Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 29 EYLÜL 1997 PAZARTESİ
8 DIŞ HABERLER
İsveç'te zorla kısırlaşürma kampanyasmın başırıı sosyal demokrat kadm liderlerin çektiği ortaya çıktı
K^sırlaştırmadakadnı faktörii
GÜRHANUÇKAN
STOCKHOLM - Isveç'te kadtnlann
zorlakısırlaştınlmıs. olmasının ortayaçık-
masından sonra konu güncelliğini koru-
yor. îkinci Dünya Savaşı öncesi ve son-
rası toplam60bin kadının üç aşağı beş yu-
kan zorla kısırlaştınlmış olmasını belge-
leyen araştırmacı Maciej Zaremba, bu
gerçeğin birkaç bilim adamıyla bir avuç
politikacının yanlış değerkndirmede bu-
lunmuş olmasından değil, sosyal demok-
rat yönetiminen ağırlıklı adlannm bilinç-
li tavnndan kaynaklandığını karutladı.
1947-1975 yıllannda devlet Tıp Idare-
si Sosyal Psikiyatri bölümünde kısırlaş-
tırma kararlannı imzalayan kadın yöne-
ticikr arasmda; sosyal demokrat parla-
memer Ingna Thorsson -daha sonra İs-
veç'inBM büyükelçısi oldu-. yine aynı par-
• Kampanyanın ateşli savunuculan arasında Nobel banş ödüllü Alva Myrdal da
bulunuyor. O dönemde bir kadmın sabit bir işi olmaması ya da lunapark gibi
yerlerde görülmesi kısırlaştırma için yeterli neden kabul edilmişti.
tiden parlamenter \e iilkenin en büyük
işçt örgütü LO'nun kadınbölümününbaş-
kanı Sigrid EkendahL sosval demokrat
partinin genel sekreteri ve Savunma Ba-
kant Sven Andersson'un kansı Rosa Ah-
dersson gibi adlar da bulumıyordu. Ayn-
ca 1982'de Nobel Banş Ödülü'nü a'lan
Alva Myrdal da kısırlaştırmayı ateşli bir
şekilde sa\unanlar arasmdaydı.
1948'de ülkede yaşavan her çocuğa
devlet tarafından aylık para ödenmesi re-
formu yasalaşmadan önce toplam 14 bin
kışikısırlaştınlmışken refonmdan sonrabu
sayı 48 bine çıkıvermişti. Myrdal. kısır-
laştırmanın gerekliliğını şöyle açıklamış-
tı: *Doğmuşolançocuklariçinyardırn.güç
de olsa yapümahdır -bu konuda amaca
uygun davraıuşlann nasıl olacağı sorusu
henüz \amtsizsa da-. Aına böyle bir yar-
dım. henÜ2doğmamışçocuklariçingeçer-
li olmamalıdır. Kisırlaşnrma yöntemin-
denyararlamlmahdır. Amalasırtaştınlan-
lann sayısı fazla olmamayı sürdürecektir.
Eğerkıstrlaşannayasası. bir defakkkısır-
la§ürmahareketindc>eterei2kaUnayeni-
den gözden geçirilmelidirr
1920'H yıllarda Isveç'te nüfusun yüz-
de 0.2'si "akılsız" sayümıştı. Bu sayı 25
yıl sonra ansızın yüzde 5.2 olmuştu. Ya-
ni 25 yıl önce akılsız 14 bin kişj varken
îkinci Dünya Savaşı'yla birlikte bu sa\\
ansızın 340 bin kişiye çıkmıştı.
