Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
9AĞUST0S1997 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
Akbank'ın 6
aylık kârı 58.8
trilyon
• Ekonomi Servisi -
Akbank, bu yılın ilk altı
ayında 58 trilyon 521
mılyar hra kâr elde etti.
Akbank'tan yapılan yazılı
açıklamaya göre, vergi
karşılığı olan 17 trilyon
509 milyar lıra aynldıktan
sonra, bankanın net kân
bir öncekı yıla göre yüzde
183 artışla.'41 trilyon 12
milyar lira düzeyinde
gerçekleştı.
Genel MüdürÖzen
Göksel, bir önceki yıla
göre mevduatın yüzde
108. aktiflenn yüzde 120,
kullandınlan kredilerin
yüzde 204 büyüdüğünü
bildırdi. Göksel,
bankacıhk
faaliyetlerinden elde
edilen kânn tamamının
bankanın sermayesine
ekleneceğini kaydetti.
Polat Holding'den
Erzupum'a
yaöpım
• ERZURUM (AA) -
Polat Şırketler Grubu
Yönetım Kurulu Başkanı
lbrahim Polat. Erzurum'a
çeşitli yatınmlar
planladıklannı belirterek,
ilk etaptaki yatınm
hedeflerinin 30 milyon
dolar olduğunu söyledi.
Polat. Palandöken Kayak
Merkezi'ndekı otel
inşaatının hızla devam
ettiğini de belirterek.
otelın 1999 >ılının eylül
ayında tamamlanarak
hizmete gireceğini
bildirdi. Polat, Palandöken
Kayak Merkezi'ndeki
Dedeman Oteli'nın
yerinin de yanlış
olduğunu ve pisti tam
ortadan böldüğünü
belirterek, bu tesisin dağın
doğal yapısını bozduğu
ıddiasında bulundu.
Casinoculardan
tepki
• Ekonomi Servisi -
Türkiye Seyahat
Acentalan Birliği
(TÜRSAB) Başkanı Talha
Çamaş, casinolann
kapatılması ile ilgili
yasanin Meclis'ten
geçmesi üzerine yaptığı
açıklamada "Son bir
yıldır başta Turizm
Bakanlığı olmak üzere
kamu yönetimi turizm
adına bütün mesaisıni
yalnız casino konusuna
ayırdı. Oysa tunzmin
başka sorunlan var" dedi.
Casino olayının siyasi bir
şov malzemesi haline
getırildiğini savunan
Çamaş, bu yüzden turizm
sektörünün temel
sorunlannın gölgede
kaldığını söyledi.
Casinolan turizm
sektörünün bir parçası
olduğunu. bu nedenle bu
işletmelere kategonk
olarak karşı olmadıklannı
belirten Çamaş,
"Casinolar için diğer
ülkelerdeki düzenleme ne
ise Türkiye'de de aynı
düzenleme olmalıdır"
dedi.
Mevduat ve
kredîlerde artış
• ANKARA (AA) -
Bankalardaki TL
mevduat. 18 temmuzda 3
katrilyon 727 trilyon 336
milyar liraya yükseldi.
Merkez Bankası verilerine
göre, bir haftada 63
trilyon 484 milyar lira
artış görülen bankalardaki
mevduat, 11 temmuzda 3
katrilyon 663 trilyon 852
milyar lira düzeyinde
bulunuyordu. 11
temmuzda 4 katrilyon 816
trilyon 965 milyar lira
olan banka kredileri. 38
trilyon 744 milyar lira
artışla, 18 temmuzda 4
katrilyon 855 trilyon 709
milyar lira oldu.
Çelik Halat,
Doğan Grubu'nun
• Ekonomi Servisi -
Tasfiyesine karar verilen
Türkinvest'in, Çelik
Halat"taki yüzde 50.53
hissesinin 21 milyon 50
bin dolara Doğan Şirketler
Grubu'na satıldığı
açıklandı. Türkinvest adına
avukat Rahmi Kadıoğlu
tarafından yapılan
açıklamada, satışın peşin
olarak gerçekleştiği ve
hissedevrinin olağanüstü
genel kurulda yapılacağı
belirtıldi. Şirket için daha
önce belirledikleri rakamın
25 milyon dolar olduğunu
vurgulayan Kadıoğlu.
