kavuşturma, finansal
krizi aşma mücadelesini destekledi-
ğini söyledi. Suharto ile görüşen Co-
hen, Endonezya'nın, ekonomik kar-
maşa ile mücadele ettiği dönemde.
ABD'nin, güvenlik ve destek verme-
yi istediğini belirtti. ABD Hazine Ba-
kanı Yardımcısı Lavvrence Summers,
görüşmenin sonunda. "Suharto, ülke-
de istikrann sağlanması için reform-
lann yapümasuun zorunlu olduğu-
nun farkında" açıklamasını yaptı.
IMF lcra Direktörü Stanley Fisc-
her, "IMF bütçenin ekonomik du-
rumdan bağımsız olması konusunda
hiçbir zaman direnmedi" dedı
Hong-Kong'un kredi notu
Önceki gün Hong-Kong'un önde
gelen yatınm bankası Peregrine'in iş-
lemlerini durdurmasından sonra, kre-
di derecelendirme kuruluşu Moody's,
Hong-Kong'un ekonomisini gözden
geçireceğini açıklarken, Hong-
Kong'un kredi notunun düşürülmesi
bekleniyor. Peregrine Yatınmcılık, bi-
rimlerini teker teker satışa çıkanyor.
Asya krizinin ABD uçak sanayıı-
ni de olumsuz etkilediği bildirildi.
Krizden etkilenen çok sayıda ülkenin
bu ülkeye yaptıklan siparişleri iptal
ettiği belirtildı.
BORSA
f
yı En Yeni Teknolojiyle
Real-Time Izleyin...
MKB hisse
senedi
piyasası
takibinde
data hattı
ve modeme
SONIstanbul: Ankara:
Cumtıurıveı Caü uttaae sı> No ı 60902 S * r « " 2
Ern Han Kaı 2-3 6023ü Elmaoag C«?K) Gazıosnanpaşa
Tel (0212)248 24 94-23162-1 231 "960 Tel '0312)427 19 13 (3 hat)
Faks '0212'232 80 " ' Faks (031JI42? 14 63
Bir TV antenı ve bilgısayar kartı ile l\ısse senetlerinin
fiyat ve ışlem adetlerini anında (real-time) izleyebilecek,
portföy yönetimi ve teknik analiz yapabileceksiniz.
# Seans içinde alış/satış teklifi, enduşuk/en yuksek ve son ışlem
ftyafı ile hisse bazında ışiem adedı ve sozleşme sayısı,
© Seans sonunda ağırhklı ortalama fıyatlar,
# Seans ıçı ve tanlisel grahk, • .
# Portfov yonetımi/on-hne kâr-zarar hesabı,
# Teknik analiz (en yaygın 9 adet gosterge),
^ DDE olanağı ile Excel'e verı aktarma,
© Meta Stock'a/Meta Stock'dan verı transferi,
® Hisse senetlerınin geçmişe donük bilgilen.
FOREKS Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş.
'Denizcilik darbe aldı'
Deniz Ticaret Odası Başka-
nı Cengiz Kaptanoğlu büyük
ekonomik kapasitelere sahip
olan Asya ülkelerindeki kriz
yüzünden dünya deniz ticareti-
nin ve dolayısıyla Türkiye'nin
darbe yediğini söyledi. Türk
yüklerinin çok büyük bir kıs-
mının Uzakdoğu'ya ihraç edildiğini söyleyen Kapta-
noğlu. "Bizim deniz filomuz oluşumu mbanyla Uzak-
doğu'nun istediği mailan taşımada çok uygun bir fi-
kjydu. Uzakdoğu'daki bu kriz denizcilik sektörünün
üzerine tuz biber ekti" dedi.
Eski Deniz Ticaret Odası Meclis Başkanı AdilGök-
su ise krizin etkilerini, "Türk denizcilik camiası şu an-
da çoktedirgin.Çok dikkatli davranmaya çalışıyoruz"
şekJinde dile getirdi. Krizin başlamasıyla gemilerini
Uzakdogulu denizcilik fırmalanna kıralamaktan vaz-
geçtiklerini söyleyen Göksu, artık bu ülkelerden nav-
lunu tahsil etmenin tehlikeye girdiğini söyledi. Uzak-
dogulu pek çok denizcilik firmasımn içinde Panoci-
on gibi dünyanın bir numaralı kiracı şirketlerinin de
bulunduğunu anlatan Göksu şunlan söyledi:
"Artık o bile bugün tereddütle bakılan firmalar
arasında. Geçen yıla kadar sadece Çin'c 5 milyon ton
dolavında çelik mamul giderdi. Bunun yanında 2 mil-
yon tona kadar Kore \e Japonya'ya mal götüriirdük.