Peki. nasıldı bu "akdsz" kişiler? Örnek-
ler. hem halen havatta olan kişilerden ve-
nliyor hem de Alva Myrdal gıbı zamanın
uzmanlarının ağzmdan. Bir kadının yal-
nız yaşaması. sabit bir işi olmaması -kaç
kadın iş sahibiydiki?- \e lunaparkgibi yer-
lerde "görülmesi". onun dünyaya çocuk
getirme hakkına sahip olmadığına karar
verilmesi için yeterliydi. AlvaMyrdat'rn
ağzmdan. *Böyle kişiler, çocuk yardımı
reformu konusunda önemli engeî oluştu-
ruyorlardı." Çünkü "Yardımın amacuıı
sapürmalansözkomısuyduT 1946'dabir
deTgide bu konuda yazısı yavımlanan
Myrdal. çocukyardımmdan yararlanma-
ması gereken tipık aile örneklerinden
12'sini açıklamıştı. lştebirkaçı: '"Kız.20
yaşında. Kaygdı bir tip.zaman zaman ağ-
lıyor. Resmi makandara mektuplar gön-
derip karşı cıkıyor. Kız, 13 yaşında. Okul
durumu kötü. Hantal ve tembeL Kız 15
yaşında. kûçükvebakımsız. Doğduğu za-
man annesine 400 kron kadar analık yar-
dımı yapılmışü. Tek koşul kısıriaştınlma-
s«gerektiğjniiçeren belgeyeim/a atmasıy-
dı. Ama bunu reddetti. 14 yaşında iki kız
kardeşier. İri yan ve hantaİlar. Kızıl saçlı-
lar. Oğlan, 3 yaşında. biraz garip bir gö-
rünüşii var. Kız. 11 yaşında, asumlır
Araştırmacı Zaremba, İs\eç'te Î975'e
kadar kürtaj \ apmak ısteyenlere aynı za-
mandakısırlaştınlmayı kabul etmelerinin
koşul olarak koyulduğunu da açıkladı.
İSRAİL SAVUNMA BAKAM
İran'm fuzesi
tamam gibiDış Haberier Servisi - ts-
rail Sa\unma Bakanı tzak
Mordehay, tran'ın, Rus-
ya'nın yardımıyla. lsrail'e
ulaşabilecek balistik fuzele-
ri geliştirme programını ta-
mamlamak üzere olduğunu
öne sürdü.
lsrairde yayımlanan Jeru-
salemPostgazetesuıe bir de-
meç verenMordehay, "tran,
tsrail ve bölgedeki Ameri-
kançıkaıianiçintehditotuş-
turan uzun menzilli fiize
üretme kapasitesine ulaş-
mak üzere" dedı.
Bakan. bugidişle Iran' ın
1999'da lsraıl ıleBasra Kör-
fezi. Asya ve bir kısım Av-
rupa ülkelerine ulaşabile-
cek fuzeler üretebileceğini
sasıındu.
Rusya'nm, îran'la füze
işbirligini durdurma>ı red-
detmesinin üzûcü oldugu-
nu belirten Mordehay. Rus
yetkililerin bu konuda \er-
dikleri sözlererağmen. Rus
vönetimive şirketlerinin. bu
ülke>le işbirliği süreciıü hız-
landırdıklannt öğrendikleri-
ni ve bundan şaşkınhk duy-
duklannı ifade etti.
Rusya Dışişleri Bakanı
Yevgeni Primakov, Rus-
ya'dan Iran'a nükleer silah
teknolojisi transferi yapıl-
madığını birçok kez söyle-
mış ve
u
İran'ın füze m a
nükleer silah üretmesinde
hiçbirçıkanmızyoktur" de-
mişti.
Bu arada İran son birbu-
çukyılın en büyük savaştat-
bıkatını Tahran vakmlann-
daki bir çölde başlattı. Ge-
neral Rahim İbrahim dün
verdigi demeçte sa\aştatbi-
katı için 200bin askerin Tah-
ran yaktnlanndakı çöleyer-
leştirildiğini soyledi.
İran Haber Alma Orgütü
IRNA'nınhabennde, iki haf-
ta önce başlayan tatbikatta
kullamlan taktiklerin ger-
çek savaş prensiplerine gö-
re hazırlandığı bildirildi.
Kara. deniz ve ha\a güçle-
nnin katıldığı tatbikatta pi-
yadeler ve ağır silahlarla do-
natılmış zırhhtümenkr dün
hayali bir düşmanakarşı sa-
vaştı. Ajans, bombalann
lojistikpozisyonlannı \eko-
mando mevzilerinı vurarak
düşmanm haberleşme üni-
telerini mahvettiğinibildir-
di. Başkentin 120 kilomet-
re güneyinde, Kusk-e Mus-
rat bölgesinde 1800 kılo-
metrekarelik çölde yapılan
tatbikatın gerçek bir savaşı
andırdıgı belirtildi. tran'da
askeri tatbikatlar İran - lrak
savaşından bu yana her se-
ne tekrarlanıyor.