"Ama 21 milyon 50 bin
dolar. Türkinvest'in
borçlarını ödemeye yeter
bir mıktar" dedi.
İMKB çalışanları, Tuncay Artun'u alkışlar ve karanfillerle son yolculuğuna gönderdi
Borsa, başkanını ıığurladıEkonomi Servisi - Istanbul'da
çarşamba günü ölen Istanbul
Menkul Kıymetler Borsası
(İMKB) Başkanı Tuncay Artun,
son yolculuğuna 3 yılı aşkın baş-
kanlığını yaptığı Borsa binasın-
dan, alkış ve karanfillerle uğur-
landı.
Borsa 1. seansının ardından.
binanın bahçesinde düzenlenen
törene Başbakan Yardımcısı ve
Devlet Bakanı Bülent Ecevit,
CHP Genel Başkanı Denız Bay-
kal. devlet bakanlan Güneş Ta-
ner. Cavit Kavak, Hüsamettin
Özkan ile Dışişlen Bakanı Is-
mail Cem' in yanı sıra iş ve finans
dünyasındanisimlerkatıldı. Bor-
sa çalışanlann beyaz gömlek ve
siyah kurdelalanyla törene katı-
lırken, bir aracı kurum temsilci-
si törendeki konuşmasında "Bro-
ker'ların kalbini binlerce lot
hüzün kapladı. Bıraktığın me-
şaleyi sonsuza dek taşıyacağız"
dedi'.
Yıllarca, Artun'un çalışmala-
nnı uzaktan hayranlıkla izledi-
ğini söyleyen Başbakan Yardım-
cısı Ecevit. yaşamının son gün-
lerinde İMKB'nin eğitime yap-
tığı büyük katkı sayesinde tanış-
tıklannı ve bu nedenle üzüntüsü-
nün büyük olduğunu söyledi.
Artun'un kendisini ülkesine
adamış bir yönetici olduğunu
belirten Ecevit. "Milvonlarca
Artun'u devlet adamlarının yanı sıra iş çevreleri de uğurladı. (Foto: UGUR GÜNYÜZ)
çocuk, anne ve baba, inanıyo-
rum ki onu her zaman şükran-
la anacaktır" diye konuştu.
İMKB Başkanvekili Yavuz
Canevi de, törendeki konuşma-
sında, Artun'un 48 yıllık yaşamı-
na çok şey sığdırdığını belirte-
rek. "Gidişi olağanüstü oldu.
hepimizin başı sağolsun" dedi.
Törene katılan Sakıp Saban-
cı da Artun'un genç ve dınami-
ik bir insan olduğuna dikkat çe-
kerek "Borsamız da gençti ama
onun sayesinde başandan ba-
şanya koştu" dedi.
CHP Genel Başkanı Deniz
Baykal da. İMKB Başkam'nın
kamuoyunda yeterınce bılınıp
takdir edildiğini belirtti. Baykal,
şöyle konuştu:
Siyasi anlayışı anlatıldı
"Ama kamuoyunda çok bi-
linmeyen yönü siyasi anlayışıy-
dı. Artun ile biz sosyal demok-
rat hareket içinde yakın bir iş-
birliği içindeydik." 1990-91 'de
kendisiyle birÜkte çalışma yap-
tık. 1992 y ılında CHP yeniden
açüınca, Artun yeniden CHP'ye
girdi ve büyük bir tevazuy la îs-
tanbul yönctiminde sorumlu-
luk üstlendi."
Artun'un borsa konusunda bü-
yük ıddialan olduğunu kaydeden
Deniz Baykal, "Bunu sergile-
meyi başardı. Ama çok daha
iyi hizmet verebileceği bir nok-
tada kendisini kaybettik, başı-
mız sağolsun" dedi.
Artun için saygı dunışunda bu-
lunulan törende, beyaz gömlek-
leriyle kortej oluşturan borsa ça-
lışanlan ellerindeki beyaz ve kır-
mızı karanfilleri naaşın üzerine
attılar ve Artun'u borsa binasın-
dan alkışlarla uğurladılar.
