Katalog

SAYFA CUMHURİYET 29 EYLÜL 1997 PAZARTESİ EKONOMI Bsnkslap Ak&nk AltenatilbanK DemrtanK Esöank Rransbar* Oararrtı Bankas Şeteüank '.KaiKınma Bankaa •Js.Bsnk.IBir) • Iş Bank. (Q Teteaba* TSKB Yaşarbank 'apı Kredı B Cam ve Cam Ürunleri Sanayl Anaoot Car- 3 150 3 24 29 60 - 335 94 z'ıCam 9 900 5 57 • - 308.84 Izocam B100 3.09 17.32 12.04 1*4^4 •-akyaCarr 11500 5.22 48 68 4971 69 30 Ortalama 4.75 2580 6073 11704 Biracıhk Ege Bracı* Ercr.as BıracııK T Tjbofg Oralarıa Büyük Mağazaiar Çarşı Gıma Tansaş Ortalama Çimento Sanayii AdanaÇ |A| AdanaÇ.tB) Mana Ç. lC) Afyor.Ç Akçansa Asön Çimento Batçm Bursa Çınerto Bolu Çimento Çmenlaş Çma Göltaş Konya Ç n . Marar Çım. NÇdeÇm. ÜrryeÇm. Hava Taşımacıbğı ve Yan Hizmetler Çelec ^av USAŞ Oriaaro Perakende ve Toptan licaret EGSDışTcaret 19.500 5 68 37.14 1513 382.11 Mıipa 4.300 2 26 33.17 6 56 16319 Saban Paıartama 2.750 157 714 4.92 57 44 TofaşOtcTc 47.000 22.39 399.59 72.17 1243.97 Ortalama 5 68 9712 '6 35 352 44 DokumaSanayi Borsa Analizi »JU7 mt IM iv flun BJÖ FiH nmm tamı Aracı KurtHniar Gtotal Men.Değer. 4.D50 Ortalama 194 9.52 3 21 84.15 184 18.50 3 İ 1 84.15 13.750 5 700 4.400 2.953 1.600 2.600 9.700 2.375 11250 620 000 15500 2.750 3700 1300 4350 8.01 4.54 3.56 248 '.35 1.91 6.46 1.29 18-21 14.50 7.24 470 17.81 3.50 19.82 8.11 8.38 649.63 13.X 1073 64 3.41 964.36 3.47 935'3 6.46 1189.14 2.23 853.81 7.64 1003.06 4.72 1003.39 29.06 1852.12 40&33 47.84 8.55 3612 2.23 4.39 2 99 6.09 1.71 11.96 3.55 1150 c 5i 40 66 12 0* 478.37 2.88 469.37 5.67 1242.61 9.61 159.12 8.33 892.26 10.01 748.57 Boya sanayl BayrateBova ÇBS Bo,a Marshal MegesBova Vasaş Drtiana 9100 5 000 25 000 7 600 33.000 200 49218 107 1424 3.36 16.35 2 77 44 76 3 71 12 07 2 73 5148 617 17520 - 282.95 8.32 73.49 15.41 7213 5.09 170.02 7 63 "47 63 5.200 1.94 15 29 1228 73.90 2025C 398 84.42 55 39 '968 26750 1204 2988 15932 181.44 10.500 4 66 19.60 32 54 92.60 6 000 2 44 2TP4 73 5 7 149 86 765 5187 6505 V762 115 300 2011 33.70 20.87 668 55 6 4O0 9 38 • - 13924 150.000 2923 105.36 5324 329 62 55.000 1312 42.03 '8 31 49'19 22 85 256 40 47 59 35428 13250 8200 1.725 35.000 26.500 78.000 24250 32.500 4.050 27.500 31500 34 500 4.300 5 700 12000 6000 9.76 26.62 \48 2317 1.27 35.09 11.29 53.09 5.41 157.65 9.47 80 56 4.77 19 74 6.15 35.26 2.44 14.44 3.85 32.52 4.94 38.85 564 1940 5.31 3.08 23.11 16.59 4.80 1310 3.46 14 61 4 59 56 58 20.77 18.08 27.38 25.06 22 89 93 58 '86 1224 825 1911.62 15.62 8.75 33.89 8.91 1413 7 87 '5 21 54.00 54.00 54 00 162.39 49.91 160 44 28.65 39.43 35.02 168.30 31.14 67 74 162.04 56.53 106 74 5016 60 43 185CO1 2458 2S 99 3:6" 1W15 47 000 10 74 • 747 78 99.74 500 000 12 56 9 68 716 '64 55 1113 9S8 716 '04 42 Akal Tekstn - Akr Teta&l Afcsa Aksu Ipik AfcMkfc BenJanT. BMkMensucat ŞsaşT. Bossa BoyasanTeksa CeytanGıyın - - — &yim 8.900 11.250 17.750 6/00 23.000 10250 4.950 8200 4 100 9.600 13250 8.000 24.000 20250 30.000 6.800 88.000 15250 11.750 28.000 5.300 4.600 9500 3450 9800 13250 10.250 5800 7.300 10.750 6.800 221 8.18 2 04 8.09 5.66 16.56 •• 71 10.67 3.39 1438 0.98 12 08 2.03 9.09 135 22.67 158 7 74 0.69 14.32 5.75 17.39 2 39 18.93 3.27 18.43 3.12 27.39 161 18 76 2.94 38 48 5.35 89.84 8.39 33.96 7.91 19 70 11.72 6940 0.54 37 04 2.68 7190 3.43 1106 3.74 3166 1.63 1170 3.52 34 99 150 5109 4-6 6226 2.17 22 63 2.84 12 58 309 1858 320 27 37 6.41 103 53 9.80 88.35 10.38 9.29 17 40 46.78 42 37 10.91 156.63 12.44 63.82 91.38 70.57 15 90 118.75 5.95 76 06 15.36 376.67 18.75 108.84 31.16 163.66 8.30 382.11 18.48 49.11 15 66 103.66 17.56 645.40 16 58 212.22 10.52 14328 31.83 940.30 - 19.22 19.57 159.51 6.36 92'7 6.47 232.26 31.50 122.59 6.75 65.75 23.43 2S 06 16.06 35922 14.55 535.08 5.14 60.44 1149 119.03 1028 '33.17 U s t t Ürünteri