Askeri polis komandosu
General BUan Afşarzade,
iran ordusunun hıçbır ülke-
nin gü\enliğini tehdit etme-
diğini, fakat lran'ın toprak
bütünlüğünü tehdit edenk-
rin girişimkrinin sonuçsuz
kalacağını beliıtti.
Izmanlar Kndonezva'daki orman yangınlannı bu koşullarda tamamen sondürmenin aylar, hatta yıllar alabileceğini öne süniyoriar.
Dış Haberter Servisi - Orman yangmlan ve
uçak kazasıyla sarsılan Endonezy a'yı bu kez
deprem vurdu. Endonezya'nm kuzevdoğusunda-
ki Celebes Adası'nda dün meydana gekn 6 şid-
detındekı depremde 15 kışinin öldüğü, 287 kişi-
nm de yaralandığı bildirildi. Merkezi. adanınba-
tı kıyısındaki Sulav^si bölgesinde, Pare Pare'nin
20 kilometre kuzeyinde bulunan depremde çok
sayıda bmanm yıkıldığı haber veriliyor.
Resmı kaynaklar. 9 kişinin Pare Pare'de. 6 kı-
şinm de 25 kilometre kuzeydeki Pinrang'da e\ -
lerininçökmesı sonucuöldü|ünübelirttiler. Böl-
gede yaklaşık 300bin kışinin yaşadığı kaydedil-
di. Başkent Cakarta'dan 2 bin kilometre uzaklık-
taki bölgede maddi hasarm büyük oldugu. Pare
Pare'de bırçoğu iki katlt butik olmak üzere. 30
kadarbinanın büyük çapta hasar gördüğü haber
verildi.
Güney Asya ve Av ustralya arasında kuzeyba-
tıdan güneydoğu\a uzanan 5 bin kilometrelik
alana yayılan 17 bin adadan oluşan Endonezya,
Pasifik'in deprem kuşağı üzerinde yer ahyor.
depremDünyanm en kalabahk dördüncü ülkesi duru-
mundaki 200mılyon nüfuslu ülke. a\Tica 100'den
fazla aktif volkanın tehdidi altında bulunu>or.
Öte yandan Endonezya'nm Sumatra Adası'nda
üç gün önce meydana gekn uçak kazasında ökn
234kişidenyalnızca 26'sının kimlik tespıtıninya-
ptlabildıği bildirildi. Medan Ha\aalanı'nınkısa
bir süre için ulaşıma açılması ile ola> yerine ge-
kn kazazedelerin aikknnin, }> akınlarının ceset-
krini teşhis edebilmek için müce\herden dişk-
re kadar en utak detavı inceledıkkri bclirtilıvor.
Rafsancani'den ABD'ye çağrı
Dış Haberler Servisi-İran, Ortadoğu soru-
nuna "içten" bir çözüm bulunması için
ABD'yk "elelevienneye'' hazır oldugunubil-
dirdı. îran eski cumhurbaşkanı ABEkberHa-
şimiRafsancanl"FlBstinKlerinhaklannınta-
nınması^am> la" Arap-tsrail banşı için ABD
ve Avrupa'yîa işbirliği yapmayı önerdı. Ha-
len üst düzey bir danışmanlık biriminin ba-
şında bulunan Rafsancani, Iran'da yayımla-
nan Kuds gazetesine dün veTdıği demeçte.
"Filistinlilerin haklan tanınırsa, Yahudiler.
Müslümanlar ve Hıristiyanlar banş içinde
birlikte \aşayabilirler. Biz de bunu ona>lanz"
dedı.
Rafsancani. "İran. Birkşmiş NUletier'k,
ABD'yle,.\rap ülkeleriyleveAvrupa"\lael ek
vererek Filistinlilerin ve başkalannın ov kul-
lanabileceğibir oıtamyaratabiHr" diyekonuş-
tu. Cumhurbaşkanhgı görevıni geçen ay Mu-
hammedHatemî'\e de%reden Rafsancani. bu
sürecin ilk adımı olarak Filisünh mültecik-
rin e\knne dönmekrine izin verilmesi çag-
nsında bulundu. ABD'ninbaşlattığı Ortado-
ğubanş sürecini. "Filistininvrkçıbirdoktta-
raûndan gasptnı yasallaştırdığı'
1
gerekçesiy-
k reddeden Rafsancani, "Kudüs'üıu güne>
Lübnan'ın « Golan Tepeleri'nin statüsünün
belirsizliğini koruduğunu'' ifade etti.