Artun'un cenazesi vasiyeti
dıkkate ahnarak tMKB'nm res-
torasyonunu yaptırdığı Doğanev-
ler Camıi'nde kılınan cenaze na-
mazının ardından, Reşitpaşa Me-
zarlığf nda toprağa verildı.
Artun için düzenlenen törene
tüm borsa çalışanlannın katılı-
mını sağlamak için 2. seans 1 sa-
at geç başlanmasma karar veril-
di. Ancak. törenin uzun sürmesi
nedeniyle ikinci seansın başlama
saatı sonradan 15.30 olarak değiş-
tirildi.
BDT ülkeleriyle çalışan nakliyeciler her kontrol noktasında rüşvet vermekten bıktı
Rüşvetsiz 'yoY alaımyorlarFATMA KOŞAR
Ihracatçılarve nakliyeciler açısından
bu yılın en cazıp pazan olarak gösteri-
len Bağımsız DevietlerTopluluğu ülke-
lerinde büyük bir rüşvet piyasası oluş-
tu. Yılın ilk aylannda yaşanan geçiş
belgesı sorununu. belge başına 250 do-
lar ödemeyı kabul ederek çözüme ka-
vuşturan uluslararası taşımacılar, başta
Rusya olmak üzere BDT ülkelenndeki
rüşvetle boğuşuyorlar. Her kontrol nok-
tasında denetim görevlılerine büyük
miktarda para ödediklennı, ancak bu
şekilde ışlerini yürütebildiklerini belir-
ten taşımacılar, bu durumun sürücüyü
de güç durumda bıraktığmı söylüyorlar.
Kazançlı olduğu ıfade edilen BDTden
bu tür sorunlardan dolayı uzak duran ba-
zı firmalar da pazann cazip görünme-
sine karşın, büyük problemleri olduğu-
nu söylüyorlar. Pazara girmeyi düşün-
mediklerini söyleyen Ernak Transport
Genel Müdür Yardımcısı Engin Öz-
bay, her yıl gıriş belgesi sorununun ya-
nı sıra rüşvet ve başıboşluk gibi zor-
luklar yaşandığını ifade etti.
Yoğun şekilde BDT'ye çalışan Ekt-
rans Uluslararası Nakliyat yetkılisi Öz-
lem Güner de geçış belgesi sorununun
yetersiz girişimlerden dolayı taşımacı-
lar lehine çözümlenmediğini kaydede-
rek verilen rüşvet için bir miktar belırt-
menin mümkun olmadığını söyledi.
Rusya'da bırçok şeyin oturmadığını ifa-
de eden Güner, "Verilen rüşvetin mik-
tarı şoför ile polisin diyalogu sırasın-
da yapılan pazarlıkla belirleniyor. Ki-
mi 100 dolar vererek yoluna devam
eder, kimi 150. Rus pazarında sağlam
çalışan kantara rastlayamazsınız. Yü-
kü mutlaka daha ağır gösterir. Onla-
rın sınırında olduğunuz için de hiç-
bir şey diyemezsiniz" diye konuştu.
Yaşanan sorunlan çözme konusunda
yetersiz kaldığı ileri sürülerek eleştiri-
len Uluslararası Nakliyeciler Derneği
(UND) Genel Müdürü Cumhur Atıl-
gan, rahatsızlık veren konulan, bu ül-
kelerin sıstem değiştirmesiyle birlikte
oluşan otorite boşluğuna bağlıyor. Fir-
malan rahatsız edecek düzeyde illegal
taleplerin olduğunu belirten Atılgan,
derneğin bu sorunlan çözmek için sü-
rekli temas halinde olduğunu ifade ede-
rek "Karşı tarafın yetkili organlan bu-
nu kabul ediyoıiar, sistemi yeni oturt-
maya çalıştıklannı söy lüyorİar. Bunun
zamanla çözüleceği inancındayını"
dedi.
Geçiş belgesi sorununu, belge bayna 250 dolar ödeyerek çözüme kavuşturan ulus-
lararası taşımacılar, BDT ülkelerindeki rüşvetle boğuşuyorlar.