Sanayl Good-Year Ortalama 77 »00 4.22 1199 904 4793 77.000 665 1105 859 195 41 4.81 28.44 8.88 83 56 Enerü Atfaş EteKtnk Çukurova Electr* KepezElektr* Ortalama 355.000 28.27 27.46 27.28 414 16 320 OOC 14 68 29.38 13 36 2'2.03 360 0OC 12 86 32 79 7 87 202 45 16 78 145'-8 14 09 284.24 Seramft ve Porseten Sanayl Ege Ser Eyap Gortıonişd Ortalama 57 00 2.39 2Î94 8.51 158.43 7 700 2.16 1626 14.40 95.37 54 000 10.94 42 86 17.51 317.96 2K 26 '39 ' 2 - 0 116.68 Dayamkh Tüketim Mabemeteri Aıden Arçe* Enisan Beşyıtdo Emsan Pas.ys*k IhiasEv. AJ Kfrrasan PsgProfüo RaksEv.Ai. Vestd Ortalama •E7 50 23 500 2200 920 19250 18 750 12250 7.000 16 250 5.94 23.83 10 "5 7.16 27 33 13.43 13.19 3.02 6.86 28-53 14.45 15.37 71.34 6.82 4121 1.80 12.77 5.62 3127 6.62 92 71 8.12 15.46 1029 18.32 13.22 84.17 114.23 5324.90 1150.00 437.31 250.97 26.76 33828 212.85 136.77 Turizm ÇeşAîmyjnus MamamAl MamLMartı NetTurcm Prtokent Tur. Ortalama 11250 4500 5.300 13500 8200 5.17 3739JS 190 42.19 34.56 2.04 23.52 32.19 9324 418 13 43 10 38 277 03 0.91 323 39 76 • 5624 36.06 '57 63 Bektrfc Maküeteri ve Jfypflan Sanayl AbanaBek. Asetsan Bekotekr* Neaş Teetaş T.Senens Ortâtama 13.500 7.24 162.86 7193 10 65 14.000 15250 59.000 47.500 17.500 3.21 22.57 5.58 16.34 15 32 207 81 9.91 16328 5.79 18.03 '165 87 67 6.41 27.85 714 85 60 5 06 64.09 15.18 13627 5 23 39.64 10 56 132.95 ûda, Içto, Tütün Sanayl AnaûotGda Banvt Daniana Fngı^Pak Kmt&ûa Korataş KretalKoe KonfrutGlda Maret Merxo 3nte Mudunu Tavuk. PmarEt PrarSu PnarSût PrarUn TalKomen» ÜnalTannı TıJoş Korsenre Oaarra 19.750 13.000 27.000 3.150 5.800 18.500 14250 8600 5.800 17.750 4000 5.300 4.900 4200 9ü» 22.000 11250 10.500 3200 3.89 17.01 310 62.49 1424 563.46 2.20 30.75 2.18 5225 453 15.74 3.89 21.86 7.49 3.52 11.49 1.62 15.73 2.17 12.91 216 15.87 127 15.99 4.68 166.47 3.38 14.43 4.68 17.47 4.79 49.61 4.37 34.19 2.B4 61.80 3.64 34 76 7.36 112 43 2022 207 95 46.24 217 46 14.68 203.08 22.36 32688 7 73 21096 17.64 42642 13.66 55.83 - 59.99 10.19 71.27 17.08 91.78 11.37 91.68 8.91 81.14 - 635.44 10.84 195.73 13.10 88.44 1529 78 33 10.56 271.9C • 88.98 13.48 149.59 nmsı mı I M iw Ç HT«T BJB F I M F1BM SLTM Holıing Alarkc Hotfıng BorusarYa. DoganHold. EczacıDaş, Yat. Enka Hoktn? IhlasHokjıng Koç -k>dıng MazharZtrtjhddıng Medya Holding NethokJng Sabancı HokJmg Transtürk Hokj T.ŞışeCam Ortalama 38.000 10 750 8.200 "500 ^5.300 23250 58.000 1.850 1.500 7.900 1.650 12.000 12 000 13.07 55.71 2.50 1179 3 7" 40 44 3 29 19 3' 36 47 153 48 563 6205 28 45 155 09 209 0.87 15.08 590 7789 1 43 122.91 B 29 42 94 B29 42 94 "018 195 70 28.06 4.70 7 71 47 45 52 95 58 02 92 01 767 712 3189 14.76 35 07 35 07 41 14 14.07 19.51 4173 0 87 22 68 543 56 1765 64.91 97 ?2 11.23 29.31 21.27 21 2 7 52 05 Demir, Çeük, Metal Ana SanaylBorçetk Çe*Halat Çemtaş Demsaş Doktaş EreglıDÇ tnrnrDÇ Metaş Ortalara 9 ' K 6.00C 5.300 9.300 36 000 31.500 2.600 8.400 5 69 11 16 685 12.41 3 5-3 16.90 3.27 17.50 2.35 1V99 4.35 14.68 95C 62.12 21.77 2 93 32.67 27 50 1.27 87 03 72.4Î 2.01 2 77 27.56 25.31 11998 65 63 60 76 12888 34723 166.15 30 32 88.42 137.96 Basım Yayn Sanayl 3ugun Yaymclık ÇBS Pnrtaş Durar O^et HijnyeiGaz. Intemıedya Yay M«yetOaz. Sabah Y a y r e * Grtalana 7'00 5000 12.000 18.000 3360 2460 1850 3 58 4.65 126 1.48 735 2.58 '2.86 1.44 7 08 '.61 26.44 0.94 1029 1.90 25 74 - 352.08 9.81 304 87 81.48 174.64 5.92 13195 6.31 26.41 17 45 267 75 810 153.38 8.25 172 41 Metal Eşya, Makkıe ve Gereç Sanayii Alarko Sana\ 16 750 3. 