Rusya: ABD'den
Avrupa'ya dönüş
KARADENIZ'DE
PKK, ÖZEL TİM VE ÇETELER
FIRTINASI
YENİ ÖĞRETİM Y1LINDA
ÜNİVERSİTELER NELERE GEBE?
MALİYE BAKANI ZEKERİYA
TEMİZEL: "GÜNEYDOĞUYA VERGİ
TEŞVİĞİ GELİYOR"
TÜKETİCİ BOYKOTLARI
TÜRKİYE'DE DE DEV ŞİRKETLERİ
SARSACAK Ml?
• KARANUK EYLEHIMIN YENİ MÛTTEFİKLERİ
• COCUK SUÇLAR1MEOEN ART1Y0R
• ÛRTA AVRUP» ULKELER1 VE YOLSUZLUK
• KARAMAYINIAR! YASAKUNSIN
• REDKIT50YAŞIHDA
• ŞIIRLERIN SESI NEORET SELCUKER
• ANKARA KUUSI VE MUSA KART IN CI2GJLERI
Nokia Dergi*i, internet W«b Adresî:http-.<.u%.-w.med>atexi.comnokta
Nokta Dargisî. E-Mal Adresi: nokıa^medj attM.ct>m
Rusyadış politikadayeni bir ara-
yış içine girmişe benziyor. Avru-
pa'ytedahaaktifbir bütünleşmeça-
bası ve Fransa ile Almanya başta
olmak uzere, Avrupah ülkeleıie da-
hayakın ilişkiterkurulması, bu ara-
yıştn ana çirgiterinden biri olarak
görülüyor. Oteyandan Rusya, ABD
ile ilişkilerde daha mesafeli ve dik-
katii davranmayt amaçlıyor. Dev-
let Başkanı Boris Yeftsin'in "Ar-
tık bundan sonra Ulusiararası Pa-
ra Fonu ve Dünya Bankası 'nınyar-
dımlanna muhtaç olmaktan kurtul-
mayı hedeflemeliyiz" sözleride bu
arayışın belirtileri arasında sayılıyor.
Bunun Dlke içinde başkayansı-
malan davar. Örneğin. geçenhaf-
ta içinde Fransa Devlet Başkanı
Jacques Chirac'ın Moskova ziya-
retınin Rusya medyasındaki gö-
rüntüsü. ABD'ye karşı genellikie
kuşkulu davranan Rusyalı gaze-
teciler, Almanya'ya ve ozellikle de
Fransa'ya karşı özel bir sempati
gösteriyorlar. Chirac'ın Rusça bi-
len tek Batılı lider olmasından tu-
tun, Paris'in zaman zaman NATO
yönetimıyieçelişentutumlanna ka-
dar, Fransa'ya yönelik bir dizi öv-
gü Moskova gazetelerinin sayfa-
lanndan ınmiyor.
Bundan daha önemlisi, Rusya
yönetimindekı değişiklikler, daha
doğrusu olası değişikliklerin isa-
retleri. Moskova'nın en etkili lider-
lerinden biri. aynı zamanda ABD
sermayesinin "Rusya'daki en gü-
venilirisim" olarak nrtelediği Baş-
bakan Birinci Yardımcısı Anatoliy
Çubays ın ıktidar içindeki konumu
son zamanlarda zayrflıyor. Çu-
bays'ın kendiyetkilerini aşarakher
konuya kanşması, onun 2000 yı-
lındaki başkanlık seçimlerine ha-
zırlanması olarakdeğeriendiriliyor.
Bundan tedirgin olan Yeltsin'ın,
Çubays'la arasındakı mesafeyi
açarak yeniden yıllardır kendisine
karşı saygıda kusur etmemiş olan
Başbakan Vıktor Çernomırdin'e
yöneldiğı yorumlan yaygınlaşıyor.