Yüksek liman ücretleri ve tarifeler firmalan Türkiye ile rekabet eden Dubai'ye kaçırıyor
Serbest bölgelere Dubai tehdidi
HACER GEMİCÎ ÖZDEN
ADANA - Serbest bölgelere giriş ve
çıkışlarda alınan "tahsis ve geliştirme fo-
nu". yüksek liman ücretleri ve tarifeler.
firmalan Türkiye ile aynı pazara hitap
eden Dubai'ye kaçınyor.
Serbest Bölgeleri Tahsis ve Geliştir-
me Fonu'nun kaldınlması konusunda
Devlet Bakanı Işın Çelebi "yeşil ışık"
yakarken liman ücret ve tarifeleri ile il-
gili olarak Ankara ile yoğun temaslar sü-
rüyor.
2002 yılında 50 milyar dolarhk ihra-
cat hedefi için serbest bölgeleri ön plana
çıkaran Devlet Bakanı Işın Çelebi'ye ha-
len kurulu bulunan serbest bölgelerin yö-
neticilerinden şikâyet var. Türk serbest böl-
gelerinde fiyatlann yüksek olduğunu be-
lirten Mersin Serbest Bölge Müdürü Erol
Taşyürek, bu nedenle son dönemde özel-
likle Dubai serbest bölgesinin Türkiye'yi
pazar açısından tehdit etrneye başladığı-
ru söyledi. "Gerekli önlem alınmazsa pa-
zar Dubai'ye kayacaktır" dıyenTaşyü-
rek, yüksek fiyatlann firmalann rekabet
gücünü azalttığını söyledi.
Halen Serbest Bölgeleri Tahsis ve Ge-
liştirme Fonu adı altında alınan yüzde
i s k e n d e r u n ' u n s e r b e s t b ö l g e h a y a l i k i r a y a t a k ı l d ı
ÎSDEMlR 'dolarla kira' istiyor
AKIN BODUR
İSKENDERUN - İskenderun'un ser-
best bölge hayali ISDEMlR'in "dolarla
klra" talebi ile gölgelendi. Iskenderun Sa-
nseki'de oluşturulması planlanan serbest böl-
ge için gerekli arazinin 200 dönümünün
denizin doldurulması, geri kalan 700 dö-
nümün ise ISDEMİR'in atıl durumdaki sa-
hasınm kiralanması ile temin edilmesi
planlamyor. Ancak İSDEMÎR'in 700 dö-
nüm arazisini metrekaresi 60 centten ki-
raya vermek istemesi ve kira süresini de 29
yıl olarak belirlemesinin. serbest bölgenin
cazibesini azalttığı kaydediliyor.
Hatay Valisi ve Iskenderun Serbest Böl-
ge Yönetim Kurulu Başkanı L'tku Acun,
kira süresinin 49 yıla, ücretin de daha dü-
şük düzeye çekilmesi için temaslara baş-
ladıklannı söyledi.
"İskenderun Serbest Bölgesi yatınm-
cılann kendi imkânları ile gerçekleştiri-
lecektir. Biz devletten bu amaçla kredi
istemiyoruz. Bu nedenle bölgenin yatınm-
cılara cazip gelmesi için kiralama süre-
sinin vükseltilmesini ve arazi kirasının
da düşüriilmesini istedik" diyen Acun, alt
ve üstyapısı hazır olan bölgeye iki yılda 10-
15 trilyon lira yatınm yapılinası için siya-
si karan beklediklerini kaydetti.
îskenderun Serbest Bölgesi 'nin Yumur-
talık Serbest Bölgesi ile rakip değil, birbi-
rini tamamlar şekilde çalışacağına da dik-
kat çeken Acun, "Serbest bölgenin, yılda
2 milyar dolar ticaret hacmi bulunan ve
ülkenin sanavi ve ticaret merkezlerin-
den biri olan tskenderun'a 10 dakikahk
bir mesafede olması, yörenin cazibesini
daha da arttıracaktır" diye konuştu.
5'lik kesintinin borsada işlem gören ürün-
leri olumsuz etkılediğini belirten Taşyü-
rek. Devlet Bakanı Çelebi'nin bu fonun
kaldınlabileceğı yönündekı açıklamala-
nnın kendilerini rahatlattığını kaydetti.