7 4 "14" 'CCc '13 3; Makre'akm 1750 3.04 '3.28 1Î.32 '54.22 Tesan 12 250 5.'5 '0 02 23.07 323 50 Oraaiıa 367 2305 1C68 140.02 Gayrimenkul Yatırıın OrtaknUan Aarko3YOrt 10200 2.06 8.55 411 8.03 VakfGYatOrt 8 700 4 36 13.86 12 03 0 4C Ortalama 236 - 489 702 Mobilya ve Oöşeme Sanayii Gentaş '2 500 3 34 '542 5 48 29İ4 Ketebek Mct»lya 10200 J84 16.61 123' 20465 Otalama 3 60 2687 8 09 3412 Otomotiv ve Yan Sanayii Anadolu ısuzu Waş Oogan Ege &dûstn IMP Korasa MuUuAku Otemaı Otosan Parsan TofaşT Olo Fab Uzel Makına Bosh Fren Ortalama 162503 15 OOC 16.25C 21000 15.000 6800 14 750 132.500 12.500 10.500 29.000 345.000 5 50 21 47 4 95 23.62 '6 25 16.06 380 856 4.50 1104 2 55 14 99 7 46 28.73 6 58 19.36 6.66 41.25 4 53 28 89 9.18 17.86 7.93 42.65 6.31 43.52 9 51 45.07 8.85 151.87 8.55 52' 46 692 6437 6.90 202 88 15810 123 05 - 13105 8.49 72 42 16.21 69 91 25.23 102 75 8.37 21.20 15.80 78.22 10 87 93 37 Plastik Ürunleri Sanayl sımaş 22 750 1'.29 4722 20.37 268.96 *aks Elektrn* 5^000 2.13 1164 5.68 148.23 Ortiana 3 98 32 46 8.59-197.14 Yapı MatzemeJeri Borova vap. Dogusan Hteıedaf Tugla IrrtĞfna T.Demr Döfcjm Ortalama 12.250 7.38 27 04 28 000 18.12 13.33 610.45 • 137.38 6900 497 1791 11.30 41.13 7 300 2.46 4 M 7 33.01 423.03 11500 5.48' 5106 53.91 200.10 5.50 7216 39.99 234 T PetroJ ve Petrol Ürunleri Sanayl Ayça; 33 000 3 30 22 4 ' 2309 70.74 Petkm 79.000 211 969 10.93 22.17 PetroOfisı 41.500 13 46 27.47 19.95 149.41 urcas 4.750 2.80 9.37 10 71 37 78 Tüpraş 24.500 49.55 - - 1180.88 Ortalama 3.18 56.56 -48.9? 14479 LeasingftFactoring Aktjf Fınans Facto Fınans Frara Leasıng IhlasFtıans Iktısat Leasmg ÖzUnans Fact Rant Leasng Vato* Leaarra Yap Kredı Leas Ortalama 3.25C 640C 3.300 4.700 2.550 2.300 5200 3250 10.32 2 15 1114 5.81 27.71 145 5.69 760 11.07 081 620 152 7.08 5 33 10.48 6.18 4.400 308 11.02 2 50 29.99 497 49090 13.48 1694 51 2 96 314 50 5.32 5140 70 326 972.78 557 216.30 2 99 597 31 4 70 414.28 6.11 1186.39 4.75 980 66 Sigorta Aksgcrta Anaddu Sigorta Commercıal Unıofî Emek Sgorta Gûne; Sçorta Ray Sigorta Halk Sigorta Ortalama 12250 5900 5700 '250 6600 5.400 8.200 5.44 4473 4.38 10 82 6.94 9.84 1.05 58 42 4.83 8.27 3 63 6.69 6.33 2613 4 9' 33 43 12.13 125.66 5.44 258.61 6.43 362.59 43.55 45.49 4.53 215.21 4.46 327.38 6 81 435.84 7.25 223.02 Oemir, Çeük Dışında Metal Ana Sanayl Sorusan if500 4.80 1349 904 19.51 Efbosan 5 800 3.48 15 02 8.07 137.34 FerışAnjmınyum '6500 517 3067 1122 631.48 Saıtaysan 20.500 4.36 14 32 7.64 DEGEH! Ortalama 4.42 19.11 8.17 53.34 Gübre Tarım kaçlam Sanayl Bagfaş EgeGübre GubreFab Hektaş Ortalama İaç Sanayl DevaHddfig Eczacoaşı İaç Ortalama Yatrım Altema-.f v Ort AtlanBs Yat. 'Ort. Atlas Yatınm Aırasya Yat Ort. Burrerang Yat. Ort. DemrYat. Ort. Evren Yatınrn FnansYatmmO. GarantiYaLOrt. Gtotd Yatm IşYatnn Ort. M Yılmaj Yat. Ort Vatat Yatmm Taç Yat 01. KBYatıntr Ort. Ortaama 57 000 4300 10.50C 3.65C 2.000 10 750 1.425 3250 3.450 2.900 1.100 1.700 3.700 1.475 1.600 3250 1725 1.700 3.950 2250 1.7'5 303 250 3.00 222 2 75 135 336 2 60 108 0 58 1.02 187 1.28 1.37 129 0.94 1 10 113 1 47 0.88 3.99 151 '.05 •34 Kâğıt ve Kâğıt Ürunleri Çurrra Kagıt Kap^mır Kartonsar Ka. Olmbksa T»e Kutsan Vikrg Kâgrt Ortalama Diğer Adel Katemc* Denmod ESOT Spor Emmiş Ambaiaı Sevgı Hastaneten Gûmüşsuyu Yataş OralaTO 5400 7000 13500 4900 7800 3950 15.250 12 500 35.000 6.500 23.500 ' 9.400 2.075 16000 5 İ 7 1.52 3 42 3.73 236 2.44 321 3.17 4.79 8.61 3.30 3.75 3.04 1.35 490 3 0 7 1709 26 02 V 69 7.29 24 78 15 07 29 83 52.24 2.83 3.54 2.81 5.62 4.62 10.80 364 2.95 729 2.48 5.04 3.70 9.35 6.54 2.93 12.33 7C46 22 42 998 1564 I8C30 13.35 9.05 14.4' 1711 34 80 8.23 15.69 32 44 1815 '600 50 91 763 108.39 6.19 12 82 1'33 12 42 1219 2.57 108 1.35 3.32 3.26 3 85 1.68 1.38 185 1.43 2.34 144 5.67 3.91 1.55 2.11 17.51 57.38 8.15 16 01 50.36 13.65 44.07 12.53 913 21.63 6.37 23.97 5.17 794 1C7 4 8 41 123 58 92 49 16650 11319 127 59 72.45 106 47 93 62 019 754 152 0.43 0 75 2 79 148 4.53 15 47 2.09 9.32 0.55 3.94 11.81 210 5 37 49827 