Çernomırdin' ın ıse eskiden ben dış
politikada ABD'den çok Batı Av-
rupa'ylayakınlaşma eğılimınde ol-
duğu biliniyor. Buna, Rusya parla-
mentosundaçoguniuğu oluşturan
komünist ve ötekı sol güçlerin de
benzen birtutum içinde olduklan-
nı ekleyelim.
MEDYA CÜRCİSTAN
'Türklerdenbedava Tiflis'in rolü 'koridorda'
S-300 reklamı'
Obsaya gazetesının 25 Eylül 1997 tarihli
sayısında Âleksey Bausin imzasryla "Türk-
lerRus füzelerinin bedava reklamınıyapıyor"
başlıklıbirya2iyayımlandı.Yazar"NAT0'nun
önde gelen üyelennden biri'' olarak nitele-
diğiTürkiye'nin, S-300füzeleriyle ilgili olarak
gösterdiği sert tepkinin, yeni bir Rusya-NA-
TO bunalımına yol açabilecegini belirtiyor.
Rusya ile (Güney) Kıbns'ın aynı tutumu be-
nimsediklerini {Adanın sitahtananndmlma-
sı dunımunda S-300 alışverişinden vazge-
çeriz") belirten Bausin. Rusya'nm kontratge-
regince alacağı birkaç yüz milyon dolann dı-
şında başka kazançlan da oldugunu vurgu-
luyor. Her şeyden önce bir yandan Mosko-
va'nın artık Kıbns görüşmelerinde taraf hali-
ne geldiğini, bir yandan da Kıbrıs'taki duru-
ma ulusiararası kamuoyunun dıkkatinin çe-
kildiğini kaydediyor. Ayrıca S-300 füzeleri-
nin bedava reklamının yapıldığını, Yugoslav-
ya'nın da bu füzelere talip olduğunu, Yuna-
nistan'ın düşünme aşamasında bulunduğu-
nu, hatta söz konusu füzelerin Ankara'da
sergilendiğini belirtiyor.
Son aylarda Gürcistan'ın
Amerikalı konuklarının sayısı
giderek artıyor. ABD, "strate-
jik çıkar bölgesinde" Gürcis-
tan'ın yeni rolünün ne olabile-
cegini netieştirmeye çalışıyor.
Bu, pek kolay olmuyor; çün-
küAzerbaycan, Kazakistan ve
Türkmenistan'ın zengin dogal
kaynaklan. Ermenıstan'ın
ABD'de güçlü bir siyasi lobi-
si, Ukrayna'nın ise stratejik
bölgede geniş bir alanı bulu-
nurken Gürcistan'da bunların
hiçbiriyok. ÜstelikGürcü eko-
nomisf BDT içinde en prob-
lemlilerden. Dış borçlarve üre-
tımdüşüşü(1991 sonrasında
üretim azalması yüzde20)açı-
sından BDT'de birinci. Gür-
cistan'ın Rusya'yla ilişkileri
hem Abhazya hem de çeşitli
sıyasal veticari- ekonomik ko-
nutarda gergınleşirken ABD'yte
bağlan giderek güçleniyor ve
aldığı Amerikanyardımının hac-
mi büyüyor. Bazı Amerikaiı
çevreler. Gürcistan da içinde,
Kafkasya ve Orta Asya ülke-
lerini Moskova'dan koparmak
için onları ihracatlannı Türkiye
ve İran üzennden gerçekleş-
tirmeye özendiriyor. Ancak her
şeye karşın öteki BDT baş-
kentlerineverilen önem karşı-
sında. Tıflis zaman zaman "ye-
dek oyuncu" durumuna dü-
şüyor: Eger Hazar'ın enerjisi
gerçekten de BasraKörfezi'nin
potansiyelini aşarsa Tiflis'in
yıldızı parlayacak; böyle ol-
mazsa ya da herhangi bir ak-
silikçıkarsa, Gürcistan'ın öne-
mi yeniden azalacak. Böylesi
belirsizliklerın yarattığı sıkıntı-
yı gören VVashington; Asya ile
Avrupa'nın, Hıristiyanlık ile Is-
lamın kesişme bölgesinde ol-
duğu ıçinGürcistan'a, asıl stra-
tejiköneminin, Avrasya Ulaşım
Koridoru'ndaki yerinden kay-
naklandığını telkin ediyor.