Türkiye'de var olan 9 serbest bölgenin
ticaret hacminin yansını tek başına kar-
şılayan Mersın Serbest Bölgesi'nde ku-
rulu bulunan Imisk AŞ yetkilileri de ta-
rifelerin pahalı olduğunu belirterek, "Fon
da bizleri olumsuz etkiliyor. Türk ser-
best bölgeleri pahalı olduğu için Du-
bai'de çok daha fazla iş yapıyoruz" di-
yorlar.
Serbest bölgelerin ticaret hacmini ge-
liştirmek amacıyla yeni bölgeler açma
planıııdaolan ANASOL-D hükümetinden
tanfe ve fon sorununa çözüm bulunma-
sını ısteyen serbest bölgelerde çalışan fır-
ma temsilcileri "Aksi takdirde var olan
pazarımız da elden gidebilir" diyorlar.
boru hatbnda geri aduıı
Boru hattındaki değişikliğin düzeltilerek tekrar Yozgat'tan geçirilmesi bekleniyor.
SEYFİ ÇELİKKAYA
YOZGAT - Türkıye'nin İran'dan temin
ettiği doğalgazın getirilmesi yönünde RE-
FAHYOL hükümeti dönemmde yapılan
ihalede değişiklik yapılarak boru hattının
Sıvas-Ankara bölümünün Yozgat yerine
Kayseri'den geçirilmesinin temelinde si-
yasi tercihin yattığmı kabul eden ANA-
SOL-D hükümetinin istemi doğrultusun-
da BOTAŞ, 4 ağustosta gerçekleştireceği
Kayseri-Konya doğalgaz boru hattı ihale-
sinden geri adım atmak zorunda kaldı.
tran'dan temin edilen doğalgazın An-
kara'ya getirilmesiyle ilgili 1993 yılında
tamamlanan etüt proje çalışmalan sonu-
cunda hazırlanan haritaya göre, boru hat-
tının Doğubeyazıt-Erzurum-Erzincan-Sı-
vas-Yozgat-Kınkkale güzergâhından ge-
çirilerek Ankara'ya ulaştınlması karar-
laştınlmıştı. Ancak REFAHYOL hükü-
meti döneminde yapılan ihale öncesinde
RP'li Devlet Bakanı, Kaysen Milletveki-
h Abdullah Gül'ün devreye girmesi so-
nucunda hat güzergâhında değişiklik ya-
pılarak boru hattının yönünün Sıvas'tan
çevrilip Kayseri'ye yönlendirilmesi ve bu-
radan da Konya'ya hat çekilmesi öngörül-
müştü.
Bu arada Yozgat mılletvekilleri ANAP'h
Lütfullah Kayalar, DYP'li Yusuf Barcan-
lı, BBP'h İsniail Durak L nlü, RP'li Ab-
dullah Örnek, Ilyas Arslan ve Kazım
Arslan'ın bir araya gelerek. boru hattın-
da yapılan değişikliğin düzeltılmesi yönün-
de hükümet üyeleriyle görüşmesi ve de-
ğişikliğin temelinde siyasi tercihin yattı-
ğını anlatmalan bekleniyor. Mılletvekil-
lerinın bu hafta ıçerisinde bir araya gelecek-
leri bildirildi.
tŞÇİNİN EVRENİNDEN
ŞÜKRAN SONER
Taşlar Yerinden
Oynuyor mu?
Şeriatçı medya ne kadar yalanlarsa yalanlasın, o
cephede gerek lidertiği kapma gerekse izlenecek stra-
tejiler üzerinde müthiş bir kapışma var.
Bence bu cephede asıl yenı liderliğe oynayan
kadrolar. tarıkat örgütlenmeleri bu karışık günlerde
harcanmamak üzere kenara çekilmiş, pusuya yat-
mış konumdalar.
Ortıan Birgit dünku gazetemizde ANAP'ın ıçini
irdeleyen yazısında, 8 yıllık kesintısiz eğıtım tartış-
ması ile su yüzune çıkan ayrışmanın, yeni bir olu-
şumun altını çıziyor. Mesırt Yılmaz'ın ANAP içinde
liderljğini onaylatma yolunda yol alışına karşın, Kor-
kut Özal'ın Refah cephesindeki yeni oluşum içın-
de yerini almak üzere hazırlık içinde olduğuna dik-
kat çekiyor.