iai3 3149 17 46 30.19 26.96 254.04 50.55 55.57 568.09 14523 260.52 24.56 46.37 52.33 85 56 WK3 Oralarası 6 00 29 21 16 55 12 ıi YI sortu bılançosu açKlanmayanar Bu sayfada yer alan tablolar, ESYATIRIM tarafmdan hazırlanmıştır. DÜNYA EKONOMİSİNE BAKIŞ/ ERGİN YILDIZOĞLU LONDRA Küreselleşme Resmen Sorgulanırken... Hong-Kong'dayapılan IMF/ Dünya Bankası ve Yediler Grubu toplantıları küreselleşmenin ilk de- fa devlet yöneticileri düzeyinde sorgulanmasına yol açtı. Neo-li- beralizmin ve küreselleşme ide- olojisinin "gunva/'TheEconomist dergisi dahi, küreselleşmenin ge- leceğine ilişkin endişelerini belirt- meden, hatta bu dergi için olağan dışı sayılabilecek bir karamsarlık sergilemekten kendini alamadı (Rumpus in Hong-Kong, 27.09.1997). Pembe hayaller... Uluslararası Bu hava değişikliğinin arkasında, tahmin edeceğiniz gibi "Asya Kap- lanlan"nı etkileyen mali kriz var. Dünya ekonomisi daha önce de birçok mali kriz yaşadı: 1982 borç krizi, 1992/93 Avrupa Para Birliğı döviz krizi, Baring'in batması. Su- mitomo bakır spekülasyonu vb... Ancak bunlann hiçbiri küreselleş- me üzerine bu kadar çok endişe- ye ve eleştiriye yol açmadı. Bunun nedenini bulmak çok zor değil. 1990'larda küreselleşme tartışma- ları başladığında, küreselleşmeyi ve dünyanın köklü bir şekilde de- ğişmek üzere olduğunu savunan- lann ileri sürdüğü kanıtlardan biri, belki de en önemlisi, dünya eko- nomisinin merkez- lerinin doğuya kay- mayabaşladığıydı. Az gelişmiş-geliş- mişlik modeli çökü- yordu (tabii emper- yalizm kavramı da). Asya ülkelerinde. ekonomik büyüme dünyanın gerikala- nından çok daha güçlüydü; mali ser- maye bu ülkeleri adetasonugelmez bir yatınm alanıola- rak görüyordu. 1990'dagelişmek- te olan bölgelere gi- den44.4milyardo- lar yabancı serma- yenin 19.3 milyarı Doğu Asya/Pasifik bölgesine yatırıldı. Gelişmekte olan ül- kelere giden mali sermaye 1994'te 161.3 milyar do- lara yükseldiğinde, bunun 71 mil- yar doları yine Güney Asya/Pasi- fik ülkelerini tercih etmişti. 1996'da Meksikakrizinden sonra gelişmek- te olan ülkelere giden sermaye (ge- çici rakamlarla) 244 milyar doiara yükseldi. O yıl Güney Asya/Pasi- fik bölgesinin payı 108.7 milyar do- lardı (Wall Street Journal. 22.09.1997). Spekülatif bir köpüğün oluşmak- ta olduğunu gösteren bu rakamla- ra ve birçok araştırmacının, dün- ya ekonomisinde büyük bir kapa- site fazlası sorunu yaşandığına iliş- kin uyarılarını ise kimse duymu- yordu. O sırada Asya Kaplanla- rı'nın liderleri kendi modellerinin neredeyse küstahlığa varan bir sa- vunuculuğu; Batı'nın çürümüşlüğü- nün eleştirisiyle demokrasi ve in- san hakları adına gösterilen hoş- görüyle bu çürümüşlüğün ilişkisi üzerine teoriler oluşturmakla meş- guldüler. 1997 Haziranı'nda krizin ilk işaretleri ortaya çıkmaya başla- dığında, bu çevreler gözlerine inan- mamayı tercih ettiler. Yakında her şey yine eskisi gibi olacaktı: Piya- sa bir düzeltme yaşıyordu... An- cak kriz hızla yayıldı. Giderek ma- li sermayenin spekülatif hareketi- nin. 1990'larda gelirken, gayrimen- kul piyasasını ve borsayı şişirdiği, bankalarda da karşılıksız borçlar ve döviz pozisyonlan sorunu yarattı- ğı, çıkarken de borsadan başlaya- rak tüm ekonomik dengeleri altüst ettiği, şimdi de toplumsal çalkan- tılara yol açmaya başladığı görül- dü. ...ve gerçekler Bu dinamik hızla kendi sonuçla- rını yaratmaya başladı. Krizden ilk anda etkilenen Tayvan'da halk so- kaklara döküldü, polisle çatıştı. Tayvan'ın muhalefete nefes aldır- mayan baskıcı rejimine karşın gös- tericilerin bir ara "Yoksullar bu borcu öderken, alçak kapitalist- ler ülkeyi satıyor" (International Herald Tribune, 17.09.97) sloga- nıyla yürüdüğünün görülmesi, sa- dece Tayvan'da değil, diğer Kap- lanlar'da da toplumsal çelişkilerin hiç de "hoş olmayan" sulara doğ- ru açılmaya başladığına işaret edi- yordu. Pazartesi günü yan-resmi bir En- donezyagazetesi, "Endonezya'yı koruyunuz, Rupi'yi koruyunuz" sloganı ile birlikte yüzünü 100 do- lariık banknotlardan oluşan bir te- rörist maskesiyle gizleyen bir dö- viz spekülatörü resmini içeren bir ilan yayımladı. Çarşamba günü Malezya'nın en büyük mali kuru- luşu Mbf Finance, paralarını çek- mek isteyen mevduat sahiplerinin hücumuna uğradı. Merkez Banka- sı'nın müdahalesi mali bir paniğin oluşmasını son anda önleyebildi (FinancialTimes. 