Şimdi bunlann toplamı 1 milyon tonu geçmiyor. Kriz
nedeniyle bu çok daha aşağıya indi."
Demir-çelikte sıkıntı
Uzakdoğu'ya ihraç mallan-
nın en önemlilerinden olan de-
mir-çelik sektörü sıkıntıda.
Demir-Çelik Sanayicileri
Derneği Genel Sekreteri Fah-
rettin Kunak. sektörün ihracat
bağlantılannın 3 ay öncesinden
yapıldığı için yıl sonu itibariy-
le bundan etkilenmediklerini ancak şu anda yeni bağ-
lantılar yapılamadığını belirtti.
Kunak, Uzakdogu ülkelerinin. toplam demir çelik
ihracatının yüzde 60'ını kapsadığını ifade ederek şöy-
le konuştu: "Uzakdoğu ülkeleri ihracatı toplamihra-
catın beşte üçü. Bu da yaklaşık 900 milyar dolaruk bir
döviz girdisi demek. Uzakdogu'daki ülkelerden en çok
iliski kurduğumuz Çin, demir çeliğini kendisi üretme-
ye başladı. Diğer l zakdoğu ülkeleriv le girdiğimiz ilis-
kilerde ise bu yıl büv ük düşüşier yaşanacağnu tahmin
ediyorum."
Otomotiv de etkilenecek
Dünya otomotiv sektöründe
etkin olan Güney Kore. Tayland,
Endonezya gibi Uzakdogu ül-
kelerinin yaşadıklan ekonomik
krizin uzun vadede uluslararası
piyasalan ve Türkiye'yi etkile-
mesi bekleniyor.
Uzakdogu otolannda 10.4-
30.7 oranında değişen gümrük
vergilerinin, yüzde 10.2-28.4 düzeyine düşürülmesi-
nin de bu ülkelerden yapılan ithalatı arttıracağı ifade
ediliyor.
Otomotiv Sanayicileri Derneği AB ile llişkiler Ko-
ordinatörü Mücahit Sevim, dünyayı etkileyen krizin
Türkiye'yi de etkileyeceğinı belirterek şunlan söyle-
di: "Devalüasyon yapmış olan bu ülkeler, ithalatlannı
kısıtlamış olduğu için ihracat fiyatlardan dolavı cazip
haie gelecek. Ellerindeki önemli oranda stok ncdcni>-
le ve devalüasyonun verdiği avantajla değişik ülkeler-
de otomobilleri satmaya çauşacaklâr. En kolay girebi-
lecekleri ülkelerden bir tanesi de Türkiye'dir."
BügisayaHar ucuzlayabiHr
Uzakdogu ülkelerinin para
birimlerinin yabancı paralara
karşı değer kaybetmesi. bu ül-
kelerde ihracata yönelik faali-
yet gösteren bütün sektörlerin
özellikle de bilgisayar sektörü-
nün güçlenmesini sağladı.
Uzakdogu ülkelerinden it-
hal edilen bilgisayarlann çoğunda ithalatçı lehine
Türkiye piyasasına göre yaklaşık 150-200 dolarhk
bir fiyat avantajı oluştu. Kimi satış noktalanna henüz
yansıtılmadığı gözlenen fıyat farkının perakende sa-
tışta da uygulanmaya başlanması, tüketicinin kazanç-
lı çıkmasına yol açacak. Uzakdogu'da bilgisayarlann
üretim maliyetlerinin ve dolayısıyla fiyatlannın düş-
mesı. pazarlama ağını Türkiye'de kuran Avrupa kö-
kenli firmalan ve Türk üreticileri zora sokacak. Etki-
lerin önümüzdeki aylarda hissedileceği belirtiliyor.