Korkut Özal'ın ANAP içinde, Refah'a hep daha ya-
kın kimliği ve davranışları yeni bir durum değil. Ye-
ni olan, ANAP'ı iktidaryapan koşulların parti içinde
liberal-şenatçı ayrışımını zorlaması, ANAP'ın mer-
kez sağ parti kimlığınin öne çıkması. Aynı süreçte
Refah'ın kapatılmasının gündeme gelmesi, o olma-
sa bile Erbakan ve ekibinin şeriatçı cephede yıldız-
larının sönmeye başlaması.
Bu arada moda yöntemle, ABD'den verdiği de-
meçlerle dikkat çekmeyi seçen Fethullah Gülen
ve büyük kadrolaşmasını atlamamak gerek.
Eskiden beri iki merkez sağ partide, ANAP ve
DYP'de gerek parlamenterler gerekse parti yöneti-
cileri dağılımında, şeriatçı, militarist eğilimlerin libe-
ral egilime baskın çıktığının örneklerini gelişmelere
bağlı olarak bu köşeden aktarmaya çalıştım. Şim-
di aynı kadrolarla liberal eğilimi güçlendiren geliş-
melerin sonuçlarına tanık oluyoruz. En azından
ANAP'ta bu oluşum yoğun olarak yaşanmakta.
Çiller faktörü ve DYP'lilerin bence çok daha ağır-
lıklı bir tür şantaj, manyetik alan etkisi ile hâlâ Çil-
ler'in belirleyiciliğinden kurtulamamaları nedeniyle,
DYP, REFAHYOL kimliğinde, şeriat cephesi ile bir-
likte gözükse de, yakın dönemde orada da aynı te-
melde çok ciddi bir ayrışım yaşanacak gibi.
Her iki partide de 12 Eylül'un, Turgut Özal'ın mi-
rası birbiri ile özde çatışan 4 ideolojinin buluşması,
sadece ve sadece sağı buluşturma paravanasında
büyük oytoplamarüyasınaendeksliydi. Zaman için-
de her iki partinin de merkez sağ kimlıklerinın, asıl
olması gereken liberal çizgilerinın yok olmasını ge-
tirmekle kalmadı. Türkiye'de şeriatçı ve ırkçı geliş-
menin, sonunda Refah'ın önlenemez yükselışinin de
kaynağını oluşturdu.
Bugün milliyetçi eğilım öne çıkamıyorsa nedeni,
şeriatçı eğilim ve örgütlenmelerden çok gerıde kal-
ması değil, kendı iç bölünmesı. Bir bölumü Türk-ls-
lam şentezinde şeriat cephesi ile buluşmuş konum-
da. Önemli bir diğer bölümü devlet içine, DYP ve
ANAP içine karışmanın, kaynaşmanın rahatlığını ya-
şıyor ve kimlik olarak öne çıkma gereğıni duymu-
yoriar. Aynca çetelere, mafyaya bulaşmanın, MHP'de
liderlik kavgasında, ideolojik çizgi ve stratejilerde ça-
tışmanın sancıları yaşanıyor.
Yeni gelişmelerin, yakın ya da uzun bir süreçte,
radikalleşmiş mılliyetçiliğin liberallerle hesaplaşma-
sını, merkez sağ partilerde bu anlamda bir ayrışma-
yı, bu çizgide yeniden oluşumları getirip getirmeye-
ceğini kestırmek güç. Ama şerıatçılarla hberallerin
yollannın ciddi olarak ayrılmakta olduğunu söyleye-
biliriz. Milliyetçilerin de bu alanda yaptıkları seçım-
lere göre şeriatçı ya da liberal cephede yer almak-
ta olduklarını.
Kendilerini sol olarak kabul edenler için bıle, şe-
riatçılara ya da devlete daha yakın olma anlamında
ciddi bir cepheleşme söz konusu. Merkez solun en
azından laiklik ve Kemalizm çizgısinde bu anlam-
daki yerı, cephesi çok açık ve belli. Ama radikal sol,
geleneksel tepkileri ile şeriat cephesinın bugünkü
söylemlerinin çakışması karşısında çok ciddi bir bo-
calama geçiriyor.