25.09.97). Top- lumsal baskılar Asya Kaplanlan'nın liderierini sıkıştırıyor, tutum alma- ya zorluyordu. Birçoğu, bir suçlu aramaya ve giderek küreselleşme ve spekülasyonu (mali sermayeyi) örgütler, küreselleşmeyi tartışıyor. hedef almaya başladı. IMF/Dünya Bankası Hong-Kong toplantısın- da, Malezya Başbakanı Mahatir kadar polemikçi tutum alan ve Ma- hatir'in "Döviz spekülasyonunu yasaklamak gerekir" önenlerıni açıktan açığa destekleyen pek yok- tu ama, toplantıya katılan gazete- ciler, "Birçok azgelişmiş ülke lide- rinin sermaye piyasalannı liberalleş- tirme eğilimlerini yavaşlatmaktan ve hatta geri çevirmekten bahset- tiğini biliyordu (International He- rald Tribune, 23.09.97). Güney Kore, "OECD anlaşması çerçe- vesinde mali piyasalannı dünya ekonomisine açmayı kabul et- mişti, ama şimdi tereddüt ediyor- du" (Financial Times, 27.09.97). IMF/Dünya Bankası toplantısında belirgin şekilde bir kamplaşma oluş- maya başladı. Birtarafta. küreselleşme ve ma- li piyasaların serbestleşmesi için baskı yapan ABD, Almanya IMF ve Dünya Bankası, diğer tarafta, bu baskılara direnmeye çalışan, artık küreselleşmeden giderek daha faz- la korkmaya başlayan gelişmekte olan ülkeler. Toplantıda üzerinde en çok du- rulan konular mali piyasalann kont- rolü, düzenlenmesi, spekülasyo- nun izlenmesi vb. oldu. Bu sırada Hong-Kong'la meşgul olanların dikkatini belki çekmedi, ama Rus- ya bir başka yükselen piyasada serbest piyasa ve küreselleşmenin etkilerine karşı tedbir alacağını açık- lıyordu. Yettsin'e göre. "Artık Rus- ya'da vahşi kapitalizm dönemi bitmişti..." "Bundan sonra, pi- yasaya hiç kanşmama politika- sı terk edilecek, ekonomide, ola- sı tehlikeleri önceden engelle- meyi amaçlayan düzenlemele- re başvurulacak, hayati öneme sahip sektörier kontrol edilecek- ti" (International Herald Tribu- ne, 25.07.97). ...ve bu fırsattan faydalanmak isteyenler Başta Asya ülkeleri olmak üze- re, az gelişmiş ülkelerin dikkatleri- nin ve korkularının Batı ve özellik- le de ABD kaynaklı mali sermaye üzerinde yoğunlaşması, Asya Pa- sifik bölgesinde lideriik / hegemon- ya hesapları içindeki Çin ve Ja- ponya müdahaleye uygun bir or- tam yarattı. Çin sık sık gelişmiş ülkelerin az gelişmişlere haksız yere baskı yap- masından şikâyet etti ve dolaylı olarak ABD'yi eleştirdi. Ancak Ba- tı'yı en çok huzursuz eden ve ola- sı uzun dönemli etkileri açısından da en ilginç girişim Japonya 'dan geldi. IMF/Dünya Bankası toplan- tısının arifesinde Japonya, Malez- ya ve diğer "Kaplanlann" da des- teğini alarak "100 milyar dolarlık bir Asya Fonu" oluşturulmasınayö- nelik bir projeyi ortalıkta dolaştır- maya başladı. Bu fon kendi bü- rokrasisine sahip ve IMF'den tama- men bağımsız olacak ve mali bir kriz anında sadece Asyalı ülkelere yar- dım etmek üzere kullanılacaktı. ABD ve Almanya bunun IMF/Dün- ya Bankası'na rakip olabileceğini görmek- tegecikmediler. Bun- desbank Başkanı Ti- etmeyer'e göre, "Böy- le bir fon mali piyasa- lardaki disiplini (kimin disiplinini E.Y.) tehli- keye sokacaktı". Fransız Maliye Bakanı daTietmeyer'i benzer bir tonda destekledi (ArVall Street Journal, 23.09.97). içindeken- disinin olmadığı bir kur- tarma paketine zaten kuşkuyla bakacak olan ABD de IMF'ye alter- natif bir girişime ciddi bir şekilde karşı oldu- ğunu açıkladı. Japon- ya ise, "Bu fonun IMF'ye karşı değil, onun yanında ve ta- mamlayıcı bir işlev üstleneceğini belirtti" ancak haf- ta sonuna doğru ortaya çıkan du- rum Japonya'nın Batı'da bu kadar hoşnutsuzluk yaratmış olmasına rağmen bu fonu (boytJtlannı kü- çülterek de olsa) uygulamaya koy- makta kararlı olduğunu gösteriyor- du (Financial Times, 25.99.97). 