BENCE
İZZETTİN ÖNDER
Metin Olayına Bakış
Metin Göktepe'nin katilleri yargılanamaz. Yargı-
lanamaz, çünkü yargılanmak istenmiyor. Aksi olsa
idi, Metin'in öldürülmesinin üzerinden iki yılı aşkın
bir sürenin geçmiş olmasına rağmen, katil zanlıları
olarak birkaç emniyet görevlisi aranıyor ya da yar-
gılanmak üzere ülke içinde gezdiriliyor olur muydu?
Oysa, hiç düşünülebilir mi ki birkaç görevli salt ken-
di kafalanna uyarak, bir insanı, hatta bir gazeteciyi
döverek öldürsün! Eğer olay bu kadar basıt olsa i-
di, devletin adalet-emniyet mekanizması bu işi çöz-
mek için iki yıl gibi uzun bir süre bekler miydi!
Metin Göktepe'nin katilleri yakalanamaz, çünkü
onun katilleri somut ve maddi olarak algılanabilir
varlıklar değil. Metin'e fiili eylemi işleyenleri hare-
kete geçiren ve sonra da onlan saklayan gerçek
suçlu, çok derinlerde ve ancak düşünce düzeyin-
de algıyabileceğimiz ortamdadır. Işte bundan do-
layı, Metin Göktepe konusunu adi bir suç olarak
görmek ve sonucu adli mercilerde aramak yanlış-
tır.
Metin Göktepe bir manyetik rezonans (MR) ciha-
zı gibi, toplumun işleyiş dokulanna nüfuz eden ve
onun derinlemesine analizinı yaparak, yüzeysel gö-
rüntüler arkasındakı asıl güçleri ortaya çıkarma ye-
teneğine sahip bir araştırmacı idi. Böyle bir kişiliğe
sistem biraz fazla ciddi bakar. Metin'e olan da bu-
dur.
Metin'e öldürücü darbeyı vuranlar belkı de ken-
disi ile aynı toplum kesiminden geliyor ve aynı ma-
hallede oturuyor olmakla beraber, farklı bakış açı-
lan ve ufuklan olan kimselerdir. Metin'i de Metin'in
suçlulannı da aynı toplum ve bu toplumun çelişki-
leri üretiyor. Metin'in gerçek suçlulan bu çelişkide
gizli. Bu suçlulan ise toplumsal uyanış ve dönü-
şümler dışında hiçbir güç cezalandırmaya mukte-
dir olamaz. Ancak suçu sisteme yıkma rahatlığını
yaşama hakkına sahip olamayız. Toplumsal bilinç
oluşumu ve dönüşümü sosyolojik faılin izinı sürer-
ken, kuşkusuz, adalet mekanizmasının dafiıli suç-
lulan cezalandırmasını beklemek ve hatta bunu
sağlamak gerekmektedir. Ne var ki. bu iki sorgula-
ma ve neticelendirme süreçleri birbirini dışlar nite-
likte olmamalıdır. Metin'e öldürücü fiili işleyen zan-
lılann fiili sabit olup bunlar mahkûm olsa da, unu-
tulmamalıdır ki gerçek suçlu bunlar değıl!
Gerçek suçlu Metin'i henüz öldüremedi, fakat
böylesine bir bilinç bulanıklığı içinde öldürebilir. Ger-
çek suçlunun Metin'i öldürdüğü an, fiili suçluların
mahkûm olması esnasında toplumun vicdan huzu-
runa ve sükunete kavuştuğu an olacaktır. Sıstemin
bir başka çelişkisi ve toplumun önündeki açmaz da
buradadır. Zira, zanlılar mahkûm olduğunda ada-
letten emin olan, zanlılar yakalanamadığında ise
adaletten şikâyetçi olan bir toplum, henüz ne ger-
çek adalet ne de toplumsal bilince ulaşmış sayıla-
bilir.
• • •
Meclis skandalı! Ibre eski Meclis Başkanı'nı gös-
teriyor. Peki, ihaleyi alan firma sütten çıkmış kaşık
mı! O firmayı toplumun soygun piyasa düzeni ko-
rumuyor mu! Gümrük duvarlannı yükselterek ya da
yükseleceğini önceden istihbar ederek aşırı ithalat
kârı elde eden kişilerle Meclis skandalma adı kan-
şan ya da kanşanlar arasmda nasıl bir fark var ki?