Türkiye'dekı rejim hesaplaşmasını "askerler, dev-
let cephesi ile şeriat cephesi arasında bir hesaplaş-
ma" olarak niteleyen kimi radikal sol fanatık grup-
lar "It dalaşına taraf olma" türünden sloganları kul-
lanacak kadar işi ilen götürebiliyorlar. Kimileri de de-
mokrasi adına sivil radikal İslamcı örgütlere kendi-
lerini askerlerden çok daha yakın hissediyor.
Bu arada rejimi, demokrasiyi, laikliği savunma, ül-
keyi şeriattan, karanlıktan kurtarma adına da, insan
hakları, demokrasi ölçülerıni şaşıranlardaçıkmıyor
değil.
Bir yanda insan haklan, demokrasi adına, de-
mokrasiyi yok etmek temel ilkesi olan şeriat örgüt-
lenmesine destek verenler. diğer yanda yine insan
hakları, demokrasi adına rejimi kurtarmak ve şeri-
attan kurtulmak üzere yola çıkıp demokrasi çizgi-
sindeki sapmaları ile, aslında şeriat cephesine hiz-
met edenler...
Sözün kısası taşlar fena halde yerinden oynamış
bulunuyor. Türkiye özellikle siyasi partilerin yapı-
lanmasında önemli gelişmelere gebe. Parti dağı-
lımlannda, kadrolarında, eğilimlerinde çok büyük
çalkalanma ve değişımlerin yaşanacağı kesin. Ama
bu gelişmelertaşlan biraz olsun yerine oturtacak mı,
kestirmek için henüz erken.
Türkiye vergide
OECD somıncusu
GÜRHAN UÇKAN
STOCKHOLM -
OECD ülkeleri içinde
BNP'ye oranla vergi yü-
künün en fazla olduğu ül-
ke Danimarka; en az ol-
duğu ülke ise Türkiye.
Karşılaştırma. her ülke
içinde vergi yükünün çe-
şitli mesleklere dağılı-
mında görülen eksiklik-
lerin ve haksızhklann et-
kisi düşünülmeden, yal-
nızca devletin topladığı
vergi toplamının. BNP ile
karşılaştırması şeklinde
yapıldı.
Buna göre Danimarka
yüzde 51.7 ile birinci, Is-
veç ikinci (yüzde 50.2),
Belçika üçüncü (yüzde
45.9), Finlandiya dördün-
cü (yüzde 45.8) ve Fran-
sa beşinci (yüzde 44.5).
Sıralamanın son üç basa-
mağında. Japonya (yüz-
de 27.8). ABD (yüzde
27.6) ve Türkiye (yüzde
21.11) bulunuyor.
Öte yandan, hiçbir
OECD ülkesinde vergi
konusunda son üç yıl için-
de Isveç'teki kadar önem-
li ve sık değişiklikler ya-
pılmadığı açıklandı.
Üç yıllık sosyal demok-
rat yönetımin. tam 120
vergi değişikliği yaptığı,
bunlardan 80'inin artış.
40'ınm azalış içerdiei be-
lirlendi 1995-97 yılfann-
da hükümet vergi gelin-
nı toplam 53.1 milyar
kron (106.2 trilyon ÎL)
arttırdı. Bu mıktann. ge-
lecek yılki genel seçım-
lere kadar yüzde 20 ora-
nında bir artış daha gös-
tereceği hesaplandı. Bu
durumda Isveç halkı için
eylül 1998 seçimlerinin
en önemli konusunu. ver-
gi oluşturacak.
Işsizlik oranının yüz-
de 10 civanndan inme-
mesı. vergi yükünün sü-
rekli artması ve özellik-
le sağlık hizmetlerinde
bıreye düşen yükün bü-
yük oranda olmasının,
enflasyonun sıfıra yakın
oranda dizginlenmesın-
den ötürü kitlelerin rahat
nefes almasına ızin ver-
mediğini gösteriyor.