'Işin şakaya gelir yanı yok' Hong-Kong toplantılarında Ma- hatir'in çıkışı ciddi ölçüde parano- ya içerse de genelde tüm geliş- mekte olan ülkelerin küreselleşme- den duymaya başladığı kaygıyı di- le getiriyordu. Dünyanın en büyük sermaye ihracatçısı ve devletler arası yardım ve hibenin en büyük kaynağı haline gelmiş bir ülkenin, Japonya'nın projesi, IMF ve Dün- ya Bankası'nın bir gün tekelci ko- numdan ınebileceklerini, ilk defa düşündürdü. Tayvan'daki gösterilerdeki alışıl- madık radikallik ve Kaplanlar'da ekonomik büyümenin yavaşlama- sına ve işsizliğin artmasına ilişkin beklentiler bölgenin ciddi toplum- sal çalkantılara gebe olduğuna işa- ret etti. Tüm bunları göz önüne alan ba- zı çevreler Hong-Kong/IMF top- lantısında karşılaştıkları manzara- dan çok rahatsız oldular. The Eco- nomist, "Asyalıların sermaye kontrollerinden ve kendilerini kö- tü niyetli spekülatörlerden koru- maktan söz açmasım" ABD'de Demokrat Parti'den birçok senatö- rün, "az gelişmiş ülkelerindeki ucuz iş gücünden kaynaklanan haksız rekabetten şikâyetiyle bir- leştirdi" The Economist'e göre, "Hong-Kong'daki itiş kakış hiç de komik değildi doğrusu..." Sektör Endeksleri Bankalar Arac! Kurumlar LeasıngiFactonng Yatınm Gaynmenkül Yat Ort. Sıgcfta Gıda içkı. Tutun Sanay» Moeıh'a ve Döşeme Sanayii Dokjnıa Sanayı Bırac *k Kâğıt ve Kâğıt Uhjrten Basım Vayın Sanayiı Gübre Tanm llaçlan Sanayii lıaç Sana>n Boya Sanayı, Petrol ve Petrol Ururlen Sanayn Lastik Urûnten Sanayii Plastik Üninlen Sanayn Seram* ve Porseten Sanayii Cam ve Cam Urûnlen Sanayıı Çimento Sanayıı Dermr Çelık Metal Ana Sanay» 0 Ç »şında Metal Ana San. Dayanıklı Tiıkebm Mabemelen Bektnk Mak ve Aygıtian San. Otonotıv ve Yan Sanay» Metal Eşya. Maknne ve Gereç San. Eneqı Yap Malzemelen Perakende Tearet ve Toptan Tcaret Buyuk Vajazaıar Dığer Tuozm Ha'/a Taşımacılığı ve Yan Hcm 26/09/97 372 70 344.68 178.99 427 39 267 00 283.42 264 12 188.29 187 35 20175 190 18 172 86 25129 152 04 187 56 317 33 347 55 158 22 246 99 172.35 202 86 290 07 246.61 226 80 287 65 304 33 303 46 172 95 284.69 2'2 33 455 66 211.15 210 89 209 60 199 05 19/09/97 345 15 323.40 173.42 385.94 256.86 258.42 264.67 175.58 176.05 182.68 171 50 155.30 218.27 134.92 163.53 285.79 296.39 147-24 235 72 167 39 196 09 276 47 226.98 21170 269 72 296.98 292 93 15023 250.95 195 82 42182 20184 200 54 189 36 199 24 Sektörier 27.12.1996 günü 10Ce endekslenmlştir. Haftahk Fark% 798 6.58 3.21 10.74 395 9 67 7.35 724 6.42 1044 10.89 1131 '513 12 69 14 70 11 04 17 26 7 45 4.78 296 3.45 4.92 865 713 654 2 47 3.59 1512 9.10 8.43 8.02 4.61 5.11 10.69 -O'O Yıllık Fark% 272 70 244 68 76 99 327 39 167 00 183 42 18412 88.29 87 35 10175 9018 72.86 15129 52 04 87 56 217.33 247 55 5822 146 99 72 35 102.66 190.07 146 61 126.80 187.65 204.33 203.46 72.95 184.69 11233 355.66 111.15 110.89 109.60 99 05 MERKEZ BANKASI KURLARI 29EYLUL1997 CİNSİ DÖVİZ ALIS SATIS EFEKTİF ALIS SATIS 1 ABD Dolan 1 Alman Markı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturva Şilinı 1 BelçikaFrangı 1 Danımarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Fin Markkası 1 ngıiız Stertını 1 rianda Lırası 1 spanyol Pezetası 1 sveç Kronu 1 sviçre Frangı 100 Italyan Lireti 1 Japon Yeni 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dınan 1 Lüksemburg Frangı 1 Norveç Kronu 1 