Ekonomik gücünü kullanarak, vergilemeye bir mek-
tupla müdahale ederek, devleti finans parazitleri-
nin insafına terk edilir bır konuma sokanlarla bugün-
kü skandala kanşanlar arasmda nasıl bir nıtelik far-
kı var ki? Ismi dahi duyulmamış adalarda paravan
firmalar kurarak, ortakmış gibi gösterip, yurtdışına
kâr transferi yapan ve ülkeyi sömürenlerin bütün bu
insanlardan ne farkı var? Eğer toplumda güç ilişki-
sine göre bir düzen kurulmuş ise bu gücün ekono-
mik, siyasal, hatta silahh olmasının arasmda çok bü-
yük bir fark var mı? Böyle bir toplumda demokrasi
ya da ahlak neyin güdülemesi ile şekilleniyor ki in-
sanlarda bunları aramaya koyuluyoruz!
Aldatmaca bir şey anyoruz: Demokrasi! Ancak
hangi ve nasıl bir demokrasi? Gerçek demokrasiyi
halk yığınları istiyor, sözde demokrasiyi ise bu sis-
temden yararlanan, dolayısıyle özünde sıstemsel
dönüşümden yana olmayan, fakat çığ gibi büyüyen
sorunlara bir günah keçısi arayan kesimler istiyor.
Demokrasinin sözdesi, hiç olmamasından daha
tehlikeli olabilir, çünkü sözde demokrasi olayları
perdeleyerek toplumu uyutur. Bu nedenle, sözde
demokrasi sadece dil ucundatelaffuz edilir, gerçek
demokrasi ise metin bireylerin gücü ile kurulur.
Metin Göktepe olayı da Meclis olayı da adi birer
adli vaka olmadığı için, sözde demokrasi ile çö-
zümlenemez. Böylesine sorunlaryumağı, mafyala-
şan güçler ilişkisini çözebilecek olan, gerçek de-
mokrasi bilincine ulaşmış, metin bireylerin oluştur-
duğu toplumsal güçler tarafından çözülebilir.
Metin Göktepe metin idi. O, sınavını verdi!
Bankazedelere
Damştay'dan ret
ANKARA (AA) - Da-
nıştay; TYT Bank. lm-
pexbank ve Marmara-
bank'ın faaliyetlerınin
durdurulmasına ilişkin
Bakanlar Kurulu karan-
nın iptali isteminin ar-
dından. bu bankaların
mudilerinin maddi ve
n 386 milyon lira maddi
ve 100 milyon lira ma-
nevi zarann faizıyle bir-
likte ödenmesini istedı-
ler. lstemi sonuçlandı-
ran Danıştay 10. Daire-
si. istemi reddetti. Tet-
kik Hâkimi Yakup Bal,
Merkez Bankası'nın
manevı taz- _^_^^__^_^__ uyansına rağ-
minattalebi- ^ Danıştay; m e
" , T Y T
nı de reddet-
v
Ç Bank ın ış-
ti. Davacılar . '
Y l
t>anJC, lemlerini in-
Zerrin Kal- Impexbank ve celemeye al-
yoncu ve Se- Marmarabank'ın mayan ve
dat Hasan m udilerinin b a n k a n ı n
Kalvoncu, ,,• . yurtdışına do-
11 " Nisan m a d d l v e m a n e v l
viz depola-
1994 tanhin- tazminat talebini masına göz
de Bakanlar reddetti. yumduğu yo-
Kurulu kara- <•• lunda kanıtlar
nyla bankacılık ışlemle-
ri yapma ve mevduat
kabul etme izni kaldın-
lan Türkiye Turizm Ya-
tınm ve Dış Ticaret AŞ
(TYT Bank) üzerinde
davalı idarenin (Başba-
kanlık) gerekli gözetim
ve denetim görevini ye-
rine getirmediği ve bu
nedenle bankanın faali-
yetlerinin durdurulduğu
gerekçesiyîe, uğradıkla-
bulunan dönemın Hazi-
ne Müsteşarhğı yöneti-
cileri hakkında ceza ko-
\-uşturması açılması ge-
rektiğini belirterek bu
amaçla suç duyurusun-
da bulunulmasını istedi.
Kararda. ıdarenın yü-
kümlülüklerini yerine
getirmemesi nedeniyle
uğranan zarann yine ida-
rece karşılanmasının ta-
bii olduğu v urgulandı.