POLİTİKADA
SORUNLAR
ERGU1N BALC1
Kuzey lrak Harekâtı
Türk Silahlı Kuvvetleri'nın (TSK) Kuzey Irak'ahare-
kât düzentemesi rutin hale geldi. Rutin diğer bir olgu
da harekâta tepki gösterilmesi.
Bu sefer de öyle oldu.
lrak, İran, Arap Birliği ve Rusya harekâtı kınayarak
Türk birliklerinin geri çekilmesini istediler.
Bağdat'ı bir yana bırakalım. Çünkü söz konusu
olan kendi topraklandır. Bu bakımdan duygusal dav-
ranabilir. Aslında Kuzey Irak'ta asayişi sağlayıp terö-
re karşı mücadele etmek Bağdat' ın görevi ve egemen-
lik hakkıdır. Gelgelelim ABD, Bağdat'ın kendi toprak-
larının bir bölümü üzerinde egemenlik hakkını kullan-
masına izin vermiyor.
Vermeyince de Türkiye PKK terörüne karşı başının
çaresine bakmak zorunda kalıyor.
Arna diğerlerine ne demeli?
Türk birliklerinin Kuzey Irak'tan derhal çekilmesini
isteyen iran, geçen yıl Kuzey Irak'a Bedir birliklerini
soktuğunu, Mesud Barzani'ye karşı savaşan Celat
Talabani ye yardım için bölgeye asker gönderdiğini
unutmuş görünüyor.
TSK'nin harekâtını kınayan Rusya ise, Gürcistan ve
Tacikistan'daki iç savaşlara müdahale etmiş, Moldo-
va'da aynlıkçı Trans Dinyester Cumhuriyeti'ne aske-
ri destek vermişti.
• • •
Kuzey lrak tam bir batak. PKK, bu bataktaki otori-
te boşluğundan yararlanarak, bölgede kök salmaya
çabalıyor.
Kuzey Irak'taki kargaşanın baş sorumlusu ise hiç
kuşkusuz ABD.
vVashington, bir yandan Irak'ın toprak bütünlüğü-
ne bağlı olduğunu ileri sürüyor, öte yandan Bağdat'ın
Kuzey Irak'ta egemenlik hakkını kullanmasınave Kürt
grupların Saddam Hüseyin'le dıyalog kurmasına izin
vermiyor.
Aslında Kürt gruplarının da ABD'ye fazla aldırış et-
tikleri yok.
Geçen yıt Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) lide-
ri Mesud Barzanı, Saddam Hüseyin'in birlikleri ile
biriikte Erbil'i Talabani'nin öndertiğindeki Kürdistan
Yurtseverler Birliği'nin (KYB) elinden almıştı.
Barzani, Saddam'la açıkça işbirliği yaparken, Ta-
labani Bağdat'la el altından temasta bulunuyor.
Neden?
Çünkü iki lider de, Bağdat'la işbirliğiyapmaktan baş-
ka çare olmadığını anlamışlar. Kuzey Irak'ta ekono-
mik kriz felaket boyutunda; şu ya da bu şekilde Bağ-
dat'la işbirliği yapmak zorundalar. Yani ABD'nin Sad-
dam'a karşı koruduğunu iddia ettiği Kürt liderieri, Sad-
dam'la işbirliğine yatkın. *
Ama VVashington "oimaz" diyor.
Tabii Türkiye'dekı Amerikancı koro daVVashington'la
birlikte "olmaz" diye bağırryor.
ABD yann "olur" dese, onlar da "olur" diyecekler.
VVashington, başlangıçta Kuzey Irak'ta elinin altın-
da özerk bir Kürt biriminin bulunmasını çıkarlarına uy-
gun görüyordu. Kuzey Irak'tan petrol bölgesini dene-
tim altında tutabilirdi.
Ama geçen yıl bu hayalleryıkıldı, Saddam'ın biriik-
leri, darbe yapmaya riazırlanan iraklı CIA ajanlannı'
dağıttılar. ABD yaklaşık2 bin CIA ajanını Kuzey Irak'tan
boşaltmak zorunda kaldı.