Portekız Eskudosu 1 S. Arabistan Rıyalı 1 Avrupa Para Binmı 172,190 97,063 124,760 13,804 4,695 25,488 28,863 32,199 86,086 279,160 252.310 1.146 22.696 117.750 9.881 1.425 124,300 561,190 4,695 23,995 951 46,048 189,590 173,020 97,531 125,580 13,858 4,725 25,614 29,028 32,689 86,614 280,620 253,580 1,156 22,932 118,510 9,990 1,434 124.860 568,580 4.725 24.157 959 46.131 191,270 171.980 96,947 123,510 13,787 4.683 25,361 28,791 32.038 85,983 278,830 249.790 1,118 22.583 117,610 9.820 1.411 123.370 547,270 4,683 23,875 927 45,472 173,450 97,775 127,150 13,893 4,743 25,742 29.138 32.852 86,943 281.320 256.120 1,185 23.047 118.810 10.053 1,448 125,800 582,910 4.743 24,278 983 46,708 ÇAPRAZKURLAR 1 AB 1.3778 12.485 36.620 6.7548 5.9605 5.2929 1.9976 149 70 7.5450 1.4600 1731 85 Alman Marfcı Avusturalya Dolan Avustuna Şilini BelçikaFrangı Oanımarka Kronu Fransız Frangı Fin Markkası Hollanda Florini Ispanyol Pezetası sveç Kronu sviçre Frangı Italyan Lirelı Japon Yeni Kanada Doları Lüksemburg Frangı Norveç Kronu Portekız Eskudosu S. Arabistan Riyali 3.2862 ABD Dolar 1.6219 ABD Doları 1.4656 ABD Dolan 1.1055 ABD Dolan 1 3655 ABD Dolan 236.260 Tl. GOZUCUYLA TÜRKELMtMBAŞ IMF'yle llişkilep Enflasyona Bağlı Geçen yılın bugünlerine rastlayan gazete man- şetlerinde yer alan "IMF'yi takmayız" ibaresini al- kışlayanlar, Güneş Taner'ln: "IMF ile ilişkilerin yapıcı ve diyaloğa dayalı olma- sını istiyorvz." "Washington'a giderek IMF'nin tahmin ve he- deflerimiz hakkındaki tavsiyelerini dinleyeceğiz." "Türkiye bu sefer IMF ile stand by antlaşması pe- şinde değil" şeklindeki Hong Kong menşeli de- meçlerine heıtıalde şaşırıyorlar. Özellikle de o gün- lerin Devlet Bakanı Abdullah Gül'ün "Bütçeyi biz oluşturuyonız. IMF'den emir almayız" şeklindeki sözlerini "gerçekyurtsever" olarak nitelendiren es- ki DYP'liler! Aslında, Abdullah Gül'ün meydan okuyan tavrıy- la, Taner'in ılımlı gözüken yaklaşımının temelinde önemli bir fark yok. Her ikisi de dış kaynağın anah- tarının IMF'de olduğunu biliyorlar. Sadece Taner, tabanın radikalizmini tatmininin IMF'yi ürkütmeye degmediğini bilecek kadar deneyimli ve gerçekçi. Zaten, geçmiş hükümetlerin "yapıyoruz ama ol- muyor" türü alışageldik söylemleri yerine.. orta va- dede enflasyonu aşağı çekecek bir istikrar prog- ramını uygulamaya ve başta vergi reformu olmak üzere IMF'nin uzun zamandır gündeme getirdiği dü- zenlemeleri gerçekleştirmeye hazır bir hükümet imajı çizmesi de deneyimini kanıtlıyor. Başka bir deyişle, 55'inci hükümet bir öncekinin aksine "IMF'yi takıyor", kibarcası ciddiye alıyor. Ara ve hammaddeden gıda gibi en hayati mallara kadar ithalata bağımlı, buna karşılık dış borçlan- ma olanağı sınırlı, mevcut dış borç yükünü ancak içeriden borçlanarak ödeyebilen bir ekonomiyle zaten aksi de mümkün değil! Hong Kong'da yenilenmeye çalışılan imaj, sade- ce uluslararası kuruluşların nezdinde değil, ülke içinde de destek kazanıcı yönde. Bunda gerek büt- çenin gerekse öngörülen düzenlemelerin hükümet programıyla tutarlı bir görünüm vermesinin payı büyük. Tabii bu arada, 8 yıllık kesintisiz eğitim ile yara- tılan coşkunun, Susurluk dosyalarının üzerine gi- dileceğine dair başbakanlığın teminat gösterilme- sinin etkisini de gözardı edemeyiz. Dahası, anti-enf- lasyonist bir istikrar paketinin toplumun tüm kesim- lerince desteklenmesini bekleyemeyiz. Dolayısıyla desteğin, özellikle de ülke içindeki desteğin sürmesi, toplumun tüm kesimlerinin öz- veride bulunacağına dair teminat verilmesine açık ve net anlatılmasına ve de siyasilerin gölge etme- mesine bağlı. Aksi takdirde: * Başta dar ve sabit gelirliler olmak üzere, büyük bir kesim, kısa sürede aldatıldıklarının bilincine va- rıp erken seçimi zorlayacaklardır. * Siyasiler de erken seçim