Bu arada Hazar petrolleri de gündeme gelince
vVashington Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurma ta-
sansından vazgeçmış görünüyor. Ama akıldışı anlam-
sız lrak politikasını sürdürmeye devam ediyor.
Bu politikanın, daha doğrusu politikasızlığın fatu-
rasını da Türkiye ödüyor.
• • •
Türkiye, Kuzey Irak'ta yuvalanan PKK'ye karşı ha-
rekât düzenlemek zorundadır. Hiçbir ülke kendisine
yönelik terör eylemleri karşısında seyirci kalamaz.
Ancak şu noktayı da akıldan çıkarmamalı.
Terörü sadece askeri önlemlerle ortadan kaldır-
mak olanaksızdır. Bu, bataklığı göz ardı edip sinek-
lenn peşinde koşmaya benzer.
Mao Ze Dung'un ünlü deyimini herkes bilir Geril-
la denizde yüzen balık gibidir.
Mao, denizi halk anlamına kullanmıştı.
Devletin, halkı yanına alıp, teröristi tecrit edebilmesi
için ekonomik ve sosyal reformlan yapması, Kürt
vatandaşlanmızın kendi lisanını kullanıp, kendi küitürünü
geliştirmesine olanak sağlarnası şarttır.
Balığın içinde yüzdüğü denizin çekilmesi ancak bu
şekilde sağlanabilir.
Isnûrde genel grev
• KUDÜS(AA) - lsrairde Başbakan Benyamin
Netanyahu'nun özelkştirme politikasını protesto için
Merkez Sendikası (Hıstadrut) dün genel grev başlatu.
Netanvahunun iktıdara gelişınden bu yana yapılan bu ilk
genel grev nedeniyk. ulusiararası hava trafıği felce
ugrarken, okullar, resmi dairekr. belediye hizmetkri.
banka bizmetkri. borsa ve silah sanayiindeki faaliyetler de
aksadı. Çoguniuğu kamu sektöriindeki 700 binden fazla
ücretlinin greve katıldığı. özel kuruluşlarda katılımm daha
az olduğu belirtildi.
ttalyanlan sokakta yatıyor
• ROMA (AA) - îtalya'nın orta kesiminde cuma günü
meydana gekn ve 11 kişinin ölümüne yol açan depremin
ardmdan. bölgede hafıf sarsıntılann devam ettiği ve
binkrce kişinin sokaklarda yattığı bildirildi, Ombria ve
Marche'de 126 varalının hastanekrde tedavi altma almdığı.
maddi hasann 457 milyon dolar olduğu kaydediliyor. La
Stampa gazetesi, e\ siz kalan kişikrin sayısmın da 20 bini
bulduğunu yazdı. Depremde en az 1200 önemli tarihi
abidenin hasar gördüğü de bildinldi.
• BOLOGX\ (A.\) - Îtalya'nın kuzeyindekı Bologna
kentinde polis, çeşitli uluslardan 14 aşm dinciyi tutukladı.
Tutuklamaiann. Papa tkinci Jean Paul'ün Ulusal Kutsama
Kongresi dolayısıyla önceki gün kente geldiği sırada
yapıldığı. ancak Papa'nın gelişiyle ilgisi bulunmadığı
belirtildi. Tutuklananlar arasında Cezayirli, Tunuslu, Faslı,
Hırvat ve Bosnahlann bulunduğu ve bu kişikrin, Fransa ve
İspanya'da aşm dinci terönstlerk bağlantılan
bulunduğundan şüphe edıldiği kaydedildi.
Karadziç'î Sırplar yargriasııT
• BELGR\D - Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı
Konseyi'nin sertlik yanlısı Sırp üyesi Momçilo Krayisnik,
savaş suçlusu olarak aranan Radovan Karadziç'in Bosna-
Hersek Sırp Cumhuriyeti'nde yargılanmaya hazır
olduğunu söykdi. Momçilo Kjayisnik yaptığı açıklamada,
K.aradziç"in, •'berhangı bir suçu olmadığım" iddia ederek,
Lahey'deki Ulusiararası Savaş Suçlan Mahkemesi (USSM
ile işbirliği yapmaya hazır olan Karadziç'in, sadece Sırp
Cumhuriyeti'nde yargılanmayı kabul ettiğini söyledi.