hesabıyla bütçenin har- camalar cephesini zorlamaya devam edecek, se- çim ekonomisi süreci daha da hızlanacaktır. Kısacası, hükümetin Hong Kong'da verdiği gü- ven, yerini, bir anda güvensizliğe bırakacaktır. Bu da kapidaki S&P, Duff& Phelps gibi "rating" ku^ ruluşlannın notlanndan ekim ortasında bekienerîHvîP heyetinin raporuna kadar dış kaynak yaratacak iliş- kileri olumsuz etkileyecektir. Güneş Taner'in "bu sefer stand-by peşinde de- ğiliz" sözlerinin temelinde bu belirsiziiğin de payı olsa gerek. Çünkü yeni bir stand-by antlaşmasının yapılabilmesi, öncelikle ekimde gelecek heyetin raporuna; sonra da kurmayların VVashington'a ya- pacakları ziyarete... Hepsinden de öte makro den- geleri göz önüne alarak enflasyonu aşağı çeken po- litikaların uygulamaya sokulmasına bağlı. Kısacası, erken seçime zemin hazırlayacak po- pülist icraatlara son verilmesı gerekiyor. Zaten ta- rihi 1998 de olsa Türkiye'nin ne siyasi ne de eko- nomik dengelerinin yeni bir seçim sürecinin yükü- nü kaldıramayacağı herkesçe malum. Bu yüzden de belli bir takvim doğrultusunda orta vadeli bir is- tikrar paketini bir an önce uygulamaya koyması, zo- runluluktan da öte bir hal almış durumda. Gelin görün ki sadece kredi ertelemeleri, taban fiyatları gibi icraatlar ile hükümetin 1998'den önce böyle bir paket uygulamasına başlamayacağını göstermeye yeterli. Gene de asıl belirleyici, Ta- ner'in VVashington gezisi olacak. Dolayısıyla, gezi sonrası gündeme getireceği olası şok paket uy- gulamasına karşı hazırlıklı olmakta yarar var. Denizer, olağanüstü kongre kararı aldı fstanbul Haber Servisi- Türk-tş Genel Sekreteri ve Genel Maden İş Sendikası Başkanı Şemsi Denizer, hakkında "Bankalarda bu- lunan mevduatlarını temi- nat gösterip rehin bıraka- rak. scndikayı maddi zara- ra uğratmak'* suçundan açı- lan dava sonuçlanmadan ola- ğanüstü kongrenin toplan- masına karar verdi. Genel Maden Iş Sendikası Başkan Yardımcısı Selahattin Ata- man. yapılan yanlışlığın üze- rini kapatmak için alelacele böyle bir günlük olağanüs- tü kongre karan almanın çok yanlış olduğunu söyledi. Özelleştirme ve maden- lerin kapatılmasına karşı ver- diği mücadeleyle kamuoyu- nun gündemine gelen, işçi- lerle birlikte Ankara'ya \ ü- rüyen Genel Maden-İş Sen- dikası Başkanı Şemsi Deni- zer, Türk-İş Genel Sekteri olduktan sonra Jaguar oto- mobillerine olan merakıyla daha önce de gündeme gel- mişti. Denizer şimdi de başkanı olduğu sendikayı zarara uğ- ratmakla suçlanıyor ve hak- kında açılan davanın sonu- cunu beklemeden olağanüs- tü genel kurula gidiyor. Şem- si Denizer'in kongreyi bir günde yapmayı planladığını söyleyen Selahattin Ataman. "Gerçekten sorunlar tar- tışılacaksa, kongre iki gün olmalı. İki günde sorunla- rını tartışararak delegas- yona sorunlarının ne oldu- ğunu anlatarak kongre se- çimine gidilmesi gerekir" dedi. Sendikanın paralarını, kendisinin ikinci yönetim kurulu başkanlığını yaptıği Zonguldak Spor gibi kuru- luşlara kredi sağlamak için teminat mektubu vererek bağlayan Şemsi Denizer" in "Bu suç değildir" dediği-, ni anımsatan Ataman. şöy- le devam etti: "Ama dört yönetim ku- rulu üyesi olarak karar al- dık. İlgili bankalara ya» yazdık. Böyle sorunlar var- ken, alelacele kendileri Zonguldak'ta olup da Zon- guldak dışındayız deyip, yargıya ifade vermeye git- meden kongre kararı al- mak ciddiyetsi/likten öte bir karardır. Ama biz de bu karardan kaçacakdeğiliz. Kaçmıyoruz. •' Şemsi Denizer ise hakkın- daki suçlamalarla ilgili ola- rak kendisinin de ortak oldu- ğu Kanal Z"ye konuştu. Söz konusu kooperatifin sendi- ka içinde kurulduğunu belir- ten Denizer, "Sendika ile Zonguldakspor arasında, sendika-TTK-Zonguldaks- por arasında protokoller vardır. Bu protokoller çer- çevesinde hareket ediliyor- dur" dedi.